Van Beethovens Testament'
door Hongaars strijkkwartet
Cholera steekt kop op
Als er een hij of eenzij is, dien in december
graag hiermee wilt verrassen...
slechts 3 dagen
649.-
Op alle toeren klinkt muziek
d" Wehkamp
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 4 NOVEMBER 1970
In de muziek komt het betrek
kelijk vaak voor dat de laatste
composities de betekenis en
grootheid van een componist defi
nitief vastleggen: Verdi, Bruck
ner, Bartok om enkele namen te
noemen. Voor ons is het aller
sterkste voorbeeld nog altijd
Beethoven. De Beethoven, die in
mateloze en geestelijke ellende
kort vóór zijn dood met de laatste
kwartetten het voorlaatste hoog
tepunt de slotreeks van kla
viersonates nog overtrof.
Deze laatste Beethovenkwartetten spe
len al is het alleen maar fragmen
tarisch moet het ideaal van elke
violdst en cellist zijn; ze als concert
stuk goed vertolken is alleen voor
behouden aan de allerbeste ensembles.
Want stilistisch wordt in deze kwartet
ten (het 12de tot het 17de) van de uit
voerenden alles gevergd: gesublimeerde
lyriek in 'n kwartet in Es, tragiek v<
al in het kwartet in cis-klein (voor
het mooiste aller Beethovenkwartetten),
ironie in het kwartet in F, ondoorgron
delijkheid in de grosze Fuge
opus 133.
HMV brengt onder het label EMI
(HQS 1177/80) op vier langspeelplaten
de zes stukken nogmaals op de disco-
markt, gespeeld door niemand minder
dan de heren Szekeley, Kuttner,
Koromzay en Gabor Magyar van
Hongaars Strijkkwartet Dit ensemble,
enkele jaren terug ook in Nederland
concerterend met de Beethovenkwartet
ten, overtreft naar onze smaak in dit
genre alle andere kwartetten; op de
HMV-platen blijft dit ook niet iir
verborgene.
Moeilijk is het uit te maken wat op
deze platenserie het allermooiste ge
bracht wordt; wij aarzelen, als er ge
kozen moet worden tussen opus 130
131, maar stellen voorop dat men
„testament van Beethoven" ais geheel
moet horen en waarderen.
Bij Beethoven vergeleken zijn de kwar
tetten van Tsjaikovski en Prokovjev
tweede keus. ,Maar, mits goed uitge
voerd, deze kwartetten hebben toch
eigen betekenis in de kamermuziek.
Voor het label Supraphon (1.11.
speelde het Praagse Strijkkwartet het
eerste kwartet van Tsjaikovski ei
tweede van Prokovjev; anders gezegd
Gelooft u dat liturgische
muziek gedoemd is om
met grote stukken van de
liturgische vormgeving
museumstuk te worden?
Om latere generaties te
interesseren, misschien te
boeien, maar in geen ge
val te inspireren of ont-
Mogelijk brengt het be-
langspeelplaat met de li
turgie van de Oosterse
Kerk volgens de byzan-
tijns-Slavische ritus in de
Oekraïne (Harmonia Mun-
di 6577004) u tot andere
gedachten. Het koor van
het missie-semenarie te
Knechtsteder (Keulen)
zingt de tot deze ritus
behorende Chrysostomos-
liturgie.
Liturgie, die muzikaal,
heel anders dan het gre
goriaans, de muziekont-
wikkeling van de polyfo-
tiek in zich ondergaan
heeft. Maar die daarbij
een zeggingskracht be
houden, heeft die de eeu
wen tarten zal. Precies
als het gregoriaans in zijn
De zang van het Duitse
semenariekoor is goed
verzorgd, maar niet toe
gespitst op uiterste preci
sie en concertzaalnuance
ring. Juist daardoor ge
tuigt ze van de inhoude
lijke kracht van deze li
turgische muziek.
lyrische romantiek van de jonge
Tsjaiikovski en de enorme virtuositeit
die Prokovjev ook als componist van
kamermuziek etaleert. Wat in het spel
van de vier Praagse strijkers vooral op
valt, is de levendige vdordracht; de toon
is niet opvallend mooi, maar de
musiceertrant maakt luisteraars deel
genoot van het enthousiasme der uit
voerenden. Vooral dan in Prokovjevs
anno 1941 in de Kaukasus gecomponeer
de kwartet.
Platen uit Praag
Via het label Supraphon kwamen er
vorige maand trouwens meer nieuwe
Tsjechische platen op de discomarkt.
Een heel aantrekkelijke plaat vinden
we die waarop het Tsjechisch Philhar-
monisch Orkest o.l.v. Vaclav Neuman
werk van Dvorsjak speelt (no. 1.10.0618).
Eerst de 28 variaties die Dvorsiak
schreef op een koorthema van eigen
hand, daarna een bijzonder scherzo
(het heeft iets van de late Beethoven)
en een aan een motief dat Dvorsjak
eerder in een strijkkwartet gebruikte
ontleende nocturne. Wat minder enthou
siast zijn we over de orkestrale bij
drage van het Philharmonisch Orkest
uit Brno en achmaninovs tweede plano
concert. De begeleiding van de redelijk
spelende pianiste Mirka Pokorna klinkt
op Supraphon 1.10.0518 naar
smaak te zwaar. Beter is het orkest
uit Brno op dreef in de eerste sym
fonische dans, waarmee deze Rach-
maninovplaat wordt aangevuld.
Warm aanbevolen wordt weer Supra
phon SUA 50.865, een plaat met als
rpotto „het dier in de muziek". Want
op de ene kant wordt Prokofjevs
sprookje „Peter en de Wolf" gezegd en
verklankt; de andere kant is voor het
„Carnaval der dieren" van Saint-
Saëns. eMt name Prokofjev krijgt een
uitstekende uitvoering; te danken in de
eerste plaats aan het geestdriftige en
markante spel van het Tsjechisch
Philharmonisch Orkest dat dan ook
Praags eerste man Karl Ancerl „op de
bok" heeft. Het „Carnaval der dieren"
lijkt ons ondanks de twee goede pianis
ten van wat minder karaats; de
obligaatcello in „De zwaan" wordt
evenwel zeer mooi gebruikt.
Edison
Van alle met de klassieke Edisons dit
jaar gefêteerde platen ligt ons die met
Fischer-Dieskous „Lieder eines fahren-
den Gesellen" het meest na aan het
hart (DGC 2806.002). Van hoge klasse
is de verzorging van de orkestrale kant
van Mahlers partituur door het Beierse
Radio-orkest onder Rafaël Kubelik (fijn
deze in Nederland wat vergeten diri
gent weer eens op het voorplan te
zien!). Maar onovertroffen en misschien
wel onovertrefbaar mooi is Dietrich
Fischer-Dieskaus zang. We herinneren
ons vocalisten die in deze Mahlercyclus
puur-vocaal niet voor Fischer-Dieskau
onderdeden, bij enkele anderen was
de voordracht nog doordringender qua
weemoed.
Maar bij niemand zo'n sythese van
vocaliek en zegginskracht als bij
Fischer-Dieskau in zijn nieuwe DGG-
opname.
G.v.L.
KARDINAAL ALFRINK:
Niet alles over
Kerk in
Nederland is
geloofwaardig
SAO PAULO (AP) In liet enige
vraaggesprek dat kardinaal Aifrink in
Brazilië tijdens zijn bezoek aan dat
land, verleden maand, heeft gegeven
aan de pers. heeft hij verklaard dat
„niemand moet geloven wat de pers
schrijft over de Kerk in Nederland, en
over mij".
Het interview met de kardinaal werd
gepubliceerd door het religieuze week
blad „O Bandeirante" in Lins. een stad
in het binnenland van de staat Sao
Paulo. Lins is een van de steden die
Aifrink tijdens zijn reis door Brazilië
heeft bezocht.
Hij beklaagde zich in het vraagge
sprek dat de buitenlandse pers belang
stelt in de sensationele aspecten van de
Kerk in Nederland: „Het normale ka
tholieke leven in Nederland interesseert
hen hoegenaamd niet", aldus de kardi
naal.
„Ik zeg dit uit eigen ervaring", voegde
hij daaraan toe. Elke keer dat ik in het
buiteland kom ontmoet ik twee soorten
mensen: zij die het kerkelijk leven in
Nederland prijzen, en nadrukkelijk ver
klaren dat wij de Kerk zullen redden,
en zij die van ihening zijn dat wij de
Kerk verwoesten". Maar geen van beide
groepen heeft het bij het rechte eind.
Wat in Nederland werkelijk gebeurt is
dat er een grondig onderzoek plaats
vindt. waardoor eenieder beter bekend
wil raken met zijn eigen godsdienst".
Dr. A. Vondeling:
„begrip voor
KVP-jongeren.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „De PvdA zal de
uitgestoken hand van de KVP-jongeren j
niet afslaan", aldus dr. A. Vondeling.
voorzitter van de PvdA, gisteren in een
radiotoespraak na de opmerkingen van
de KVP-jongeren, dat zij het liefst een
regeringscoalitie van de KVP met de
PvdA willen, „maar iedereen in Ne
derland kan zien", aldus dr. Vondeling,
„dat het KVP-bcstuur en het kader van
de KVP een andere koers wil. De
KVP is een beetje in de rui. Zij is bezig
met een ander program, andere leiders
worden naar voren geschoven, als je
daarvoor de minister-president en de
Besmet water
grootste gevaar
In heel Turkije werd onlangs cholera-
alarm geblazen, nadat de officiële
overheid van Istanboel verklaard had,
dat de epdemie, die sedert enige
tijd de grootste stad van Turkije trof.
cholera is van het type El Tor. Hier
mee blijft de cholera nog steeds in
de internationale medische actualiteit.
Sedert onheuglijke tijden komt chole
ra aanhoudend voor in Azic in de
vorm van kleine epidemieën: in vak
termen noemt men dit endemisch.
Sinds het begin van de 19e eeuw had
men regelmatig te doen niet epide
mische losbarstingen die telkens de
bevolking decimeerde. De epidemie
had gewoonlijk de neiging zich zowel
naar het Oosten als naar het Westen
uit te breiden. Opvallend is wel het
feit, dat Europa steeds langs Zuid-
Rusland benaderd werd. Met uitzon
dering van de Nijlvallei had Afrika
voor de huidige epidemie nog nooit
met de ziekte te kampen gehad. Van
daar ook de bezorgheid van de Afri
kaanse volkeren en van de Wereld
gezondheidsorganisatie om de heden
daagse epidemie zo vlug mogelijk in
te dammen.
Cholera wordt verwekt door het cho
lera vibrio. Hiervan bestaan er twee
types, namelijk het vibrio cholerae en
het type El Tor. De huidige epidemie
zou behoren tot het mildere El Tor
type. Beide types worden namelijk
overgebracht via water. Het is logisch
dat cholera veel meer kans heeft de
kop op te steken "in alle landen waai
de openbare hygiëne, meer bepaald
in verband met het water, nog in zijn
kinderschoenen staat of zelfs nog hele
maal niet bestaat. De incubatieperiode,
met andere woorden, de tijd die ver
loopt tussen de besmetting en het
optreden van de eerste ziektetekens,
is kort, soms maar enkele uren, maar
nooit meer dan vijf dagen.
De eerste vage klachten van ver
moeidheid en angst worden vlug ge
volgd door een hevige aantasting van
het maag-darmstelsel. Dit geeft een
zware diarree die het lichaam snel
uitdroogt door het overtollige vocht
verlies. Men spreekt in dit verband
van een rijstwaterdiarree.
Door dit geweldig vochtverlies glijdt
de patiënt al vlug naar 'n ernstige toe
stand, eindigend met coma en meestal
gevolgd door de dood. Alvorens het
zover is heeft de patiënt gewoonlijk
al een hele lijdensweg achter de rug.
Vooral de spier- en buikkrampen zijn
pijnlijk.
Daar cholera als een strovuurtje om
zich heengrijpt, moeten de tegen
maatregelen al even vlug genomen
worden. Zodra men maar het vermoe
den heeft met cholera te doen te heb
ben moet men door middel van een
laboratoriumonderzoek van de. ont
lasting zekerheid bekomen. In ieder
geval moet een geval van cholera zo
vlug mogelijk gemeld worden aan de
gezondheidsinspecteurs.
Cholera verspreidt zich hoofdzakelijk
langs water dat besmet werd door
de ontlasting van cholerapatiënten.
Gelukkig voor ons is in ons land de
drinkwatervoorziening angstvallig
gescheiden van de rioleringen. Van
daar dat het in ons land nooit tot
een epidemie kan komen. Anderzijds
beschermen onze goede hygiënische
voorwaarden ons niet volledig tegen
de sporadische import uit landen, die
het met de hygiëne niet zo nauw
nemen. Er is dus alles behalve reden
tot paniek. Nochtans moeten we vol
doende voorzichtigheid aan boord leg
gen tegenover reizigers die uit be
smette gebieden terugkomen. Ander
zijds dienen de personen die zich om
bepaalde redenen toch naar besmette
streken moeten reizen de nodige ken
nis over het voorkomen van de ziekte
te bezitten.
Daar cholera zich hoofdzakelijk langs
het water verspreidt moet alles erop
gericht zijn om het water niet te be
smetten. Afscheidingen van zieken
mogen slechts pa ontsmetting in de
riolering terechtkomen. Anderzijds
mag men alleen kiemvrij water ge
bruiken als drank en bij bereiding
van het voedsel. Zieken moeten on
middellijk afgezonderd worden, alle
materiaal, waarmee ze in contact ko
men, vooral het linnen, dient als
besmet beschouwd en derhalve ontr
smet te worden.
Er bestaat ook een vaccin. Dit biedt
nochtans geen absolute bescherming,
maar vult ongetwijfeld de voorzorgs
maatregelen aan. Deze vaccinatie is
noodzakelijk en verplicht voor alle
personen die zich naar besmette ge
bieden begeven. Mits deze voorwaar
den kan de cholera onder bedwang
gehouden worden. De geneeskunde
heeft vooral in het domein van de
infectieziekten, meer bepaald op het
gebied van de grote epidemieën, voor
uitgang geboekt. Dank zij een goede
openbare hygiëne en een doorgevoerde
preventieve geneeskunde behoren
de rampzalige epidemieën, die vorige
eeuwen als de gesel Gods nog over
onze gewesten waaiden, tot het ver
leden. Nochtans blijft waakzaamheid
geboden, vooral door het intense in
ternationale verkeer. Dr. Ickx.
Dr. Vondeling zei voorts, dat om deze
redenen de partijraad van de PvdA
heeft verklaard: als over regeringsvor
ming wordt gepraat willen wij een
zakelijke benadering, we willen het
program vergelijken, we willen de
mensen bekijken en we willen vooraf
afspraken maken. „Maar het is ook een
kwestie van mentaliteit".
Volgéns KVP-fractievoorzitter
Schmelzer heeft dr. Vondeling het met
zijn opmerkingen wel erg bont gemaakt.
..Het suggereren van een tegenstelling
tussen een behoudende fractie en een
veranderende partij bij de KVP, is een
al te doorzichtige tactiek. Vondeling
kan zich de moeite besparen om een
wig te drijven tussen fractie en partij"
aldus de KVP-fractieleider. Hij verweet
de PvdA-leider een onwaarachtige hou
ding. „De PvdA vraagde de KVP om met
de VVD te breken en blindelings in zee
te gaan met de socialisten. Maar de
anti-KVP-resolutie wordt evenzeer ver
zwegen als gehandhaafd".
Kunst en kunstenaars
„Dag stoel naast de tafel" zal op
vrijdag 6 november door de Nieuwe
Komedie opgevoerd worden te Regens
burg (Beieren).' Deze voorstelling wordt,
mogelijk gemaakt door subsidies van de
stad Regensburg en van de afdeling
Culturele Betrekkingen Buitenland van
het ministerie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk Werk. Het zal de eerste
maal zijn dat de Nieuwe Komedie in
Duitsland een gastvoorstelling geeft.
Wat is er dan eenvoudiger
dan nu vast uit uw Wehkamp
katalogus te beste!len?Daarin staan
o.a. zeven pagina's vol beeld
schone sieraden, juwelen, horloges
en klokken. Zowel heel moderne,
als tijdloos klassieke, allemaal
in kleur afgebeeld met de prijzen
erbij (pag. 304 t/m 310).
Geen geloop, geen gezoek,
n kiest gewoon het mooiste en
doet een bestelkaart op de poet.
Dan stuurt Wehkamp het eerst
7 dagen op zicht. Eerst kjjkeo of u
helemaal tevreden bent
Betalen? Dat kan kontant
natuurlijk, maar steeds meer
mensen ontdekken het gemak van
ons privé-rekening systeem.
Een komfortabele manier van
sparen achteraf, die met december
in zicht extra aantrekkelijk is.
De Wehkamp katalogus nog
niet in huis?
Stuur een enveloppe zonder
postzegel aan Wehkamp,
Antwoordnummer 555, Zwolle.
In de linkerbovenhoek het woord
"katalogus" schrijven, op de
achterkant duidelijk uw naam en
POSTORDERS 1
Vendomatic
afwasmachine.
Maak van uw afwas een
wissewasje. Oerdegelijke
constructie. Nu met
ingebouwde waterontharder,
van 699.- voor
VROOM DREESMANN
LEIDEN - ALPHEN uw prijsbewuste warenhuis
