JAAP
"PLOEG
FELLE DISCUSSIE OVER DE FOUT
IN NEDERLANDSE ZWEMSPORT
„Geef me baden
sn Nederland krijgt
weer wereldrecords
's WINTERS
GAAN
PRESTATIES
VEEL
TE
VEEL
ACHTERUIT
Marjan Vermaat
rugslagspecialiste
,Het zwemmen
gaat bij mij
boven ailes"
GAARDINGEN Marjan Vermaat, Neder-
ands huidige rugslagspecialiste bij uit-
stek, keek plotseling van schrik op. Cora
ian der Veer, het „afdankertje" van Barce-
ona, dat speels over het hekwerk in het
(olpabad hing, óók. Zo fel hadden ze VZC's
trainer Jaap Ploeg, de licht ontvlambare
ampioenenkweker van de laatste seizoe
nen, nog niet vaak meegemaakt. „Ik ben
geen afzakkertje", zei de 38-jarige Vlaar-
finger kwaad met een bilk in zijn ogen, die
geen enkele twijfel liet. „Weet u wat de
grote fout in Nederland is? En dat zei ik
res jaar geleden ook al, toen Rob Kerkho
ven er nog was. 's-Winters gaan de presta
ties van onze meisjes te veel achteruit. Als
*e er 's-zomers een beetje in slagen enke
len op een niveau te brengen, dat in
Europa iets voorstelt, stort de hele bups
ineen zodra het buitentrainen niet meer
kan. Waar het buitenland dus rustig door
bouwt aan een nog betere prestatie van
zo'n meisje, haakt Nederland af en moet
het na verloop van tijd weer helemaal op-
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1971
Jaap Ploeg: „Als je je mond opendoet in de KNZB ben je
nieuw starten met de op
bouw. Dat is het hele ver
schil, waar ik zwemcoördi-
nator Nico van Dam en ande
ren al honderdmaal op heb
gewezen, maar waar niets,
otaal niets aan verandert."
Roger van Hamburg, de pupil
van Jaap Ploeg, die meestal bij
de Australische zwemcoach Fro-
bes Carllle traint, heeft de af
gelopen maanden niet zoveel
geluk gehad. Hij brak in okto
ber z'n pols, mpest daardoor een
tijdje stoppen met trainen, en
trof nog meer narigheid, toen
hij geopereerd moest worden.
Maar naar berichten uit Au
stralië melden, gaat het mo
menteel beter met Roger Ham
burg. Hij zwemt op de 100 me
ter vrije slag ongeveer 55.00
seconden, op de 200 meter 1.58.0
minuten en op de 400 meter:
4.11 minuten. Een bijzonder
grote vooruitgang maakte de
19-jarige Vlaardinger op de 400
meter wisselslag. 4.51 staat nu
achter zijn naam. Jaap Ploeg:
„Ik verwacht veel van hem. Hij
komt van de zomer weer naar
Nederland."
Even blijft het stil in het bijna
verlaten zwembad. Ineens „vlamt"
Jaap Ploeg weer op: „Ik heb het al
meer verteld: Geef me baden, waar
ruimte is voor topsport, en Nederland
krijgt weer wereldkampioenen. Kijk,
dat Amerikaanse meisje daar, dat hier,
nu twee a drie maanden traint, dacht
u dat ze begaafder was dan de ande
ren Kom nou? Als Roger van Ham
burg in Nederland is komt hij bij mij
altijd trainen. Tk weet dus hoe het er
in Australië aan toe gaat. Maar. ge
loof me, ze zijn daar heus' niet talent
voller of zo. Zij kunnen meer als ze
willen, dat is het verschil."
Dit is een thema, waar al veel over is
geschreven en gezegd. Maar daarom
juist is het een schande dat er niets
verandert. Mensen als Jaap Ploeg, die
zich dag in dag uit inzetten voor de
zwemsport, komen niet verder als ze
geen genoegen meer willen nemen
met het behalen van Nederlandse re
cords. Daardoor is Rob Kerkhoven, de
ex-bondscoach met talent, afgevallen.
En daardoor dreigt in de huidige op
zet een vooruitstrevende clubtrainer
het kind van de rekening te worden.
Hoewel zijn kritiek op de toestand
van nu nauwelijks minder wordt,
trouwens dat liet hij al duidelijk blij
ken. geeft de dynamische Vlaardinger
toch toe, dat zijn enthousiasme wel
eens wegebt. ..Eén. twee jaar geleden
stond ik nog vooraan op de vergade
ringen van de KNZB. Ik had dan het
hoogste woord. Maar die periode is
voorbij. Ik ben nuchterder geworden.
Je ziet meer de betrekkelijkheid van
sommige zaken in. Daarom sta ik
momenteel bij voorkeur achteraan op
bijeenkomsten als ik erbij wil zijn.
Laten anderen nu maar voor „die
zeur" worden uitgemaakt. Ik ga mijn
eigen gang en dan zie ik wel wat het
Nonchalance
Zijn nonchalance, die men uit deze
opmerking kan opmaken, is niet reëel.
Geen zinnig mens zal durven bewe
ren, dat Jaap Ploeg, de man achter
het succes van VZC, zich gemakkelijk
van zijn taak kwijt. Hoe kom" je
daarbij? Toch is zijn reactie verklaar
baar. Hij, de trainer, moet zich dit
seizoen weer waarmaken. Weer ver
wachten de „buitenwacht" en niet te
vergeten de zwemstertjes zelf, dat zijn
bezielende stuwkracht zal leiden tot
successen. Droombeelden, waarvan hij
in het verleden zelf graag wou dat
men ze opriep. En daar duikt voor
Jaap Ploeg het kritieke punt weer op
Zijn eerzucht zegt hem dat een Ne
derlands record, waar hij vroeger zo
hoog tegen aankeek, niet veel meer
betekent. Zijn ambitie richt zich daar
om op Europese en wereldrecords. Die
tellen. Andere niet. De kans om dat te
bereiken ontbreekt hem echter. Ter
verduidelijking haalt hij een voor
beeld uit zijn verleden op „Nog niet
zo lang geleden keek ik als een berg
tegen een trainer als Jan Stender op
Wat een kennis van de zwemsport
had die man. Op een gegeven moment
werd dat respect minder en toen
dacht ik: dat kan ik ook. Het gevolg
is. dat je je met hart en ziel erachter
zet en je wat bereikt. Tja, en dan
hè...;"
Conclusie
pulair was, zo'n conclusie mogelijk is.
In plaats van krachtige steun, waar
toe de mogelijkheden achter het IJze
ren Gordijn zo gunstig zijn, krijgt
Jaap Ploeg, de „Bezetene" onder de va
derlandse zwemoefenmeesters, te doen
met een aantal factoren, die hem
zwaar op de maag vallen. Om verder
te kunnen reiken dan nu het geval is
moet hij meer doen dan 's morgens de
meisjes om zes uur slechts drie kwar
tier lang te trainen én dan nog eens
tweemaal in de week 's avonds een
baantje in het Kolpabad voor een
uurtje vrij te maken. „U heeft het
nou zelf gezien: Kan ik meer doen
dan de meisjes alleen maar het water
in- en uitjagen? Dit is geen training
Triest voor zich uitkijkend staart
Jaap Ploeg over het zacht deinende
gloorwater. Hij weet wat de moeilijk
heid is maar een uitzicht op een
oplossing ontgaat hem. „Zij zeggen dat
ik een dwarsligger, een herrieschop--
per ben als jk vanuit deze overtuiging
bijvoorbeeld wegblijf op vergaderin
gen van de KNZB. Een week of drie
na de Europese kampioenschappen in
Barcelona hield de Amerikaan Coun
cilman een lezing in Nederland. Ik
kreeg een uitnodiging. Maar ik ging
niet. Waarom zou ik? Wat die man
allemaal zegt, dat we tien kilometer
per dag moeten trainen zoals in Ame
rika, dat weet ik wel. Het kan hier
niet. Ik ben al blij als we er een paar
per dag halen. Wat moet ik daar dan
doen? Heus, ik ben er ook van door
drongen, dat het zwempeii in ons land
omhoog moet. Maar ik wil een man
als Car li'be onder onze omstandighe
den wel eens aan het werk zien.
Klacht
Jaap Ploeg ziet daarin de moeilijkheid
niet zitten. Zijn belangrijkste klacht
luidt dat er van „hogerhand" binnen
de KNZB geen vinger wordt uitgesto
ken om de noodlijdende clubtrainers
in ons land ter zijde te staan. Geen
enkele steun van ..bovenaf" heeft hij
de afgelopen maanden ontvangen
„Je hoort in de winter niets van de
Zwembond. Ook niet van de coördi-
Weer schiet hem een voorbeeld in
gedachten waarover hij zijn hart wil
luchten. „Cora van der Veer werd het
IK BEN VEEL
NUCHTERDER
GEWORDEN
DAN VROEGER
vorige jaar ziek. Na de Nederlandse
kampioenschappen werd zi.i wegens
onvoldoende prestaties naast de ploeg
voor Barcelona gezet. Dat was een
vreselijke klap voor dat kind. Maar er
is niemand in de bond. die zich na
zo'n beslissing realiseert, dat hij geen
machine heeft afgewezen maar een
mens. Wat gaat er in zo'n kind niet
allemaal om. hoe vangt ze het alle
maal op? Daar ben ik dan weer goed
genoeg voor Nu zwemt ze weer op 1,3
en ze is alles vergeten". Zo heeft Jaap
Ploeg het vorige seizoen meer teleur
stellingen moeten verwerken. Speciaal
met betrekking tot Barcelona. "Het
hele seizoen had men me gezegd wie
zwemsters bij dc ploeg heeft mag op
onze kosten mcc Van VZC zaten er
drie bij. Drie weken voor het vertrek
naar Spanje krijg ik een reisticket
toegestuurd, met een briefje erbij, dat
ik de hotel- en verblijfskosten zelf
moest betalen. Ik heb toen tegen mijn
vrouw gezegd: Kom we pakken de
auto en we gaan op vakantie. Een dag
ben bk tooh in Barcelona gaan kijken.
Je wordt dan behandeld als een
vreemde, die bij de gratie twee of
drie woorden mag spreken met de
meisjes. Echt. en ik blijf het zeggen,
ze moeten bij de bond eens meer aan
ons en aan de meisjes denken."
Somberheid
Geen opgewekt beeld aan de voor
avond van het voor-Olympische jaar.
Jaap Ploeg, de practicus, die dit sei
zoen pas slaagde voor het A-diploma,
„Wat zegt me zo'n papiertje. Hier
moet het vandaan komen" en hij wijst
op zijn hart) ziet geen reden om zijn
somberheid te verdoezelen Hij kan
onder de huidige omstandigheden niet
bereiken wat hij wil. Dat zit hem
dwaï Het is aan alles in zijn hou
ding te merken. En dat zwemstertjes
van VZC in 1970 in totaal 51 Neder
landse records verbeterden, is hij al
lang vergeten. Zelfs de verwachting,
dat de zaken in dit opzicht ook voor
1971 optimistisch bekeken moeten
worden, kan zijn onvrede niet wegne
men. Voor dit seizoen, heeft de Vlaar-
dingse zwemtrainer daarom zijn eigen
weg uitgestippeld. Hij vindt het best.
dat de KNZB onlangs een lijstje met
limieten voor München heeft gepubli
ceerd, met de mededeling, dat deze
tijden voor 4 april moeten zijn ge
zwommen om een plaats in de natio
nale selectie te veroveren, maar geen
mens kan hem meer opdringen dat
het per se zó moet „Zij hebben me
gek gemaakt voor Barcelona en Mexi
co. Dit keer lukt het de KNZB niet
meer. Ik volg mijn eigen weg en ik
7.1e wel wanneer ze tijden maken. De
ervaring leert, dat zij, die de limieten
halen er toch bij komen. Rustig door
bouwen, dat is de enige mogelijkheid
Aan de echte top denk ik niet zo vaak
meer, want anders word je hoedjeka-
HANS DE BRUYN
i der Veer, links op de foto. is de teleurstel ling van Barcelona te boven. Trainer Jaap Ploeg heeft
:r zelfvertrouwen gegeven. Zij zwemt 1.3 op de 100 meter vrije slag.
Marjan Vermaat werd dè sensatie van januari. Zij kwam als eerste
Nederlandse aspirante onder de 2' j minuut op de 200 nieter rug
slag: 2.29.4
„JAAP HAD HET GOED GEZIEN"
VLAARDINGEN' Woensdagavond half zeven. In het Kolpabad te Vlaar-
dingen krijgen kinderen zwemles. Men heeft daartoe niet het hele bassin ter
beschikking, want aan de overzijde van de kant waar instructeurs hun best
doen. is een baan van krap twee meter breed niet voor „gewone" zwemmers
toegankelijk. In die strook zwoegen twintig pupillen van dc Vlaardingsa
Zwemclub. met op de kant trainer Jaap Ploeg. Er wordt veel werk verzet
door de jongens en meisjes van de VZC, want zwemwater is kostbaar en er
moet dan ook soveel mogelijk gebruik van worden gemaakt.
Te midden van 'n aantal prominen
ten en minder prominenten zwemt
ook Marjan Vermaat voor wat ze
waard is. En dat is niet mis: Drie
Nederlandse aspirantenrecords op de
rugslag en zelfs één seniorenrecord.
Op 31 januari van dit jaar kwam ze
op de 25-meterbaan in het Haagse
zwembad „Morgenstond" op de 200
meter als eerste Nederlandse aspi
rante ond_er de grens van 2'/* mi
nuut: 2.29.4. Het jeugdrecord van Els
Droog van De Kikker uit Emmen
(2.30.-) was daarmee verleden tijd.
Tijdens de Europese Kampioenschap
pen in Barcelona plaatste ze zich
met een nieuw aspirantenrecord van
1.09.3 als derde in de damesfinale
over 100 meter. De 1.09.3 werd ge
maakt op een 50-meterbaan en in
september van het vorige jaar pres
teerde Marjan het om in Aken op
een kortebaan een tijd van 1.08.2 op
de klokken te brengen. Dat was niet
alleen een nieuw jeugdrecord, maar
ook de verbetering van een histo
risch damesrecord van Ria van Vel-
zen van ZIAN—Den Haag, dat acht
jaar had standgehouden.
Als de training van de VZC-selectie
is afgelopen vertelt de vijftienjarige
Marjan hoe het allemaal zo ver ge
komen is. „Ik heb last van bronchi
tis en toen ik op de lagere school
zat, moest ik van de schoolarts gaan
zwemmen Ik heb toen hier bij het
bad m'n diploma gehaald en zo ben
ik vanzelf bij VZC terechtgekomen.
In het begin heb ik van alles ge-'
zwommen, maar het ging Jaap toch
wel opvalien, dat de rugslag het bij
mij wel deed".
Goed gezien
Jaap had het zoals 'meestal
goed gezien. Op kringwedstrijden in
1967 maakte de toen elfjarige Mar
jan 1.30.8 op de 100 rug. Dat werd al
1.20.- in 196B (twintigste op de Ne
derlandse kampioenschappen) en
1.14.6 in 1969. Op haar tijd van
1.10.2 van augustus 1970 werd
ze op het allerlaatste nippertje uil
verkoren om mee te gaan naar Bar
celona, naar de E.K. „Nou, die uitno
diging kwam wel onverwacht. Ik heb
in Barcelona veel ervaring opgedaan
en die prestaties daar moest ik w^I
even verwerken. Ik was eigenlijk
zo'n beetje reserve en toen kwam ik
nog in de finale ook. Ja, dat was toch
heel wat". Cobie Butor, de 23-jarige
secretaresse uit Utrecht, won in die
finale brons met 1.08.5 achter de
Russische Lekveishvilly, die op de
streep favoriete Andrea Gyarmati
met 1/10 seconde versloeg (1.07.8
tegen 1.07.9). De Jonge Vlaardingse
tikte met 1.09.7 als zesde aan. Daar
na kwam dan nog de explosie in
Aken. maar toen ging het een tijdje
slecht met Marjan.
Tijdens een conditietraining in het
park van Vlaardingen-Oost stak de
oude bronchitiskwaal weer eens de
kop op. De luchtvervuiling in die
omgeving ging ook niet helemaal
vrijuit. Marjan: „Ik moest twee we
ken in bed blijven met verstopte
luchtwegen. Zwemmen was er na
tuurlijk niet bij en ik moest het een
tijdje kalm aan doen". Op de laatste
zondag van januari 1971 kwam de
VZC-zwemster terug. Een prachtige
recordtijd op de 200 meter in de
Morgenstond: 2.29.4.
Voor zo'n recordverbetering is dan
wel heel veel vrije tijd opgeofferd.
En dan zijn er nog zoveel meisjes en
Jongens in ons land, die ook zoveel
trainen en nooit een record op hun
naam krijgen. Om van de vele trai
ners maar niet te spreken, want de
naam van een trainer staat nooit in
het recordboek. „Ik train altijd met
heel veel plezier" vervolgt Marjan.
„*s Winters doen we veel aan condi
tietraining en we zijn elke morgen
van kwart over zes tot zeven in het
Kolpabad. Dan hebben we op dins
dag- en vrijdagavond ook nog club
uren en op woensdag zwemmen we
nog van zes tot zeven 's middags,
's Morgens na het zwemmen naar
school (tweede klas mavo) en ik kom
meestal om een uur of vier thuis.
Vlug eten, een beetje huiswerk ma
ken. dan meestal nog een training
en uiterlijk om negen uur naar
bed".
Eerste plaats
Trainer Jaap Ploeg houdt zijn pupil
len altijd voor, dat schoolwerk op de
eerste en zwemmen op de tweede
plaats komt. Zegt Marjan: „Het
zwemmen gaat bij mij boven allee.
De mavo wil ik ook wel afmaken,
maar ik weet toch nog niet wat ik
worden wil". Vindt Marjan het voor
haar en voor al die andere jeugdige
zwemmers en zwemsters in Neder
land nou niet vervelend, dat de trai
ning alleen zo vroeg in de morgen
kan plaatsvinden? „Ik kan het me
eigenlijk niet anders voorstellen,
want ik ben het gewend. Ik vind het
ook helemaal niet erg om zo vroeg
op te staan. Hoe het zou zijn als wc
bijvoorbeeld van tien tot twaalf
's morgens en van twee tot vier
's middags zouden kunnen trainen,
kan ik me niet voorstellen. Je moet
het gewoon aanvaarden zoals het nu
is". Naast school en zwemmen blijft
er geen tijd over om andere dingen
te doen. „Ik ben niet zo'n lezerig
type en ik kijk soms naar de televi
sie, meesstal als er sport is. Ik heb
het er allemaal graag voor over en
ik krijg toch nooit een hekel aan
Dat is dan ook niet te hopen, want
samen met Annemarie Groen (Naar-
den), Els Droog en Jozien Elzerman
(ZIAN) vormt Marjan Vermaat een
jong rugslagkwartet met grote toe
komst. Barcelona was voor drie van
hen (Groen en Droog zwommen 200
meter en Elzerman was toen veer
tien en net iets te jong) een groot
internationaal zwemgebeuren. Er
liggen ook weer grote internationale
toernooien in het verschiet. München
1972 bijvoorbeeld.
„Olympische Spelen", zegt Marjan,
„daar wil ik wel graag naar toe,
maar dat wil toch zeker iedereen. Er
kan in anderhalf jaar nog van alles
gebeuren. Je kan het beste maar
gewoon doorgaan. Dat doen we hier
ook en wat Jaap zegt. gebeurt. Hij
weet het precies".
U kunt Marjan met de VZC mor
genmiddag In xwembad Morgenstond
aan de Haagse Loevesteinlaan de
strijd zien opnemen tegen P.S.V.,
Zwemlust en ZIAN. Vijf Haagse for
maties zullen met het Leidse LZC
dan ook aan de start verschijnen.
ROEL PRAAT
l
