GroElenberg over de staat Israël
Aarzelende stemming door
mislukken oliebespreking
Partijcongres voor
eind mei vastgesteld
Husak poogt
zijn positie
te versterken
METEN MET
TWEE MATEN
Opnieuw
bankoverval
in Amsterdam
3 Wijnboeren
in verzet
Hartziekten beter te
voorkomen dan genezen
Medicus moet
voorbeeld
geven
Twee schepen
in nood
LEIDSE COURANT
«Voor zijn belangrijke bijdragen tot betere menselijke en politieke verhoudingen" heeft drs. W. K. N. Schmelzer,
voorzitter van de K.V.P.-Tweede-Kamerfractie, gisteren het kruis van verdienste van de Duitse Bondsrepubliek ont
vangen. Het werd hem in Den Haag omgehangen door de Westduitse ambassadeur dr. H. Arnold (rechts).
TSJECHO-SLOWAKIJE
?RVAG In praag hebben welinge-
Ne bronnen bekend dat de Tsjecho-
«aakse commjnistische partij eind
baar veertiende partij-congres zal
i. Het besluit om het congres
te houden dan verwacht werd,
i een voltallige vergadering van
t centrale comité genomen zijn.
Waarnemers n Praag zien de ver-
oegde vergadering van de partij als
i teken, dat de macht van partjvoor-
ter Husak toegenomen is. Het besluit
het partijcongres eerder te houden
a aangenomen werd, is een onderdeel
a Husaks politiek van „consolidate",
hij met zijn machtsovername vn
ixander Dubcek begon in 1968. Die
ichtsovername werd toen gevolgd
massale uittocht van leden en
:t-leden van de communistische partij
leidende posities in het land. Politie-
processen bleven evenwel uit. Het
ïgres in mei zal twee taken te ver-
hten hebben. Eerst zal zij het vijf ja
iplan 1971-1975 voor de Tsjecho-Slo-
akse economie moeten goedkeuren,
al wat over tijd is. Vervolgens zal
lieuw centraal comité moeten
H i zich akkoord moeten verkla-
met Husak op de plaats van eerste
tijsecretaris. Sinds 1966 heeft de
iecho-Slowaakse communistische par-
geen officieel congres meer ge hou-
Wel werd er een particongres bij-
igeroepen tijdens de eerste dagen
i de invasie in 1968. maar dit con-
s werd later door deleiders die Dub-
opvolgden, onwettig verklaard.
Voor Husak kan het komende congres
verschillende maniere zijn nut heb-
De laatste twijfel omtrent zijn
ierschap kan door het congres zich
spreken over Husask uitleg van de
Een officiële partijpublicatie onlangs
ging in zijn ingerpretatie van augustus
1968 VERDER DAN WELKE OFFICIëLE
UITSPRAAK DAARVOOR OOK.
verklaarde dat in augustus 1968 „dui
zenden communisten, waaronder ook le
den van het centrale comité zich tot
onze bondgenoten richtten om interna
tionalebijstand".
Het congres zal haar ogen richten op
de toekomst na de mislukkingen van de
afgelopen jaren. Het zal de richtlijnen
aangeven voor de economische en cul
turele ontwikkeling van de samenleving
voor de komende vijf jaar. Een pro
bleem zal echter blijven bestaan dat is
de vraag welke positie de voormalige
partijchef ANTONIN Novotny, die nog
steeds "door de partij als lid geschorst is,
nu in de Tsjecho-Slowaakse politiek
inneemt. Met de positie van de pesoon
Novotny is natuurlijk de waardering
van het hele tijdperk Novotny met zijn
vele gevrejeb gemoeid. Het staat echter
vast dat het congres enige aanhangers
van Novotny die nog in het centrale
comité zitten, zal wegstemmen. De le
den van het comité die aan de „lente
van 1968" hebben medegewerkt, waar
natuurlij al eerder uit het centrale
comité verwijderd.
Inmiddels is de voorzitter van de
centrale vakbondsraad in Tsjecho-Slo-
wakije, Jan Piller, afgetreden als lid
van het partijpresidium, en vei-vangen
door Alois Indra, tot dusver kandidaat
lid en secretaris van het centrale comi
té. De minister voor telecommunicatie,
Karei Hoffman, is kandidaat-lid van
het presidium geworden. Voorts heeft
het pesbureau Ceteka gemeld dat op 25
mei het veertiende congres van de
Tsjecho-Slowaakse communistische par
tij begint.
Het Tsjecho-Slowaakse partijdagblad
Rude Pravo zegt dat 54 Tsjecho-Slo
waakse diplomaten verkeerd hebben
gehandeld en dat de diplomatieke
dienst „in feite gefaald heeft" in augus
tus 1968 toen Rusland Tsjecho-Slowa-
kije binnenviel. Tot dd falende diplo
maten behoort volgens het blad de ge-
n ambassadeur in- Den Haag, Josef
Posaisil.
Guus Haak terug
in Holl. Sport-B
DEN HAAG Het B-elftal van Hol
land Sport doet het in de eerste klasse
prima en deelt met Sparta de derde
plaats. ADO zit nog enigszins in de ver
drukking, want dc Zuiderparkers ztfn
slechts vier punten verwijderd van de
vierde degradatieplaats. Op die plaats
zetelt de FC Twente, maar met twee
wedstrijden minder gespeeld dan ADO,
dat morgenmiddag aanvang half drie
bezoek krijgt van dc Twentenaren. De
gastheren hebben weer de beschikking
over Aad Kila, Wim Lalleman, Hans van
Eeden en Leo de Calumé. Nummer laatst
is Helmond Sport met 12 punten. De Bra
banders maken zich op om Holland
Sport-B te ontvangen. Dc bezoekers heb
ben Guus Haak het conflict werd op
gelost en de herstelde Jan Teske weer
in de gelederen, zodat Cor v. d. Hart
weer meer mogelijkheden krijgt.
CHRISTCHURCH De Rotterdamse
tennisster Betty Stöve heeft gisteren in
Christchurch in de tweede ronde van
het toernooi om de open kampioen
schappen van Nieuw-Zeeland gewonnen
van de Zuidafrikaanse Brenda Kirk. De
setstanden wpren 76 en 61
Heel wat joden zijn niet gelukkig
met het politieke zionisme en de
vrucht daarvan, de staat Israël. Voor
sommigen van hen is het begrip
het joodse geloofd. Anderen hebben
vooral oog voor het onrecht jegens
derden waarop die staat feitelijk
werd gebouwd. Als christen kan ik
niet anders dan die inzichten en
gevoelens delen", aldus begint de
exegeet Lucas H. Grollcnberg het
voorwoord van zijn boek „Voor een
Israël zonder grenzen" (Ambo), een
„nadere uitleg" van zijn sympathie
voor het Palestijnse verzet die hij
eerder o.a. voor dc radio had doen
blijken.
Het boek verzamelt allereerst veel
interessant feitenmateriaal en me
ningen van derden over de voorge
schiedenis van de staat Israël, zijn
feitelijke totstandkoming en zijn
volgens Grollenberg ten onrechte be
weerde rechtvaardiging vanuit bijbel
en geloof. Daarop sluit een korte
beschouwing aan van de huidige si
tuatie en een eventueel alternatief
voor Palestina, „federale, niet-natio-
nalistisch socialistische staat", zoals
wordt voorgestaan door anti-zionisti
sche joodse en arabische Israëli's
blijkens een verklaring van juni
1967. of de visie van El Fatah.
Wat Grollenberg hier naar mijn me
ning vooral doet is een zekere
ontmythologisering van het feno
meen van de joodse staat, die op een
heel andere manier, namelijk in
bloed en tranen, gestalte heeft ge
kregen dan Thedor Herzl destijds
voorstelde. Zo'n kritische benadering
is nuttig: men behoeft de bouwers
van de staat Israël niet voor heili
gen aan te zien, en harde feiten
mogen kritisch behandeld worden.
Mijn fundamentele bezwaar tegen
dit geschrift is echter, dat het op
zijn beurt te weinig aandacht
schenkt aan een ander hard feit: de
gruwelijke beslissende impuls die de
jodenvervolging onder Hitier aan het
doorzetten van de joodse staatsidee
gegeven heeft.
Grollenberg geeft wel toe (p. 176)
dat het antisemitisme „een afschu
welijk bijprodukt is van het chris
tendom alleen" (en niet van de Ara
bische wereld), maar verwerpt het
zionisme als joodse tegenmaatregel.
De vraag rijst natuurlijk wat de
joden 'naar zijn mening dan beter
hadden kunnen doen, maar daarop
geeft hij geen rechtstreeks antwoord.
Integendeel lijkt hij er eerder toe
geneigd het „afschuwelijke bijpro
dukt" enigszins te verdonkeremanen
door de zaak om te draaien :het zou
juist de zionist zijn, die, „door zijn
vervolgers na te praten zijn eigen
bestaan in een niet - joodse maat
schappij opvat als een „probleem" (p.
179).
Het is Grollenberg die hier het
woord probleem tussen aanhalingste
kens zet. Bedoelt hij daarmede te
zeggen dat het dus eigenlijk niet
bestaat? Maar hoe rijmt hij dat dan
met zijn erkenning van het bestaan
van vervolgers, en met zijn eigen
term „afschuwelijk bijprodukt?" Na
tuurlijk zijn er vele tijden en landen
geweest waarin joden in vrede sa
men met niet-joden hebben kunnen
leven, en zij zijn er nog. De totale
historie van het jodendom toont ech
ter aan dat die vrede nooit univer
seel is geweest, en ook niet onbe
dreigd vroeg of laat. Het zionisme
is dan ook ontstaan uit een diep
pessimisme, dat „de jodenvrees als
psychose erfelijk acht, en als ziekte,
die al 2000 jaar wordt doorgegeven,
ongeneeslijk".
Grollenberg verwijt de zionisten dit
defaitisme, maar het is op feiten
gebaseerd en wat heeft hij er dan
voor in de plaats te bieden? Lijden
en dulden? Of kunnen de joden zich
maar het beste assimileren met hun
omgeving en hun eigen identiteit
(waar hij een vraagteken achter zet)
opgeven? Maar dan vraag ik me af
waarom hij de arabische Palestijnen
niet hetzelfde advies geeft, doch in
tegendeel hun „proces van nationale
bewustwording" prijst (p. 189).
Wie in Palestijnen bewondert wat
hij bij joden afwijst, meet naar mijn
mening met twee maten Grollen-
bergs boek is dan ook in feite een
nogal eenzijdig pamflet, een wellicht
begrijpelijke reactie op andere een
zijdigheden, maar geen reëele bij
drage tot een constructieve oplos-
AMSTERDAM (ANP) Drie gewa
pende mannen hebb envanmorgen om
streeks kwart over negen een roofover
val gepleegd op het bijkantoor
Boerenleenbank in de Jan Evertsen-
straat in Amsterdam. De overvallers
verdwenen in een witte Austin 7 in de
richting van de Haagweg.
Volgens een eerste schatting bedroeg
de buit circa 70.000 gulden. Het was de
tweede geslaagde bankoverval binnen
drie dagen in de haafdstad. Woensdag
middag werd een overval gepleegd op
een bijkantoor van de Algemene Bank
Nederland in Zuid. De buit daarvan
werd binnen 24 uur achterhaald.
De drie met pistolen gewapende over
vallers, vermoedelijk Zuid-Europeanen,
drong envanmorgen omstreeks tien over
negen het bijkantoor binnen, waar op dal
moment een cliënte en de kasbeheerder,
aanwezig waren. Zij sprongen achter el
kaar over de balie en doorzochten het
kantoor en uit een lade van een bureau
sn ze e entas mede waarin zich een
bedrag van 70 mille, inclusief deviezen,
bevond.
FRANKRIJK
(Van
correspondent)
Amerikaanse troepen in het noordwesten van Zuid-Vietnam, waar een groot
offensief is ingezet tegen de Vietkong en Noordvietnamese troepen. De oude
V-S.-basis Khe Sanh is inmiddels heroverd en heropend.
Afscheidscollege prof. Snellen
PARIJS. In het zuiden van Frank
rijk hebben gisteren 40.000 wijnboeren
gedemonstreerd tegen de invoer van
Algerijnse en Italiaanse wijnen. Er heb
ben zich geen ernstige incidenten voorge
daan, alleen op de spoorlijn NiceMar
seille werden rails en wissels beschadigd.
Er zijn twee oorzaken waarom de
boeren demonstreren. De eerste is een
toevallige omdat erverleden jaar een
overproduktie heeft plaats gehad zodat
de overtollige voorraden niet of met
moeite kunnen worden afgezet.
Een tweede oorzaak is een perma
nente. De Fransen gaan in toenemende
mate betere wijnen drinken dan de ordi
naire „rouge". Van „rouge" is er veel
te veel, van betere merken is er te wei
nig. Verleden jaar werd het tekort aan
goede wijnen aangevuld uit Italië. Dit
jaar zal de Italiaanse import zoveel mo
gelijk aan banden worden gelegd. De
invoer van Algerijnse wijnen is tot
augustus gestaakt, ofschoon men in het
noorden van Frankrijk en in Bretagne
de Algerijnse wijn prefereert boven die
van Zuid-Frankrijk.
De voorkeur voor betere wijnen wordt
verklaard uit het langzaam stijgende
levenspeil.
Tweeling in
gesteriliseerde
PROF. DR. H. A. SNELLENGrote verantwoording bij medici
Het Damrak hield de pas in. Het is
opvallend dat de kooplust die in janu-
i duidelijk uit de hoek kwam, de
ïfgelopen week weer was verdwenen,
beurs was duidelijk aarzelend,
araan het uitvallen van de buiten
landse belangstelling bepaald niet
Het buitenland had overigens ook
onze obligaties weinig interesse
i week. Men meende zelfs dat de
nschrijving uit het buitenland op de
1.5 procent staatslening van afgelopen
ionderdag tegen zou vallen. Op het
genblik dat deze regels onder de
ran onze lezers komen, is be
kend dat dit inderdaad het geval
De aarzelende stemming werd in de
land gewerkt door het mislukken van
i olieonderhandelingen in Teheran,
et is nu wel zeker dat de oliemaat-
ehappijen meer moeten betalen aan
olieproducerende landen. Alleen
oeveel is een vraagteken. De olie-
laatschappijen zullen deze lasten-
erzwaring zeker proberen af te wen-
elen op benzine- en olieverbruikend
edrijfsleven en particulier.
teken aan de wand voor het
bedrijfsleven is ongetwijfeld ook de
taking van de sleepbootbemanning in
Rotterdamse haven. Niet zozeer om
ie staking zelf, maar om de ketting
eactie die zij kan oproepen. Het is
o goed als zeker dat het bedrijfsleven
fat jaar met de nodige acties om
oger loon en betere voorwaarden ge-
onfronteerd zal worden,
let is gezien deze dompers niet zo
erwonderlijk dat de goede stemming
Wall Street onze internationale
ondsen nagenoeg onberoerd liet. Het
)ow Jonesgemiddelde voor industrie-
andelen liep de afgelopen week circa
15 punten op tot 876 op 3 februari. In
teen maand is er nu 40 punten bij ge-
komen. Die kooplust in Wall Street
werd gestimuleerd door het optimisme
van president Nixon over de Ameri
kaanse economie.
Als wij nu naar de internationale
fondsen op het Damrak kijken, zien
wij betrekkeijk weinig verandering.
Koninklijke Olie bleef op 139Va
gulden praktisch gelijk. Philips, AKZO
en Hoogovens daalden een fractie. Al
leen Unilever raakte goed 2,5 gulden
kwijt. Opvallend was deze week de
kooplust voor onze verzekeringsfond
sen, al werd daar in de tweede helft
van de week door winstnemingen wel
wat vanaf gekabbeld. Hierdoor waren
de koerswinsten bij Nationale Neder
landen, Amev, Amfas en Stad Rotter
dam per saldo bescheiden maar toch
wel symptomatisch.
In de hoek van de scheepvaart zat er
in de koersen van de grote maat
schappijen weinig beweging. We za
gen die wel bij enkele kleinere maat
schappijen. Zo kon Zeevaart 5 punten
aantrekken tot 115 bieden op donder
dag. Wijklijn daarentegen zakte deze
week 35 punten tot 235 op donderdag,
zonder dat er tegen die koers kopers
kwamen opdagen.
Bij de uitgeverijen was er een opmer
kelijk vaste stemming voor drukkerij
De Boer. Vorige week donderdag 272
en afgelopen donderdag 315, een stij
ging dus van 43 punten. Ook de ande-
VAN WEEK TOT WEEK
re uitgeverijen trokken kopers, gezien
een stijging in vier dagen van 17,50
gulden (pl. 27 punten) voor Kluwer.
Bij de aannemingsmaatschappijen was
het alleen de Verenigde Bedrijven
Bredero die uitstak. De stijging van
19 punten tot 442 hield duidelijk ver
band met de enorme opdracht van
enkele honderden miljoenen guldens
van de stad Hannover.
De chemische sector gaf ups en downs
te zien. Goed in de markt g A.C.F.
(pl. 44 punten in vier dagen), maar
Norit en Van der Grinten waren ge
drukt. Erdal daarentegen trok weer
kopers. Bij de winkelbedrijven lbert
Heijn, Simon de Wit en Schuitema
was er een lichte kooplust, hetgeen
ook gezegd kan worden van de tapijt-
fabrieken Desseaux en Bergoss.
Als we verder de koerslijst bekijken,
zien we diverse oersdalingen. Wij
noemen Heineken, Asselbergs, Kemo
(- 12), Hoogenbosch, Twentsche Kabel
en Parkhotel (- 15). Vermelding apart,
verdient Groothandel Reesink, die\
moest mededelen dat de resultaten
door de ontwikkeling van prijzen de
lonen aanzienlijk achterbleven bij die
van 1969. De winst schrompelde in
van 3,1 miljoen gulden tot 0,6 miljoen
gulden, waardoor het dividend van 12
tot 5 procent verlaagd moet worden.
De beurs reageerde met een daling
van 18 punten tot 125.
Een teleurstellende mededeling had
ook handelmaatschappij Jean Hey-
broek. Het dividend moet worden ge
passeerd tegen 10 procent een jaar
ervoor. Dit is een koude douche waar
de beurs donderdag heel rustig op
reageerde met een daling van slechts
2 punten tot 89.
Slecht heeft ook Philips Tabak het
gedaan. Dit bedrijf, dat de blauwe
wimpel gewonnen heeft met het eer
ste jaarverslag van het jaar, leéd
vorig jaar een verlies van 1,7 miljoen
gulden. Het totale verlies in de afge
lopen jaren is nu 2,7 miljoen gulden.
Om verdere uitholling van het bedrijf
te voorkomen is een groot deel aan de
British American Tobacoo verkocht.
De koers was donderdag 71.
Sterk trok Nijverdal ten Cate de aan
dacht toen de koers dinsdag 7 punten
opliep to 70. Later in de week gingen
or weer enkele punten af.
Tot slot beleggingsmaatschappij Robe-
co, die een hoger dividend aankondig
de. Het totale dividend komt op 11.60
gulden per aandeel van f. 50.tegen
f. 10.80 vorig jaar. De winst steeg van
136,6 miljoen gulden tot 154,4 miljoen
gulden. Het aantal uitstaande aande
len van f. 50.liep op met 700.000 tot
13,3 miljoen, waardoor de beurswaar
de van dit pakket in de buurt van de
3 miljard gulden ligt. Robeco is verre
onze grootste beleggingsmaatschap
pij.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Voor de kust van
Bretagne heeft zich gisteravond aan
boord van de Groningse kustvaarder
„Accres" uit Groningen een ontploffing
voorgedaan. De kapitein en dc machinist
zijn daarbij gewond geraakt. Dc kapitein
is door een reddingboot naar de vaste
wal overgebracht en in een ziekenhuis
opgenomen. Een sleepboot heeft intussen
vastgemaakt.
Ten zuidwesten van Noorwegen is een
Duitse tanker in brand geraakt De be
manning is van boord gegaan. Zes op
varenden zijn door een Deense vracht
vaarder aan boord genomen. Drie wor
den er nog vermist, waaronder de
kapitein.
(Van e
verslaggevers)
LEIDEN Door middel van revali-
datie en operatic zijn coronaire
(kransslagaderlijke) hartziekten
zelden te genezen: de uiteindelijke weg
is toch dat men beter kan voorkomen
dan genezen. Dit was de rode draad die
liep door het afscheidscollege van prof.
dr. H. A. Snellen, hoogleraar ii
cardiologie aan de Leidse universiteit.
Dit afscheidscollege gaf prof. Snellen
vanmiddag (vrijdagmiddag), in verband
met zijn pensionering.
De diagnostische en chirurgische cen
tra kunnen hooguit in tien procent var
de gevallen voldoen aan de potentiële
vraag, gezien de veelvuldigheid van he
voorkomen van het hartinfarct en d(
agina pectoris, de zogeheten ischaemi-
sche hartziekten, die zo langzamerhand
gaan vallen onder de titel „volksziek
ten". De juiste oorzaken van deze ziek
ten zullen voorlopig nog niet in alle
facetten achterhaald kunnen worden,
maar nationale en internationale uit
wisseling, initiatieven en onderzoekme
thoden hebben reeds goede resultaten
opgeleverd.
Prof. Snellen wees nog op het gevaar
dat ziekenhuizen bij wijze van „status"
computers en hartbewakingseenheden
aanschaffen. De laatste veelal goed ge
outilleerd, maar onvoldoende voo
een deskundige bezetting. Zweedse
Britse ervaringen hebben aange
toond, dat deze inspanningen geen of
slechts een minimaal sterftecijfer ten
gevolge hebben. Bovendien zijn de
esteringen, in deze soort projetten ge
daan, er de oorzaak van, dat andere
zinvoller projecten ten behoeve van de
volksgezondheid, niet aan bod komen.
Aan het slot van zijn betoog merkte
prof. Snellen op, dat het nodig is, dat
medici geloofwaardige adviezen geven
op preventief gebied. Adviezen als niet
roken, verantwoord eten en voldoende
lichaamsbeweging zullen eerder opge-
•olgd worden als de medicus zelf het
goede voorbeeld geeft. Hij dient daar
niet alleen de volksgezondheid, r
ook die van hemzelf mee.
SPORTTOTO
DEN HAAG De cijfers van sport-
toto 29 zijn:
Aantal deelnemers: 744.063.
Inleg: 1.617.684,30.
Prijzenbedrag: 727.957,93.
Eerste prijs: 254.785,28 (100 meldin
gen, elk 2500 gulden.
Tweede prijs: 181.989,48 (3650 mel
dingen, elk 50 gulden).
tent
5?
ULM (AP) De btfna 2 jaar oude
tweeling Werner en Erwin Rohringer
ligt sedert hun geboorte in ccn zieken
huis te Ulm in bedjes die met plastic
zijn afgeschermd; men kan zeggen in
Het lichaam
breekt het aa
beschermt tegen
tie, die al
het leven
de kinderen ont-
antistof die het
mysterieuze infec-
eind heeft gemaakt aan
vier broertjes en zusjes.
Werner en Erwin komen nooit recht
streeks in contact met de buitenwereld.
De kinderen, die er goed uitzien, wor
den gekleed, gevoed en geholpen door
verpleegsters niet handschoenen aan die
gesteriliseerd zijn. Als dit gebeurt wordt
in de tent gefilterde zuurstof gepompt.
De kinderen maken een volkomen
normale indruk. Zij spelen met speel
goed. dat ook grondig is gesteriliseerd.
Het ziekenhuis wil niet meedelen hoe
lang de kinderen zouden kunnen leven.
Het enige wat men kan doen is er voor
te zorgen, dat hun omgeving volmaakt
zuiver en vrij van bacillen is.
In december 1969 werd door chirurgen
beenmergcellen in de tweelingen over
geplant, in een poging om hen immuun
te maken, maar klaarblijkelijk heeft dit
tot nu toe geen succes opgeleverd.
Jaarlijks treden
in Spanje 700
priesters uit
MADRID (K.N.P.) Ieder jaar treden
in Spanje ruim zevenhonderd pries
ters uit het ambt. Er zijn in Spanje
ongeveer 36.000 diocesane en religieuze
priesters. Verwacht wordt dat het aantal
uittredingen In de komende jaren nog
sterk zal toenemen.
Dit staat te lezen in een rapport van
Spaanse bisschoppelijke commissie
)or de geestelijkheid, dat deze week aan
de bisschoppenconferentie zal worden
aangeboden.
Onder de beweegredenen, die leiden
tot ambtsverlating noemt het rapport de
onvrede met de politiek van het land,
de kerk-staatbetrekkingen, de te zware
arbeid, slechte gezondheidstoestand en
ongeschiktheid voor het celibataire leven.
In het rapport wordt er bij de Spaanse
bisschoppenconferentie op aangedrongen
de uitgetreden priesters financieel to
steunen en te helpen bij het vinden van
nieuwe werkkring.