Schrijnend bedden-gebrek
voor demente bejaarden
LAU
VAN VEEN
IN LEIDEN EN OMGEVING:
Navrant
Messcher's Modehuis
Deskundigen zien in
Elisabeth Ziekenhuis
geschikt verpleeghuis
veeljarig vakmanschap
in eeuwenoud ambacht
Concerten op zondagmiddag
laatste kuiper
op valreep
van carrière
onderscheiden
met „Zilveren
Houtzaagmolen"
DONDERDAG 12 NOVEMBER 1970
LEIDSE COURANT
„Als er iemand doodgaat, is er
weer plaats". Zo typeert dr. A.
Lim de achterstand van de ver-
pleegaccommodatie voor demente
bejaarden in Leiden. Het tragische
is, dat de demente bejaarde voor
lopig helemaal niet dood hoeft te
gaan, en zelfs kan hij nog van
zijn dementie genezen.
Dementie is een proces van ach
teruitgang in de Jiersenen. Het
ziektebeeld is dat van inprentings-
en geheugenstoornis en van ver
wardheid, vaak gepaard gaand
met motorische onrust. De volks
mond noemt de patiënt „kinds".
Wanneer hq in een verpleegtehuis
opgenomen kan worden zodra de
eerste symptomen van dementie
zijn vastgesteld, dan is het moge
lijk dat hij onder invloed van
afleiding en bezigheidstherapie
opnieuw normale geestelijke acti
viteit gaat ontwikkelen. Zelfs is
het mogelijk, dat zo'n patiënt na
énige tijd ontslagen wordt om nog
lang en gelukkig te leven in een
gewoon bejaardentehuis. Het is
nooit na te gaan, hoeveel demente
bejaarden „naar menselijke maat
staven te vroeg" overlijden omda
ze niet eerder in een verpleegin
richting geplaatst konden worden
Een bondige illustratie van
tuatie vindt men in het volgende
gesprek tussen een huisarts in de
regio Leiden en een psychiater:
„Ik heb hier een echtpaar. Man en
vrouw zijn beiden vrij snel dement
geworden. Acute opname in een
verpleegtehuis lijkt me nodig".
Zenuwspecialist: „Had me dat nu
drie maanden eerder gezegd, dan
had ik je nu misschien kunnen hel
pen". Huisarts: „Wel, ga even zit
ten dan zal ik je de eerstvolgende
veertig alvast opgeven
(ADVERTENTIE)
BHEESTRAAT 175 LEIDEN
TELEFOON 22095
LEIDSE AGENDA
DONDERDAG 12 NOVEMBER
Burgerzaal Stadhuis Receptie t.g.v.
het 25-jarig jubileum van wethouder
Menken; aanvang 16.00 uur.
Rijksmuseum v. Volkenkunde Lezing
dr. Rogier v. Rossum; aanvang 20.00 u.
Baal Lidwinahuis Feestavond Kath.
Vereniging van Ouders van Emigran
ten; aanvang 20.00 uur.
Stadsgehoorzaal Inlichtingenavond
Wintersportreizen. Modeshow P&C
sportkleding; aanvang 20.00 uur.
-EIDEN De huisvesting en verpleging van demente bejaarden is in
_eiden een nijpend probleem. Alleen al bij de gemeentelijke xgenees-
<undige- en gezondhèidsdienst staan 55 clemente bejaarden geregis-
:reerd - plus 46 psychisch gestoorden van hoge leeftijd - die onmiddel-
ijke opname behoeven. Maar in de hele stad is geen enkel tehuis, dat
rich op de verpleging van deze patiënten in het bijzonder toelegt. Om-
jat het probleem zich in toenemende mate ook aan de omgeving op
dringt, hebben (o.a.) enkele zenuwartsen uit de regio contact opgenomen
met mevr. N. A. den Haan-Groen, wethoudster voor volksgezondheid
:e Leiden.
!n het gesprek dat binnenkort uit het eerste contact moet volgen, zullen
zij het voorstel doen, het St. Elisabeth Ziekenhuis aan de Hooigracht
- wanneer eind 1972 de nieuwbouw in gebruik genomen wordt - geheel
of gedeeltelijk te bestemmen tot verpleeghuis voor demente bejaarden.
Over de verpleegaccommodatie voor de
probleem-groep zegt dokter A. Lim,
psychiater bij de G.G. en G.D.: „Er zijn
bij de dienst 101 van zulke bejaarden
geregistreerd. Dat is op een bevol
king van 100.000 zielen erg veel: één
op de 1.000 inwoners van Leiden. In heel
Leiden is geen tehuis dat zich speciaal
op de verpleging van deze patiënten
toelegt. Er zijn er in Katwijk een paar:
,De Wilbert" en „Overduin" maar die
ïemen ook patiënten op uit de verre
omgeving. Er zijn in Leiden wel enkele
verpleegtehuizen, waarmee we contact
hebben: „Solglytt, daar zitten er een
paar, „Hebron" en .Clematis" maar
.Clematis" gaat binnenkort weg.
De opname-capaciteit is veel te gering.
In die huizen is het gewoon „wachten
tot er een doodgaat". Dat klinkt hard.
Maar dan pas is er weer plaats. „Ende
geest" springt indien mogelijk wel eens
bij. We kunnen in „Endegeest" de hele
inrichting wel volstoppen met demente
bejaarden, maar dan heb je de moge
lijkheid niet meer om echte psychopar
tische mensen te plaatsen. Het is heel
merkwaardig meent dokter Lim
dat er binnenkort wèl een tehuis klaar
komt voor bejaarde verpleeggevallen.
Ik krijg onderhand de indruk, dat Lei
den op de zwarte lijst staat. Bejaarden
tehuizen bieden geen uitkomst, want
als van de bewoners iemand echt dement
wordt, dan moet 'ie weg. En dus is
steeds méér plaats nodig".
Eerder opnemen
Mr. G. J. ten Doeschate, directeur x
het tehuis voor bijzondere verzorging
en verpleging behoevende bejaarden
„De Wilbert" te Katwijk, stelt vast dat
in zijn tehuis 120 demente bejaarden
zjjn opgenomen, afkomstig uit een
bied met een straal van ongeveer 30
kilometer. Het tehuis droeg van
sprong een landelijk karakter maar door
de toevloed van patiënten moest het de
opname beperken.
Er bestaan vergevorderde plannen
de bouw van een Inrichting in Warmond
met een capaciteit van 200 bedden. „De
Wilbert" heeft een straf-gecontroleerde
wachtlijst van 175 gegadigden. De ge
middelde leeftijd, waarop de demente
gasten hun Intrek in „De Wilbert"
men, is die van circa 80 Jaar. In vele
gevallen wil dat zeggen, dat ze al z
of acht jaar eerder opgenomen hadden
moeten worden. Het gemiddelde sterfte
cijfer van demente en andere patiënten
beloopt ongeveer 50% per jaar. De heer
Ten Doesschate wijt dit hoge cijfer mede
aan het feit, dat de patiënten pas ln
zo laat stadium opgenomen kunnen
worden. Zijn Indruk van de situatie in
de regio Leiden: „Er is een geweldig
tekort aan beddek".
Dokter H. R. Kraus, psychiater voor de
„geestelijke volksgezondheid in Zuid-
Holland" in het district Rijnland, kan
niet bij benadering schatten, hoe groot
de behoefte aan verpleegbedden voor
demente bejaarden in zijn rayon is.
„want er zijn teveel gevallen, waar wij
niets van weten".
„Door de ontwikkeling van de dementie
kan acute opname nodig zijn. Maar juist
op zó korte termijn lukt het nergens.
vanneer de patiënt op het moment
dat hij opgenomen zou kunnen worden
inmiddels is overleden, dan is het niet
uit te maken of zijn dood een ge
volg was van het feit, dat hij niet kon
worden opgenomen. Een exacte bepaling
van de nood is daardoor niet te geven.
Maar de nood is groot, dat staat vast.
Er is op korte termijn ook geen rede
lijke oplossing voor te verwachten want
we hebben een geweldige achterstand.
Maar de overheid heeft een geruststel
lend programma voor de eerstvolgende
vijf tot tien jaar
Planrien
Dokter C. Buis, geneeskundig inspecteur
voor de volksgezondheid te Leiden be
vestigt dat: „Er wordt van overheids
wege hard gewerkt om de achterstand
weg te werken. Niet de overheid is te
laks maar de wetenschap gaat te snel,
we leven langer en méér mensen worden
65 jaar en ouder". Het hanteren van
cQfers teneinde de werkelijke nood aan
te geven, acht hij een tè hachelijke zaak.
Zenuwartsen in de snel groeiende regio
Leiden signaleren alom hetzelfde pro
bleem. Dat is, waarom zij de hoop koes
teren dat in het oude Sint Elisabeth
Ziekenhuis aan de Hooigracht wan
neer eenmaal de nieuwbouw in gebruik
genomen wordt een verpleegtehuis
voor demente bejaarden gevestigd kan
worden.
Er hangt al een schaduw over de plan-
sn: de stichting „Leidse Studentenhuis
vesting" zou een welwillend oog op het
complex hebben laten vallen. Enerzijds
is het ziekenhuis als verpleegtehuis bij
zonder aantrekkelijk omdat vele specia-'
le acommodaties al aanwezig zijn; an
derzijds zou „Studentenhuisvesting" het
complex toch nooit als geheel kunnen
gebruiken. Bovendien verstrijken bij de
bouw van een nieuwe inrichting tussen
het moment van de eerste plannen en
dat van de eerste steen een jaar of zes,
acht, terwijl men aan de Hooigracht
na enkele verbouwingen meteen kan
beginnen. Zegt dokter Lim: Het zieken
huis heeft vier toegangen, er valt altijd
wel iets van te maken, dacht ik".
Bereidheid
„Zo. die ook weer?" is het eerste com
mentaar van de heer J. C. J. Lamber-
mont, een der bestuursleden van het
St. Elisabeth Ziekenhuis, op het gerucht
dat Studentenhuisvesting belangstelling
voor het ziekenhuis zou hebben. Hij is
ook allerminst verwonderd over de sug
gestie, er een verpleeginrichting in te
dSgv°rteltEde hïêrLTmton.ort8"™ vu 11.000 ml. Je hebt er maar voor demente tajurden apr^kt hu.
dusver hebben ze atleen maar lnforma- één gegadigde voor nodig maar gebnilk wel aan. „We zouden dat wel prettig
tie. ingewonnen. Er 1. nog alle ttjd door méér is mogelijk. De doorbraken vinden maar dan zou zich toch eerzt
,.Sei .1 lii. .o.Abn notiinv-lnlr I PPn crpotflritcHp mop
want we gaan er pas eind 1972 uit. Het 1
hele complex bestaat uit het ziekenhuis
en enkele bijgekochte huizen, samen
f Elisabeth zien
de omliggende pandfcn zijn natuurlijk I een gegadigde moeten melden. En tot
-eer ongedaan te maken". Het idee nu toe zijn er nog geen besprekingen
an de vestiging van een verpleeghuis I met aspirant-kopers geweest".
(ADVERTENTIE)
ROELOFARENDSVEEN Oud-wereldkampioen Kees Verkerk heeft gisteravond de officiële verricht VMi dp
nieuwe moderne kap- en schoonheidsalon „Mon Bève". eigendom van Elma Schouten, die In scWt.krlngrn vrle Oekem
den opdeed, daar zij zowel op de lange al. op de korte afstanden driemaal schaat.kaniplo.-ne werd vu Ztdd-Holland. Elma
verwelkomde Kees gisteravond als haar eerste klant.
zette hem, bij de openingsdaad geheel ln stql een pruik op het hoofd.
Een scheut TOM MIX GIN in
Uw vruchtensap, cola, tonic of
andere frisdrank en U geniet
van een heerlijke longdrink-
En puur gedronken..w de borrel
voor moderne mensen.
AAREANDERVEEN - „Zilveren Houtzaagmolen tn Otterdam
halen," zo atond er onlangs op het werkstaatje van de he®[ ^u v0n
Veen »e lezen. Deze simpele notitie betekende vermoedelijk de in
drukwekkendste dag in het leven van de 78-jange die
reeds vanaf zijn dertiende jaar bij de firma'A. Blom te Aarlandeiveen
Het kuipersvak beoefent
Lau van Veen te zo n „ouderwetse
Door het Houtvoorlichtingsinstituut vakman. Hij is de laatste van het
werd hem op vrijdag 30 oktober ln de oude slag kuipers, dat aan het begin
Rotterdamse Doelen tijdens de Hout- van deze eeuw handen vol werk had,
dag 1970 de jaarlijkse ereprijs uitge- toen veel boeren nog hun eigen Kaa«
reikt „wegens veeljarig persoonlijk en boter maakten. Met Lau van Veen
vakmanschap in houtambacht en houdt dit unieke ambacht op te b?-
machine-houtbewerking". Het instituut staan. Wanneer hij eerstdaags zijn ge-
heeft deze onderscheiding tevens be- reedschap opbergt, is b.v. een ovalen
doeld als blijk van hulde aan het grote houten kuip niet meer te krijgen. De
aantal oudere vaklieden, dat in her chemische en zuivelfabrieken vaste
verleden onder vaak primitieve om- afnemers
slandigheden veel heeft bijgedragen ten
aan de technische vooruitgangA~ **,0<
houthandel en -industrie.
LEIDEN Zoals m verscheidene grote
steden van Nederalnd reeds gebeurt, or
ganiseert K&O binnenkort een concert
op de zondagmiddag. Voor dit doel heeft
zij een uniek kamermuziekensemble uit
genodigd n.l. het Rheinisches Karnmer-
orchester. Dit orkest staat onder leiding
van Thomas Baldner. Twee solisten zul
len hun medewerking aan dit concert
verlenen n.l. de uit Boedapest afkomsti
ge violist Albert Kocsis en de fluitist
Jerry Felmlee uit New York.
Voor de pauze vermeldt het programma
werken van Joh. Seb. Bach n.l. de Or
kestsuite Nr. 2, het vioolconcert In E gr.
t. en het Bradenburgs concert nr. 3. Na
de pauze volgt het Divertimento voor
strijkorkest van Bela Bartok.
Dit concert dat ln de grote zaal van de
Stadsgehoorzaal wordt gegeven begint
op zondag 29 november om 14.00 uur.
Toegangskaarten kan men verkrijgen op
het Bureau van K&O, Oude Vest 45, te
lefoon 31841.
De pauze-orgelconcerten, die K&O regel
matig op woensdagen tussen de middag
organiseert, beginnen in Leiden lang
zamerhand een eigen plaats in te nemen.
Met het zondagmiddag-concert hoopt
K&O in een behoefte te kunnen voorzien.
Evenals bq de pauze-orgelconcerten het
geval was, is dit een experiment. Mocht
er van voldoende belangstelling voor dit
zondagmiddagconcert sprake zijn dan
overweegt K&O in de toekomst meerdere
concerten op de zondagmiddag te geven.
Voor nadere inlichtingen wende men zich
tot het bureau van K&O.
LAU VAN VEEN (78):
laatste van het oude slag kuipers
zullen dan genoegen
«»»z»a met de ronde standaard-
maten, die alleen nog maar machinaal
worden vervaardigd.
Kwallteitskuip
Toen we hem gistermiddag op de fa
briek bezochten, waren zijn handen
juist bezig zo'n keurige kwaliteils-
kuip te fabriceren. Volmondig gaf hq
toe dat hq deze onderscheiding nooit
had verwacht. Sterker nog: hij wist
niet eens van het bestaan ervan
De heer Van Veen: „Ik dacht eerst,
dat het allemaal maar flauwekul was.
's Maandags tevoren was hier een ke
rel geweest, maar toen geloofde ik er
nog niet in. Vooral niet toen ik hoor
de, dat die prijs in voorgaande jaren
alleen maar aan professoren, archi
tecten en doctoren was toegekend."
Eenmaal in De Doelen moest Lau hel
maar geloven. Onder het oog van 1500
genodigden moest hij met zijn werk
gever, de heer A. Blom, het podium
beklimmen, „al voelde lk me helemaal
Grootste dag
Toch was Houtdag 1970 de grootste
dag van zijn leven. „Bi had weieens
een bronzen ere-medaille gekregen,
toen Ik hier veertig Jaar werkte, maar
ditzoiets maak je natuurlijk nooit
meer mee. Hoeveel foto's er op die
Wie mocht twijfelen aan de juistheid
van deze ruwe schatting: het fiantal
kuipen, dat de heer Van Veen in zijn
65-jarlge ambtscarrière vervaardigde,
is ook niet mis. Om geen tweede ver
gissing te begaan bekent hij ruiter
lijk, dat dit aantal gewoonweg weg
niet te schatten is. Hij heeft ze in
alle soorten en maten gemaakt. On
verslijtbaar vakwerk, dat varieerde
van kaasvorm tot wastobbe. In de cri
sisjaren, toen de handel een dieptepunt
kende, werd hij meerdere malen aan
andere fabrieken „uitgeleend" om mee
te werken aan de fabricage van ton
nen. En ln de tweede wereldoorlog
maakte hy in opdracht van de Duit
sers zelf een aantal ovalen houten bad
kuipen. Niet stiekum een gaatje erin
geprikt, meneer Van Veen De kuiper
lacht tussen zyn.kiezen.
Reacties
Zijn zilveren onderscheiding heeft veel
reacties teweeggebracht. „Ik kreeg
gelukwensen van mensen, die ik hele
maal niet ken. Er kwaipen brieven
van een 83-jarige collega uit Amster
dam, van een architect uit Alpnen.
van een professor uit Roterdam en
zelfs van een 84-jarige oud-collega,
die lk me na heel lang nadenken weer
voor de geest kon halen. Ook in
Nieuwveen merk je het. Als ik s
avonds uit de bus kom zyn er een
hoop mensen, die me aankyken en ge
dag zeggen. Ze kennen me tegen
woordig allemaal uit de krant."
Op de valreep vein zyn carrière Is aan
Lau van Veen toch nog de eer ge
bracht, die hem toekomt: de Zilveren
Houtzaagmolen 1970 prijkt nu op de
schoorsteenmantel van een eenvoudige
dorpswoning. Een teken van waarde
ring voor de erfenis van een groot vak
manschap. Deze automatiserende we
reld kan er nog even van genieten,
want de kuiper is ondanks zijn hoge
leeftyd nog niet van plan er direct
mee te stoppen.
„Niks doen kan ik niet". En zijn
handenpakken de schaaf weer op.
WILLEM SCHRAMA
