Mira of De teleurgang van de waterhoek
I Rustig debat over
altra-centrifuge
Een Nederlandse
speelfilm van
Fons Rademakers
Kamer voor
ratificatie
UC-verdrag
Glenn Miller-
Orkest riep
herinnering op
Vrouw ten voeten uit
in nieuwste schoeisel
Leen Pfrommer
kapt gesprek met
Theo Koomen af
RT 4 i 1971
LE1DSE CuuriAisi
PAGINA 9
m is in Nederland altijd het bleekneusje onder de kunsten
it. Wat talent en productiemogelijkheden betreft is de
lerlandse filmindustrie nogal misdeeld. Ondanks financiële
jecties en kritische speldeprikken wil een enigszins continue
iproduktie maar niet van stapel lopen. Tegen die achter-
id is het dan ook een niet te onderschatten prestatie dat
filmer als Fons Rademakers zojuist zijn zesde film
rerde. Een aantal dat dan wel niets zegt over kwaliteit,
ir wel over de volharding van de maker. Want met het
Unende duo Pim (de la Parra) en Wim (Verstappen), is
Klemakers de enige speelfilmmaker die het „aanhouder wint"-
incdpe huldigt. Ondanks het feit dat zijn films niet altijd
ren goed werden ontvangen en financieel niet steeds „quitte"
welden.
eersteling „Dorp aan de ri-
bracht hem internationale
;enning, een goede verrassing
rd ,.Het Mes", terwijl zijn
tste „De Dans van de Reiger",
complete flop werd. „Makkers
pakt uw wild geraas" werd ont
ogen als een wat steriele ac-
irsflim, maar „Als twee drup-
water", naar W. F. Hermans'
donkere kamer van Damo-
werd door velen als Rade
kers' beste gezien. Niet door
F. Hermans overigens
ira, of de teleurgang van de
terhoek" heet nu de nieuwste
elfilm van Fons Rademakers,
Belgisch-Nederlandse c-pro-
ctie. Het scenario, geschreven
ir Hugo Claus, met wie Rade-
ikers al viermaal samen werk-
zijn film, is gebaseerd op
n van Stijn Streuvels „De
eurgang van de Waterhoek" die
1927 schreef. Het idee voor
film ontstond enkele jaren ge-
i, toen men zocht naar een
gelijkheid de Vlaamse auteur
Streuvels overleed echter
en nu is de film een
thume hommage geworden,
het „Streuvelsjaar" 1971
reuvels zou dit jaar 100 ge-
rden zijn) moet opluisteren
Streuvels kent, weet dat
anderens grootste prozaschrij-
zijn onderwerpen nam uit
directe omgeving. Via een
gineel taalgebruik waarin hij
Vlaamse taalelementen
ngde tot een eigen geheel, wist
vooral het samengaan van de
an zijn land en de men-
Ijke gedragingen waar te ma-
samengaan van de uiterlijke
;eving met de innerlijke ont-
ikelingen van de personages
ook ten grondslag aan „De
|turgang van de Waterhoek
gehucht de Waterhoek ligt
oleerd aan de Schelde ver
den met de overkant van het
door een veerbootje De
rs komen in opstand als
««gering, in plaats van dat
n brug over het water
Hen bouwen. Ze zien die brug
en bedreiging voor hun klei-
samenleving, vrezen voor
dse indringers en geloven dat
het einde van hun boerenbe-
in wordt. De deken Broeke is
eigenlijke leider van het ver-
en door middel van zijn uit
MËjHitaire dienst teruggekeerde
Lander breekt dat uit in
Lander doodt de landme-
en diens helper als die hun
P^Bietingen komen verrichten. Na
r i klopjacht wordt hij dooi de
iswacht opgepakt en wegge-
■rd.
per. schoonzoon van de nog
eds morrende Broeke, kiest
■0 ir de vooruitgang en werft
brug te volvoeren. Wanhopig pro
beert Broeke dan nogmaals de
omwenteling tegen te houder. Hij
slaat een gat in de Scheldedijk
en het land loopt onder. Sieper
moet zijn schoonvader neerslaan.
Pas dan is de weg vrij voor de
bouw van de brug die het oude
dorp zal verbinden met de mo
derne wereld.
Tot zover het „Waterhoekaan
deel" in de film. Daar tegenover
staat het „Miragedeelte". Mira is
de kleindochter van deken Broe
ke, een natuurkind dat doet en
laat wat ze wil zonder zich aan
de burgerlijke gedragsregels van
het dorp te storen. Ze slaapt dén
met de een. dan met de ander.
Als Lauder uit dienst terugkeert,
bindt zij zich aan hem. Maar als
definitief met de brugbouw wordt
begonnen, arriveert een jonge in
genieur in het dorp, Maurice
Rondeau. Hij is een schuchtere
stadsjongen, het tegendeel van de
aardse Lander. Mira wordt op
hem verliefd en als Lander door
de politie wordt weggehaald,
blijft zij schijnbaar emotieloos
Terwijl haar verhouding met
Maurice vaste vormen aanneemt,
schiet ook de brug op Als die
uiteindelijk gereed is, kan Mira
als bruid van Maurice het ope-
ningslint doorknippen. Hun hu
welijk lijdt echter bijna onmid
dellijk schipbreuk als Mira zich
toch niet blijkt te kunnen binden.
Ze laat Maurice achter en ver
dwijnt via de brug uit Waterhoek
Rademakers film behandelt twee
facetten die parallel lopenhet
verhaal van de ontsluiting van de
Waterhoek via de brug. en het
verhaal van het meisje Mira. In
zijn ve.-filming heeft hij duidelijk
gekozen voor het „Waterhoek-
deel". Hij zet de mensen neer in
een voor de toeschouwer bijzon
der acceptabele reconstructie van
het Vlaamse land anno 1910. met
zijn wereld doortrokken van
modder. De acteurs, voor het
overgrote deel Vlamingen, maken
vooral in de scènes in het dorps
café die boersheid volkomen
waar. Ze worden daarin gesteund
door de prachtige fotografie van
cameraman Eddy van der Enden,
die excelleert in een aanta! lan
delijke mistscènes. De introcuctie
van de film begint nogal hevig.
Er wordt een varken geslacht en
we zien de stromen bloed in een
emmer gutsen. Een wat afstoten
de, maar sterke opening, waar
mee Rademakers duidelijk maakt
hoe het natuurlijk geweld leeft
binnen het boerenbestaan. Jam
mer dat hij deze vorm niet meer
Ammeling spartelen
De Belgische acteur Jan Decleir wordt gelaafd als de politie hem, verdacht van moord, opbrengt.
gekozen heeft in zijn opbouw,
naar de climax, waarin Lander
de landmeter neerslaat en in de
modder van de Schelde laat stik
ken. Nu komt die brute daad nog
al onverwacht en niet voldoende
aangekondigd
Het actcursaandeel is overigens
weer sterk In deze nieuwe Rade-
makers. Vooral de rol van Mira
en dan zijn we in het „ande
re" deel van de film wordt
bijzonder overtuigend vertolkt
door de Nederlandse actrice Wll-
leke van Ammelrooy. Je zou haar
gerust een „ontdekking" voor de
film kunnen noemen, want geen
enkele Nederlandse actrice heeft
ooit zo'n sterke „aanwezigheid"
op het witte doek getoond te be-
Zodra zij in het beeld verschijnt,
wordt het boeiend. En dat on
danks het feit dat Rademakers
haar rol minder gewicht geeft
dan men op de filmtitel afgaande
zou verwachten. Dat is jammer.
Voor de verteltrant op verschil
lende niveaus is erg veel te zeg
gen, mits hij goed doorgevoerd is.
Terwijl Rademakers beide „ver
halen" door elkaar heen aan de
kijker „vertelt", laat hij Mira
nogal eens links liggen ten bate
van de ontwikkelingen in de Wa
terhoek. Zli keert met te grote
tussenpauzen terug binnen het
bereik van de toeschouwer. Dat is
hinderlijk en maakt dat die te
weinig affiniteit krijgt met
hoofdrolspeelster Willeke van
Amstelrooy, ondanks haar spel.
De film is daardoor in zijn ver
haaltrant wat onevenwichtig ge
worden, terwijl bovendien het
karakter van Mira te weinig
gemotiveerd kon worden Ze
wordt door haar grootvader „slet"
genoemd. Ze is dat beslist niet.
Ze is een meisje dat leeft volgens
andere normen. Rademakers loopt
nu de kans dat zijn publiek Mi-
ra's gedrag inderdaad alleen
maar gaat zien zoals haar groot
vader dat doet.
geworden die zeker de moeite
waard is. Misschien niet Radema
kers' beste, maar in elk geval een
film op een zeker niveau, die in
sommige scènes zelfs weet te ont
roeren. Een voorbeeld daarvan is
het tafereel waarin Mira haar
door Sieper neergeslagen groot
vader Broeke verzorgt, terwijl ze
met haar verlamde, debiele
broertje schaduwspelletjes onder
de lamp speelt. Zulke scènes zijn
er echter te weinig. De film als
geheel brengt de toeschouwer
vaak niet verder dan tot plaatjes-
kijken, zonder sterk bij het ge
beuren betrokken te worden Al
moet gezegd worden dat die
plaatjes vaak erg mooi zijn.
BERT JANSMA
(Van onze parlementaire redactie)
•EN HAAG Het Kamerdebat giste-
over het ultra-centrifugeverdrag is
iwelijks beïnvloed door de goed ge-
verschijning van het boek van
iterdamse publicist Wim Klinken-
over het project voor de verrijking
uranium. De suggestie in het boek,
i Nederland het project heeft geërfd
Nazi-Duitsland en de opmerkingen
;r het oorlogsverleden van de ont-
tkelaar van het U.C.-systeem, prof.
itemaker, bleven buiten het debat, dat
>isch een aangelegenheid was van
icialisten onder elkaar, zoals dat in de
mer vaker gebeurt bij de behandeling
i ingewikkelde aangelegenheden,
ilechts een vijftiental Kamerleden
onden de parlementaire behandeling
„het Verdrag van Almelo", zoals het
-verdrag in de wandelgangen wordt
ïoemd, bij. Hoewel volgende week pas
'temd zal worden over de regerings-
orstellen werd het duidelijk dat de
Ted de Braak
stopt cabaret
AMSTERDAM Op medisch advies
presentator-cabaretier Ted de Braak
cabaret „Gijnkunst", waarmee hij
ifielijks samen met Lia Caron optreedt
.iLeberry" aan het Leidseplein te Am-
irdam, met ingang van zondag 7 maart
'Pzetten. Ted de Braak blijft wel
eewerken aan het KRO-radioprogram-
Van twaalf tot twee en de NCRV-
ogramma's Farce majeur en Met lied-
het land in.
ratificatie van het verdrag van Almelo
er zonder veel moeite doorkomt.
Twee ingediende moties van de Ka
merleden Oele en Van der Stoel (PvdA)
werden in de loop van het debat zodanig
afgezwakt, dat zelfs de ministers er
geen bezwaar meer tegen hadden. Deze
moties houden in dat met de Kamer
overleg zal worden gepleegd wanneer
men in Almelo tot de produktie overgaat
en dat geen gegevens, materiaal of ap
paratuur uit het project in handen mo
gen komen van landen, die het verdrag
tot beperking van verspreiding van kern
wapens niet hebben ondertekend.
Alleen de PSP en de CPN bleven
duidelijk tegen. De PSP'er Van der Spek
diende een motie in, waarin hij vroeg
om openbaarmaking van de stukken van
het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumen
tatie, die betrekking hebben op de affaire
Kistemaker.
Opschudding in
academie Goncourt
PARIJS (Reuter-AFP) Drie promi
nente Franse schrijvers zijn dinsdag uit
de „Académie Concourt" getreden uit
protest tegen de opneming van Bernard
Clavel in dit tien leden tellende forum,
dat jaarlijks Frankrijks felst begeerde
literaire prijs toekent. De drie zijn de
toneelschrijver Armand Salacrou, de
romanschrijver Philippe Heriat, en
Raymond Queneau auteur van het
(verfilmde) boek „Zazie dans le mé
tro".
Volgens de uitgetredenen hebben de
andere leden zich niet aan tevoren ge
maakte afspraken gehouden. Men zou
eerder zijn overeengekomen. De Gon-
courtwinnaar van 1969, Felicien Mar-
ceau, te kiezen in de plaats van de
vorig jaar overleden Jean Giono. Maar
vijf leden stemden voor Clavel, die in
1968 de „Prix Goncourt" kreeg, en één
voor Jean Cassou. Clavel publiceerde in
1956 zijn eerste boek, na zijn carrière
begonnen te zijn als banketbakker. In
de oorlog speelde hij een actieve rol in
het verzet, waarna hij negen jaar
werkzaam was bij een sociale dienst.
Dat'de muziek van de in de veertiger
jaren vermaarde orkestleider Glenn Mil
ler nog immer populair blijkt, hebben
wij gisteravond in de Doelen te Rotter
dam mogen constateren. Hier concer
teerde het Glenn Miller-orkest o.l.v.
Buddy de Franco voor een zeer uitge
breid en enthousiast auditorium. Deze
bigband beschikt over de originele ar
rangementenbibliotheek van wijlen Glenn
Miller, waardoor de klankkleur en het
idioom behouden bleef.
Het moet als een verdienste voor
clarinettist Buddy de Franco worden
beschouwd dat hij vooral in het sax
team de warme en harmonieuze sound
destijds de trots van Miller heeft
doen herleven.
De overbekende nummers passeerden
gisteravond de revue, muziek die voor
de militairen van de Verenigde Staten
tijdens de oorlogsjaren een stukje
„home" betekende. Het was tevens
merkwaardig te ontdekken dat composi
ties, als Moonlight Serenade. Tuxedo
Junction, In de Mood. Londonderry Air,
Sunrise Serenade en de ook destijds ver
maarde Millermedleys het ook in onze
moderne tijd nog beslist goed doen. De
muziek van Glenn Miller bezit dan ook
een sterk eigen karakter, dat bijkans on
middellijk herkenbaar is. Dit kwam
bovendien tot uiting wanneer het orkest
als intermezzo of concessie? andere
muziek ten gehore bracht, zoals bijvoor
beeld het overigens uitstekend gespeelde
Just Friends in kleine jazzbezetting
waarin Buddy de Franco knap solieerde.
Minder sterk achten wij de vocale
prestaties van Lauretta St. John, die
naast zwakke interpretaties van het Mil
ler repertoire zich hevig vertilde aan
Didn't we Boy. Zanger-gitarist Jay Pat-
ton toonde betere kwaliteiten, ook in
zijn eigen compositie Since of Tinme.
zijn eigen compositie Since of Time.
Een merkwaardig concert dat vele her
inneringen bij menigeen zal Rebben op
geroepen. v. R.
Pump in lila en wit chevreau en sucdc
Bata International.
(Van
correspondent)
EINDHOVEN. De con
troverse tussen de leden
van de schaatskernploeg
met coach Leen Pfrommer
en de televisiepresentator
Theo Koomen is nog
steeds niet opgelost. Giste
ren zouden beide partijen
een al in Inzeil afgespro
ken gesprek hebben in
Eindhoven. Daar deelde
Leen Pfrommer de ver
raste Koomen echter mee,
dat de schaatsers pas na
het schaatsseizoen met
hem rond de tafel willen
gaan zitten. Bovendien
eisen z(j dat b(j dat gesprek
een vertegenwoordiger van
de NOS aanwezig zal z(jn.
Theo Koomen wil nu via
de voorzitter van de tech
nische commissie W. Wynia
nog een laatste poging doen
om binnen een zo kort
mogelijke termijn de al zo
lang slepende affaire rond
te krijgen. Ook de heer
Wynia heeft aangekondigd
dat hij nog dit weekeinde
een akkoord tussen de
schaatsers met Koomen
wil bewerkstelligen.
Commentaar van teleur
gestelde Theo Koomen:
„Ik ben bijzonder verrast
door dit optreden van de
kernploeg, die in Inzeil
niet wilde praten omdat
Kees Verkerk er niet bij
was. Nu is Verkerk er wel
bij en dan wil men opeens
weer na het seizoen pra
ten. Deze gewijzigde stel-
lingname verrast me des te
meer omdat ik met het
merendeel van de schaat
sers weer bijzonder goede
relaties heb. Ik hoop nu
alleen, dat t.c.-voorzitter
Wynia hen wel tot een ge
sprek kan bewegen".
(Van onze moderedactie)
AMSTERDAM Op een expositie
van zomerschoentjes, gisteren te Am
sterdam gehouden door het Modecen
trum voor de Schoen- en Lederbran
che, was praktisch elk te verwachten
model uitgestald. De mode vertoont
namelijk een regelmatige golfslag zo
dat het komende zomerbeeld al duide
lijk voorspelbaar wordt. In het alge
meen gesproken vragen thans drie
punten de aandacht: suède staat in
hoog aanzien, licht en tedere kleurtjes
domineren, en voorts zullen we weinig
bandeloze stappen kunnen verzetten,
want het wemelt van veters en band
jes. Daarna valt op dat de leesten
slanker zijn, de neuzen weer op vin
gertoppen beginnen te lijken (behalve
voor sport) en de hakken hoger en
slanker worden.
Zomermode valt te verdelen in pril
voorjaar en midzomer, de schoen die
het eerst aan bod komt, is nog geen
licht en luchtig sandaaltje, maar een
wat forse ïeest, opengewerkt op de
wreef of met een wijkende veterslui
ting. Naarmate de dagen lengen krijgt
de voet meer lucht en voegen zich
daarbij de open „gelengen", dat zijn
de weggesneden zijkanten. Voor beide
categorieën dienen zachte leersoorten
in gedekte tinten, een glanzend uit ge
poetst bleu, dus van donker naar licht
genuanceerd, is maar één (weliswaar
bijzonder mooi) voorbeeld. Het begin
van het seizoen lokt ook tot de aan
koop van echte sportmodellen en deze
sector vindt de crepezool een plaatsje.
Als wij een long hot summer krijgen
gaat het hèk van de dam, hier figuur
lijk bedoeld, immers, op de echte Dam
loopt men in die dagen blootsvoets! Er
zullen weer ballerina's dansen, thans
nog meer op echte balletschoentjes
lijkend, want ze zijn met bandjes om
de enkel gestrikt. Een stoet van elfjes-
achtig schoeisel in pastelkleurig suè
de 'en chroomleer staat te dringer om
voorrang, met enkel- of dubbele
wreefbandjes, gekruiste of T-bandcn,
met veters of linten, die gestrikt zijn
op de wreef ofwel opklimmen tot de
knie. Roestkleur en bruin, alle scha
keringen van roze en lila, lichte groene
tinten, naturel en wit winnen het
van brutalere popkleuren. De over
gang van gekleed schoentje naai va-
kan tiesanda iet gaat zo geleidelijk dat
er soms nauwelijks verschil is. Maar
de sleehak en de plateausandaal met
dikke, soms kurken zool, evenals de
trotteursandaal in unisex-uitvoering
laten geen twijfel of ze zijn bedoeld
voor vrije tijd.
Zomerlaarzen zijn een paar apart: ge
heel gesloten, maar van rekbare tex
tiel, of opengewerkt met grote gaten,
zullen ze gedragen worden in enkel-,
kuit- of kniehoogte.
Op een eigen schoenenshow toonde
Bata International wat er op de vier
verkooppunten in ons land door deze
firma wordt gebracht: in grote lijnen
komt dat overeen met de collecties
van het Modecentrum, ofschoon Bata
er een eer in stelt nu en dan juist iets
extremer te zijn, o.a. met ferme moliè
res, kurken zolen, daarbij hakken van
7 cm hoog, en brede enkelbanden,
speciaal passend bij hotpants. Bata
International heeft ook kleertjesbouti-
ques en laat dus oe schoenen zien met
bijpassende textiel om lijf en leden.
Hieruit bleek toch dat het soms een
hele toer is die allerfijnste pasteltint
jes en de verdere bedekking precies
bij elkaar te laten passen. Dat zal
intussen onze meisjes een zorg we
zen! Een schoen verkoper wist te ver
tellen dat hij klantjes heeft, die meer
dan een paar per maand kopen en pas
aan de kassa vragen hoe duur ze zijn.
Valt de kleur niet goed uit, dan over
drie weken maar weer beter!
In Hannover (Did) worden van 1 tot
en met 25 juni Nederlandse culturele
weken gehouden. Middels foto-exposities
zal een beeld worden gegeven van aspec
ten van ops land. Daarnaast zal een
expositie worden voorbereid, waarop he
dendaagse beeldende kunst uit ons
land te zien zal zijn. Het werkcomité
voor de inzending wordt gevormd door
drs. J. J. Salden uit Delft, de heer
T. Berends uit Den Haag en mej. G. J.
A. ten Holte uit Amsterdam.
Overleg is gaande over toneeluitvoerin
gen, balletvoorstellingen en concerten
door Nederlandse gezelschappen.
