MULTIPLE SCLEROSE
geheimzinnige
verlammingsziekte
DR. H. DASSEL:
Activiteit van patiënt
bij revalidatie belangrijk
Getuigen: opdracht
afval te lozen in
de binnenwateren
Sabotage met
kaas uit het vuistje?
Komt helaas voor.
Nazi's verzamelden
schedels van joden
Dreiging met
ontslag
GOED VERLOOP VAN
BERAAD MET BRITTEN
Iedereen
schuld aan
vervuiling
Nieuwe Poolse
ambassadeur
WOENSDAG 28 OKTOBER 1970
LEIDSE COURANT
PAGINA 11
AMSTERDAM „Helpt mede het M.S.-geheim te
ontsluiten". Dat staat op de kaft gedrukt van
het statutenboekje van de Nederlandse Mutiple
Sclerose Stichting, officieel opgericht in 1963 en
na jaren nijver werk bUna toe aan de kroon op
haar werk: Een nationaal multiple sclerose-
centrum. Het komt er, in Arnhem, al zal de
verwerkelijking nog wel even op zich laten
wachten. Wat is dat toch. multiple sclerose, die
geheimzinnige verlammingsziekte, waartegen
geen kruid schijnt gewassen? Die vraag hebben
we voorgelegd aan dr. II. Dassel, vice-voorzitter
van de Nederlandse Multiple Sclerose Stichting,
deskundige op dit gebied. Hjj promoveerde in f
1960 in Groningen op bet proefschrift: „De jVlllptOfïtën
betekenis van multiple sclerose voor Neder-
land".
raakt dus verlamd. Nu hangt het er maar van
af hoeveel myeline eruit is; over welke afstand
en of dat verlies al dan niet gecompenseerd
kan worden.
Oorzaken, waarbij de myeline verdwijnt kunnen
op allerlei plaatsen in hersenen en ruggemerg
zitten. Zitten ze in de buurt van het hersencen
trum en de oogzenuwen dan doen zich gezichts
verschijnselen voor: slecht zien enz. Zitten
ze in de banen die voor de spieren van de
benen zorgen dan doen zich verlammingen van
de onderste ledematen voor".
„Een aandoening, die zich afspeelt in het
centraal zenuwstelsel hersenen en ruggemerg
dus waarschijnlijk berust op een ontstekings
proces en gekenmerkt wordt, doorda de uitlo
pers van de zenuwcellen, de zenuwdraden,
plaatselijk hun Isolerende laag verliezen en daar
door aanleiding geven tot stoornissen in de
geleiding van de elektrische stroom, met als
gevolg het uitvallen van de spieren die door
deze zenuwen worden gedirigeerd. Het is dus
een aandoening van het centraal zenuwstelsel
zelf. Een aandoening, die daarom zo intrigerend
is, omdat we haar al sinds 1835 kennen en toch
de eigenlijke oorzaak ervan nog niet weten.
Wanneer iemand op een gegeven moment aan
M.S. ziek wordt en hij heeft bepaalde verschijn
selen slecht kunnen zien of slecht kunnen lopen
bijvoorbeeld dan is het mogelijk dat hij na
korte tijd weer beter wordt en jarenlang geen
verschijnselen heeft, zodat het lijkt alsof de
ziekte tot staan is gekomen. Dan komen plotse
ling weer nieuwe verschijnselen, meestal ernsti
ger dan de eerste keer; na enige tijd wordt het
weer beter. Er blijven vaak wel restverschijn-
selen over, maar dan kan het daarna weer
jaren en jaren duren voor een nieuwe aanval
optreedt".
Bij M.S. blijft dus een ontsteking geruime tijd
latent aanwezig?
„Het woord ontsteking is misschien net iets te
sterk. Men moet zich voorstellen dat in de
hersenen, het verlengde merg en het rugge
merg overal zenuwcellen zitten met lange uitlo
pers, de zenuwdraden. Elke cel heeft een
celkern, een cellichaam, een protoplasma en
een celwand met uitlopers. Die uitlopers treden
uit bijvoorbeeld het ruggemerg naar buiten en
komen in een bepaalde spier terecht. Het
proces, waar het om gaat, zit in de uitlopers
van de zenuwcellen. Net als elke draad van de
elektriciteit hebben ze verschillende delen. In
het midden als het ware de koperdraad waar
de stroom door gaat en daarom heen de
isolerende laag, de rubberlaag. Juist om die
isolerende laag gaat het. Die bestaat uit myeli
ne Deze stof verdwijnt bij de M.S. uit de
isolerende laag, die daardoor ook zijn isolerend
vermogen verliest. Wat gebeurt7_.De stroom die
erdoor gaat verdwijnt in de omgeving en de
spier aan het einde krijgt geen impuls meer.
Wat kunnen de eerste symptomen van multiple
sclerose zijn?
„Zwakte in één of meer ledematen, verminde
ring van de gezichtsscherpte, prikkelingen en
tintelingen, onzeker lopen, dubbel zien, duizelig
heid, moeilijkheden met de urinelozing".
De ziekte is nu al honderdvijfendertig Jaar
bekend en toch weet men er het ontstaan nog
„Nee, dat wil zeggen nog niet helemaal zeker.
In al die jaren zijn er veel veronderstellingen
geweest. Men heeft het uiteraard eerst gezocht
in de richting van een infectieziekte. Er zijn
verscheidenen geweest, die meenden de verwek
ker te hebben gevonden. Steiner onder andere.
Men heeft de oorzaak in de voeding gezocht, in
overgevoeligheid en in auto-immuniteit (als het
lichamelijke afweermechanisme zich tegen de
persoon zelf richt). Wetenschappelijk bewezen is
de oorzaak niet".
Komt M.S. over de hele gereld voor?
„Nee, M.S. komt niet overal gelijk en gelijkma
tig voor. In --de tropen komt heel weinig of
helemaal geen MS voor. In de gematigde zone
juist veel. Je kunt een band over de aarde
trekken waarin de gebieden liggen waar het
risico MS te krijgen bijzonder groot is. Onder
zoekingen hebben dat uitgemaakt. Buiten die
band vallen de tropen en de extreem koude
„U kunt allerlei relaties aanbrengen tussen de
frequentie van de MS en de verschijnselen die
u kunt waarnemen. Klimatologisch bijvoorbeeld.
In ons land komt de MS voor bij 64 van de
100.000 inwoners. In Italië bij 11 van de 100.000.
In Noorwegen lijden 70 op de 100.000 inwoners
aan deze ziekte, in West-Duitsland 56 tot 60 en
hoe zuidelijker men komt hoe lager het aantal
wordt. Dezelfde trend doet zich voor in Ameri
ka. In het noorden en in Canada is de frequen
tie duidelijk hoger dan in de zuidelijke staten
van Noord-Amerika".
tussen de ziekte en van buitenaf werkende
invloeden is het heel best mogelijk statistisch
aan te tonen dat de MS verband houdt met het
aantal telefoons per honderdduizend inwoners.
Medisch-wetenschappelijk snijdt dit natuurlijk
geen hout. Wanneer men zegt: dit zijn juist de
gebieden waar industrialisatie, een modern wes
ters cultuurpatroon is opgebouwd, dan is dat
inderdaad zo. Maar er zijn gebieden waar men
medisch gezien nog te weinig van weet, neem
bijvoorbeeld Zuid-Amerika. Daar komt bij dat
er per land gezien verschillen zijn in frequentie
van voorkomen van multiple sclerose. Dat is
door Kurtzke tezamen met Scandinavische on
derzoekers in N.W. Europa vastgesteld. Zo is
ook over Nederland een band te trekken,
waarin de streken liggen waar de ziekte het
meest voorkomt.
Op het gebied van verspreidingsonderzoek van
de MS bevinden we ons in Nederland in een
unieke stiuatie. Wij hebben een aantal mensen
ongeveer 150.000 die uit een streek
gekomen zijn waar praktisch geen MS voor
komt, Indonesië. Het is wetenschapprlijk van
bijzonder groot belang na te gaan onder welke
omstandigheden binnen deze groep de MS
begint op te treden, met name op welke leeftijd
en hoe lang de patiënt dan in Nederland
geweest is.
Ilct is .juist hierom van zo groot belang, omdat
de moderne theorie over het ontstaan van MS
is, dat het een virusinfectie is die in de jeugd
optreedt, zo rond het tiende, twaalfde, veertien
de jaar. dan gedurende enige tijd blijft sluime
ren, slechts heel langzaam en onder bepaalde
voorwaarden zijn activitiet herkrijgt en dan
aanleiding geeft tot het wegvallen van de
myeline".
verpleegsters enzovoorts, vaak met lege handen
staan, dan wordt het begrijpelijk dat de patiën
ten zelf het hoofd laten hangen en zich niet ten
volle geven aan de revalidatlemogelijkheden.
Heel sterk leeft in de gedachte van deze
stichting te komen tot een nationaal multiple
sclerosecentrum. zoals ook België dat kent. In
feite is de oprichting al op gang gebracht. Wat
we nodig hebben is nog een groot algemeen
ziekenhuis, waarin alle specialisten aanwezig
zijn, met daar tegenaanleunend een uitgebreide
revalidatie-inrichting om vooral de jongere pa
tiënten de ziekte begint gemiddeld op het
negenentwintigste jaar weer geschikt te
maken voor het gewone leven. In zo'n centrum
zal het mogelijk zijn goed te diagnostiseren.
goed te behandelen, goed te revalideren en
research te doen naar de oorzaak van de
ziekte. De overheid is ons in principe wat dit
betreft goed gezind door bepaalde gelden be
schikbaar te stellen. Het hangt nu alleen nog op
de bouw van het ziekenhuis. In principe is de
plaats van vestiging van ons centrum reeds
bekend: Arnhem.
Contacten
Onzekerheid
Wat wordt er in Nederland voor de MS-
patiënten gedaan?
„We kennen in Nederland de Nederlandse Mul
tiple Sclerose Stichting, opgericht in 1963. Wij
hebben ons destijds afgevraagd of het wel
zinvol was deze stichting in het leven te roepen.
Nietwaar, onze hele volksgezondheid kent vele
ziektebeelden. Is het nu nodig om voor elk
apart een stichting te hebben. We kwamen tot
de slotsom dat dit wel moest gebeuren, juist
omdat deze ziekte voor de mensen die ermee te
maken hebben, zowel de patiënten als hun
gezinnen, een bijzonder grote belasting vormt.
De toenemende invaliditeit van deze patiënten
maakt steeds weer nieuwe voorzieningen nodig.
Het is het probleem van het aanvaarden van
een handicap en het ermee leren leven. Ook het
ontbreken van een op de oorzaak gerichte
geneesmethode maakt de onzekerheid hoe
met M.S. te leven bijzonder groot. Als men
bedenkt dat ook degenen die geroepen zijn om
bij uitstek deze patiënten te verzorgen, artsen.
De stichting houdt niet op met het leggen van
contacten tussen patiënten en hun verzorgers. Er
is een eigen blad „Op Zoek", er worden
voorlichtingsavonden gegeven voor verzorgers,
er zijn sociëteiten in de grote steden voor de
patiënten. Toch bereikt de stichting niet ieder
een. We zouden zo graag komen tot een
landelijke registratie van M.S.-patiënten. Iets
daarvan is al verwezenlijkt door samenwerking
van verschillende instanties.
Het is echter nodig de patiënten beter te leren
kennen. Als elke M.S.-patiënt eens aan de
secretaris van de M.S.-stichting, de heer L.
Roggeveen, Eindhovenseweg 127 in Geldrop een
briefje stuurde, waarin hij vertelt hoe het met
zijn ziekte is gegaan en of er nog problemen
zijn, dan zou hij op die manier meewerken aan
de totstandkoming van een overzicht over de
patiënten die er zijn. Het doel van zo'n registra
tie is het mogelijk kunnen voorkomen van de
ziekte en een inzicht krijgen in de bij de
patiënten levende behoeften. De stichting kan
dan voor hen aan de bel trekken.
Is multiple sclerose ongeneeslijk?
„We kunnen de ziekte niet genezen, in die zin
zoals wij, zeg maar, allerlei aandoeningen kun
nen genezen, waarvan de verwekker bekend is.
De therapie hangt voor een zeer groot gedeelte
af van het stadium, waarin de ziekte is. We
weten wel dat de activiteit van de patiënt, het
zelf doen, in belangrijke mate het hele symptho-
menbeeld van de M.S. beïnvloedt. Met andere
woorden, hoe meer een patiënt achter zijn eigen
revalidatie gaat staan hoe verder het tijdstip
van algehele invaliditeit kan worden wegge
drukt".
Omgeving
Welke relaties tussen ziekte en omgeving zijn er
dan te leggen; is de ziekte gerelateerd aan uren
zonbestraling, aan uren koude, aan sociale
welvaart?
Afgezien van de relatie die er duidelijk bestaat
Op de Coolsingel voor het Rotterdamse stadhuis is een standbeeld van Hugo
de Groot geplaatst, dat gisteren door burgemeester Thomassen werd onthuld.
Het monument >s een schepping van de beeldhouwer Auke Hettema.
PROCES IN FRANKFORT
PROCES RUNVERVUILING
De vaste pianist van Toon Hermans,
Rinus van Galen, heeft een elpee
gemaakt met liedjes van Toon onder
de titel „Rinus speelt Toon". Het
eerste exemplaar werd onder een
vrolijk muziekje aan Toon over
handigd.
EEG-ministers bijeen
Afwerking van
kleine zaken
na zomer
LUXEMBURG (ANP) De Europese
gemeenschap en Engeland, die dinsdag
in Luxemburg op ministersniveau onder
handelden, hebben daar hun eerste, sij
het kleine successen geboekt.
Geconcludeerd is dat voor wat betreft
vier punten, namelijk de handelspoli
tiek, het jaarlijks bezien van de land
bouwprijzen, de van Engeland afhanke
lijke gebieden en het Europese land
bouwbeleid op het terrein van melk,
eieren en varkensvlees, er voor de Brit
ten geen moeilijkheden meer bestaan
om tot de gemeenschappelijke markt
toe te treden.
De Britse onderhandelaar Geoffrey
Rippon heeft in Luxemburg ook aange
kondigd dat de Britten het
KLEEF (DPA) In het proces we-
tens waterverontreiniging tegen de
Hamburgse reder en vijfvoudig dans-
kampioen Jürgen Bernhold en dertien
tnedebcklaagden in Kleef hebben giste
ren vijf schippers tegen de voormalige
•cheepsinspecteur van Bernhold ernsti-
beschuldigingen geuit. Zij zeiden dat
deze 64-jarige oud-kapitein, Gustav
Stölting uit Hamburg, hem de opdracht
had gegeven het gif uit hun zwaar
beladen schepen op de rivier te lozen In
plaats van op zee.
debeklaagde Arthur Heil (42) ervan,
hen te hebben willen overhalen voor de
politie valse verklaringen af te leggen.
Nadat hij betrapt was op het tegen de
voorschriften lossen van een giftige la
ding in die Rijn, had hij alle schuld op
zich moeten nemen en voor de water-
politie moeten verklaren dat de rederij
er niets mee te maken had.
Een andere schipper verklaarde dat
Stölting hem met ontslag had gedreigd
als hij zijn lading afval niet in de Rijn
zou pompen. De lading stonk verschrik
kelijk, maar de scheepsinspecteur had
gezegd dat zij onschadelijk was. Meer
dan 500 ton giftig afvalwater, die door
Bernholds schepen bij een raffinaderij
in Reunheim (Hessen) waren afgehaald,
zijn door een der kapiteins volgens
diens eigen verklaring in het IJssel-
meer en de kustwateren bij Borkum
geloosd.
Slechts een van de beklaagden be
riep zich op een bevel van een voorma
lige mede-reder van Bernhold, Karl
Bolle, die gezocht wordt wegens oplich
terij van verzekeringsmaatschappijen.
Bernhold en zijn medewerkers hadden
Bolle maandag als enige verantwoorde
lijke afgeschilderd.
Arrestatie voor
moord op
Schneider
SANTIAGO (AP) De Chileense politie
heeft de 28 jaar oude Jaime Jose Mel-
goza gearresteerd in verband met de
moordaanslag op de legercommandant
gen. René Schneider. De foto van Mel-
goza was gestuurd naar de kranten,
radio en tv.-statlons. Sedert de moord
J.l. donderdag zijn dertig mensen in
hechtenis genomen om gehoord te wor
den. Het uitgaansverbod voor de pro
vincie Santiago blijft van kracht
middernacht tot zes uur 's morgens. In
een telegram aan de demissionaire pre
sident Frey heeft kardinaal Alfrink zijn
deelneming betuigd met het overlijden
van generaal Schneider.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Bij de vuilafvoer zal
meer coördinatie per streek tot stand
moeten worden gebracht. In te veel
gevallen regelen de gemeenten de vuil
afvoer nog op eigen hontje. dat zei ir.
J. A. Beukers, vice-vooriltter van het
Bureau Milieuhygiëne van de Raad van
Nederlandse Werkgeversverbonden en
voorzitter van de Stichting Europoort-
Botlekbelangen, in een rede voor de
Haagse afdeling van de maatschappij
voor Nijverheid en Handel. Zijn onder
werp was: de positie van de industrie
bij het milieubeheer.
Ir. Beukers zei dat de hoeveelheid
afvalstoffen die de Nederlandse indus
trie moet wegwerken ongeveer even
groot is als de hoeveelheid huishoude
lijke afval.
Op voorzichtige wijze liet hij uitko
men dat als het om de vervuiling van
het milieu gaat, soms wel erg gemak
kelijk de beschuldigende vinger naar de
industrie wordt gewezen. Uit wantrou
wen wil men dan zonder meer industrie
weren. Maar, aldus ir. Beukers, voor de
toekomstige werkgelegenheid is de uit
breiding van de industrie een dwingen
de noodzaak. De vervuilers zitten trou
wens niet alleen bij de industrie. Zo
ongeveer iedereen draagt bij tot de
vervulling.
hebben beffingen te gaan ij
granen in de eerste plaats en later voor
bepaalde vleessoorten, hetgeen als een
niet onbelangrijke stap gezien wordt in
de richting van het EEG-landbouw-
systeem en de communautaire land
bouwprijzen.
Rippon heeft in Luxemburg verder
verklaard dat men bij het onderhande
len moet ophouden met het uitwisselen
resoluties en nu verder „historie
dient te gaan maken". „Na de volgende
zomer", zo zei hij, „moet het mogelijk
zijn ons niet meer bezig te houden met
de grote problemen. We moeten dan
komen in een periode van afwerking
de kleinere zaken". Deze verkla
ring heeft, volgens de Nederlandse
staatssecretaris van buitenlandse zaken.
De Koster, een zeer goede indruk ge-
WARSCHAU (ANP—RTR) De
Poolse oud-minister Wlodzimierz Lecho-
wicz is benoemd tot ambassadeur in
Nederland. Hij volgt Stanislaw Albrecht
op, die na een verblijf van ruim vijf
jaar in Nederland, vorige maand af
scheid heeft genomen.
Na opmeten
vermoord
(Van onze correspondent)
BONN Drie voormalige leden van
het instituut voor erfelijkheidsonder-
zoek. een bijzonder beruchte nazi-orga
nisatie, stonden gisteren in Frankfort
terecht op beschuldiging van hulp bij
en het aanzetten tot de moord op 115
joden, Aziaten en Polen. De organisatie
was het idee van een zekere professor
Augnst Hirt. het hoofd van het anato
misch instituut van de universiteit van
Straatsburg.
Hij schreef in 1941 aan de adjudant
van Himmler: „We hebben een uitge
breide verzameling schedels van bijna
rassen en volkeren tot onze be
schikking. Van het joods ras, zijn ech-
zeer weinig schedels beschikbaar.
De oorlog in het oosten biedt ons nu de
gelegenheid dit tekort aan te vullen.
Door ons van de schedels van de joods-
bolsjewieke commissarissen, die het
prototype van het weerzinwekkende,
maar karakteristiek nog minder dan
menselijke vertegenwoordigers zijn, te
voorzien, hebben we de kans weten
schappelijk materiaal te verkrijgen".
Himmler stemde hier bereidwillig mee
in. Hij gaf opdracht dat de exemplaren
ln het concentratiekamp Auschwitz ge
selecteerd moesten worden. In het to
taal 115 mannen en vrouwen werden
op deze manier uitgekozen en overge
bracht naar het concentratiekamp Natz-
weiler. Daar werden ze, na „antropolo
gisch gemeten te zijn", vermoord. Van
hun schedels werden modellen gegoten.
Toen de geallieerden in de herfst van
1944 in de Elzas oprukten, verdween
Hirt. Gezegd wordt dat hij, toen hij
Straatsburg verliet, verklaarde dat nie
mand hem ooit levend te pakken zou
krijgen. Sindsdien is hij niet meer ge
zien. De mannen wier proces gisteren
begon, waren Bruno Beger (59) en Hans
Fleischhacker (58), de wetenschappelij
ke assistenten die de schedels van de
slachtoffers in Auschwitz hebben geme
ten, en Wolf-Dieter Wolff (57) die ge
holpen heeft bij de voorbereidingen
voor het transport naar Natzweiler
Joost v. d. Vondelprijs
voor prof. Franz Petri
HAMBURG (DPA) De Joost van
den Vondel-prijs ls voor het jaar 1970
toegekend aan de Duitse oud-hoogle
raar professor Franz Petri, die zich
vooral door zijn onderzoekingen óp het
gebied van de Nederlandse geschiedenis
bekendheid heeft verworven. Deze prijs
van 10.000 mark wordt ieder jaar door
de universiteit van Münster toegekend
aan personen, die zich onderscheiden
hebben in het Nederduitse-Nederland-
se-Vlaamse cultuurgebied.
Met een chartervliegtuig is gister
avond Nederlands materiaal naar
Engeland overgevlogen voor de
berging van de bij Wight aan de
grond gelopen Liberiaanse tanker
Pacific Glory.
Berging van
Pacific Glory
begint morgen
LONDEN (AP) De Nederlandse
sleepbootfirma A. L. Smit en Co. begint
morgen met de poging, de gestrande en
door brand geteisterde tanker Paeiflo
Glory vlot te trekken.
Een woordvoerder van Smit en Co. In
Londen zei dat met de eigenaars, Ocea
nic Tankers Ine, overeenstemming ls
bereikt over afhandeling van de ber
ging van de tanker en de lading van
50.000 ton Nigeriaanse olie. De woord
voerder gelooft dat de gehele bergings-
actie nog geen maand zou vergen.
Het 42.777 ton metende vaartuig
kwam vrijdagnacht in aanvaring met
d«e tanker Allegro. Ontploffingen en
brand die daarna op het schip uitbra
ken hebben zeker aan vijf en vermoe
delijk aan dertien opvarenden het leven
gekost. De tanker Allegro, die maandag
in verband met het incident aan de
kabel was gelegd door de Britse autori
teiten, mocht vandaag vertrekken nadat
de reders een borgsom van tien miljoen
gulden hadden gestort.
(ADVERTENTIE)
We hebben het natuurlijk niet
over militaire sabotage. Er is
nog nooit een kanon gevonden
met kaas in de loop. Kaas uit
het vuistje is gelukkig onbesmet
en a-politiek en gewoon een
lekker brok gebleven.We doelen
hier op de huiselijke sabotage:
vrouwen die te weinig kaas
kopen zodat vader tevergeefs
met zijn mes naar de koelkast
sluipt. Gun *t die man non!
Neem een extra stukje
speciaal voor hem. Voor
tfn vuisQe. Hij zal u^
dankbaar zijn.
