CARAVANS
van 3.000
tot 90.000
gulden
MiimFrmL.
iQUACAMPING, COMFORT OP SCHIEREILANDJES
m
HEER RUIMTE MEER LUXE HOGERE PRIJZEN
Per caravan naar
de WINTERSPORT
)ENSDAG 20 JANUARI 1971
AMSTERDAM De duurste woonwagen op de Caravan
RAI 1971, die van 22 tot en met 31 januari in Amsterdam
wordt gehouden, kost 90.000 gulden maar heeft even
77 vierkante meter vloeroppervlak en een verwarmd
terras. Ook zal men zich kunnen vergapen aan de op
30.000 gulden geprijsde Hover-Home, zijnde een logeer-
gelegenheid die zich per luchtkussen met een snelheid
van 40 kilometer over land zowel als water kan voort
bewegen speciaal aanbevolen voor wie zijn vakantie
in een moeras door wil brengen. Dat zijn zo de traditionele
buitenissigheden op een expositie, die jaarlijks als een
premature lentebode het RAI-complex vult. Maar ook de
simpele ziel kan aan zijn trekken komen; 550 modellen
(waaronder 170 splinternieuwe) van 131 exposanten uil
10 landen bieden een nog weer ruimere keus dan er op
de vorige tentoonstelling was. De goedkoopste daarvan
kost nog geen 3000 gulden.
1
i
■1953.
het algemeen valt over het prijs-
bar wld te zeggen dat er in vergelijking
f. 070- et i^70 een duidelijke verschuiving
eeft plaatsgevonden naar de hogere
rijsklassen. In 1970 vergde 60 per-
de toermodellen een uitgave
m minder dan 7000 gulden. Nu is dit
ïrcentage nog slechts 43. De verho-
g van de BTW en de stijgende loon-
materiaalkosten zijn hiervan niet
i enige oorzaken. Ook de vraag
:t publiek naar meer luxe en kom-
irt (dubbele ramen, koelkast, centrale
-arming, elektrische waterpomp)
erkt prijsverhogend. Desondanks telt
prijsklasse van 5000 tot 6000 gul
bij de toercaravans evenals vorige
ren ook thans nog het grootste
modellen. Bij de stacaravans (stij-
:nde populariteit; een kwart
.000 in 1970 verkochte
deze categorie) voert de prijsklasse
8000 tot 9000 gulden de boven-
De helft van alle typen kost
inder dan 11.000 gulden. Uit de vele
ooggeprijsde stacaravans blijkt ech-
iA dat er ook een belangrijke markt
fw voor grote, kostbare, dikwijls als
uitgevoerde zomerhuizen-op-
ielen. Daarbij is de ontwerpers niets
Er zijn er bij, die het exterieur
bben van een Zwitsers chalet. Het
ïvan is soms ver te zoeken
zijn er ook dit jaar geen
lachtige ontwikkelingen te mel
de caravanbouw. De verande-
voltrekken zich geleidelijk. Het
rlijk heeft de neiging, hoekiger te
Vacuüm gevormde plastic panelen hebben hun intrede gedaan bij de
caravanbouw. Als gevolg daarvan een meer moderne, hoekige vorm
geving.
aikl
RESERVEER
worden. Dit is een gevolg van de
toepassing van vaeuümgevormde
plasticpanelen en geprofileerd alumi
nium als bekleding van de buiten
wand. Opvallend zijn de nieuwe, popu
lair geprijsde series, die op de markt
worden gebracht. Concurrentie en het
lonken naar nieuwe groepen afne
mers zijn de voornaamste motieven.
.Afmetingen, gebruikte materialen en
verwerking zijn meestal gelijk aan
die van de hoger geprijsde modellen.
Het voordeel zit hem in de ver-
UW
RUIMTE
(Van e
;rslaggeve
MSTERDAM West-Europa be-
hikt in totaal over 22.750 kampeer-
laatsen, waar men met zijn caravan
recht kan. Dit lijkt een royaal aan
maal- men moet er rekening mee
luden dat de kampeerterreinen in
eristisch druk bezochte streken zoals
Franse en Italiaanse Riviera, de
3sta Brava, de Italiaanse meren en
^rgelijke, in de vakantiemaanden
Qy Bak volledig bezet zijn. Als gevolg
heeft in deze gebieden het
Berveren van plaatsruimte zijn in-
*de gedaan. Wel is het dikwijls mo-
lijk enkele kilometers landinwaarts
►n rustig kampeerterrein te vinden.
verschillende landen kan men bo-
mdien buiten de officiële kampeer-
rreinen overnachten, bijvoorbeeld
boer. Engeland heeft na
ankrijk het grootste aantal kam-
tjrplaatsen, namelijk 5200. Een groot
latal van deze terreinen zijn echter
4e praktijk niet of moeilijk toegan-
lüjk voor buitenlandse kampeerders.
V) zal het dikwijls mogelijk zijn er
Tl nacht door te brengen, maar dan
genoegen moeten nemen met
einig of meestal minder gunstig ge-
gen plaatsruimte.
rijf
Steeds meer komfort vragen de
caravanliefhebbers. Daarom dit
Amerikaans toilet met water
spoeling door middel van een
elektrische pomp. Prijs 750
gulden.
sobering van de uitrusting (geen
of eenvoudige oplooprem, min
der ramen uitzetbaar, twee in
plaats van vier steunen, geen dissel-
bak. minder plafondkastjes, minder
lichtpunten, geen waterpomp etcDik
wijls worden deze voorzieningen na
derhand door de koper zelf aange
bracht. Sportief ingestelde kampeer
ders zullen echter ook in deze sober
uitgevoerde caravans reeds meer luxe
vinden dan ze strikt nodig achten.
Aan de andere kant voldoet de cara
vanindustrie gretig aan de bij het
publiek sterk levende wensen op het
stuk van ruimte, luxe en komfoit Tal
van modellen zijn zowel in de len&te
als in de breedte royaler uitgevallen,
niet alleen bij de sla- maar ook bil de
toerwagens. Dubbele ramen gaan
meer en meer tot de standaarduitrus
ting behoren en bij verschillende mer
ken worden bepaalde modellen met
kachel en koelkast geleverd. De was-
en toiletruimten krijgen veel aan
dacht Wanden van tegelboard, een
douchevoorziening, een goed inge
deeld toiletkastje met spiegel, elek
trisch licht en een aansluiting voor
het elektrisch scheerapparaat zorgen
er samen met een wastafel en in
enkele gevallen een toilet met water
spoeling voor dat het komfort in een
caravan in veel opzichten niet hoeft
onder te doen voor dat in een vaste
woning. De verschijning op de markt
van draagbare tv-toestellen met bat
terijvoeding heeft de komst van de
televisietafel in het caravaninterieur
tot gevolg gehad. Op de accessoires-
stands (er zullen er 56 zijn in de RAI)
vindt men tv-antennes. die zijn aan
gepast aan het gebruik door caravan-
ners. De opmars van elektrische wa
terpompen zet zich voort maar ook
verschenen nieuwe of verbeterde
voetwaterpompen. Uit Amerika koml
een toilet met waterspoeling voor
lopig met zijn prijs van 750 gulden
nog een dure grap. Een ander,- simpe
ler toilet met waterspoeling, waarvan
de onderkant bestaat uit een tank met
oplosvloeistof, die groot genoeg is voor
tachtig keer gebruik en die gemakke
lijk kan worden losgemaakt en ge
leegd, kost ook nog altijd 450 gulden.
Er zijn verschillende elektrisch aange
dreven wandventilators voor inbouw
in caravans op de mai-kt gekomen.
Verder zijn er verbeteringen merk
baar bij de vensters. Vooral het keu
kenraam krijgt extra-aandacht. De
verstelbaarheid wordt vergroot zodat
de kookdampen beter kunnen ontsnap
pen. Hier en daar worden schuifra
men gemonteerd. Aangezien het win
tergebruik van caravans toeneemt
worden hogere eisen gesteld aan de
verwarming. Daar komt bij dat dc
royalere afmetingen het noodzakelijk
maken de door de kachel geprodu
ceerde warmte zo gelijkmatig moge
lijk te verdelen. Men bereikt dit met
behulp van kachels met geforceerde
lucht- of watercirculatie door middel
van elektrisch aangedreven ventilato
ren of pompen. Ook bestaan er elek
trische kachels, die berusten op het
principe van de elektrische deken. Een
speciale vloerbedekking zorgt dan
voor de verwarming.
Met betrekking tot vering en remmen
biedt de Caravan RAI '71 geen be
langrijk nieuws. Wel worden de on
derstellen beter beschermd tegen
roestvorming door verzinking of het
aanbrengen van vochtwerende dekla
gen. De vanuit de auto elektrisch uit-
schakelbare oplooprem vindt niet op
grote schaal toepassing. Aan de be
staande systemen wordt nog steeds
gedokterd en van massafabricage is
momenteel geen sprake. Dat deze
voorziening, die zowel het gemak als
de veiligheid dient, op de duur alge
meen ingang zal vinden is echter aan
geen twijfel onderhevig.
PIET SNOEREN
Met de caravan naar de wintersport, ja gezellig
(Van e
r verslaggeve
AMSTERDAM Als de Caravan RAI '71 op 31 januari zijn
deuren sluit, zal menige nieuwe bezitter van een vakan
tiehuis-op-wielen in de verleiding komen om nog snel een
weekje wintersport mee te pikken. Hij volgt dan een
trend, die hand over hand toeneemt. Op de Autobahnen
richting sneeuw ziet men tegewoordig meer caravans in
de winter dan in hartje zomer.
De toeneming van het aantal wintercampings houdt gelij
ke tred met deze ontwikkeling. Ze bieden de kampeerders
verschillende faciliteiten. Er zal stroomaansluiting voor
de caravans zijn. De exploitant zal alles in het werk
stellen om zijn gasten van een vlotte levering van
gasflessen te verzekeren. Op het terrein zelf en op de
aanvoerwegen wordt sneeuw geruimd. Er is dikwijls een
speciale trekker aanwezig om onwillige auto's aan te
slepen of combinaties vlot te trekken. Men heeft de
beschikking over verwarmde toiletgebouwen en ruimten
waar natte skikleding kan worden gedroogd. Op sommige
terreinen kan men zo vanuit de caravan de piste op of
met de skilift naar boven.
Het klinkt allemaal prachtig maar de nieuweling op dit
gebied dient zich te realiseren, dat de wintersport de
nodige eisen stelt, met name aan de caravan zelf. Vloer,
dak en wanden moéten dubbel zijn en zeer goed isolerend.
Bij de populair geprijsde typen ontbreekt sms de vloer
isolatie. Het is raadzaam die tegen een extra-vergoeding
alsnog aan te laten brengen want de gemeenste kou komt
uit de grond. Ook dubbele ramen zijn aan te bevelen. Men
kan zich behelpen door het aanbrengen van plastic folie,
schuimplastic, houten luiken en dergelijke, maar de door
de fabrikant voor de winter uitgeruste wagen verdient
voorkeur.
Een ingebouwde kachel is noodzakelijk. Losse kachels zijn
uit den boze. De ingebouwde kacheel zuigt zuurstof van
buiten aan terwijl de verbrandingsgassen en de water
damp via de afvoer naar buiten ontwijken. Bij losse gas-
en oliekachels wordt de benodigde zuurstof aan het
caravaninterieur onttrokken terwijl geen afvoer van ver
brandingsgassen plaats vindt.
Gasverwarming is vooral de laatste jaren tto een hoge
graad van perfectie ontwikkeld. Op de Caravan RAI kan
men ze vinden, vanaf het eenvoudigste model dat al voor
200 gulden verkrijgbaar is, tot complete centrale verwar
mingssystemen toe. Die zijn te krijgen als hete lucht-cen-
trale verwarming vanaf 800 gulden of als circulerend
warmwaterverwarmingen, waarvoor men minstens 1000
gulden moet neertellen. Een voordeel van de momenteel
verkrijgbare heteluchtverwarming is cjat men niet
ineens de complete installatie hoeft Ie kopen maar kan
beginnen met een gaskachel, die naderhand wordt aange
vuld met een elektrische ventilator en de benodigde
luchtslangen. Oliekachels beginnen aarzelend terrein te
winnen. Olie heeft het voordeel dat het in vreemde
landen meestal makkelijker te krijgen is dan gas. In
principe verkoopt ieder Diesselstation het. Ten slotte
bestaat de gemakkelijke maar dure elektrische verwar
ming. De kosten van elektriciteit, gas en olie verhouden
zich als 16:4:1.
Behalve de verwarming produceren ook de gebruikers van
de caravan aanzienlijke hoeveelheden waterdamp. Daarom
moet de wagen goed geventileerd kunnen worden en
dienen onder dc ramen condensgoten aanwezig te zijn.
Nuttig is een stopcontact aan de buitenzijde van de
caravan voor aansluiting van een stroomkabel. Dat de
watervoorraad 's winters binnen moet worden opgeborgen
is vanzelfsprekend.
Het rijden naar en in wintersportoorden eist meer voor
zichtigheid. Sneeuwkettingen op de aandrijvende wielen
van de auto worden aanbevolen en het is van groot
belang de caravan zo licht mogelijk te beladen opdat
zowel de gewichtsverhouding tussen auto en carvan als
het totale treingewichl zo gunstig mogelijk zijn.
lÉRMliWMWEKfc
Niets is dé caravanontwerpers van vandaag te dol. De wielen verdwijnen steeds meer. In plaats daarvan
wordt het accent gelegd op het exterieur zoals deze pseudo-Zwitserse chalets bewijzen.
Is eigenlijk nog niet eens
heel gek lang geleden
de „echte" kampeerder
Dalend zijn neus ophaalde
een huisje op wielen
oorbij zag rijden, een ca-
ivaarvan dc bezitter
genover iedereen bij hoog
bij laag zou volhouden
at bij net zo goed kam*
ierdc als ieder ander,
oegegeven, een hardboard
aluminium wand is dan
el geen dundoek cn ko
en op een butaangasstcl is
emakkclijkcr dan op een
rimus, maar dat was dan
het enige verschil,
die smalende, snuiven-
n gnuivende die-hards
er nog maar een paar
caravan heeft voor zeer
eel autobezitters de tent
ervangen op een luxueu-
wijze dan menigeen
>r mogelijk had gehou-
De caravan is, naast
bungalowtent, het recre-
iiemiddel bij uitstek ge-
'orden, maar heeft er
aarnaast vooral de laatste
log een functie bij
wegen, die van tweede
'is. Het is juist deze
eede functie, die een zeer
iangrijke rol is gaan spe-
in. zelfs zo belangrijk dat
ele caravanverkopers
:rst enthousiaste reclame-
lakers voor het tweede
uis nu wat huiverig
'in geworden om de greep
P de toermarkt niet te
verliezen. Een logische zaak,
want de behoefte aan sta-
ruimte waar dan ook in
Nederland, of zelfs daar
buiten is veel groter dan
het getal aan staanplaatsen
waarover te beschikken
valt. Er wordt in Nederland
te hooi en te gras door Jan
en alleman en laten we
een heleboel agrariërs nu
maar Jan noemen ge
liefhebberd in staanplaat
sen. Voor een op 't eerste
oog redelijk bedrag kan
men zich vóór zijn ca
ravan verzekeren van een
plaatsje ergens in 't Friese,
't Gelderse en "t Brabantse
en noemt u maar op. In de
meeste gevallen gaat het
dan om een luttel aantal
vierkante meters op een
weilandje waar u mannetje
naast mannetje of zo u
wilt caravannetje naast ca-
racannetje komt te
staan. Over dit probleem
en een mogelijke oplossing
ervan zijn we gaan praten
met Frans de Witte, impor
teur van caravans, die het
ook aandurfde om geregle
menteerd caravans op gro
tere terreintjes te plaatsen
tegen een redelijke prijs
In de conceptie die Frans
de Witte aan zijn plan gal.
sprak nog een andere ge
dachte mee. De stacara-
vanner wil ook zijn andere
vakantiegeneugten hebben;
zijn bootje, zijn drankje,
zijn hapje. Wat is logischer
dan elke caravanner de ge
legenheid te geven zijn
bootje voor de deur te leg
gen, zijn drankje en zijn
hapje in de buurt, voor hem
klaar., te zetten. Resultaat:
de aquacamping, rijen
schiereilandjes met elk
bij Lem-
U ziet nogal wat bezwaren
tegen de links en rechts uit
de grond gestampte cara
vanterreinen op grond van
boeren, die hun bedrijf
moeten omschakelen?
„Zakelijk gezien moet ik
uiteraard toejuichen dat de
boer zich omschakelt tot
caravanterrein^cploitant.
Er is ook geen bezwaar te
gen. mits die terreinen pla
nologisch zo passen dat ze
niet als een boemerang
voor onze handel werken
Dat men niet gaat zeggen:
o, daar staan die dingen
weer midden in het land
schap. Ik geloof, dat als een
boer door de gemeente, ze
ker qua beplanting, zulke
verplichtingen opgelegd
krijgt, dat het terrein hele
maal in 't groen ligt. er
helemaal geen bezwaar té
gen is. Want deze proble
men zijn er nu eenmaal
Kleine boerenbedrijven
moeten zich op de een of
andere manier omschake
len. Je kunt toch moeilijk
alle boeren naar de fabriek
sturen. Alleen zou het een
trieste zaak zijn en dal
zal in Nederland ook wel
Een overzicht van de aquacamping in Lemmer met de situering ten opzichte
van het IJsselmeer.
De vrijheid waar we alle
maal zo voor vechten en
die ons terecht nastaat zou
dan toch weer door de
landschappelijk bijzondei
grote verbrokkeling zoek
zijn. De remedie zou dan
nog veel erger zijn dan de
kwaal. We zouden zo ons
doel voorbijschieten De
grondgedachte op het ogen
blik is liever, planologisch
gezien, grote concentraties
waardoor dus
het omringende land inder
daad vrij blijft om van te
genieten. Als je om de kilo
meter een camping hebt is
er nergens meer ruimte
voor diegenen die rust en
stilte zoeken Ik geloof ech
ter dat de waarheid en de
juiste maatstaf zo'n beetje
in het midden liggen Mits
juist toegepast zullen vele
agrarische bedrijven toch
kunnen omschakelen."
De aquacamping in Lem
mer is opgezet na eerst
proefervaring te hebben
opgedaan met een dergelijk
project in Loosdrecht. Zijn
er planologisch gezien geen
moeilijkheden gerezen?
..De gemeentci.«ad van
Lemmer is in Loosdrecht
gaan kijken hoe we het
daar gedaan hadden. Toen
is pas die toestemming ge
geven. de grond i-erkocht
en meegewerkt aan dc ver
gunning. Van overheidswe
ge hebben we alle mede
werking gekregen. Maar ik
heb heel wat gemeenten
moeten bezoeken voor ik er
een vond, die bereid was
met me in zee te gaan. Als
zo'n bestuur maar de cou
rage kan opbrengen dan
pas kun je iets bereiken
Ze voelen dat de toekomst
van Friesland helemaal in
deze sector gezocht moet
De aquacamping Lemmer
gaat de toekomstige „bewo
ners" veel plaatsruimte
bieden. Weinig caravans op
een zeer groot terrein. Is
het dan nog wel financieel
haalbaar?
„Kijk, de mensen kopen bij
ons de caravan en huren
van ons het terrein. Omdat
we zelf importeur zijn
wordt het voor ons heel
wat interessanter. Als je
gewoon als caravanterrein-
exploitant moet gaan re
kenen is het een kwestie
van heel lange adem. Maar
op den duur is dit plan
financieel best interessant.
Dit plan kost drie miljoen,
renteverlies 9Vt a 10 pro
cent, dus drie ton. Wij heb
ben percelen voor 850 gul
den maar ook van 1100
gulden huur per jaar. We
krijgen dus zeshonderd ter
reintjes maal duizend gul
den. Dan zit je op zes ton
inkomsten. Daar houd je
theoretisch gesproken drie
ton van over. Daar gaan
lonen vanaf, onderhoud van
wegen en beschoeiingen.
Ik moet echt bekennen dat
het zich voor veel buiten
staanders aan laat zien als
een goudmijntje, maar dat
is per se niet waar. Het is
interessant, maar het is
echt geen goudmijntje
Waarom dan niet meer
plaatsen op dit terrein?
„Dan zou ik er zelf geen
vrede mee hebben. Ik zou
het ook niet leuk meer vin
den. Ik geloof trouwens dat
het op de lange duur zich
zou gaan afstraffen. Als je
die mensen weer op el-
kaars lip gaat neerzetten,
verplaats je juist de span
ningen die ze in de stad
opgelopen hebben. Van de
stad naar de camping. De
ruimte die ze tot hun be
schikking krijgen is daarbij
een heel belangrijke factor.
De flatneurose is tenslotte
gewoon medisch verklaar-
IIc geloof dat hel de taak is
van een onderneming die
importeert te la
ten zien hoe er op
te
creatie is, gezien de grote
belangstelling ook van
Duitse -zijde voor de
aquacamping in Lemmer,
duidelijk veld aan het win
nen. Het onbezorgd aan de
waterkant kunnen toeven
met de bóót voor de deur
of even onbezorgd op het
water rond te dobberen
mal in het achterhoofd de
gedachte straks aan de wal
weer een ..huis" te hebben
met de auto naast de deur.
Misschien voer voor rijks-
planologen?
Gerard Croné
Papieren bij
de caravan
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Met uitzondering
van Albanië is in hel Europese cara*
vanverkeer geen reisdocument meer
nodig. Het carnet of triptiek behoort
althans voor deze categorie aanhan
gers tot het verleden. Wel heelt men
een papier nodig dal bij terugkeer in
Nederland aan de grens moet kunnen
worden getoond. Daarbij bestaat ccn
onderscheid tussen caravans met een
totaalgewicht, van meer en van min
der dan 750 kilo. Onder dit totaalge
wicht wordt verstaan het gewicht van
de reisklare aanhanger met toebeho
ren en bagage
Bij een gewicht van 750 kilo is een
zogenaamd identiteitsbewijs vereist,
dat kosteloos door de Dienst Invoer
rechten en Accijnzen wordt verstrekt
op vertoon van een rekening of kwi
tantie. die aantoont, dat de caravan op
normale wijze in Nederland is ge
kocht. Caravans, die zwaarder zijn
dan 750 kilo. vergen een registratiebe
wijs dat slechts met medewerking van
importeur of Nederlandse fabrikant
verkrijgbaar is. Hiervoor is een be
paald bedrag verschuldigd.
Als het om een stacaravan gaat die
in Nederland blijft en geen grensdo-
cument behoeft, is het toch dringend
aan te bevelen de leverancier om een
zogenaamde eigen verklaring te vra
gen. Hierin is volgens een uniforme
tekst omschreven dat invoerrechten en
BTW op de juiste wijze zijn voldaan.
Bij gebrek aan een dergelijke eig^n
verklaring is het niet uitgesloten dat
men achteraf in moeilijkheden komt
en zelfs een naheffing van rechten
en-of belasting op zijn dak krijgt.
Aan motorrijtuigenbelasting kost een
caravan zelden meer dan 25 tot 30
gulden per jaar. Bij het invullen van
de eerste aangifte doet men er ver
standig aan het caravangewicht wat
aan de ruime kant te nemen. Een
opgave die 25 kilo te laag is, kan veel
narigheid veroorzaken, terwijl het
verschil in belasting meestai een
kwestie van slechts een paar gulden
per jaar bedraagt.
Voorlichting
in de RAI
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Op de caravanten
toonstelling zullen ook de exploitanten
van Nederlandse kampeerterreinen
vertegenwoordigd zijn om de bezoe
kers antwoord te geven op de vraag
waar zij hun caravan dit jaar en
eventueel de volgende jaren kunnen
plaatsen of voor de winter kunnen
stallen. De ANWB neemt op de expo
sitie een belangrijke plaats in bij hét
vertrekken van technische en andere
adviezen en toeristische informatie.
'Daarnaast treft men in de RAI een
aantal stands aan waar men gerichte
voorlichting kan krijgen over alle fa
cetten van het caravannen van
adviezen over onderoud en reparatie,
financiering en verzekering tot inlich
tingen over deelneming aan winter
kampen van de Nederlandse Caravan
Club. Ook buitenlandse verkeersbu
reaus en provinciale VW's zijn ver
tegenwoordigd.
