Uw
hart
in
eigen
hand
Oma Bron duikt elke dag
in het ijskoude Lingewater
Sportstudie ook
aan universiteiten
Europese
hart week'
wijst op
gevaren
Superpomp
Volledig verzorgde
NSMinitrips
in eigen land
Beslissing van
ministerraad
...en voor
de eendjes
een oude
boterham
LEÏDSE COURANT
sigaret, grote boosdoener in de longen, heeft ook op hart en vaten een
lie invloed. Het chemische proces is evenwel niet geheel duidelijk. Hier
rookmachine getoond, die bij het onderzoek naar dit probleem wordt
bruikt. De machine houdt op met ademen wanneer de draad bjj het eind van
sigaret is doorgebrand. Prof. Biersteker in Utrecht hoopt uit deze proeven
«dig meer over het chemische proces van het sigaretten roken te weten.
is
(Van i
onzer verslaggevers)
HAAG Steeds meer jongere mensen vallen als
[ifc&jki 'toffer van het goede leven, van vet voedsel, te
k lig beweging, overmatig roken, te hoog lichaams-
cht van oor onverantwoordelijke concurrentie-
1 veroorzaakte emotionele spanningen. Hartziekten
de voornaamste doodsoorzaak in West-Europa,
Lmerika, kortom: in de landen van de welvaart
is de epidemie van de twintigste eeuw genoemd
de Wereldgezondheidsorganisatie, een epidemie
van we al'leen in de oorlogsjaren geen weet hadden,
vetarme voedsel, de rantsoenering, de honger ten
slotte spaarden ons voor deze dodelijke ziekte. En
vandaag zijn het de arme landen van de derde wereld
die in dit opzicht „gezegend" zijn. Althans gespaard
blijven voor wat wij met onze auto- en t.v.-welvaart
over ons hart hebben afgeroepen, voor het verborgen
gevaar dat plotseling kan toeslaan zonder vooraf
gaande waarschuwing. Dat afgezien van hartverscheu
rend leed, ook een kostbaar verlies aan talent en intel
lect met zich meebrengt: in Frankrijk 200.000 gevallen
per jaar dat wil zeggen: de bevolking van een flinke
stad in Portugal een sterfgeval per kwartier, in
Nederland 66 procent van de sterfgevallen in de leef
tijdgroep' van 45 tot 54 jaar.
Een pacemaker wordt hier in de
rechterhartkamer van een patiënt
gebracht, terwijl de arts °P het
radarscherm zijn positie controleert.
irobleem uit zich op allerlei wij-
verhoogde bloeddruk valt er
artherosclerose, hartinfarct, coro-
{rombose e.d. Allemaal variaties op
fde thema: voortijdige interne af-
ng onder de schone schijn van het'
mooie leven. De paradox van het
leven zet zich voort in de waar-
voor een hartaanval: het sta-
mbool voor een man met succes,
g hij tenminste niet dodelijk is, of
tot invaliditeit. Dat de maatschap-
orgerlijker tegen dit statussymbool
cces aankijkt blijkt direct uit
enkele cijfer, dat van de kosten.
Europa bestaan geen exacte cij-
Australië heeft de verliezen
jevolge van hart- en vaatziekten,
De grote vlekken geven aan waar de pijn bij angina pectoris begint: in, het
migden van de borst die pijnlijk samentrekt, gevolgd door pijn in de maag, die
de patiënt doet geloven dat dc oorzaak een indigestie kan zijn vooral als hij
kort tevoren heeft gegeten. De lijnen geven aan waar de pijn zich doet
gevoelen: in schouders, armen, kin en rug. De percentages geven de frequentie
aan, waarin de pijn zich in de verschillende streken van het lichaam voordoet.
De cijfers zijn verkregen bij het onderzoek van 658 gevallen van een infarct.
d.w.z. voortijdige sterfte, invaliditeit én
kosten van verzorging, beraamd op 800
miljoen dollar op een bevolking van 12
miljoen inwoners.
De groeiende bezorgdheid voor de
hart- en vaatziekten en haar gevolgen
heeft geleid tot het idee voor een Euro
pese Hartweek, die van 21 tot 28 febru
ari in 30' Europese en Noordafrikaanse
landen wordt gehouden. Doel van de
week is informatie verlenen over de
ziekten, het voorkomen en de behande
ling, de noodzaak van het steunen van
de research. Daartoe zijn drie trefwoor
den belangrijk: besef dat hart- en vaat
ziekten moordenaars zijn, opvoeding
Hoe krachtig de pomp is die hart
heet, blijkt wel hieruit dat in 24
uur ongeveer 100 hectoliter bloed
wordt verwerkt. Het lichaams-
bloed. ongeveer 6 liter, maakt in
60 let 80 seconden een volledige
omloop. Maar het hart kan veel
sneller werken, het tempo kan
tweemaal zo hoog worden en het
resultaat zelfs tienmaal zo groot
als een bijzondere prestatie moet
worden verricht. Al is het maar
het halen van bus of tram.
Per mensenleven van 70 jaar tikt
het 2000-miljoenmaal. Maar het
tikt niet non-stop. De samentrek
king duurt ongeveer half zo lang
als de rustperiode, zodat het hart
per dag 8 uur klopt en 16 uur in
door middel van informatie en mobili
satie van allerlei instellingen en orga
nisaties om betere preventie- en behan
delingsmaatregelen te helpen nemen.
De Wereld Gezondsheidsorganisatie te
Genève steunt de campagne, in hel
besef ..dat de groei van de wereldbevol
king en haar economische vooruitgang
in een vicieuze cirkel van zelfvernieti
ging zal geraken, indien preventie van
de belangrijkste hart- en vaatziekten
niet binnen de volgende 20 jaar wordt
bereikt".
(ADVERTENTIE)
I 2 dagen Amsterdam f 37.-
I 3 dagen Zuid-Limburg f 45.-
13 dagen Twente f49.-
I 3 dagen Bergen N.H. f 49.-
I 3 dagen Hontferland f 60.-
I 3 dagen Friesland f 62.-
I 3 dagen Brabant f 64.-
I 5 dagen Terschelling f 75.-
I Prijzen van elk station
I in Nederland.
I Vertrek dagelijks.
I Inlichtingen in de
NS-reiskrant op de stations.
lars^vooidelig
l^^uitmetNS
Rijkswaterstaat
ladt gebruik van
lijkerbanden af
'N HAAG (ANP) Spijkerbanden
wegen ernstig aan en verho-
I nd i onder de gemiddelde weersom-
love^digheden zoals wij die in Nederland
i niet altijd de verkeersveilig-
Het gebruik van spijkerbanden
daarom ernstig worden ontra-
deze conclusie is Rijkswaterstaat
en, na onderzoekingen in binnen-
buitenland en op grond van een
al rapporten die in Zweden, Fin-
Noorwegen, Duitsland, Oostenrijk
Zwitserland over de voor en nade-
'an spijkerbanden zijn opgesteld,
lijkerbanden zijn bedoeld voor auto's
"eel moeten rijden over besneeuwde
"ijzelde wegen. De gladheidsbestrij-
is in ons land, zo zegt Rijkswater-
1. beter dan in de meeste andere lan-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG In de toekomst zal het
mogelijk zijn aan de universiteiten licba-
I melijke opvoeding te studeren. De minis-
I terraad heeft gisteren een voorstel van
minister Veringa (O. en W.) goedgekeurd
om een interfaculteit lichamelijke op
voeding in te stellen. Daarvoor is wijzi-
j ging van de Wet op het wetenschappe-
I lijk Onderwijs nodig
De nieuwe studie zal geen bevoegdheid
geven tot leraar lichamelijke opvoeding.
Daar zijn de bestaan de opleidingen voor
zoals de academies voor lichamelijke op
voeding Het doctoraal examen in de
nieuwe studierichting zal behalve het
hoofdvak lichamelijke opvoeding twee
bijvakken bevatten. In het ene geval ligt
de nadruk op de pedagogisch-psycholo-
gische richting, in het andere geval op de
medische-biologische richting.
Voorts ging het kabinet akkoord met
een verandering in het academisch sta
tuut waardoor voortaan aan de land
bouwhogeschool in Wageningen biologie
gestudeerd kan worden. De verandering
werkt met terugwerkende kracht tot
1 september vorig jaar. In de nieuwe
studierichting zal het traditionele scher
pe onderscheidy tussen plant- en dier
kunde doorbroken worden.
Tenslotte besloot het kabinet dat bezit
ters van het diploma hbs-a of gvmna-
sium-a voortaan econometrie aan een
universiteit kunnen gaan studeren. Wel
hebben zij daarvoor een verklaring van
de interfaculteit nodig dat zë voldoende
kennis van wiskunde bezitten. Tot nu toe
konden alleen bezitters van b-diploma's
deze studie gaan volgen.
Kunst en Kunstenaars
Toneelvereniging Durf te Spelen geeft
op vrijdag 26 en zaterdag 27 februari
uitvoeringen in Theater In de Steeg.
Westeinde 165 Den Haag Gespeeld
worden drie eenakters: „Oog om oog-'
van P Shaffer. ..Hallo, is daar ie
mand?" van W. Sarovan en „De ben
zinepomp" van J. Bernard.
(Van een onzer verslaggevers)
TRICHT Ik heb gisteren voorzich
tig een vingerije in het water van het
riviertje de Linge gestoken en gauw
weer teruggetrokken. Ik kan het mis
hebben maar boven de drie graden was
het niet. Geen enkel bezwaar voor oma
Alida Bron-Slotboom (55) om dapper in
het ijskoud? Lingewater te duiken.
NieU bijzenders, althans dat vindt ze
zelf. Misschien dat de eendjes die dage
lijks door haar gevoerd worden en haar
dagelijkse zwempogingen in cle Linge
met de nodige aandacht bekijken van
j dezelfde gedachten uitgaan. Maar voor
I een buitenstaander, voor een minder
i sportieve figuur blijft het een prestatie
j om „u" tegen te zeggen.
Alida Bron is een vrouw zoals er maar
heel weinig zijn. Een vrouw met een
karakter die haar in staat stelt om als
ze een seintje van haar dokter krijgt: u
moet, vertnageren en de beste manier is
niet door pillen maar door lichaamsbe-
emmen en het dan
houden.
In juli van het vorig jaar begon ze
weeskind, nooit in de gelegenheid ge
weest om iets van dien aard te leren
met zwemlessen in het zwembad van
Geldermalsen. Het diploma halen kon
ze niet omdat Zij lichamelijk gehandi
capt is. In 1940 heeft ze een vrij ernstig
auto-ongeluk gehad door een aanrijding
met een auto bemand met Duitse offi-
eieren. Daarbij brak ze haar bekken.
haar benen zijn daardoor nog steeds
vrij slap gebleven. Haar rechterbeen is
I duidelijk zichtbaar korter en wat rich-
1 ting betreft afwijkend
Het zwemdiploma kwam er niet van.
Dat wil niet zeggen, dat oma Alida
Bron zich daardoor van de wijs liet
brengen. In september sloot het zwem-
2 bad. mevrouw Bron ging door. Dage-
lijks. Ze woont dan ook aan de Linge-
dijk en vanuit haar achtertuin is het
maar een paar stappen om in de Linge
te kunnen duiken.
Als men nu aan de bewoners van het
dorp Tricht vraagt wie is die mevrouw
die hier nog zwemt, dan kan zelfs het
kleinste kind vertellen dat het oma
Bron is, die dagelijks te water gaat.
HARTAANVALLEN
In september ging zij met het zwem
men door, en zelfs toen de ijsschotsen
op het riviertje de Linge kwamen was
zij niet te stuiten. Merkwaardig voor
een vrouw die van zichzelf zegt dat ze
drie lichte hartaanvallen gehad heeft
en behalve dat gehandicapt is. Wat is
haar methode? Ze stapt zo van voor de
warme kachel in haar douchecel, draait
de kraan op warm, draait dan de kraan
kalmpjes aan zachter tot helemaal koud
en neemt dan een kleine spurt van 40
meter naar de Linge. Ze daalt het
trapje af ijskoude rillingen bezor-
Het Nederlands Kamerorkest biedt ter
gelegenheid van zijn 15-jarig bestaan
aan de Haagse burgerij een jubi
leumconcert aan. Dit concert zal wor
den gegeven in de Prins Willem
Alexanderzaal van het Nederlands
Congresgebouw op donderdag 11
gend aan iedereen die het ziet stapt
nog verder het water in tot het haar
tot de borst komt, besprenkelt zich dan
het bovenlijf met water, wentelt zich
even onder en duikt erin. De eendjes
komen van alle kanten aanzwemmen.
Ze weten het: „als oma Bron te water
gaat komt er voor ons ook wat", en
inderdaad ze vergeet de eendjes niet.
Het. moet al heel gek zijn als ze niet
een oud boterhammetje bij zich heeft
om de beesten te voeren.
Het is een sportief voorbeeld. Een
voorbeeld waarvan sommige artsen
misschien zouden zeggen, dat het navol
ging verdient, Toen ik het ene vingertje
in het water gestoken had vergat ik
alle goede raadgevingen van artsen.
Het was mij echt te koud. Dat neemt
niet weg dat oma Bron fris en vrolijk
het water uitkwam. Ze vroeg: „zal ik
een kopje koffie of een kopje thee voor
u zetten", waarbij het nauwelijks
merkbaar was dat ze een afkoeling van
minstens 33 graden ondergaan had en
dat alleen maar omdat ze het zo leuk
vond om te demonstreren dat ze in de
Linge kon zwemmen bij deze tempera-
Oma Bron kan inderdaad niet hele
maal goed zwemmen. Ze heeft nog
steeds kurken om omdat ze haar diplo
ma niet gehaald heeft. Desalniettemin
waagt ze zich aan grote afstanden en
aan meer dingen waar een ongeoefend
zwemmer nauwelijks aan zou durven
beginnen.
JOKKEN
Eenmaal terug in haar huis, met
haar twee honden die haar als meeste
res anbidden, zegt ze. ..och. ik vind het
leuk om in de krant te komen, maar
die journalisten wat die allemaal klaar
maken. En nu ga ik jokken: „Als de
mensen vragen of ik het koud vind dan
zeg ik altijd, nee. natuurlijk niet. Het is
lekker in het water. Dat doen jullie
journalisten toch ook?".
Oma Bron heeft in het afgelopen
seizoen wat naam gekregen. Ze is Sin
terklaas tegemoet gezwommen met een
bosje bloemen, ze heeft geposeerd voor
t.v., voor radio en wat nog maar zij.
maar daar gaat het niet om:
„Ik was gewoon te zwaar. Ik woog
140 pond en de enige methode was om
te gaan zwemmen en toen ik het een
maal gedaan had en ik zag mijn ge
wicht dalen, wist ik dat ik er mee door
moet gaan. Nou, kijk me maar eens
aan. Ben ik nou nog -zo dik? Ik weeg
nu nog maar 118 pond en dat is toch
heel wat beter dan wat ik toen woog.
Vergeet u niet, ik droeg jurken, maat
46 en ik kan nu toe met 42. En ik weet
wel, dat is op mijn leeftijd helemaal
niet zo belangrijk, maar het is toch wel
prettig om het te weten. Je voelt je een
heel ander mens, Nee, van al die nieu
wigheden als pruiken en opmaak moet
ik helemaal niets hebben. Dat Is me te
nieuw, maar ik wil er toch wel graag
goed uitzien. Vroeger droeg ik een bh
met een hele strakke maagband. Ik
droeg een corset, waarbij ik helemaal
ingesnoerd was. Dat heb ik helemaal
niet meer nodig".
Het is duidelijk zichtbaar. Of de i
reden het zwemmen is laten we buiten
beschouwing. Daarnaast wil ze nog
graag demonstreren dat ze zo lenig is
dat ze nog verscheidene hoogstandjes
kan maken waar vele jongeren jaloers
op kunnen zijn.
Oma Bron windt er geen doekjes om.
Vanuit haar strenge levensovertuiging:
„ik ben al jaren bij het Leger des Heils
eh, steekt u maar rustig een sigaret
op, wij bij het Leger roken niet en
drinken niet, maar gaat u rustig uw
gang" heeft ze zichzelf beperkingen
op moeten leggen. Beperkingen die
haar. gezien haar prestaties op deze
leeftijd, beslist geen kwaad hebben ge
daan.
Het lijkt onvoorstelbaar, dat ec-n
vrouw van deze leeftijd met ijsschotsen
in de rivier zwemt, terwijl het water
vele graden onder nul is. Het is zo, heel
Tricht en dat is heel Tricht praat
erover. Het is hartverheffend dat dit
soort mensen, zonder zich ergens aan te
storen, nog bestaan.
