Pausbezoek aan Filippijnen niet zo vredig? PAUSREIS AANLEIDING TOT VEEL BEROERING KLIMAAT RIJP VOOR RELLETJES Oppositie keurt beleid Schut af Loonpauze Pakistan wil geen hulp van Nederlandse rampenbrigade Verkeersnood grote steden steeds erger Positie Grapperhaus staat niet op t spel DONDERDAG 26 NOVEMBER 1970 LEIDSE COURANT PAGINA 9 Van onze speciale verslaggever Jan Derix) MANILA „Wanneer de paua het voorbeeld van Christus volgt, zal hij tijdens zijn verblijf In Manila niet logeren bij de president noch bij de kardinaal. Hij zal beide uitnodigingen afslaan en ergens tussen beide paleizen zijn Intrek nemen. Uiteindelijk is Christus ook tussen twee rovers aan het kruis gaan han gen." Met zulke provocaties bereiden de wei nige radicale kranten op de Filippijnen de laatste weken de bevolking voor op de komst van paus Paulus VI, die morgen vrijdag 27 november, in de hoofdstad Manila arriveert om (aldus de officiële verklaring) de eerste bisschoppenconferentie van Zuid-Oost-Azië toe te spreken, die daar een week lang wordt gehouden. De Vaticaanse kerkvorst zou wel- Hcht blij zijn, wanneer het daarbij bleef hij zal namelijk niet kunnen voorkomen, dat dit zijn meest controversiële reis naar het buitenland wordt. miljoen mensen) deze gelegenheid zullen aan grijpen om in Manila protestbetogingen tegen de sociaal-economische structuur in hun land op touw te zetten. Communisten, maoïsten, studenten en intellectuelen van de Kerk heb ben al aangekondigd, dat zij hun stem zullen verheffen, wanneer paus Paulus niet duidelijk stelling neemt tegen het maatschappelijk on recht, waaronder de meerderheid van de Fi lippijnse bevolking gebukt gaat. Er is van regeringszijde aangekondigd, dat de paus een lijfwacht van 3000 man politie om zich heen zal krijgen om hem bij eventuele ordeversto ringen te beschermen. Dat alles maakt duide lijk, dat deze reis voor hem een kruistocht dreigt te worden. Dank zij de voortdurende informatie door de pers weet men op de Filippijnse archipel (7100 eilanden, negenmaal de opervlakte van Nederland) maar al te goed, dat het demon stratieve bezoek van deze paus aan Columbia in 1968 niet de verhoopte verbetering heeft gebracht in de toestand van de sociaal-zwak ke meerderheden in Zuld-Amerika. Datzelfde kan gezegd worden van zijn optreden in Bombay (India) in 1964. Beide malen was er geen duidelijke stelligname ten gunste van de verdrukte, verarmde massa. Men heeft slechts de pracht en praal onthouden, waarmee paus Paulus zich door de machthebbers liet omrin gen. Op de Filippijnen heeft men zich heilig voorgenomen, dat een te verwachten herhaling van zulke staatsietaferelen tot felle reacties zal leiden. Het sociale klimaat is er overrijp voor, want in verschillende opzichten zijn de toestanden in de Filippijnse republiek identiek aan die van Zuid-Amerikaanse landen. De sterke kapi talistische invloed van de V.S. is nog tot daaraan toe, veel schrijnender is het feit, dat de Filippijnse economie wordt beheerst door Onze redacteur Jan Derix bevindt zich, samen met fotograaf René de Swart. sinds enkele dagen in Manilla, de hoofdstad van de Filippijnen, om daar verslag te doen van het komende be" zoek van paus Paulus VI. Over het belang en de achtergronden van dit bezoek handelt bijgaande voorbeschou wing, die de komende dagen door direc te reportages in woord en beeld gevolgd zal worden. een kliek van hooguit 300 rijke families, die vooral de landbouw ijzersterk in hun greep hebben. Het gevolg is, dat 70 procent van de boeren geen eigen grond heeft. De grote dagbladen, verscheidene radiostations en t.v.- kanalen worden beheerd door enkele indus triële Big Bosses. Van het middelbaar onder wijs is 60 procent in particuliere handen, hetzelfde geldt voor de meerderheid van de 500 hogescholen in het land, waar ongeveei 25 pet. van de bevolking nog analfabeet is. Communistische, en vooral maoïstische stro mingen grijpen sinds enkele jaren sterk om zich heen. Daar tegenover staat het radicalis me van studenten en intellectuelen binnen de Kerk, die binnen het bestaande systeem sociale hervomingen doorgevoerd willen zien Voorlopig zijn deze pogingen nauwelijks ge honoreerd; enerzijds door het verzet van het oligargisch establishment van rijke suikerboe- ren en industriëlen, anderzijds door de sterk conservatieve houding der kerkbestuurders, die in dit eilandenrijk (waar 80 pet. van de mensen rooms-katholiek is) een machtige in vloed hebben. Fernando Marcos, sinds 1965 president, heeft vele sociale programma's gelanceerd, die ech ter niet breken met de traditionele welvaarts verdeling. Het gemiddeld inkomen blijft ge stadig zakken, het ligt nu bij f600 per jaar. De werkeloosheid schommelt tussen 8 en 10 pet. Uitbuiting van de brede massa heeft Marcos nog altijd niet kunnen verhinderen. De conservatieve Kerk, belichaamd in kardi naal Rufino Santos, heeft tot dusver niet de moed gehad om tegen deze sociale wantoe standen effectief verzet aan de tekenen. Vorig jaar kwam het in Manila tot de eerste open lijke demonstraties, toen het vertrek van kardinaal Santos werd geëist. Het vuurtje was mede aangestookt door links-radicale minderheidsgroepen in de Kerk, die aan de vooravond van het pauselijk bezoek steeds luider van zich hebben doen spreken. Men verwacht, dat zij het komend weekeind de straat op zullen gaan om opnieuw hun mis noegen tegenover Santos en zijn „gang" ken baar te maken. Relletjes worden niet uitge sloten en de politie heeft van de jongste studentenonlusten in Manila geleerd, hoe zij hardhandig moet optreden. Men hoopt (weliswaar tegen beter weten in), dat paus Paulus ditmaal duidelijk zijn solida riteit met de massa zal tonen. De vraag is ook of de bisschoppenconferentie, waaraan onge veer 200 kerkelijke prelaten uit 15 Aziatische landen zullen deelnemen, met een verklaring zal durven komen, waarin stelling wordt ge nomen inzake de ontwikkelingsproblematiek in dit deel van de wereld. De helft van de mensheid woont momenteel in Azië. Slechts een procent daarvan is katholiek. En meer dan de helft van deze katholieke groep woont op de Filippijnen, namelijk 21 miljoen katho- Links-radicalen eisen duidelijke stellingname lieken. Velen vrezen, dat de paus slechts naar Manila komt om zijn aanhankelijkheid aan deze oudste Aziatische dochter van de Kerk te bekennen. In dit geval zullen de conservatieve figuren rond kardinaal Santos zich in hun opvattingen gesterkt voelen, terwijl het door hen gesteunde politieke establihment dit be zoek dan zal uitbuiten ter bevestiging van de sociale status quo. Onthullend in dit verband is dat de burgemeester van Manila wel aandacht be steedt aan andere, geheel ondergeschikte za ken. Hij heeft de bioscoopexploitanten geadvi seerd alle sexfilms tijdens het bezoek van paus te weren en in plaats daarvan films godsdienstige strekking te vertonen. Het optreden van Paulus VI in Bombay Bogota zal zich echter, hoe dan ook, in Manila niet herhalen. In de Vaticaanse krin gen is men bang voor een echec. Het is maar wat men daaronder wil verstaan. De Filip pijnse massa verwacht een verlossend woord. Wanneer dat uitblijft, zal de paus ditmaal beslist geen „zwijgende Kerk" tegenover zich vinden. Stembusakkoord ook voor liberalen onaantr ekkelij k (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Als de P.v.d.A. zich blijft isoleren en afzetten tegen de christelijke partijen, zou het voor de V.V.D. aantrekkelijker kunnen worden geen regeerakkoord voor de verkiezin gen na te streven. Zo'n akkoord zou namelijk een handenbinder kunnen vormen bij de verkiezingen, want de VVD zou zich dan namelijk niet fore genoeg meer kunnen afzetten tegen de christelijke partijen om zo stemmen t* winnen. Deze gedachtengang ontwikkelde KVP-fractieleider drs. Schmelzer giste ren op een persconferentie. Hij zei dat het hem was opgevallen dat het libera le Eerste-Kamerlid Van Riet vorige week in de Eerste Kamer het niet de moeite meer gevonden had om over een regeerakkoord te praten. Als er geen regeerakkoord komt, gaat de stembusuitslag zelfs een factor van betekenis worden, aldus drs. Schmelzer. Hij zei voorts in de P.v.d.A.-top wel een neiging tot regeringsdeelname te be speuren, maar de achterban is jarenlang opgevoed in anti-K. V.P.-gevoelens en daarom nu moeilijk ineens tot het te- gengestel '3 over te halen. Hij vergeleek die achterban met een log en moeilijk wendbaar vliegtuigmoe derschip. In dat licht moeten volgens drs. Schmelzer ook de uitspraken gezien worden die door drs. Den Uyl en P.v.d.A.-voorzitter Vondeling over de K.V.P. en eventuele intrekking van de anti-K.V.P.-motie worden gedaan. Zij kunnen de zaken niet van vandaag op morgen omkeren, aldus de K.V.P.-frac tieleider. VATICAANSTAD (KNP-AP) Al bij de voorbereidingen van de pausreis naar het Verre Oosten s(jn, volgens Vaticaanse zegslieden, de verschillende opvattingen over de betekenis en bedoeling van de reia naar voren gekomen. Kardinaal Villot, staatssecretaris, wilde van de reis vooral een werkbezoek aan de bisschoppen maken, terwijl de Invloedrijke snbsituut mgr. Benelli grotere nadruk wilde leggen op de contacten met de regeringen. Uit het feit dat kardinaal Villot ervan heeft afgezien met de paus mee te gaan, kan men afleiden dat mgr. Benelli zijn zin heeft kunnen doordrijven. pe paus staan heel wat moeilijkheden te wachten en niet alleen op de Filippijnen. In Hongkong wil de paus, gedurende zijn enkele uren durend bezoek „heel het grote Chinese volk zonder onderscheid laten zien hoe de Katholieke Kerk en ikzelf van dit volk houden en het waarderen". Dit is tegen het zere been van Taiwan, het anti-communistische Formosa. De bisschoppen aldaar hebben de paus al enige tijd geleden geschreven dat een oponthoud in Hongkong een misverstand zou kunnen wekken en dat de paus beter naar Taiwan kan komen om het volk daar te zegenen. Ook het korte verblijf van de paus op Ceylon heeft beroering gewekt, omdat veel progressieve katholieken weinig waardering hebben voor de geste van de paus om een Mariabeeld een gouden kroon op te .zetten. Op de eerste plaats geeft deze geste aanstoot aan de miljoenen armen, en op de tweede plaats wordt deze daad gezien als een steunbetuiging aan de feodale machten die Ceylon eeuwenlang van e vooruitgang hebben uitgesloten. Daar komt bij dat de kathedraal in het Mariabeeld staat, wegens geldgebrek niet kon worden afge bouwd, hetgeen in verband met het bezoek nu toch moest gebeuren. Zelfs het bezoek van de paus aan het jgebied in Oost-Pakistan heeft tot kritiek geleid. Het Turijnse blad La Stampa heeft geschreven dat de paus „door met zijn gigantisch gevolg Dacca te komen zeker niets zal kunnen bijdragen aan de hulp verlening aan de slachtoffers Eerder zal hij de functionarissen van het hulpwerk afhouden van hun taak, die hun krachten nu reeds te boven gaat". De paus zelf heeft in toespraken al laten doorschemeren dat de kritiek hem niet ontgaan is. Hij heeft cate gorisch ontkend dat hij „met geheime bedoelingen", om politieke redenen of louter om verstrooiing ,op reis gaat. Hij ziet zijn reis als een missionaire taak ter verspreiding van het woord van Christus. „Ik moet gaan", aldus de paus. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG. De oppositie in de Tweede Kamer heeft gistermiddag het beleid van iqinister Schut (Volkshuis vesting en Ruimtelijke Ordening) afge keurd door tegen de begroting van Volks huisvesting en Ruimtelijke Ordening te stemmen. De fracties van P.v.d.A., P.S.P. P.P.R., C.P.N. en Boeren waren tegen aanvaarding van de begroting. Verworpen werden voorstellen v. oppositie om het woningbouwprogram op te voeren door meer gesubsidieerde woningen te bouwen en grotere bedragen voor de krotopruiming beschikbaar stellen. (Vervolg van de voorpagina) Werkgeversvoorzitter Bakkenist: „Een aanzienlijke matiging is volgend jaar in de loonontwikkeling nodig. Zo iets bereik je niet door vrije onderhandelingen in deze gespannen situatie. We kurïnen de regering dan ook niet adviseren van een loonpauze af te zien". De vakbeweging was al zo ver in haar oordeel dat de reële loonstijging achter moet blijven bij de ontwikkeling van de arbeidsproduktiviteit. Dit betekent dat de nettolonen in 1971 met minder dan 3 tot ,5 percent zouden mogen stijgen. De vakbeweging wilde wel het risico van prijsstijgingen zo klein mogelijk maken door in de CAO's indexclausules in te bouwen, waardoor de lonen na een be paald percentage prijsstijgingen automa tisch zouden worden verhoogd. Drs. Bakkenist zei terdege te beseffen ït een loonpauze grote oniust kan ge- ;n. „Maar dat is een gevaarlijk argu ment, waardoor we ons niet moeten la ten leiden. We hebben trouwens de plicht de mensen te waarschuwen dat de bomen niet tot de hemel groeien". Voor de vakbeweging is het duidelijk dat de werkgevers zich allang bij een loonmaatregel van de regering hadden neergelegd en er zell6 naar toe hebben gewerkt door in de Stichting vai Arbeid het niet op een* akkoord te laten aankomen. Nixon ontslaat min. Hickel WASHINGTON (Reuter) President Nixon heeft gisteren minister van Bin nenlandse Aangelegenheden Walter Hickel op staande voet ontslagen. Hij ii vervangen door Rogers Morton, voorzit het nationale comité van d> Republikeinse Partü. Regeriingswoordvoea'der Ziiegler deelde ee dat Hickel, die herhaoMelijk kritiek leverde op de houding van de president tegenover de jeugd, was ontslagen omdat Nixon van mening was dat de nood zakelijke vertrouwensbasis tussen «n het kabinet en de president niet bestond. De post van binmenk aangelegenheden omvat het toezicht op de natuurlijke hulpbronnen van de Ver enigde Staten. DEN HAAG (A.N.P.). Voor hulp verlening in Pakistan zullen geen Neder landse legereenheden worden Ingezet, zo heeft minister Den Toom van Defensie verklaard op schriftelijke vragen van de A.R.-Tweede-Kamerleden Van Leeu wen en Walburg. In aanmerking moet worden genomen, dat bij eventuele inzet in het rampgebied in Oost-Pakistan, de Nederlandse onder delen grotendeels op zichzelf zouden zijn aangewezen, hetgeen grote problemen met zich mee zou brengen, aldus de minister van Defensie. De Pakistaanse ambassade in Den Haag heeft verklaard, dat de omstandig heden in Oost-Pakistan het niet doel matig maken, om naast de daar reeds opererende eenheden van diverse landen, ook nog teams van bijvoorbeeld medische aard of ander nersoneel in te zetten. Pakistan voldoende man nacht - <''?nstver lening levert pruu-*.«v-" op van huisvesting, voedselvoorziening, communicatie en transport. Stichting Weg verontrust DEN HAAG (A.N.P.) Met grote bezorgdheid ziet de stichting „Weg" de groei de verkeersnood in de steden. De bereikbaarheid van de stadscentra laat te icn over. Hier en daar zijn de gevolgen reeds zichtbaar. De stichting vindt parkeervoorzieningen, waaronder parkeergarages, een zaak van hoge urgentie. Steun van de zijde van de gemeenten, zowel bij grondverwerving als dekking van een rendabele exploitatie, is volgens de stichting bijna onvermijdelijk vo< waarde om de bestaande plannen uit te voeren. De aansluiting van het gemeentelijke wegennet aan het rijkswegennet is ook zaak, die nauwelijks uitstel kan lijden, aldus de stichting in een adres aan Tweede Kamer. Van de rijkssubsidie ten behoeve van verkeersvoorzieningen in en om de steden, is gedurende de laatste jaren 70 miljoen gulden toegevloeid aan de grote steden en aan 33 andere gemeente 40 miljoen. Met deze 110 miljoen gulden werden 85 projecten gefinancierd, dat .wil zeggen 1,3 nuljoen pproject. Dit wijst de mening van de SticbWeg op een „verkruimeling" van de beschikbare middelen, die inherent bot huidiee van het rijk ten aanzien van de gemeenten. Het totale subsidiebedrag van 35 miljoen gulden voor gemeentelijke verkeers voorzieningen in 1971, vindt de stichting „volstrekt ontoereikend". Alleen het Wittebrugcomplex in Den Haag bijvoorbeeld kostte al 21 miljoen. Nigeriaanse studenten betogen tegen de invasie van vreemde strijdkrachten in Guinée. Wat precies de bedoeling is van de inval in Guinée is niet geheel duidelijk. Aangenomen wordt, dat zij alleen politieke gevangenen willen bevrijden en niet willen proberen het land te bezetten; hun aantal bedraagt enkele honderden en er zijn geen Europeanen bij. Ondanks reeks amendementen (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Staatssecretaris Grapperhous van Financiën heeft gisteravond laat in de Tweede Kamer verklaard, dat hij niet het onaanvaardbaar zal uit spreken over de verschillende pogingen van de Kamer om zijn voorstellen tot wijziging van de loon- en inkomstenbelasting aan te tasten. Dat betekent, dat hij niet zal aftreden. „Dit wetsontwerp gaat mü echter wel zeer ter harte. Ik zou het uitermate betreuren, als de Kamer een kans zou laten voorbijgaan om een goed stuk vereenvoudiging in de belastingwetgeving tot stand te brengen. Het uitspreken van het onaanvaardbaar zou echter niet juist zjjn naar mijn Gistermiddag ontsnapten twee ge vangenen uit het Huis van Bewaring in Amsterdam. Het zijn een 38-jarige Rotterdammer (boven), die veroor deeld is wegens moord en een 20-jarige jongeman (onder), die ver dacht wordt van diefstal met geweld pleging. Kamer laat kans op eenvoudiger be lasti ngwe tien voorbijgaan Gisteravond zag het ernaar uit, dat er /oor vrijwel alle veranderingen, die de Kamer via amendementen wil aanbren gen, wel een meerderheid te vinden is, zeker nu het hoofd van de staatssecre taris niet op het spel bleek te staan. Er zijn echter heel wat Kamerleden, die ook na de afzwakkingen van nieuwe b lingen bezwaren houden, zodat het zeker was of tenslotte toch niet het hele wetsontwerp verworpen zou worden. Het meest omstreden punt was ook gisteren de regeling voor het eigen wo- ningbezit. Voorgesteld was, de onder houdskosten niet meer aftrekbaar te la ten zijn. In de plaats daarvan zou de huurwaarde, die bij het inkomen moet worden geteld, aanzienlijk worden ver laagd. In die verlaging zaten volgens de bewindsman dan de onderhoudskosten verwerkt. Voor oude woningen is de nieuwe regeling onvoordelig, maar nieu we huizen worden ook wel eens oud, zodat de regeling volgens de staats secretaris gerekend over de totale le vensduur van een woning wel recht vaardig is. Niettemin heeft de Kamer aan die huurwaarde getornd: „Ze zal lager wor den gesteld voor oude. goedkope wonin gen en hoger voor de dure. Bovendien maakt een socialistisch amendement om het grote onderhoud voor minder draag- krachtigen toch aftrekbaar te stellen, een goede kans voor aanvaarding. De Kamer zal ook nog iets veranderen aan de reiskostenaftrek om degenen, die minder dan 10 km moeten afleggen voor het woon-werkverkeer niet te zeer te i duperen. De nieuwe regeling voor ziekte kosten, die minder mogelijkheden laat aftrek, zal waarschijnlijk dusdanig worden gewijzigd, dat dieetkosten af trekbaar blijven. Reiskosten naar zieke- bloedverwanten zullen, als ze belang rijke bedragen uitmaken, ook wel aftrek baar blijven. Tegen het verhogen van de aanslaggrens naar 18.000 gulden (bij een lager inkomen wordt volstaan met het heffen van loonbelasting) is geen oppo- Extra-compensaties bij alles wat de Kamer anders wil dan de bewindsman is, dat vele herzieningen geld kosten en daarvoor is geen ruimte in het staats budget. De tot dusver ingediende amen dementen betekenen netto een nadeel voor de staatskas van een kleine 200 miljoen gulden. Onbekende' Tintoretto in Londen geveild LONDEN, (AP) Een vroege „Krui siging" van Tintoretto die zonder dat dit algemeen bekend was jaren gehangen had in een Rooms Katholiek klooster te Oxford, is gisteren te Londen geveild heeft de zeer lage prijs opgebracht 5.000 pond (ruim 43.000 gulden) In het klooster wist men dat het een Tintoretto was maar had dit geheim gehouden. Toen er eens werd ingebroken in het klooster lieten de dieven het doek dan ook rustig hangen. Het schilderij, afmetingen onge veer 1.25 bij 1.93 meter, was in 1870 door een Engelsman, James Muirhead, in Ve netië gekocht. Zestien jaar geleden kreeg het klooster het in geschenke. Het werd verkocht omdat men vond dat het in het gebouw te vochtig was, waardoor het kunstwerk, vervaardigd toen Tinto retto nog geen grote bekendheid had gekregen, zou kunnen worden aangetast. Grand Premio voor Ruud van der Meer. De bas-bariton Ruud van der Meer heeft op het achtste internatonale vocalistenconcours in Barcelona de derde grand premio gekregen voor de vertolking van enige liederen. Rond zestig bedrijven getroffen door pseudo- vogelpest (Van een onzer verslaggeefsters) DEN HAAG Rond Zestig Neder landse pluimveehouderijen zijn de laatste tijd getroffen door pseudo- vogelpest. Dit heeft het ministerie van Landbouw vanmorgen beves tigd. Al tienduizenden vogels ril" aan deze ziekte gestorven. De oorzaak van het feit, dat de ziekte plotseling in deze ernstige vorm heeft kunnen toeslaan is, dat de pluimveehouders de laatste tijd hebben nagelaten hun dieren in te enten tegen de ziekte. Al enige jaren kwam zij niet meer vooor, of in een zeer milde variant. Niet in enten van de dieren betekende over het algemeen een grote kos tenbesparing, die als eerste ver dienste aangemerkt kon worden. De gevolgen van de ziekte zijn extra-groot in die bedrijven die ge ïndustrialiseerd zijn, dat wil zeg gen, de grote slachtfokkerijen. Om te voorkomen, dat de ziekte zich gaat verspreiden moeten op de g troffen bedrijven alle dieren wc den afgemaakt. Daarvoor bestaat volgens de vogelziektewet een goeding, die voor dode dieren wel iswaar nihil is, maar voor aange taste of gezonde dieren bijna hon derd procent van de 'marktwaarde bedraagt. De minister van Landbouw zal in de komende weken advies inwin nen bij deskundigen op veeartenij- kundig gebied. Intussen dringt men van de zijde van het ministerie aan op inenten van nog gezonde dieren. Ook door de Gezondheidscommis sie voor Dieren wordt gehamerd op enten, enten, enten. Vergoeding bij vernietiging van de veestapels pluimveehouderijen gaat voor overheid ook in de papieren lopen- Besmetting kan geschieden door de lucht, door vogels of door men De ziekte levert voor mensei andere diersoorten geen gevaar op. Nol Kroes in Kunstkring. De schilder Nol Kroes, die juist deze dagen de tekeningen van de justitie heeft te ruggekregen, die ongeveer drie jaar geleden in Galerie Orez in beslag waren genomen omdat zij aanstoot gevend werden geacht, zal van 2 tot 17 december in de Haagse Kunst kring exposeren met aanvullend ander werk. Zijn werk blijft hetzelfde ka rakter behouden. Op dinsdagavond 1 december zal hij de expostitie zelf openen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1970 | | pagina 9