ARD SCHENK: „IK WIST NIET HOE IK
ONDER DE 15 MINUTEN MOEST KOMEN
dreunde na
voor Schotting
SCHENK
KOOMEN
STOND
NIET TE
WOORD
Rariteiten in
Gothenburg
Morsdood
toernooi
herleeft
op 10 km
TBflUPGftRftM]
Gehoord
Van Ard Schenk in Gothenburg:
Laat Theo maar opkóóóóómen
■UARI
ff
door Herman van Bergem
Hier is Dag Fornaess nog kansrUk
- de titel. Tijdens zijn rit op de
500 meter bleek hij de snelste van
het hele gezelschap.
GOTHENBURG. Het was kwart voor twee.
Helder klonken de buitelende noten van een
trompet, wiens eigenaar in het wildeweg
een greep deed in de Nederlandse populaire
liederenbundel. De kampioen was bekend en
tevens was het toernooi om de wereldtitel
1971 gedegradeerd tot een formaliteit. De
afstand, die Ard Schenk na de 1500 meter
had genomen, was zo groot geworden, dat
zelfs een wonder de mentaal niet al te
krachtige Claesson niet kon helpen de ruim
zevenentwintig seconden achterstand weg
te werken op de tien kilometer. De stunt van
Dag Fornaess om nog meer in te lopen, kon
ook meteen naar het rijk van de fabelen
worden verwezen. Om kwart voor twee op
zondagmiddag leek het toernooi morsdood.
Maar Ard Schenk, in magistrale vorm, wilde
een totale triomf. Hij eiste op wat er het
gehele seizoen al had ingezeten, maar er
slechts uit was gekomen in wedstrijden
tussen de toernooien: de eer, de onom
streden sterkste te zijn van de gehele
schaatselite. In het rechtstreekse duel met
Claesson, die zich had vastgebeiteld op de
tweede plaats, bewees hij op de „eigen
bodem" van de Zweedse favoriet hoe
ongenaakbaar hij was. Met een glorieus
wereldrecord van 15.01.6 (precies twee
seconden onder de tijd van recordhouder
Kees Verkerk) verpulverde hij genadeloos
het vermetele vertrouwen van de Zweedse
aanhang in hun eerste man en werd hij op
drie afstanden o-aantastbaar.
OTHENBl'RG Peter Schotting, de coach uit Deventer die dit seizoen de
hienrjjkse schaatsers traint, was des duivels. Luid variërend op het thema:
id die oude man die niets meer kan", werd hij door twee fors^ politieagenten
n het ijs gesleurd. Die hevig beschimpte oude man was Sven Laftman, de
whtige voorzitter van de Zweedse Schaatsbond en hoofdscheidsrechter van dit
reldkampienschap schaatsen. Laftman was verantwoordelijk voor de ingreep
n de sterke arm der wet.
Twee waarschuwingen van de oude
lan Schotting die zijn pupil Hart-
de 5000 meter stond te coachen
zo ver op de baan te komen, waren
araan voorafgegaan. De geconcen-
Peter Schotting negeerde, die
arschuwingen. Pas toen Laftman
i zijn trainingsjack van de baan
wilde sleuren, kwam hij in actie. Hij
kte zich los en door die krachtige be
ging schoot zijn arm in de maag van
n Laftman. De 83-jarige grijsaard be-
(Van onze sportredactie)
GOTHENBURG Naast Peter Scliot-
"S. de trainer van de Oostenrijkse
hatsers heeft ook de Nederlandse
iff d'équipe. Jacques de Koning een
Roek bij Laftman ingediend om de
"Iers na een valse start terug te schie-
in plaats van terug te fluiten Laft-
iB wilde dat verzoek wel inwilligen,
volgens hem had de starter Eknar
'fgd dat het onmogelijk was vanwege
i pistool dat daar niet op berekend
Een bewering die gisteren geloochen-
a(t werd, omdat toen wel werd terug
schoten. Een ander delict onder super
van hoofdscheidsrechter Laftman
'n de onregelmatigheden bij de
Pingcontrole Dit leidde er zelfs toe,
de dopingcontrole van zaterdag on-
'dig werd verklaard en die van giste-
moest worden overgedaan. Dit alles
beurde onder leiding van eeen 83-jarig
35ie, die veel te oud is voor het be-
Snjke bestuurswerk, dat de ISU (In-
national Skating Union) nu eenmaal
T»t Het ISU-congres moet dan ook in
te Venetië een zeer belangrijke uit
hak doen om te voorkomen dat net
van Sven Laftman om nog twee
aan te blijven als ISU-president,
agt. Gothenburg zal daarom misschien
een forse haal door de ambitieuse
cmen van de grijsaard Sven betekend
bben.
antwoordde deze armslag met een ver
zoek aan de aanwezige politieagenten
om Schotting van het ijs te verwijderen.
Terwijl Schotting bijna huilend van woe
de in de catacomben van het Ullevi-
stadion verdween, nam Leen Pfrommer
de coaching van de Oostenrijker Hart-
mann, die nog steeds aan zijn race tegen
Thomassen bezig was, over. Schotting
later: „Dat is toch te gek dat je van het
ijs wordt gehaald, terwijl je aan je werk
bezig bent", brulde hij nog laaiend, na
dat hij zich in zijn kleedkamer had op
gesloten om te kalmeren. „Goed, ik heb
een excuusbrief geschreven aan Laft
man voor de klap. Daarin heb ik hem
uitgelegd dat als hij dacht dat die klap
opzettelijk was uitgedeeld, hij dit inci
dent verkeerd interpreteerde" En Schot
ting verdween daarna naar zijn hotel
met de korte mededeling dat hij niet
meer zou terugkeren. Sven Laftman, de
miljonair, die zich 23 jaar geleden in
door Bert Voskuil
de Zweedse schaatsbond heeft ingekocht,
en daarna ook internationaal zich als een
dictator-pursang ontpopte, antwoordde
kort hierop met: „Schotting was fout.
Ik heb hem drie keer gewaarschuwd en
na die klap die op zichzelf niet erg was,
maar natuurlijk niet getuigt van respect
voor de leiding, heb ik hem van het ijs
laten verwijderen." Leen Pfrommer, die
op enkele meters het gebeuren volgde,
zei laconiek: „Volgens de reglementen
heeft die oude natuurlijk gelijk. Een
coach moet buiten de baan blijven. Ie
dereen komt echtev binnen de baan en
het is natuurlijk wel erg dat een coach die
bezig is met een race, door de politie
van de baan wordt geveegd."
Schotting, die op de tweede dag toch
weer op het ijs verscheen, zei nog:
„Laftman was geïrriteerd omdat ik za
terdag vroeg om de rijders na een valse
start terug te schieten in plaats van
terug te fluiten. Dat is namelijk regle
mentair zo geregeld. En als er op dié
5000 meter zich al ongeveer veertien
valse starts voordoen, wordt zo'n zaak
toch wel belangrijk."
Een rit tevoren had Kees Verkerk, de
wonderlijke schaatsmagiër. wiens naam
nauwelijks of niet was genoemd in de
prognoses, de totale vernietiging al geëist
van Europees kampioen Dag Fornaess,
die meende zeker te kunnen zijn van de
derde plaats. Verkerk knalde naar een
tijd, die ver lag onder het record voor
een toernooi om de wereldtitel, liep het
baanrecord van Fred Anton Maier omver
en stelde Fornaess voor de onmogelijke
taak te trachten het brons in handen te
houden. Het toernooi, dat dood leek, was
op enerverende wijze tot leven gewekt,
eerst door Verkerk, die *t in Heerenveen
had gepresteerd om Claesson vai
derde positie te verdringen en die stunt
gisteren herhaalde, daarna door Ard
Schenk, die zijn persoonlijke zegetocht
naar het goud koppelde aan de bijna
onterende wijze waarop hij zijn macht
kracht had getoond in een toernooi dat
een volkomen tragiek opleverde
Dag Fornaess, die op de 5.000 meter al
was vernederd en wiens hoop op de
bronzen troostprijs werd verbrijzeld
door de meedogenloze slag die hem door
Kees Verkerk werd toegebracht. En
terwijl coach Leen Pfrommer nog
ie huldiging kritiek spuide op het
starten, op de scheidsrechter en op de
dopingcontrole, verheelde hij niet dat
het ,,een geweldig weekend' was geweest
en wees hij op de domme pech die Jan
Bols en vooral ook Peter Nottet had
getroffen, die uit de laatste zestien
gereden.
Vlekjes op een toernooi, dat de
volledige rehabilitatie bracht van
Nederlandse schaatsen, dat een
nietigende uitwerking had voor Dag
Fornaess en dat bij de eerste acht niet
minder dan alle vier overgebleven
Nederlanders opleverde. Een grandioos
toernooi, dat op de eerste dag een
loop had zoals zelden is voorgekomen.
Daar was allereerst de vreemde wijze
van starten. Vrijwel geen start
correct, ook niet van de Zweden, die
echter met de uiterste clementie werden
behandeld door landgenoot Lennart
Ekner. die het pistool hanteerde. Claesson
ging op zijn minst „twijfelachtig" weg.
Höglin vertrok na een pertinent valse
start. Sandler eveneens. Jan Bols later:
„Ik was de tweede keer op de sprint al
een goed eind weg. Dan hoor je door het
gejuich het fluitje moeilijk, maar je moet
natuurlijk als starter afschieten en
werd niet gedaan. Er werd gefloten. De
derde maal durfde ik geen enkel risico
te nemen, want ik was gew
schuwd dat er diskwalificatie zou vc
bij een derde valse start".
Onvoordelig
Daarbij kwam nog dat, behalve Peter
Nottet, alle Nederlanders, maar ook
Claesson en Fornaess. in de onvoordelige
buitenbaan moesten starten, waardoor
zij moesten finishen na een ..nauwe"
binnenbaan waarop de wind sterk vat
had. Zo gebeurde het, dat alleen Ard
Schenk in de naaste omgeving van kans
hebbers Claeson en Fornaess was ge
bleven en er tussen die drie en Nottet
als vierde Jan Bols: „Ik ga naar het
sprintkampioenschap in Inzeil, maar
Nottet is zeker niet minder sterk" een
was gevallen van 0.8 seconden. En
Verkerk, de wonderbaarlijke op wie
niemand staat kan maken en die zo
langzamerhand voor eenieder een com
plete sfynx is geworden, was op zijn
zwakke afstand naar de middenmoot
ezen. Het spel van de indeling in
groepen op de afstanden was sterk ge
speeld voor de volgende vijf kilometer.
Dag Fornaess zat als kanshebber moeder
ziel alleen in de eerste groep en legde
in de eerste rit een tijd op het ijs, die
hem totaal ruïneerde. Kees Verkerk ging
onder, Claesson, Stensen, Schenk, Bols
Guttormsen. Niettemin moest Jan Bols
zelf concluderen dat hij de afstand zwak
had gereden. Van hem hoefde men toen
al geen opzienbarend resultaat meer te
verwachten. Hij reed niet „los", had
moeite om rond te komen en dat cal
culeerde hij later spontaan niet in de
factor pech. ,,Ik reed slecht, absoluut".
Kees Verkerk echter had zich eens
klaps naar voren gewerkt na die twee
afstanden. „Ik lag na zeven ronden een
aardig stuk achter Claesson. En ik wist
dat ik moest aanvallen om die achter-
tand goed te maken. Dat gebeurde dan
vel. maar het kostte me veel kracht en
daarvan heb ik op de 1500 meter later
de weerslag ondervonden"
De vreugde bij het uitbundig mee
levende vaderlandse contingent van zo'n
ierduizend mannen en vrouwen, die
merkwaardigerwijs de heya's wijdden
Bols, Verheyen en Verkerk, maar
Kees Verkerk en Goran Claesson nemen Schenk op de schouder na de huldiging.
Verkerk en Claesson lijken net zo ingenomen met hun tweede en derde plaats als
de nieuwe wereldkampioen.
Legioen
het Noorse (10.000) hebben zich
weer danig laten gelden in Gothen
burg. Maar niet op een aanvaard
bare wijze. Zaterdagavond wa
het drooggelegde Zweden al
voortvarend aan de fles genipt, dat
de politie, niet wetend wat zij met
het aantal dronken mannen moest
doen. een beroep deed op de ac<
modatie van de politiebureaus in de
omliggende plaatsen. Daar kwam wel
bij dat velen in de nachtelijke i
onderdak zochten op de politie
bureaus omdat zij hun ver boitcn
Gothenburg, waar een „Hiswa"
wordt gehouden, gelegen hotels niet
meer konden bereiken. Niettemin
zijn die twee legioenen op nogal
ferme wijze tekeer gegaan en toon
den de hotels van klasse daarvan
de sporen op overduidelijke wijze.
In de etablissementen waar
vertier dacht te kunnen vinden,
bleef de deur gesloten onder het
voorwendsel dat alles vol was.
rook er sterk naar dat men
Nederlanders noch de Noren toe
gang wilde verschaffen, want
kwamen wel Zweden in aanmerking
om de zogeheten overvolle etablis
sementen te betreden. De mogelijk
heid is niet uitgesloten dat derge
lijke maatregelen niet beperkt zullen
blijven tot vermaaksetablissementcn
maar dat hotelmanagers er vrien
delijk maar beslist voor zullen be
danken hun eigendommen in
waagschaal te stellen. De luidruch
tigheid alleen al zou hen daartoe
kunnen aansporen. Als het zo door
gaat, Is de tijd niet ver meer dat het
„Nederlanders niet gewenst" werke
lijkheid zal worden. Het feestende
Gothenburg, dat het 350-jarig be
staan viert, heeft een zacht
verlichting geslaakt toen het legioen,
dat meer op een optrekkend leger
had geleken, de stad de rug toe-
Blamage
He
s
onbegrijpelijk dat het be
stuur van de Nederlandse Volley-
balbond toestaat, dat de topper
DeltalloydEminent/Blokkeer in 'n
zaal mag worden gespeeld, waarvan
bij voorbaat vaststaat, dat de
een belangrijke invloed zal hebben
op het wedstrijdverloop. Want wat
zich zaterdag in de Amsterdamse
Apollohal afspeelde had weinig met
sport, maar veel meer met geluk te
maken. De partij, die de toss won.
kreeg het recht van vakkeuze, waar
door werd beslist wie tegen de zon
in moest spelen. Zonder een af
doende „wering" Is dat een ondoen
lijke opgave in deze sport. Wat
Eminent/Blokkeer duidelijk heeft
ondervonden. Het sprak er later
terecht schande over.
Ard Schenk met veel minder bedachten
werd overschaduwd door de wetenschao
dat Nottet op de 1500 meter een pres
tatie zou moeten leveren om zich bij de
laatste zestien te kunnen rijden. Het
leek of het vertrouwen in Schenk toen
nog te gering was. ondanks zijn majes
tueuze vijf kilometer die zo ijzig con
stant, zo technisch vlekkeloos en atletisch
was gereden, dat de wereldkampioen al
vrijwel met zekerheid kon worden aan
gewezen. De 5000 meter was ditmaal de
scherprechter geweest, die Fornaess en
Claesson had teruggedrongen, Schenk
op de eerste plaats had gebracht en
Verkerk. Bols en Verheyen als de drif
tige achtervolgers had aangewezen. De
1500 meter bezegelde het lot van de
Noor en de Zweed. Ard Schenk: „Ik heb
een geweldige steun gehad aan Kees
Verkerk, die voor me had gereden. Het
ijs was zacht, maar hij zei: het kan. Ik
wist toen waar ik aan toe was en dat is
belangrijk. Want als je de conditie van
het ijs pas bemerkt als je rijd, kom je
veel moeilijker te zitten"
Vernietigend
Aan zijn formidabele 5000 metei
oegde Schenk de 1500 meter toe. Hij
had zijn belagers afgeschud, radicaal,
vernietigend. Bols, Verkerk en Verheyen
de rijders gebleven die achter de
op zilver en brons jagende Claesson en
Fornaess aanholden, weliswaar op af
stand, maar op een tien kilometer be
staat de reële mogelijkheid tientallen
seconden weg te werken. Op dat mo
ment was voor Nottet het toernooi af
gelopen Op de sprint was hij bij
gebleven, op de vijf kilometer begon het
te regenen toen hij op het ijs kwam en
ook op de mijl had hij de weers
omstandigheden tegen. Niet alleen hij
uiteraard, maar het kostte Nederland
el de vijfde man bij de elite
vas ten einde om kwart
Ard Schenk zich defini
tief het goud had toegeëigend. Alleen
ontstellend drama, in de trant zoals
Jan Bols in Heerenveen was overkomen,
nog wijziging kunnen brengen Er
werd al leentjebuur gespeeld bij
Feijenoord door uit volle borst te zingen
dat Ard Schenk de wereldcup had. En
terwijl op niets meer werd gerekend
omdat het uitgesloten leek dat Kees
Verkerk of Jan Bols niet minder dan
dertig seconden op Fornaess goed zouden
maken, knalde Verkerk er een 15.13.7 uit,
die royaal voldoende zou blijken om toch
het verschil met de Noor te over
bruggen. Zelf een kwart minuut over
te houden. Er volgde nog een nutteloze
intimidatiepoging van de starter, die
voor een unicum zorgde door zowaar
Schenk cn Claesson terug te roepen voor
een valse start. Dat was zelden of nooit
voorgekomen op de tien kilometer. Maar
•veer zoefde Ard Schenk constant over
de baan. „Ik was vertrokken op 15.32.0,
dan hoefde ik niets te forceren. Maar
dat was al snel veranderd in 15.08-0. Dat
ging goed tot ongeveer de helft. Toen
reed ik 37 en 37.5 en was ik toch even
in moeilijkheden met de baan. Later heb
ik gedacht, dat ik zelfs onder de vijftien
minuten had kunnen komen, maar ik
wist niet hoe ik het moest doen. Trou
wens. ik dacht dat ik ook wel een beetje
weluk heb gehad met de weersomstandig
heden En daarenboven had ik veel steun
van Leen Pfrommer. Kees en Ron Nooit-
gedaqt. die me opjoegen op de laatste
banen. Pfrommer had duidelijk laten
blijken, dat ik op het wereldrecord zat
en dat stimuleerde me geweldig". Die
stimulans, in samenwerking met de on
gebreidelde vorm waarin Schenk ver
keerde, mondde uit in een formidabel
wereldrecord en een onomstreden
wereldtitel. En toen bleek ook nog dat
Fornaess niet in staat was het slimme
-pel van Verheyen te ontregelen. Ver
heyen bleef niet achter, hij kwam niet
voor. maar bleef dóódsimpel bij waar
door de Noor volledig in de toch al zo in
ruime mate aanwezige vernieling reed
om toen toe te slaan en de Europese
kampioen op achterstand te rijden-
Fornaess stond met lege handen. Het
brons was hem door het slimme rijden
van Verheyen en de oersterke race van
Verkerk ontschoten.
(ADVERTENTIE)
auto's
600 zonder chaufleur
(Van c
radio- en t.v.-redacteur)
HILVERSUM Theo Koomcn deelde zondagavond in de NOS-rubriek „Studio
Sport" mede, dat de wereldkampioen Ard Schenk zich niet door hem wenste te
laten interviewen, omdat hy zich solidair verklaarde met de houding van de
Nederlandse schaatsploeg ten aanzien van uitlatingen door de heer- Koomen
gedaan na de wedstrijden in Heerenveen.
De heer Carel Enkelaar, hoofd van de programmaleiding van NOS-televisie ver
klaarde desgevraagd, dat hij de houding van Ard Schenk en de andere leden van
de kernploeg betreurde, omdat hij hiermede de miljoenen kijkers de dupe lieten
worden van een persoonlijke controverse.
Reeds vroeg in de middag hadden de NOS-medewe; kers in Gothenburg gepoogd
Ard Schenk te bewegen zich na het einde van de wedstrijden voor de camera's
te laten interviewen. Schenk bleef weigeren zich beroepende op een conflict tussen
ae kernploeg en Theo Koomen.
De heer Enkelaar veronderstelde dat deze controverse is ontstaan door een
publieke uitlating van Theo Koomen na de wedstrijden in Heerenveen gedaan, toen
het hem niet gelukte Jan Bols te interviewen. Naar aanleiding van een betaling
door de AVRO aan Jan Bols voor een vraaggesprek :n „Sportpanorama" zou Theo
Koomen toen in een dagbladinlerview verklaard hebben: „Je krijgt niemand
meer zonder er voor te betalen. Ik ben dood ziek van dat zwikje. En alles komt
door de ongezonde toestanden binnen de KNSB".
Daar is men nu onder de rijders zeer boos over. De NOS deed toen pogingen om
Ard Schenk door Jan Kamlag te laten interviewen hetgeen eveneens mislukte.
Men heeft toen nog de bemiddeling van vader Klaas- Schenk ingeroepen doch
ook die mocht niet baten.
De heer Enkelaar kon deze houding van de kernploeg niet waarderen. Als zij zich
gekwetst voelen door een opmerking van Koomen, dan staat das los van de
mogelijkheid om een vraaggesprek toe te 9taan aan een andere sportverslaggever
tfan de NOS.
Indien de NOS-televisie als enig land directe reportages geeft van alle wedstrijden,
dienen de rijders zich ervan bewust te zijn van hun verantwoordelijkheid tegen-
ver het Nederlandse publiek. Of men de heer Koomen wel of niet een leuke man
indt, heeft daar niets mee te maken, aldus de heser Enkelaar
