Circus
Billy
Smart
KLEURPLAAT
VOOR DE JEUGD
Kerstnummer 1970
AL
SINDS 1954
ELK
JAAR SPECIALE
TELEVISIE
PROGRAMMA'S
wiens wensen voor
ons een bevel waren. Wü
applaudisseerden ijverig en
met de nodige geestdrift.
„En nu even een gerekt
ah!", gelastte hij weer.
„Aaaah!" klonk het uit vijf
duizend kelen. Televisie
camera's namen het allemaal
netjes op. Volgens de jon
gens van de t.v. was dit
„atmosfeer", bestemd om
vroegere reacties van het
publiek, die al op beeldband
stonden en blijkbaar niet
sluwe wijze te vervangen.
Wij zaten al ruim drie uur
op Clapham Common in
Billy Smarts reusachtige
circustent en vonden, dat
het zo langzamerhand wel
letjes werd. Beetje bij
beetje had men ons het
speciale programma voor
geschoteld dat door de
BBC-TV op kerstdag uitge
zonden wordt. Er zijn bui
tenlandse afnemers, waar
onder Nederland en België,
die het kopen van de BBC.
Ofschoon de echte en de
artificiële kerstbomen, die
in het circus opgesteld
stonden, zich heel hard in
spanden om een passende
atmosfeer te scheppen,
bleef de ware stemming
uit. Het was tenslotte nog
maar 9 november en Kerst
mis leek een eeuwigheid
verwijderd. Voor het circus
en de BBC schenen data en
jaargetijden echter geen
rol te spelen. Nauwelijks
een week later werd in de
zelfde tent een speciaal
paasprogramma opgeno
men, bestemd om op paas
maandag van volgend jaar
i de
dat
Vier jaar geleden verdween
het circus van Bertram
Mills, kort nadat ,het door
een grote hotelgroep over
genomen was. Ook het cir
cus van „Lord" George
Sanger behoort tot het ver
leden. Stijgende exploita
tiekosten, gebrek aan ar
tiesten die geen te zware
financiële eisen stellen, ge-
hoge lonen en gebrek aan
Britse circussen in de hand.
Ondanks de vele moeilijk
heden doet Billy Smairt's
Circus momenteel toch goe
de zaken. Het wordt be-
suurd en geëxploiteerd door
Billy Smarts weduwe en
id zijn in het cir
cus- en kermisleven. Hun
vader, de circusmiljonair
en impresario Billy Smart,
is in september 1966 ge
storven. Hij was 73 jaar en
volkomen ongeletterd.
Deze self-made man had
tien kinderen en reisde van
af zijn prille jeugd al de
grote kermissen van Enge
land af. Toen hij 15 jaar
was, werd hij op de kermis
van Slough met de exploi
tatie van een niet-mechani-
sche draaimolen belast.
Billy Smart werkte hard
en knoopte vriendschap aan
met Billy (nu Sir William)
Butlin, die hem vóór de
oorlog een stel botsauto-
tjes schonk, en zei, dat
Smart ze pas moest betalen
als hij genoeg geld ver
diend had. Vandaag de dag
staat Butlin aan het hoofd
van een vakantiekampim-
exploiteert hij
De grote Engelse show
man Billy Smart, die in
september 1966 gestor-
dank zij zijn volharding en
Butlins hulp de eigenaar
van talrijke grote kermis
vermakelijkheden. In 1939
was hij een geziene figuur,
die toen al een circus wou
stichten. De tweede wereld
oorlog maakte dit echter
onmogelijk en het duurde
nog tot in 1946 eer Billy
Smart circusdirecteur kon
worden.
Het was een nederig begin,
want in die tijd bezat het
circus Smart slechts één
paard. Vandaag is het ech-
de belangrijk-
Het gaat ieder
november op
door Groot-Brit-
heeft dit eiland
zelfs
het draaiende
gen gekend had,
paard en kar verhuurde om
de twee eindjes aan elkaar
te kunnen knopen, werd
de republiek Eii
of Ulster te bezoeken. „We
hebben wel eens de moge
lijkheden van een Benelux-
tournee onderzocht, maar
dat plan nooit in daden
omgezet, omdat we niet
voldoende garanties konden
bemachtigen betreffende
het succes van een derge
lijke trip," vertelde Smarts
perschef ons.
De familie Smart gaat er
trots op, dat zij de grootste
circustent van Europa bezit.
Het is een produkt van de
Duitse firma Stromeyer, uit
Konstanz, en kost 15 tot
20.000 pond. Meer dan hon
derd struise kerels hebben
vier tot vijf uur nodig om
dit reusachtige gevaarte op
te richten. De 6.000 vier
kante yard zeildoek rusten
op 256 palen. Na onge
nieuwd worden. Hij biedt
plaats aan 6.000 personen.
Tijdens televisievoorstellin
gen gaan echter duizend
zitplaatsen verloren omdat
nemen en het circusorkest
zich tussen het publiek
moet installeren.
In het koude seizoen wordt
de „Big Top" centraal ver
warmd, wat 100 pond per
dag kost. De algemene uit
gaven van Billy Smart's
Circus bedragen meer dan
1.000 pond per dag. Een
ten kan 500 pond per week
kosten. Voor een stand
plaats in een Londens park
moet Billy Smart's Circus
225 pond per week opbren
gen. Het circus bezit 13 oli
fanten, die door Billy juni
or getraind worden. Op de
ta betaal je tegenwoordig
omstreeks 11.000 pond per
kolos, plus nog eens 4.000
Beste kwaliteit hooi, waar
mee de olifanten en vol
bloedpaarden van Billy
Smart's Circus gevoed wor
den, kost meer dan 20 pond
de ton, tegen 8 tot 10 pond
de ton in 1965. Met derge-
een wonder heten, dat Billy
Smart's Circus nog bestaat.
„We beginnen pas zonder
verlies te werken, als onze
tent tijdens de voorstellin-
procent gevuld is," zegt Ro
nald Smart.
Meer dan 200 voertuigen
zorgen voor het transport
van Billy Smart's Circus.
Er hoort een eigen brand
weerwagen bij. De Smarts
maken gebruik van bijzon
die ruim 10 jaar geleden
gebouwd werden. Iedere
caravan meet 12 m. bij 2,10
en heeft 10.000 pond gekost.
De circusfamilie bezit bo-
Windsor.
„Wij kunnen op deze voet
leven," zegt Ronald Smart,
„omdat wij oppassend zijn
en iedere penny, die de
zaak binnenkomt of ver
laat, in de gaten houden.
ROGER SIMONS
i begonnen wij
ons benieuwd af te vragen
of wij hiervoor gehono
reerd zouden worden. De
televisiemeneer scheen onze
inspanningen echter
de vrijkaartjes
tante BBC ons geschonken
had. Zonder die kaartjes
zouden wij de show nooit
„live" gezien hebben. Het
ene plezier was het andere
waard, oordeelde hij.
Wij stonden op het punt dit
volmondig te beamen, toen
wij bemerkten, dat bepaal-
beroemdheden uit de Britse
show-business, zoals het
zangeresje Sandie „Puppet
on a String" Shaw, die ook
gratis kwamen kijken en
op de koop toe de beste
plaatsen toegewezen kregen,
waar de televisiecame
ra's hen goed konden be
gluren. Zodra deze vedetten
hun opluisteringswerk vol
genjagers, die heel de tijd
gretig op de loer lagen.
Gratis naar het circus gaan
en er dan nog voor betaald
worden ook, kun je toch
enkel als de televisie jouw
naam nodig heeft om de
toeschouwers te doen uit
roepen: „Kijk, daar heb je
Sandie Shaw" en „Is dat
niet Rolf Harris?" Net zoals
Billy Smart's Circus, het
grootste van heel het Vere
nigd Koninkrijk, de elek
tronische Barnumreclame
van de TV onontbeerlijk
vindt om het hoofd, of lie
ver de tent, boven water te
kunnen houden. Billy
Smart's Circus verzorgt al
sinds 1954 ieder jaar vier
speciale televisieprogr;
ÉAf de
risie 1
het Kanaal
over te steken om buiten
Engeland beroemd te wor
den.
De laatste circussen van
Groot-Brittannië hebben
het anders niet gemakke
lijk. Zij leveren een harde
strijd om het bestaan.
Kort na de tweede wereld
oorlog was dit land wel 12
grote en 60 kleine circussen
rijk. Vandaag de dag blij
ven daarvan nauwelijks 16
over, met aan de spits nog
enkele reuzen zoals
Smart's, Chipperfield's, het
circus van de Robert Bro-
i bonte mengeling
hun dochter, die geen klein meisje
meer was en ook nog geen groot meis
je, maar juist daar tussen in.
Aan de voet van het kasteel dromden
de huizen samen tot eeh ronde stad.
Het leek wel of de daken zo dicht mo
gelijk bij elkaar gekropen waren voor
de gezelligheid en warmte. Want achter
de ronde stadsmuur lag wijd en ijs
koud water. Links en rechts stonden
heuvels en ervoor golfden witte sneeuw
velden. Dat wil zeggen: in de zomer
waren die velden groen, maar in de
koudste dagen van de winter en nu op
Het meisje in het kasteel had natuur
lijk wel een naam. Maar haar vader
noemde haar altijd „mijn kind", en
haar moeder zei: „Liefje", En alle an
dere mensen spraken haar aan met
„kleine grootvorstin". Alleen de oude
kindermeid had altijd „mijn engeltje"
gezegd. „Ik weet niet van wie ik meer
houd, van mijn engeltje of van mijn
flinke jongen", zei ze dikwijls. De
„flinke jongen" was haar kleinzoon
die zij, jammer genoeg, niet vaak zag
houden, grootje.riep de kleine
grootvorstin dan. En de oude vrouw
die zich zo graag „grootje" hoorde
noemen, voelde zich gelukkig en zei:
„Dat doe ik ook, dat doe ik ook."
Het Kerstfeest duurde in dat land een
week en het begon op de avond voor
Kerstmis met een kerkdienst vol mu
ziek en warm licht van wel duizend
kaarsen. Daarna vierde iedereen het
feest verder in zijn eigen huis en het
kasteel bleef de hele nacht een stralend
middelpunt van vrede en vreugde.
Voor de kleine grootvorstin leek deze
keer Kerstmis niet zo heerlijk te wor
den als anders. Want grootje was ziek
en had zich naar haar dochter laten
brengen op een van de boerderijen die
als een eilandje op de sneeuwvlakte
lagen. Daar zat zij rustig in bed, dicht
bij de warme kachel en kon de huise
lijke gezelligheid vanaf haar kussen
Deze gedachten speelden door
hoofd van de kleine grootvorstin tc
zij zelf op de dag voor Kerstmis in 1
lag om te rusten en krachten te spai
voor de lange feestnacht die zou v
gen. Zij lag daar maar en sliep n
Haar ogen dwaalden door de kamer
zagen de mooie kleren die voor
avond al klaar lagen. Grootje had r
eigenhandig drie lange gekleurde 1
ten genaaid aan de hoofdtooi die i
op een kroon leek
voor de avond. Maar toen zij de fijnbe-
werkte schoentjes wou aanschieten, be
dacht zij zich en haalde een paar dikke
bonten sneeuwlaarzen te voorschijn. Ze
stonden een beetje raar onder de pracht
van haar kleren, maar de lange rokken
golfden er overheen. Om niet herkend
te worden hulde zij zich in een wijde
rode cape zoals boerenmensen daar
vaak droegenNiemand zou zien
wie zij was.
Het meisje slipte naar buiten, haastte
zich door stille straten en stond in een
ommezien op het open veld. Nu moest
ze door de sneeuw waden, maar dat
viel zwaarder dan zij had gedacht.
Onder de cape bond ze de rokken hoog
op. De sneeuwlaarzen namen grote
avond begon te dalen toen
de kleine grootvorstin uitgeput bij de
boerderij aankwam.
Ze liet de cape van de schouders
glijden en maakte de rokken los, zodat
ze de laarzen weer bedekten. Toen
ging ze met een opgewekte lach naar
riep de oude vrouw. Nu keek de kleine
grootvorstin uit het venstertje en zag
hoe diepblauw de lucht was geworden.
Op dat ogenblik klonken er voor het
huis vrolijke belletjes. De deur zwaai
de open, een prikkelende koude sloeg
naar binnen. In de opening stond een
jongeman met vrolijke ogen.
„Mijn flinke jongen.x-iep de groot
moeder vol vreugde uit. „Ach, er komt
geen einde aan mijn geluk vandaag."
Ja, hier stond nu de flinke jongen van
hoord dat u ziek bent. Ik heb ges
ken voor u meegebracht". Hij legde e
armvol pakken op de tafel naast
mij alles geda
mocht. Zij is van het kasteel weggelo
pen en heel alleen dooj de sneeuw
naar hier gekomen. Zij kan onmogelijk
rooid waren op hun pad. Zij luisterde
iet schitterende ogen en gloeiende
angen. Het was een heerlijke tocht
i het meisje bedacht dat zij nooit had
zo licht en vrolijk t
ven een wonder te vinden. En de flinke
jongen dacht dat hij nooit gedroomd
had nog eens een grootvorstin in zijn
boerenslee naar het kasteel te brengen,
licht en vrolijk te voe-
heerlijk te vinden.
dit gevoel nooit
zich daarbij z
len en het le'
Misschien zo:
terugkomen.
Zo reden zij door de sprookjesachtige
avond de stad tegemoet waar het kas-
en wierp gouden glanzs
velden.
Het meisje trok de cape weer om en
over zich heen zodat niemand haar
herkende. Zij stapte uit de slee en de
twee lievelingen van grootje wensten
elkaar „zalig Kestfeest en vaarwel."
kwam om te horen dat er overal naar
haar gezocht werd.
Ze moest mee naar de kerk, het was
de hoogste tijd. Zij liet de cape vallen
en repte zich om haar plaats in te ne
men naast vader, de vorst, en moeder,
Intussen sprak tijdens de dienst een
oude priester de gelovigen toe. Op
Kerstmis kon hij geen betere wens uit
spreken dan: „Hebt elkander lief, jong
Toen na de kerkdienst iedereen weer in
het kasteel was teruggekeerd, vroeg
de vorst aan zijn dochter: „Wat hebben
klein lampje tril- nog
De klein
liep naar het raam en keek over de
daken van de stad. Zij tuurde over de
witte sneeuwvelden tot zij het eilandje
ontdekte waar grootje nu ziek lag.
„Daar kan ik best naar toe lopen",
dacht ze. „Ik ben er van de zomer nog
met een pijtuig heen gegaanik wil
haar zalig Kerstmis wensen en mijn
zelf gemaakte geschenk geven: de
kaars die ik zo mooi versierd heb
Vliegensvlug kleedde het meisje zich
aan in de mooie kleren die klaar lagen
van de haard en
lend licht
drempel en leek
„Ach, mijn engeltje.riep grootje uit.
„De kleine grootvorstin.fluisterde
grootjes dochter vol eerbied.
„Ik kom u zalig Kerstfe«
ve grootje", zei het meisje
niet moe meer was. „Ik heb i
schenk voor u meegebracht, eei
kaars, zelf versierd."
Zij pakte de kaars uit en zette hem op
een bord midden op tafel. Daar stak ze
hem aan en de luister van de vlam
maakte alles in de kamer even mooi.
De hoofdtooi met de lange linten leek
wel eenstralenkrans van juwelen.
Toen braken de tongen los. Grootje nam
een papieren roos en gaf die aan haar
engeltje als kerstgeschenk. Ze babbel
den samen zo gezellig dat de oude
vrouw zich al bijna genezen voelde.
Maar buiten werd het nacht.„Oh,
engeltjehet is veel te laat gewor
den. Hoe kom je nog op tijd thuis?",
die zware terugtocht onder-
Haastig nam nu de kleine grootvorstin
ïen wip zat zij in de be
schilderde slee die leek op een vogel,
die haar tussen zijn vleugels liet zit
ten. Daar gleden zij ervandoor.
maar in het verre
noorden. Bovendien, een grootvorstin
hoort in een slee met paarden te rijden.
De flinke jongen hield de teugels in
zijn ene hand en trok met de andere
hand een warme deken over haar
knieën. Maar zij had het helemaal niet
koudDe opengevallen cape wap
perde achter haar aan.
Grootjes kleinzoon zong dat er sterren
aan de hemel stonden en sterren ge-
i kleine grootvorstin niet past?
Vanwaar die laarzen mijn kind?"
Maar zij antwoordde: „De priester heeft
zojuist gezegd: hebt elkander lief, jong
en oud. Vanmiddag heb ik mijn zieke
grootje opgezocht omdat ik zoveel
i haar houd. En zij is van vreugde
Dat was de vader dan ook niet. Hij gaf
haar een kus. „Mijn kind", zei hij.
„Liefje", zei de moeder. Maar de vorst
was nog niet uitgesproken. „Laten we
nu maar zeggen dat een kerstengel de
flinke jongen influisterde: ga met je
rendierslee naar grootmoeder, dan kun
je een onverstandige grootvorstin naar
huis rijden. Maar er is niet altijd een
kerstengel die zoiets influistert. En niet
altijd een flinke jongen die zoiets doet.
Als je dat begrijpt ben je f
Het meisje knikte en dacht: „Ik
blij dat ik nog niet volwassen was.
die verrukkelijke tocht
Heb je het al uit dat prachtige verhaal
over de kleine grootvorstin? Wat een
aardig meisje om in de kerstnacht
haar zieke oude kindermeid een be
zoekje te brengen. En de kleinzoon had
precies hetzelfde gedacht. Zo werd het
een fijn kerstfeest voor iedereen.
BU het verhaal staat een mooie teke
ning in wit met zwarte lijnen. Jammer
eigenlijk dat er geen kleurtjes opstaan.
Dan zou je nog beter de vricskoude
kerstnacht kunnen zien, het fijne ge
zichtje van de kleine grootvorstin, de
bruine vacht van het rendier en de
heldere lichtjes van het kasteel.
Ofis het toch niet zo'n ramp?
JU kunt nu fyn aan de slag gaan met
je kleurtjes of stiften. En als je het erg
mooi doet, kun je er nog een prUs
Als je klaar bent, moet je de tekening
krant. Tot zaterdag 9 januari heb je de
tjjd. Vergeet niet duidelük je naam en
adres te vermelden en zet er ook even
bü hoe oud je bent. Op de enveloppe
moet je met grote letters schrüven:
KLEURPLAAT. Veel plezier en maak
i win:
