Prominente
operagezelschappen
uit Duitsland in
Congresgebouw
WAAR ZE
WERKEN
EN SPELEN
Britse PTT-staking is
prestigeslag gewórden
:R
Lagere winst (7 pet.)
bij Kon/Shellgroep
Opleiding
marinevliegei s
naar Eelde
Nederlandse
spion in Israël
moet land uit
UJDAG 26 FEBRUARI 1971
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
iplee
:ema
>nie
inze muziekredacteur)
Iet meer dan gewone belang-
:elling hebben we kennis ge-
omen van het feit, dat de leiding
an het Nederlands Congresge-
ouw drie prominente opera-
ezelschappen uit de Duitse
ondsrepubliek heeft uitgeno
om in de komende maanden
ier gastvoorstellingen te komen
even: Verdi's II Trovatore (12
ïaart), Rossini's II Barbiere di
eviglia (28 mei), Puccini's Tosca
24 september) en Mozarts Zau-
erflöte (25 september).
ekende zaken, zal men wellicht iet-
it ironisch opmerken. Maar laten we
n onmiddellijk eraan toevoegen: ge-
racht door drie instellingen de
tadtische Bühnen uit Keulen, de
eutsche Oper am Rhein, de Staats-
per uit Hamburg die na de tweede
wereldoorlog een internationale be-
endheid hebben gekregen,
fa de tweede wereldoorlogmis-
chien ook wel door de tweede wereld
oorlog. Want ze zijn gevestigd in
teden, die door de bombardementen
1940 en 1945 dermate getroffen
»aren, dat van hun theaters slechts
uinhopen restten: ze kwamen daar-
oor in dezelfde positie als het Rotter-
is Philharmonisch Orkest, dat aan
noodlottige gebeurtenissen in de
neidagen 1940 de prachtige concert-
De Doelen te danken heeft.
Er was niets meer: helemaal niets. En
dus móést er iets anders komen, iets
geheel nieuws, iets, dat geheel was
aangepast aan de eisen van onze tijd.
Wat dat heeft betekend voor de gezel
schappen, die hierin gingen spelen
en werken, is moeilijk hoog genoeg
te schatten: verbeeldt u zich maar eens.
dat onze Nederlandse Opera na 1945
de beschikking had gekregen over een
eigen, uitsluitend voor haar activiteiten
bestemde woning, in plaats van continu
op een schopstoel te zitten!
wen in West-Duitsland niet onmiddel
lijk na 1945 tot stand gekomen, eerst
moest men in afwachting van hét
Wirtschaftswunder puin ruimen.
Maar toen dat Wirtschaftswunder zich
deed gelden, deelde ook in tegen
stelling tot ons land de opera ruim
schoots mee in de stoffelijke zegenin
gen, die hiervan het gevolg waren:
dat was in de jaren rond 1955.
Overigens zijn de nie
In Oost-Berlijn herrijst, als een feniks
uit zijn as, het theater Unter den
Linden, te Hamburg de Staatsoper. Ook
operagebou- Keulen bevindt zich in deze rij.
v V? Vv
Weliswaar bezat deze stad nog een
operaruïne aan de Ring, de herbouw
hiervan zou evenwel de kosten van
een nieuwe woning verre overtreffen.
Dus betaalde de gemeente 15 miljoen,
waarvoor men een „intiem" theater
met een parterre en tweeëntwintig
loges kreeg, plaats biedend aan veer
tienhonderd bezoekers.
Op 13 september 1954 ging voor het
ontwerp van architect Riphahn de
eerste spade in de grond en op 18 mei
1957 werd de schouwburg in het
bijzijn van Bondspresident Heuss en
Bondskanselier Adenauer, oud-burge
meester van Keulen feestelijk ge
opend.
Over het uiterlijk van het nieuwe
theater werd aanvankelijk nogal ver
schillend geoordeeld. „Grabmal des
Unbekannten Intendanten", hoorden we
een rasechte Keulenaar kort na de
opening ironisch opmerken.
Waarmee hij twee dingen bedoelde:
dat elke exploitant hier financieel zijn
nek moest breken en dat het gebouw
er uitzag alseen afgeknotte pira-
Het mopje was aardig, doch ietwat
goedkoop: de volstrekt logische op
bouw, oorzaak van dit niet alledaagse
uiterlijk, werd erdoor miskend.
Keulen en Hamburg: broertje
en zusje
Maar wat zo typisch was? De frap
pante gelijkenis met het twee jaar
oudere broertje Hamburg. Achter in de
zaal bevonden zich geen pilaren meer
voor het stutten van balkons, zoals
vroeger, doch recht vooruitstekende en
nissen vormende wandcoulissen. Waar
aan dan de uitgeschoven loges „bob
sleeën" werden ze te Keulen al gauw
spottend genoemd! waren vastge-
Die bobsleeën: ze zijn epidemisch ge
worden. Denk maar aan de Staatsoper
te Hamburg, aan de Royal Festival
Hall te Londen, aan De Doelen te
Rotterdam.
Wat ook met Hamburg correspondeert?
Een voorliefde voor sombere tinten,
waarin notehout en blauw fluweel de
boventoon voeren.
En wat met Rotterdam? Het principe
van de besloten foyer i$ ook hier opge
geven: intimiteit heeft moeten wijken
voor de behoefte aan circulatie: men
ziet elkander niet meer tijdens voor
stelling en concert, doch al wandelend
in de (brede) gangen.
Opernhaus - Keulen.
Düsseldorf
Hoe anders het domicilie van de Deut
sche Oper am Rhein te Düsseldorf, de
derde van onze gasten in het Neder
lands Congresgebouw.
Het oude theater aldaar was dermate
hecht gebouwd, dat het zijn taak tus
sen 1876 en 1943 tot elks genoegen
vervulde.... tegen een voltreffer,
waardoor het geheel uitbrandde, was
het echter niet bggtand. Doch eerst in
1954 werd de toeschouwersruimte afge
broken. En de torfeertoren? Men over
woog ook deze te liquideren, liet zulks
echter na, op grond van de overweging
dat hierin acht miljoen DM waren ge
ïnvesteerd, afgezien van de grond.
ruimte aan weerszijden met één meter
verbreed werd: het aantal plaatsen
kwam daardoor van 800 op 1400. Dit
alles (en nog veel meer) te realiseren
volgens de plannen van de (bekende)
prof. Paul Bonatz, architect Ernst Huhn
en prof. Julius Schulte-Frohlinde,
vergde een bouwtijd van nog geen twee
jaar: op 22 april 1956 werd het theater
„heropend" met Beethovens Fidelio.
Heropend: want hierin toevend krijgt
men niet direct de indruk in een ge
bouw van onze tijd te zijn, de traditie
heeft hier zijn rechten behouden.
Waarom deze beschouwing over de
„huizen" der Opera's, die in het Neder
lands Congresgebouw komen gasteren?
We deden dit met opzet. Om u aan te
tonen, dat de mogelijkheden een goede
voorstelling voor te bereiden voor de
volle honderd procent aanwezig zijn.
De eerste van de vier vertoningen,
Verdi's II Trovatore, heeft vrijdag
12 maart plaats; de ook ten onzept zéér
bekende Istvan Kertesz is daarbij de
muzikale leiding toevertrouwd.
bü de
Eind vooralsnog
niet in zicht
"an onze correspondent roger Si
mons)
LONDEN De Britse poststaking
e al meer dan vijf weken aan de
jng is, is een politiek conflict en een
trijd tussen de conservatieve regering
de vakbonden geworden. Vrijwel
eel de vakbeweging heeft zich solidair
erklaard met de UPW. de vakvereni-
■an de ruim 200.000 stakende
ostbedienden.
In Londen namen gisteren duizenden
den van andere vakbonden deel aan
n nieuwe protestbetoging, georga-
ïseerd door de UPW. Deze demonstra-
stond in het teken van de complete
lislukking van besprekingen tussen
obert Carr. minister van Werkver-
ffing, en Tom Jackson, leider van de
VLUCHT-
TUNNEL
ONTDEKT IN
BERLIJN
BERLIJN (D.P.A.). Eén dag voor-
it hij in gebruik genomen zou worden
itbben Oostduitse grenswachten gisteren
onder „de muur" in Berlijn gegraven
luchttunnel ontdekt. Door de 120 meter
»nge gang zouden vandaag zeventien
nensen uit Oost-Berlljn naar het weste-
ijke stadsdeel vluchten.
De tunnel was volgens de Westber-
ijnse olitie door „vaklui" gegraven. Hij
iep van de kelder van een huis in de
ranse sector naar Oost-Berlijn. De tun-
el werd ontdekt toen Oostduitse grens-
oldaten met meetwerkzaamheden bezig
'aren. Kort daarop verschenen auto's
net versterking onder leiding van een
leneraal.
Franse militaire en Westberlijnse poli-
e ontdekten inmiddels in het huis drie
nannen die aan de tunnel werkten. Deze
wond zich zeven meter onder de grond.
waren nog rustig aan het graven en
'adden nog niet bemerkt dat de Oost
duitse grenswacht de tunnel met behulp
■an elektronische meetapparatuur had
'Qtdekt. Eén van de mannen heeft in
net verleden tegen betaling al meer van
'gelijke vluchtgangen gemaakt
postbedienden. Minister Carr, die wilde
bemiddelen heeft er volgens Jackson
voor gezorgd, dat iedere kans op een
.spoedige oplossing van het PTT-conflict
verkeken is.
Directie en personeel vragen zich af,
wat er nu gaat gebeuren. Niemand kan
het antwoord geven en niemand waagt
zich aan een voorspelling, want de
Britse PTT heeft nog nooit een arbeids
geschil beleefd, dat na meer dan vijf
weken nog even onoplosbaar was dan
voor het begon. Er is geen enkel licht
punt. Bill Ryan, waarnemend-directeur
van de PTT. en vakbondsleider Jackson
vragen zich radeloos af wat zij moeten
beginnen. Geen van beiden wil een
De kloof tussen Ryan en Jackson is
nu zo groot, dat ze bijna niet meer
overbrugd kan worden. Jackson weigert
de looneis van de stakers te verlagen.
Zijn leden wensen een verhoging van
15 pet., maar de PTT wil niet meer dan
8 pet. geven, tenzij de stakers zich
akkoord verklaren met een belangrijke
verhoging van hun produktiviteit, om te
beletten dat de grotere uitgaven volle
dig ten laste van het publiek zouden
vallen.
Het ziet er naar uit, dat een produk-
tiviteitsovereenkomst de enige uitweg
is, maar het kan nog lang duren eer
een dergelijke akkoord bereikt wordt. De
stakers vrezen voor hun rechten en
voor hun baan. Ze hebben de indruk,
dat de PTT een groot deel van het
personeel aan de deur wil zetten. Bo
vendien heeft de directie tot nu toe nog
geen enkel loonaanbod gedaan, dat in
de ogen van de arbeiders en bedienden
een produktiviteitsovereenkomst de
moeite waard zou maken.
Ondertussen nemen de kosten van
deze staking voortdurend toe. De UPW
heeft van andere vakbonden ongeveer
200.000 pond geleend om aan de meest
behoeftige stakers een schamel steungeld
te kunnen betalen. De nood waarin vele
werknemers van de PTT verkeren, is
voor hen een spoorslag om de staking
vastberaden voort te zetten. Waarne
mers zijn van oordeel, dat de postvak-
bond nog zeer lang zal gebukt gaan on
der de financiële gevolgen van dit con
flict-
Maar dit geldt ook voor de PTT, die
iedere dag 700.000 pond verliest. Morgen
zal 't totale verlies zowat 20 miljoen pond
bedragen. Niemand kan bij uitzonde
ring zeggen hoeveel geld er tegelijk ook
in andere industrieën verloren gaat. De
gevolgen van de poststaking worden
elke dag zwaarder voor iedereen.
Kleine en grote firma's gaan bank
roet, er ontstaat gebrek aan onderde
len en vervangstukken, bloedbanken
ondervinden grote moeilijkheden omdat
ze geen schriftelijk beroep meer kunnen
doen op bloedgevers. De financiën van
liefdadige instellingen verkeren in ge
vaar omdat zij geen giften meer toege
stuurd krijgen. De situatie wordt ha-
Langzamerhand komt men tot het
besef, dat in vele gevallen de toestand
onherstelbaar begint te worden.
Kosten sterk
estegen
Het nettoresultaat van de maatschap
pijen van de Koninklijke-Shellgroep
over 1970, na aftrek van aanvullende
afschrijvingen, bedroeg ponden 366,7
miljoen, hetgeen 7 pet lager is dan over
1969.
In de Verenigde Staten waren de
door Shell Oil Company verkochte hoe
veelheden olieprodukten en aardgas,
alsook de opbrengsten daarvan, vrijwel
gelijk aan die van 1969; de verkoopop
brengst van chemische produkten daal
de echter met 4 pet. Behalve door
moeilijkheden in het chemische bedrijf,
werden de jaarresultaten van Shell Oil
ongunstig benïvloed door hogere belas
tingen en door de kosten voor het
bestrijden van twee hevige branden bij
boorwerkzaamheden. Als gevolg hier
van was het nettoresultaat van Shell
Oil over 1970 ad dollars 237 miljoen, 19
pet lager dan over 1969.
Oostduitse en
Westduitse
tankers in
aanvaring
KIEL (DPA/AFP/Reuter) In de af
gelopen nacht zijn in de Kieler Förde.
een inham in de Kielerbocht, de West
duits tanker „Bomin" en de Oostduitse
tanker „Aue" door een nog onbekende
oorzaak met elkaar in aanvaring geko
men. Aan boord van beide schepen brak
onmiddellijk brand uit.
Van de „Bomin" sprong een aantal op
varenden overboord en wist de wal te be
reiken. Van de 37 bemanningsleden
moesten er 21 met lichte verwondingen
in ziekenhuizen in Kiel worden opgeno
men. De moesten van hen konden in de
loop van de nacht weer vertrekken Aan
boord van de Oostduitse „Aue" werd "nie
mand gewond.
In een sobere plechtigheid in
Amsterdam werd gisteren de
februaristaking herdacht. Bjj de
Dokwerker werd het Jaarlijkse
défilé gehouden.
Waterreservoir
onder Sinaï
en Negeb
TEL AVIV (Reuter) Diep nder de
Sinaï- en de Negebwoestjjn liggen uitge
strekte zoelwatermeren. Deze xjjn door
Israëlische geologen ontdekt.
De directeur van het instituut voor
exploratie van ondergronds water, een
onderafdeling van het Israëlische minis
terie van Ontwikkeling, Arye Isser, zegt
in „Madah" een Israëlische wetenschap
pelijk tijdschrift, dat volgens schattingen
van geologen miljoenen kubieke meters
zoetwater in het Sinaï- en Negebgebied
in de komende vijftig jaar voor bevloeiing
van onvruchtbare grond gebruikt kunnen
DEN HAAG (ANP) ln verband
met bet beëindigen van de gezamenlij
ke Nederlands-Belgische vliegeroplei
ding is besloten de marine-vliegoplei-
ding onder te brengen bij de Rijks
luchtvaartschool te Eelde.
Minister W. den Toom (Defensie)
heeft dit gisteren aan de Tweede Ka
mer meegedeeld. De opleiding kon wor
den ingepast binnen het raam van de
reeds bij de Rijksluchtvaartschool aan
wezige capaciteit en faciliteiten, met
gebruikmaking van de vliegtuigen van
de Rijksluchtvaartschool. Om deze re
denen werd over de wijziging in het
opleidingspatroon geen overleg gepleegd
met het gemeentebestuur van Eelde en
met de raad van bestuur van het vlieg
veld.
JERUZALEM (AFP/ANP) De 61-
jarige Nederlander Willem Ruysch, die
vorig jaar in Israël wegens poging tot
spionage voor Arabische landen tot vyf
jaar gevangenisstraf werd veroordeeld,
is vrijgelaten en moet het land verlaten.
Dit heeft het Israëlische ministerie van
Binnenlandse Zakén gisteren bekendge-
Ruysch werd vorig jaar september ge
arresteerd toen hij uit Parijs op het
vliegveld van Lydda arriveerde. Volgens
de Israëlische justitie had hij tevoren
contacten gelegd met agenten in een
aantal Arabische landen. Deze hadden
hem verzocht enkele opdrachten in Israël
uit te voeren die, aldus de Israëlische
justitie, de veiligheid van het land ern
stig in gevaar zouden hebben gebracht.
Ruysch verklaarde voor de rechtbank
dat hij archeoloog was en dat hij naar
Israël was gereisd om in verband met
archeologie enkele Israëliërs te ont
moeten.
Buiten de verenigde Staten stegen de
verkochte hoeveelheden ruwe olie en
olieprodukten met 13 pet. De verkoop
opbrengst nam met bijna 14 pet toe,
dank zij het feit dat de prijzen in de
meeste afzetgebieden zijn gestegen bo
ven het lage peil van een jaar geleden.
De prijsstijgingen bleven echter achter
bij de kostenstijgingen. In alle bedrijfs
sectoren waren de gevolgen van de
inflatie duidelijk merkbaar; bovendien
stegen de charterkosten van tankers
buitengewoon sterk toen de transarabi-
sche pijpleiding uitviel en in Libië pro-
duktiebeperkingen werden opgelegd. De
belastingen naar de winst waren pon
den 58 miljoen hoger dan over 1969,
een stijging van 16 pet.
De door groeps- en verbonden maat
schappijen buiten de Verenigde Staten
verkochte hoeveelheid aardgas was 38
pet hoger dan in 1969, terwijl de ver
koopopbrengst van chemische produk
ten buiten de Verenigde Staten .met 11
pet is toegenomen. De kapitaaluitgaven
van de groep bedroegen ponden 670
miljoen, vergeleken met ponden 593
miljoen in 1969.
Het nettoresultaat van de N.V. Ko
ninklijke Nederlandsche Petroleum
Maatschappij over 1970 bedroeg f 976
miljoen vergeleken met f 928 miljoen
over 1969.
Het belang van 60 pet van de ven
nootschap in het nettoresultaat van de
maatschappijen der Koninklijke Shell
groep (na aftrek van aanvullende af
schrijvingen) bedroeg over 1970 f 1.912
miljoen vergeleken met f 2.055 mijoen
over 1969. Gerekend over het op 31
december 1970 uitstaand aantal van
134.018.522 aandelen komt dit overeen
met f 14,26 per aandeel over 1970 tegen
over f 15,33 over 1969 op basis van het
zelfde aantal aandelen.
De raad van commissarissen en de
directie van de N.V. Koninklijke Neder
landsche Petroleum Maatschappij zullen
aan de op 20 april 1971 te houden
algemene vergadering van aandeelhou
ders voorstellen doen, die bij aanvaar
ding zullen leiden tot de uitkering van
een slotdividend over 1970 van f 3.75 op
elk der thans uitstaand 134.018.522 aan
delen. Het totale dividend over 1970 zal
dan f7,25 per aandeel bedragen; over
1969 bedroeg het totale dividend gere
kend over hetzelfde aantal aandelen
f 6,90 per aandeel.
Kard. Araoz prefect
congregatie eredienst
VATICAANSTAD (K.N.P.). De 63-
jarige Spaanse kardinaal Arturo Tabera
Araoz, aartsbisschop van Pamplona, is
door paus Paulus tot de nieuwe prefect
van de congregatie voor de eredienst
benoemd. In deze functie volgt kardinaal
Tabera Araoz de vorig jaar december
overleden kardinaal Benno Gut op.
