AB GOUBITZ
KJ
ÉÉ*éJ
VOOR GOUBITZ MAAKT HET GEEN VERSCHIL OP
WELKE ZUIL HU DE SPREIDZIT MAAKT
Vijfentwintig
jaar
diepe kniebuigingen
,IK ZIT GRAAG BIJ
DE NCRV,
WANT DAAR
KUN JE VAN DE
VLOER ETEN"
HILVERSUM De ochtendgymnastiek komt
vanmorgen uit studio z«-s van de NCRV. Een kale,
hoge zaal tegenover de kantine, die zonder verdere
ingreep kan fungeren als aula van een crematorium.
De gordijnen zijn gesloten, de stilte is aangrijpend.
Onder het raam van de regelkamer staan tientallen
plastic stoelen op elkaar gestapeld, wat hetzelfde
trieste beeld oplevert als een Scheveningse strand
tent na het badseizoen. Daarboven achter het glas
geeft een oude, doorgroefde technicus door hand
opsteking aan, hoeveel minuten er nog resten voor
de diepe kniebuigingen en voor links-en-op-en-
buig-en-diep-en-veer-weer-terug-en-halt. Hij houdt
zijn vingers net zo lang geheven, totdat in de diepte
meneer Goubitz begripvol knikt. Dan pas durft hij
weer terug te zwemmen naar ^ijn spoelen als een
trage rog, die blindelings de weg weet tussen het
Goubitz is graag bij de N.C.R.V.. „omdat je bij die
mensen van de vloer kunt eten. Een heel verschil met
de andere omroepen. Als ie daar een paar
grondoefeningen hebt gedaan, kun je gelijk onder de
nog heeft hij voor de algehele conditie der
huiskamers bij óe V.A.R.A. een uitgekiend looppasje
gemaakt en dinsdag werd hij wijdbeens waargenomen
bij de A.V.R.O., terwijl hij met de linkerhand de
rechtervoet aanraakte en omgekeerd. „Een kwestie van
plaatsruimte", legt hij beminnelijk uit, „de
ochtendgymnastiek is een N.O.S.-programma en de
omroepen maken onder elkaar uit, wie zijn studio's voor
mij open moet zetten. We nemen drie keer in de week
drie programma's achter elkaar op en daarvan worden
er dan zes uitgezonden. De rest blijft in reserve voor
vakanties en ziekten".'
„Het Is natuurlijk een goeie oplossing, ofschoon ik
persoonlijk dat vooruit werken een groot bezwaar vind.
Je kunt op die manier je oefeningen nooit aanpassen
aan de omstandigheden. Toen we de ochtendgymnastiek
nog „live" deden, kon ik altijd inhaken op het weer. Dan
zei ik bijvoorbeeld: „Mensen, doe eerst de ramen open,
want de mussen vallen nu al dood van het dak". Begrijpt
u? Je had direct contact met de huiskamer en dat
werkte ongelooflijk inspirerend. In de winter liet ik ze
nooit lang achter elkaar op de grond liggen, want in de
meeste huiskamers was op dat moment de kachel nog
niet aan. Daar hield je rekening mee. Het was trouwens
eerlijker tegenover de deelnemers. Die wisten, dat ik
ook vroeg uit mijn bed wa> gekomen en op mijn fietsje
naar de studio was gereden. Nu moet ik maar afwachten,
wanneer de opnamen worden uitgezonden. Het kan
tweede kerstdag zijn, maar evengoed een dag in juli. Ik
meet me tegenwoordig zorgvuldig op de vlakte houden".
Pokerface
Een tweede desillusie voor de trouwe fans: sinds de
ochtendgymnastiek wordt ingeblikt zijn er in de studio
ook geen mensen meer, die zich op aanwijzing van
Goubitz in het zweet werken. De enige getuige is
vaste N.O.S.-pianist Jacques Schutte, die met een
trouwhartig pokerface de koprollen en zwaantjes van
Goubitz in muziek vertaalt. Terwijl de meester zijn
bruine molières en zijn colbertje uittrekt, hangt hij
ongemeen vadsig achter de Steinwayvleugel en nuttigt
hij wat drop om het restant van een verjaardagsfeestje
uit zijn mondholte te verdrijven. „Het curieuze van
Goubitz", zegt hij, „is, dat hij tijdens de opnamen ook
foutjes ziet. Dan roept hij bijvoorbeeld: „Neen, het
andere been". Terwijl er geen mens in de buurt is. Ik
vind dat razend knap".
In de kantine hoeft Schutte al een kleine discussie met
Goubitz gehad over een artikel in een plaatselijke
krant. Goubitz had hem daarin gekenschetst als een
„moeilijke man, met wie het zwaar werken was".
Schutte wilde weten, wat daar de achtergrond van was.
Goubitz legde uit. „Ik heb alleen maar tegen die
verslaggever gezegd, dat het in het begin even wennen
vergeten, Jacques, ik had al die jaren
met Arie Snoek gewerkt en je kunt niet ontkennen,
dat Arie anders is dan Jij. Snoek is concreter in zijn
begeleiding. Zeg ik dat zo goed? Hij is droger ook,
Als ik op een dag geen inspiratie had, dan
na de bevrijding bij Herrijzend Nederland solliciteerde
naar de job van gymnastiekleraar nam hij zijn eigen
pianist en tien leerlingen mee. Hij had elke koprol, elke
langzit terdege met hen gerepeteerd en daarmee sloeg
hij de concurrenten met vele lengten. „Ik had me
tevoren ook afgevraagd, wat het betekende om gym
nastiek via de radio te brengen. Ik begreep, dat Je niet
te lang moest praten en toch elke beweging duidelijk
diende uit te leggen. De oefeningen mochten ook niet te
lang duren, want daarvoor is de tijd te kostbaar. In
die tien minuten moet je de mensen zoveel mogelijk in
beweging houden, want het gaat er immers om, dat Je
ze een steuntje meegeeft voor de dag. Vandaar ook, dat
mijn oefeningen nooit moeilijk zijn. Het is een klein
kunstje om ze doodmoe te maken, om te zorgen, dat x*
na die tien minuten bek en bekaf zijn, maar dat is da
bedoeling niet. Het gaat om de ontspanning, om de
ademhaling, de bloedsomloop. De mensen moeten na
afloop een prettig, plezierig gevoel hebben".
Geef me een drupje
Schutte gaapt. Zijn handen volgen slaafs de huppel
bewegingen van Goubitz en als er een pittig looppasje
op de plaats wordt aangekondigd, slaat hij welgemoed
„geef me nog een drupje" uit het ivoor. „Sorry, maar
'ik heb gisteravond de verjaardag van mijn vrouw
gevierd. Een latertje. Ik moet nog even aan het blije,
sportieve leven wennen".
Om vijf over tien begint de iweede ronde. Staat u allen
klaar? Begintune. Schutte neemt een dropje en slikt een
oprukkend zoutje van de vorige avond terug in d«
slokdarm. Goubitz glimlacht en vindt het de hoogste
tijd om vief door de knieën te breken en de «preidzit
aan te nemen. Zelf blijft hij staan. Het is hem na »324
keer ochtendgymnastiek van harte vergeven.
We buigen nu voorover en pakken met de linkerhand
de rechtervoet. En terug en dan naar rechts. Laat die
schouders meegaan. En veer. En pak en terug en veer
cn pak en terug en veer en pak en terug en halt
Schutte kijkt slaperig naar Goubitz. Nog vijftien
minuten en dan is hij er weer voor drie dagen vanaf.
„Het is natuurlijk prachtig, als je aan ochtendgymnastiek
doet", geeft hij toe, „maar het moet je liggen. Een
onderzoek heeft uitgewezen dat 350.000 mensen elke dag
naar de ochtendgymnastiek luisteren. Let wel op, wat
ik zeg. Luisteren. Maar ik wil weten, hoeveel er mee
doen. Dat is het punt. Goubitz misschien? En dan vraag
Je je nog af, of het helpt, want hij loopt al maanden
met een pijnlijke rechterschouder".
Samenspel met de technici achter het glas.
*t ook niet van Snoek. Begrijp je? Dat is bij
rs. Jij bent onstuimiger, als jij op een gegeven
de smaak te pakken hebt. ben je niet meer te
dan ben je al weg, voordat ik het weet. Zo
heb ik het ook in dat interview bedoeld. Ik vond het al
heel vreemd, dat die jongeman bijna niks opschreef. Een
klein blocnotevellctje, dat was het enige, wat hij bij zich
had. Wat hij heeft genoteerd, kon op dc achterkant van
een enveloppe. Je moet het van me aannemen Jacques.
Ik heb tegen die jongen alleen gezegd, dat ik in het
begin aan je moest
Het is de buitenstaander inmiddels duidelijk geworden,
dat het verschil tussen Goubitz en Schutte meer is dan
een spreidzit en een diepe kniebuiging. Als Goubitz
vertederd mijmert over de goeie ouwe tijd, waarin hij
nog elke dag om kwart voor zeven op zijn fietsje sprong
en naar de studio reed, krijgt Schutte een grauwe kleur,
alsof hij op het punt staat te gaan braken. „Mijn God",
roept hij, „als ik wist, dat ik elke dag om zes uur in de
bet«
g lieA
ben
en muzikant en die i
niet vragen, hoe het ermee gaat".
En Goubitz zelf? Doet hij wel elke ochtend trouw mee
met zijn eigen ingeblikte oefeningen? Goubitz glimlacht
mild. Bekent eerst, dat 25 jaar ochtendgymnastiek
diepe sporen hebben achtergelaten in zijn leefpatroon.
„Man, wat wil je? Ik ben. vanaf 1 december 1945 tot
ver in 1902 zes keer per week voor dag en dauw naai
de studio gereden. En aitijd opgewekt, nooit de pest erin.
Ik ben nu eenmaal een ochtendmens,-ik sta nog steeds
het toevallig zo uitkomt, wil ik ook wel meedoen met
de ochtendgymnastiek van de radio, maar ik maak er
geen gewoonte van, want. doorgaans sta ik op dat
moment onder de douche".
Naast hem veert Schutte verrast op. „Verrek, dat is
ook de enige sport, die ik doe. Douchen".
Goubitz kijkt hem peinzend aan. „Jacques is een
feestvarken", zegt hij met gestileerde walging, „het is
Jacques ook geweest, die overal heeft rondgebazuind,
dat ik vijfentwintig jaar ochtendgymnastiek doe. Hij
heeft aan de N.O.S. gevraagd, wat er eigenlijk aan
gedaan werd. Hij had zelfs een receptie willen houden".
beide handen aanpakken. Wat zullen
Ik ben gek op een feestje. Pap, ik lust er pap van".
Goubitz knikt iets te nadrukkelijk. „Die ochtend
gymnastiek, Jacques", zegt hij docerend, „is geen
mensen 's morgens fitter en plezieriger aan hun dagtaak
kunnen beginnen. Ik voel niks voor al die grapjasserijen.
Mies Bouwman heeft ook gevraagd of ik in haar
televisieprogramma „Eén van de acht" wilde komen
om een stelletje Zwarte Pieten ochtendgymnastiek te
geven. Ik heb vriendelijk geweigerd, want ik voel er
niks voor. Laat Ko van Dijk zijn koek maar eten in de
STER-reclame. Dat moet hij weten. Maar ik doe aan
zulke spelletjes niet mee".
Op dat moment wordt hij op de schouder getikt door
Herman Emmink, die al enige tijd rusteloos om hem
heen heeft gedraaid. Als hij zich rree heeft laten tronen
naar een hoek van de kantine, zegt Schutte somber:
„Emmink komt natuurlijk vrager of we zondag in
„Muzikaal onthaal" willen komen. Nou, dat feest gaat
dan mooi niet door. Dat geef ik je op een briefje. Leer
mij Goubitz kennen. Goubitz is een keurige man, maar
te serieus voor een grapje. Hij rookt en drinkt ook niet.
Arie Snoek heeft hem eens een kersenbonbon gegeven
en toen hij hem in zijn mond had en merkte, dat er
drank in zat, heeft hij hem uitgespuwd. Zo is Goubitz.
Je zult zo'n man de hele dag om je heen hebben".
Hij glimlacht bemoedigend in dc richting van Goubitz,
die weer aan het tafeltje is geschoven en hoofd
schuddend zegt: „Het is misschien een teleurstelling
voor Emmink, maar ik doe het toch niet. Weet je, wat
hij voorstelde? Om ons beiden zondag in „Muzikaal
onthaal" te interviewen". Schutte produceert een
meesterlijke mimiek van „hoe durft-ie" en mompelt:
„Daar gaat weer een glas sherry".
Het is kwart voor tien. Hoogste tijd voor de eerste
opname. Om half elf moet studio zes weer vrij zijn voor
een klarinettist, die met pianobegeleiding enige werkjes
uit de vroege barok zal spelen. Het wordt dus buigen
en spreiden tegen de klok. Staat u allen klaar? Goubitz
heeft de schoenen keurig naast elkaar onder een
tafeltje gezet en veert achter de microfoon soepel door
de knieën. Schutte slaat de herkenningsmelodie voor
de eerste keer uit de vleugel, neemt een dropje en zakt
onderuit op zijn stoel.
Goubitz heeft in de kantine al onthuld, dat hij de
oefeningen al jaren niet meer voorbereidt. Toen hij vlak
Om half elf lopen ze broederlijk over de oprijlaan naar
nun auto's. Het N.O.S.-archief heeft er weer 140
oefeningen bij, die heup-, buik- en rugspieren ver
sterken. Goubitz krijgt voor zijn aandeel binnenkort
72,20 op zijn rekening overgemaakt. Voor Schutte
leveren de kniebuigingen geen extraatje op, want hij is
in vaste dienst en de ochtendgymnastiek is voor hem
een noodgedwongen klus.
Bij de ingang moeten ze opzij voor een groep plattelands
vrouwen op christelijke basis, die een dagje uit zijn.
Bezoek aan de N.C.R.V.-studio's is daarbij een vast
programmapunt
Goubitz en Schutte worden door niemand herkend.
Intens tevreden gaat Goubitz op weg naar het gemeente
bureau, waar hij als hoofd van de afdeling sport- en
jeugdzaken de uren tussen de diepe kniebuigingen vult.
Het reisdoel van Schutte is nog niet bekend. „Ik ben
op weg naar huis", bekent hij, „maar het zal wel weer
het Hof van Holland worden. Per slot van rekening kan
ik morgen uitslapen".
LEO THURING
voorover, de benen gespreid
Jacques Schutte (van het duo De Raaf en Schutte), die zichtbaar de zegeningen
