MARINE
Oliekraan kan
moeilijk dicht
Volksstemming in
Zuidwest-Afrika
kan alleen mensen met
karakter gebruiken
LEIDSE COURANT
PAGINA 9
HILVERSUM Als kind
toonde ik immer een stille be
wondering: voor de bemannin
gen van marinefregatten, kor
vetten en slagkruisers. In het
diepst van mijn kleine ziel
was Ik ervan overtuigd, dat zij
een alleszins benijdenswaardig
bestaan leidden. Als eens de
keuring positief voor mij zou
uitvallen, zou ik geen moment
schromen mij te laten toevoe
gen tot het onderdeel, dat
Neerlands roem over de ocea
nen heen tot in vreemde we
relden zou uitdragen.
Het geluk was. niet met mij.
Als derde zoon uit een gezin
werd ik. toen mijn diensplich-
tige leeftijd eenmaal was be
reikt, geacht genoegen te ne
men met de status van ..bui
tengewoon dienstplichtige".
Bovendien was mijn ganse fa
milie in de stellige overtui
ging, dat mijn lichaam toch
niet door zeebenen gedragen
werd, terwijl ik van jongs af
aan 'een sterke afkeer van
water heb gekend. Dat nam
niet weg. dat ook ik dolgraag
voor mijn fictieve geliefde
eens een exotische omslagdoek
uit Manilla had willen mee
brengen of een jonge chimpan
see van Borneo, ondanks het
verbod om dieren tot marine
schepen toe te laten.
Ik prijs me gelukkig, dat ik in
deze romantische droom niet
alleen sta. Het wervingsbu
reau van de koninklijke mari
ne draagt er mede toe bij. dat
bij de niets vermoedende jon-
„vooruit willen
wanbegrip blijft
datgene, wat de
marine in werkelijkheid te
bieden heeft. Want elk bedrijf,
dat personeel behoeft, zou niet
door middel van misleidende
annonces trachten de aandacht
op zich te vestigen, in de stille
hoop dat er altijd wel een
stommeling rondloopt, die zich
laat verleiden tot het vullen
van een vacante zetel? Wcr-
ke aanpak. De in een wer
vingsadvertentie aangekondig
de promotiekansen zijn slechts
voor een handjevol uitermate
snuggere jongens weggelegd.
Maar gehee
N 1944 ontwierp de Ma
rineleiding een selectie
procedure om dc tc ver
Kwarteeu w
wachten grote aantallen
oorlogsvrijwilligers te kun-
Marine
ccdttre werd opgezet in na
volging van dc Engelse en
Amerikaanse militaire se-
Opkomst-
lecliesystcmeh. Na dc be
vrijding van het zuiden
van Nederland, kwamen in
november 1944 de eerste
oorlogsvrijwilligers naar
Engeland, die werden opge
vangen in het opkomstccn-
Centrum
ranje Nassau" te Londen.
In verband met het beëin
digen van de vijandelijkhe
den in Europa en de grote
stroom van vrijwilligers en
1945, terwijl in juni 1946
het aannemen van béroeps-
personeel begon. Dé aan
neming van oorlogsvrijwil
ligers wérd toen stopge-
bet opkomstccnirum in mei
1945 overgeplaatst naar het
opleidingskamp „Royal Ar
thur" van Royal Navy in
Skegness. In december 1945
ovcrleg cn voorbereiding,
begon in 1960 de bouw van
het nieuwe opkomstcen-
trum in het Marine-oplei
dingskamp tc Hilversum.
(rum naar Voorschoten en
in februari 1946 kon men
het keuren en selecteren
van oorlogsvrijwilligers en
ex-krijgsgevangenen ver
volgen. Dit betekende dc
start van een tijdvak, dat
nu zijn eerste 25 jaar heeft
worpen om een goede coör
dinatie te verkrijgen tussen
de keuring, de selectie en
efficiënte en vlotte proce
dure mogelijk is geworden.
In 1961 werd het huidige
centrum, waar alle keurin
volgcmaakl. Kort daarna
werd ook een begin ge
maakt met de keuring van
zeemilieiens van de lichting
gen en selecties van de Ko
ninklijke Marine worden
verricht, in gebruik geno-
gelieden
komen"
beslaan
ordt
inforr
Boeiend
bedrijf
dat veel
afwisseling
kan bieden
de Marine een beeld hebben
opgebouwd, dat met aanmér-
kelijk minder
duidelijk geen behoefte. Bij de
Marine staat niet het belang
van het onderdeel, maar dat
van de individuele manschap
pen voorop. Want als zijn ei
gen belangen niet gediend
worden bij de Marine, is de
Marine dientegevolge niet
happv met deze man. Hij zou
gefrustreerd raken, indien wij
wel zouden accepte-
wijl
■ast-
verSlrckt wordt, iui-,het aannc- Js doorspekt
men ^au. h*t desbetreffend mwe
personeelslid. De officieren
van het Marine Opkomst Cen
trum te Hilversum mg ken Van
hierop geen uitzondering Zij hoofd
delen de aspirant-zeemiliciens
en contactondertekenaars
onomwonden en recht voor de
raap mede, wat zij kunnen
verwachten van een legeron
derdeel. als de Koninklijke
Marino en wat de Marine van
haar zijde verwacht van haar
nieuwe werknemers. Ik zou
persoonlijk bij de eerste selec
tie al door de mand zijn ge
vallen. indien ik terloops zou
hebben geïnformeerd naar de
aapjes en omslagdoeken.
Toch blijken er jaarlijks tien-
tot elfduizend Nederlanders te
bestaan, voor wie het géén on
overkomelijk bezwaar vormt
dat zij tijdens een snoepreisje
per kruiser geen chimpansees
niet bananen aan boord mogen
lokken. Maar zij zullen zich
zonder enige twijfel omtrent
Nuchter
Van de overste R. Oltmans.
hel Marine Keu-
de majoor
der Mariniers G. W. Metse
laar, hoofd van het selectie
centrum te Hilversum, heb ik
geleerd, dat de dienstplichti
gen en beroepsmilitairen bij
de Marine nuchter denkende
figuren zijn. ..De dienstplichti
gen. die hun voorkeur voor de
Marine uitspreken", aldus deze
heren, „zijn duidelijk Marine-
minded. Zij wensen te behoren
lot een leefgemeenschap, die
anders is ingedeeld dan bij de
land- of luchtmacht.
Neem in dat verband aller
eerst de vloot. Daar hebben
wij uitsluitend behoefte aan
goed» teamworkers. Aan per
sonen. van wie het karakter
aansluit bij dat van de meer
derheid van de overige be
manningsleden hebben wij
slaat, dat hij or zich r
thuisvoelen. En daarmee is
ook de Marine rechtstreeks
niet gediend".
De tweehoofdige leiding van
het Marine-opkomscentrum
(M.O.C. in het bekende rijtje
van leger afkortingen! meent.
dat men hord dient op te tre
den tegenover kandidaten, die
zich persoonlijk volledig gé-
schikt achten voor dienstne
ming bij de Marine, terwijl de
keuringstesfen het tegenover
gestelde uitwijzen. „Wij héb
ben meer werk met de perso
nen die duidelijk gemaakt
moet worden waarom zij niet
aangenomen kunnen wordén
da,n met de mensen, die uitge
legd moet worden wat zij van
dp Marine kunnen verwach
ten. „Toch hopen de herèn
Metselaar en Oltmans, dat de
genen. die afgewezen zijn. te
vreden huiswaarts zullen ke
ren en bereid zijn zich elders
met hun capaciteiten in te
zetten.
Omdat de goede sfeer binnen
de gemeenschappen die we
kenlang onder water blijven
in onderzeeboten of ten dien
ste van 's lands veiligheid de
thuishavens achter zich laten
om zich tè voegen bij konvooi
en. bijzonder belangrijk is
voor het goed functioneren
van het onderdeel, acht de
overste-arts Oltmans het
psycho-dingnotiscb ónderzoèk
Hilversum. De heven Oltmans
en Metselaar bepalen aan de
hand van coderingen of de ge
keurde kan worden ingedeeld
bij onder meer de Marine
luchtvaartdienst. het korps
Mariniers. .dé vloot of het
hulshundfeftjke personeel.
Daarbij wordt tei-enS "Vermeid
voor welke functie en oplei
ding de aspirant-Marineman
in aanmerking komt. Platvoe
ten. een zwakke rug. een la
gere technische of universitai
re oplèiding vormèn slechts
enkele van de talrijke facet
ten. die hierbij een ról spelen.
Aangezien iedereen reeds te
voren is gekeurd door de indc-
l'ingsroad. béSchikt het MOC
over een „feesélêeteérd pu
bliek".
Dal mén zich bij de Marine
uitstekend op zijn plaéts kan
voélen, demonstreert zich dooi
hét feit. dat zestig procent van
dienstnemenden béroepspersó-
necl is De animo voor de Ma
rine is groot. Want slechts
eenderde van allen, die eeh
beroepsopleiding wensen te
tijdens de keuringen van een
evetigróot belang als de strikt
lichamelijke test. In deèe tésts
komt tot uitdrukking, welke
Achter deze Hilversumse
poort bevindt zich het Marine
Opleidingscentrum.
figuren onder alle omstandig
heden het meest stabiel zijn,
waardoor de marineleiding op
de hoogte is van de mogelijk
heden van de gekeurde binnen
-ciié legeronderdeel.
Keuring
Iedere bij de indelingsraad in
geschreven jongeman wordt
allereerst gekeurd, opdat men
er van op de hoogte is of hij
überhaupt geschikt is voor dc
dienst. Spreekt hij als voor
keur hot dienstnemen bij dé
Marine Uit. dan volgt dc twee
de keuring bij het MOC. in
volgen, worden oök inderdaad
geaccepteerd. De keuringen
zijn s ti'eng, maar dat mag
ook wel, meent de heer Metse
laar „Want we kunnèn hier
geen lahizalcken gebruiken
Mensen met karakter en pas
send in een hecht team hebben
we nodig Ware woorden van
een mhjoor der Mariniers,
want ularen het geen leden
van hét onderdèël waartoe hij
behoo't, dat vastberaden dé
Dam en de hal van het Cen
traal Station te Amsterdam
hebben schoongeveegd. „Inder
daad. maar zelfs de meest sta
biele figuur kan wel eens over
de schreef gaan. Deze feiten
worden dan ook weer recht
getrokken en de betrokkenen
achten het een sportieve zaak,
dat zij voor een dergelijk op
treden wordén terecht gewe-
Spel
Het diénen bij de Marine
blijft een sportief spel. zo hou
den de keuringsleiders de
tienduizend nieuwe manschap
pen ieder jaar voor. De Mari
ne is een boeiend bedrijf, dat
veel afwisseling kan bieden
Maar de nuchter denkende
Janmaat moet er zich ten vol
le van bewust blijven, dat
dit spel kan omzetten in bitte
re ernst. Dat laatstè wordt
niet vermeld in de wervings
annonces en kleurrijke recla
mespots in bioscopen.
Wat een geluk dat ik majoor
Metselaar niet vijftien jaar
eerdei heb ontmoet. Hij zou
mijn jeugdige fantasie een
forse opdoffer hebben kunnen
geven. Ik ben tevreden met
mijn huidige status van vrij-
gestelde-zonder-rangen-en-sti e-
pen. want niet eens iedere
Jan kan admiraal worden
Dan heb ik er al geen zin
Henk Schaat
(Van onze correspondent)
LONDEN Wanneer een aantal noodlijdende landen met veel gerucht
aankondigen dat ze zich in een front verenigd hebben om de rijke landen
een lesje te leren en onder druk te zetten, wordt daar in het Westen
meestal niet zo zwaar aan getild. Treffende voorbeelden daarvan geven
de twee laatste wereldhandelsconferenties, en in een bepaald opzicht ook
de zojuist beëindigde Gemenebestconferentie in Singapore. De mogelijkheid
om hun krampachtig uitkrijten van radicale leuzen en dreigementen ook
waar te maken, is aan arme landen niet gegeven. Arme landen missen nu
eenmaal de economische en politieke macht om zich een werkelijk onwel
willend gedrag ten opzichte van het Westen te kunnen veroorloven.
OPEC-landen
vormen blok
tegenover
maatschappijen
MA I I MARRIOTTGrote broer
VOORSTEL ZUID-AFR1KA
SUSKE EN WISKE: De toornige tjiftjaf
KAAPSTAD Zuid-Afrika heelt het
Internationale Hof van Justitie in Den
Hiag laten weten, dat het bereid is om
iA haar mandaatgebied Zuidwestafrika
een volksstemming te houden. Daarbij
zoudén de 450.000 Inwoners van dal
fcebléd zich kunnen Uitspreken of zij al I
dart niet langer door Zuid-Afrika be
stuurd wensen te worden.
Het Internationale Hof nam vorige j
wêek voor de vijfde maal in twintig
I jaar de zaak Zuidwest-Afrika in be-
handeling Dit naar Aanleiding van een j
motié van de Veiligheidsraad van vorig
iaar juli In die motie heeft de Veilig-
heidsraad het Hof de vraag voorgelegd
wat de „wettelijke gevolgen zijn van
Zuid-Afrika's weigering" om het door
de Volkenbond gegeven mandaat aan
de Verenigde Nates terug te geven.
Tot dusver heeft Zuid-Afrika op vet-
I schillende wijzen getracht dc bevocgd-
I heid van hel Hof om recht te spreken.
te bestrijden. Ook buit Zuid-Afrika het j
i feit uit, dat de motie van juli van dc
j Veiligheidsraad in afwezigheid van I
twee leden werd aangenomen. „Een
motie van de Veiligheidsraad", zo be- I
togen de Zuidafrikanen, „moet met al-
I gemene stemmen worden aangenomen j
en als dat niet zo is, geldt zij niet", i
Mocht het internationale Hof deze be-
zwaren van Zuid-Afrika verwerpen, j
dan zullen de plannun voor een volks
stemming verder uitgewerkt worden.
Het plan voor een volksstemming
werd in Zuid-Afrika aangeduid als een
..voorstel van overtuigend belang'
Hiermee hoopt Zuid-Afrika de bewe-
ring van de Verenigde Naties te kun-
nen weerleggen, dat zij het mandaat j
dat haar in 1920 gegeven werd. door dp
Volkenbond misbruikt heeft. De volks
stemming zou kunnen plaatsvinden on
der toezicht van een „commissie van
onafhankelijke deskundigen". „De volks-
1 stemming", zegt Zuid-Afrika. „zal he- i
schiildlgingen ven onderdrukken en j
antkennlêf van recht op eelfbcstuur i
f aan de rm»st onfeilbare beproeving on-
I denverpen, die er is de wil die door'
het volk van Zuidwest-Afrika zelf ut»-1
gesproken zal worden". Als het Hof het
voorstel tot volksstemming aanvaardt
zal een definitieve uitspraak over dè
zaak Zuidwest-Afrika zeker weer enige
jarèn uitgesteld worden.
(Copyright „The Guardian)
Het is om deze reden dat de confe
rentie over de olieprijzen in Teheran
zo'n opmerkelijk verloop heeft. Daar
blijkt een groep van ontwikkelingslan
den om reden dal zij alle olie produ
ceren, ineens wel in staat om westelij
ke regeringen en oliemaatschappijen
tot ernstige bezorgdheid te brengen.
De organisatie van olieproducerende
landen OPEC gaat dit jaar het elfde
jaar van hel bestaan in. De leden zijn
Aboe Dhabi, Algerije. Irak. Iran, Indo
nesië. Lybië en Venezuela. Het zijn
alle landen die hun belangrijkste bron
van inkomsten vinden in de oliever-
koo'p aan de maatschappijen van weste
lijke landen. De bedoeling van de op
richters was om hogere prijzen voor
hun olie te kunnen bedingen, als ze
voortaan één blok in de onderhandelin
gen met de oliemaatschappijen vorm
den. Eendracht maakt macht, wordt in
het handelsverkeer vertaald met „trust-
politiek", en clat de olielanden dit na
streven, hebben zij de afgelopen tien
jaar .nooit verheeld. Voor de oprichting
van de OPEC kwamen de olieprijson
derhandelingen mèestal neer op een
eenzijdig bod van de kant van de maat
schappijen. dat de olieproducerende
landen dan maar te slikken hadden.
Deden zij dat niet, dan dreigden ze hun
nationale bron van inkomsten te ver
liezen doordat de maatschappijen el
ders wel aan hun trekken kwamen.
Dat was de situatie voor 1960, in theo
rie en in praktijk.
Wat er met de oprichting van de
OPEC voorlopig veranderde, was de
théorie. Voortaan zouden de olielanden
proberen om als een front de vertegen
woordigers van de maatschappijen te
gemoet te treden. Hel duurde echter
tien jaar, tot vorig jaar zomer, voordat
ook de praktijk van de olieonderhande
lingen drastisch veranderd werd. Dat
het tien jaar moest duren is vóórname*--
lijk te danken aan de handige bilatera
le onderhandelingsmethoden van de
maatschappijen, die de praktische uit
voering van de OPEC-beginselen wis
ten te voorkomen.
Voor West-Europa, dat ondanks alle
continentale plateaus in de zee toch
nog 545 miljoen ton olie per jaar meer
nodig heeft dan de 16 miljoen ton die
het zelf produceert, is een onbelem
merde handel met de OPEC-landen van
vitaal belang. Als de olietransporten
uit het Midden-Oosten als gevolg van
een onverhoeds mislukken van de be
sprekingen in Teheran stopgezet zou
den worden, is de Westeuropcse olie
voorraad na zes weken uitgeput. Dc
vereldproduktie van olie lag eind
1969 op 2333,7 miljoen ton. waarbij de
produktie van communistische landen
inbegrepen is. Daarvan produceren dc
landen van de OPEC er jaarlijks 1200
miljoen. Als de olieprodukiie van
Noord-Amerika. 625.5 miljoen ton. en
die van Rusland. 353 miljoen ton. (bei
de landen die hun produktie meer dan
zelf opsoupperen), van de wereldpro-
duktie afgetrokken wordt, blijkt dat
de OPEC meer dan 90 procent van
„verhandelbare" olie in handen heeft.
De rest van de olie komt uit Nigeria,
Mexico en Argentihië die niet bij dc
OPEC aangesloten zijn.
De plotselinge zelfverzekerdheid waar
mee de landen van de OPEC vorige
week forse prijsverhogingen in het
vooruitzicht stelden, is voornamelijk
geïnspireerd door Lybië. Dit land mot
zijn kleine bevolking, grote financiële
reserves en een sleutelpositie in de
olietoevoer naar Europa, kon het zich
vorig jaar zomer permitteren om een
prijsverhoging van 1,40 per 100 liter
olie te eisen zonder daardoor risico's
te lopen. De prijsverhoging werd dan
ook prompt door de oliemaatschappijen
ingewilligd. Sindsdien presenteren ook
andere landen als Perzië, Koeweit en
Saoedi-Arabië de oliemaatschappijen
hun nieuwe tarieven.
i Perzië, dat zich in liet verleden al
j vaker als de behendigste oridethande-
I lingspartner in de oliebesprekingen
ontpopte, maakte van het zelfvertrou
wen gebruik en zag kans om de OPEC-
landen tot een werkelijke eenheid te
bewegen. De conferentie die de OPEC
I op eind december in Caracas hield, had
i dan ook het resultaat dat tien jaar
j geleden al bereikt had moeten zijn. De
olielanden besloten daar voortaan al
leen nog groepsgewijze met de maat
schappijen in onderhandeling te gaan
cn verlangden aanzienlijke stijging van
de olietarieven. De Perzische premier
j Amir Abbas Hoveida zei bij die ge
legenheid: „De consument betaalt 14
dollar voor een vat olie. Wij krijgen er
maar 1 voor. Het wordt tijd dat daar
j eens verandering in komt."
j Het antwoord van de 15 betrokken
maatschappijen nu op de conferentie
in Teheran op deze uitdaging is mins-
1 tens zb onverwacht en uniek. Zn be
sloten vorige week om de OPEC met
gelijke munt terug te betalen door ook
als een blok in de onderhandelingen te
gaan. Zij weten zich daarbij verzekerd
i van een belagrijke factor, namelijk
dat zij de gehele Europese markt con
troleren die de grootste afnemer van
Arabische olie is. Afgezien van de ho
ge prljseisen. komt de huidige ontwik
keling de oliemaatschappijen zeer ge-
legen, aangezien zij de laatste jaren al
verschillende keren geprobeerd hebben
om het olie-overleg wat meer te orga-
niseren. Tot dan toe waren oliebespre-
kingen incidentele aangelegenheden
tussen regeringen cn maatschappijen.
De regeringen van de landen met éen
oliebehoefte vatten de stijgende prijzen
cn andere dreigementen van de OPEC
ernstig genoeg op dal ook zij in Tehe
ran door speciale afgezanten vertegen
woordigd zijn. President Nixon zond
zelfs een persoonlijke waarnemer en
ook onthief Nixon de acht Amerikaan-
I se maatschappijen in Teheran van de
i verplichtingen dié de antitrustwet hen
Of het compromis dat de vijftien
I verenigde maatschappijen vorige week
aan de OPEC aanboden succes zal heb
ben. is niet helemaal zeker. Optimis
ten in Teheran zéggen dal er ondanks
de eenheid van de OPEC veel menings
verschillen blijven bestaan onder de
olielanden. In ieder geval zijn er niet
veel misschien maar twee. landen die
het zich kunnen veroorloven om de
oliekraan naar Europa voor bepaalde
tijd dicht tc draaien. Het voorstel van
de maatschappijen houdt in dat een
aanzienlijke prijsstijging ingewilligd
kan worden, maar dat het prijsverloop
in de komende vijf jaar aan contrac
tuele regels gebonden moet blijven. De
bespreking ervan tussen de OPEC en
de maatschappijen is begonnen onder
voorzitterschap van de Perzische minis
ter van Financiën, Jamshid Amouzegar.
LUCKLUKE: De Da]tons in de Blizzard
