827 bisschoppen
vragen aandacht
voor hun problemen
MIDI EN MAXI
Tito volhardt op de „eigen weg
Voor het tiende jaar:
Edisons-klassiek
Aantrekkingskracht van
overweldigend
GEEN ANGST VOOR VRIJHEDEN
Man van
onbetwist
gezag
Gerald Moore:
eminent
Van Dale
nog
dikker
NS Minitrips
in eigen land
NS-
Snippertrips
Tien
ZATERDAG 17 OKTOBER 1970
LEIDSE COURANT
(Van een onzer
DEN HAAG Als een zachte ver
nieuwing brengende, zuidenwind
kwam ongeveer een half jaar gele
den een schuchtere midi- en maxi-
mode 2ich in ons land aandienen.
Mensen, die het weten konden, wis
ten dat die mode het zou gaam. ma
ken: in het najaar en de winter. Ze
besloten tot het inkopen van naast
mini ook midi- en maximodellen.
Toch zijn zelfs die weters en zieners
verbaasd over de enorme vrouwelij
ke belangstelling. Mini hangt bijna
onveranderlijk en onaangeroerd in
de rekken te wachten op een wat
minder goed durvende of achterblij
vende cliënte. En dit is niet veel
meer te vinden.
Allee wat de afgelopen zomer nog in
het extreme mini de vakantie in
ging, snelt nu naar de winkels om
zich zo spoedig mogelijk in de extre
me midi en maxi te hullen.
Al ln augustus kwam de eerste, zij
het nog wat bedeesde toeloop. Nu
kunnen de vaderlandse modemaga
zijnen en boetieks de vraag nauwe
lijks meer aan. Van het opbouwen
van een collectie met veel variëteit
is absoluut geen sprake meer.
De confectionairs hebben het de mo
debewuste vrouw wel makkelijk ge
maakt. Er moest nu eenmaal een
reactie komen op de voortschrijden
de en vooral steeds hoger reikende
mini. Waarom is dan precies het
jaar 1970 daarvoor aangewezen? Het
is wat onduidelijk, maar de moge
lijkheid bestaat, dat veel rokzomen
niet meer hoger konden. Dat alleen
lager nog maar mogelijk was.
Van die situatie handig gebruik ma
kend liet men in Parijs de zoom het
erslaggeefsters)
eerst zakken. Vrijwel alle landen
van Europa haakten daar onmiddel
lijk op in. Men zou psycholoog moe
ten zijn om dit te verklaren: ook de
vrouw vond het mooi. Tenslotte is
dat laatste voor de verkoop wel de
belangrijkste factor. Ook de prijs
klasse bleef bereikbaar voor de
meeste beurzen, wat aankoop nog
aanlokkelijker maakte.
Toch is het straatbeeld nog niet
helemaal veranderd door gemidide
en gemaxide vrouwen. Daarnaast is
het opvallend dat de winkeliers het
nauwelijks kunnen bijbenen. Binnen
twee dagen zijn alle nieuw aangeko
men modellen verdwenen. Bij het
langer worden van de rok zakt ook
de rand van blousen en truitjes,
knoopjes gaan verder open. De lange
rokken willen nog wel eens lange
splitten hebben, waardoor het mi-
nieffect toch nog gehandhaafd
blijft.
Mini
De eerste impuls voor de minim ode
kwam destijds uit Engeland. Daar
mee nam het Britse eiland voor
enige tijd de mode-hegemonie over
De Franse hoofdstad liet zich
dit echter niet aanleunen. Zij heeft
inmiddels haar dictatuur in alle glo
rie hersteld en de Londense mode
ontwerpers knikken weer net zo „ja"
en „amen" als hun collega's uit an
dere landen. Niemand bleef zelfs
achter.
Inkoop
De grootste inkoper van modekle-
ding in ons land is de Inkoopcombi
natie Nederland. Dit instituut dat
Mini hangt
vrijwel
onaangeroerd
in de rekken
daaruit haast kunnen opmaken, dat
de vrouw haar knieën maar wat
graag bedekt. Vrijwel iedere rok-
lengte is bij de nieuwe mode goed
zolang die knie maar fini blijft en
onzichtbaar.
Oudere vrouw
Zoals bij elke ontwikkeling op hei ge
bied van kleding, loopt de wat oudere
vrouw niet zo hard als haar jongere
zuster. Opvallend mag genoemd wor
den de snelheid waarmee zij deze
keer wel meegaat.
Buiten de langere rokken zijn er
ook totaal nieuwe beelden in dc mode
najaar-winter '70. Of totaal nieuw,
dat is eigenlijk moeilijk te zeggen.
Er zijn de zogenaamde „Seperates"
bij gekomen: combinaties van drie,
vier en zelfs vijf onderdelen. Daar
onder vallen pantalons, jasjes, rok
ken in mogelijk twee lengtes (midi
en maxi) en ander accessoires.
Voortgeborduurd wordt er op het
tuniekpak en de pantalonpakken.
Vooral het jumpsuit is erg in
trek.
De modellen vliegen de winkels uit.
maar toch kan men niet zeggen, dat
er een tekort is. De levertijden lig
gen rond de week en er blijven
telkens nieuwe impulsen binnenko-
inkoopt voor ongeveer tweehonderd
vijftig modehuizen en kledingma
gazijnen in heel Nederland, heeft
zijn zetel in Amsterdam, recht te
genover het Confectiecentrum. En
een zetel is het beslist, dit immens
grote gebouw in de hoofdstad.
Deskundigen van „Nederland", zoals
het instituut kortweg genoemd
wordt, zagen evenals de „weters en
zieners" in maart van dit jaar de"
ommekeer in het modebeeld al vóór
zich. Zij lieten hun klanten zien wat
er voor deze winter geboden kon
worden. Het succes was echter nog
niet overweldigend. Daarom organi
seerde men in april een gedanste
modeshow, waaraan de bekende
dansgroep van Helen Leclerc mee
werkte. En zie, de detaillisten
liepen warm en schaften zich een
ruime collectie midi en maxi aan.
Maar ook de mini werd nog niet
vergeten. Men kon immers niet we
ten het loopt vrijwel niet meer
Zo snel als bij de midi- en maxi-
mode de zoom naar beneden ging, zo
langzaam steeg toendertijd diezelfde
zoom bij de mini. Uiteindelijk ging
het nog niet allemaal
midi en maxi wat de klok slaat. Nog
de echte mini naast de maxi-lak, naast
de tnaxi-winterjas met laarzen er
onder, naast de mini-met-pantalon
naast opnieuw de maxi-winterjas met
Zal de midi meer opgang maken dan
de maxi? Hebben beide een even
lange levensduur als de mini? li het
allemaal afgelopen met de mini? Het
zijn allemaal open vragen. Voor het
grootste deel hangen de antwoorden
af van de grilligheid van de ontwer
pers en de volgzaamheid van de
vrouw. Dat beiden uiterst wispelturig
zijn is een ieder wel bekend.
(ADVERTENTIE)
'Ik sta er als bisschop eerst en
vooral voor', zegt bisschop P.
Koop uit Brazilië, 'dat mijn
medewerkers persoonlijk ge
lukkig zijn in hun werk. Ik heb
hun persoonlijke belangen te
behartigen, en dat zijn: hun
gezondheid en moreel: hun be
huizing en voeding; hun reizen
en trekken; de arbeidsvoor
waarden en hun rust; en de
ruimte, die ze moeten krijgen
om te werken, initiatieven te
nemen, iets te beginnen op
kleine schaal, onvoorziene no
den van hun mensen het hoofd
te bieden. Natuurlijk kan ik
deze persoonlijke belangen al
leen maar behartigen met hulp
van buitenaf.'
'Ik kom hier bq U, op het
PMW-burean m Den Haag,
niet praten over grote projek-
ten', zei bisschop Mkoba van
Mogoro in Tanzania, 'want
mijn medewerkers lijden soms
gebrek, terwijl zij in de scha
duw van een groot ontwikke-
lingsprojekt wonen. Hoe kan
ik blijven voorzien in het le
vensonderhoud van al mijn
medewerkers? Hoe kan het
mogelijk worden, dat wij jonge
mensen kunnen laten studeren,
zodat ze in de toekomst de bui
tenlandse missionarissen kun
nen vervangen. Kortom: hoe
moet het met de dagelijkse las
ten van zo'n jonge kerk als de
onze?' Wij moeten deze bis
schop helpen!
Voor dc bisschop van Manado
in Indonesië, mgr. Th. Moors,
is het meest knellende pro
bleem: het gewone onderhoud
van zijn priester-medewerkers.
'Ik kan hen met moeite 35,—
per week geven. Daarvan
moeten ze dan eten, hun huis
houden draaiend houden, rei
zen en trekken.' De bisschop
hoopt, dat de christenen van
Manado voor hun priesters
23,— kunnen gaan bijdragen,
'Dan komen mijn medewerkers
tenminste aan een minimum
van 58,— per week om daar
van te leven en te werken. Zo
ver is het nog niet. Daarom
heb ik nog extra hulp nodig.
Bisschop G. Sillekens van Bor
neo: 'Mijn zorgen? Het onder
houden van onze 46 scholen,
met de maandelijkse salaris
uitkeringen aan onze meer dan
120 onderwijzers, waarvan
maar een gedeelte door de re
gering wordt betaald. Verder
het levensonderhoud van mijn
35 katechisten. Ik hoop. dat de
PMW me extra gaat helpen.
'Ik heb een bisdom van 9 mil
joen mensen', zegt mgr. W.
Schocmakcr van Purwokerto,
'en ik sta voor enorme proble
men. Mijn medewerkers moe
ten leven; de mensen moeten
kunnen kerken. Maar ik wil
meer doen: financieren van
huis-industrietjes; een radio-
studio opzetten voor ons ge
bied; goedkope lectuur ver
spreiden met voorlichting op
allerlei terreinen van de ont-
ontwikkeling; de start van een
katechisten - vormingscentrum,
om zo plaatselijke leiders te
krijgen in de vele dorpen,
Voor dat alles doe ik een be
roep op de PMW en wacht.
5 van de 827 bisschoppen van de
arme kerken in de ontwikkelings
landen delen U hiernaast iets van
hun ontelbare problemen mede.
Zij maken allen grote ernst met
hun taak om dienstbaar te zijn
aan de mensen; zij hebben allen
hoopgevende programma's voor
hun missie- en ontwikkelings
werk; maar zij kampen ook allen
met personeelstekorten en met
grote financiële problemen.
Eén dag per jaar wordt bijzonder
uw aandacht gevraagd voor de
zorgen van deze bisschoppen van
dc kerken in de ontwikkelings
landen. Dat is op Wereldmissie
dag; dat is dus morgen, 16 okto
ber! Het is de dag van onderlinge
solidariteit van onze Nederlandse
kerk met die van andere landen.
De 827 bisschoppen van de ker
ken in de ontwikkelingslanden
verwachten dan vanuit deze on
derlinge solidariteit onze extra-
Nadere inlichtingen: PMW - Laan Copes
vaa Cattenburch 127, 's-Gravenhage; tel.
070-112343.
giro 8725
PMW - Den Haag
(Van
muziekredactie)
AMSTERDAM De bijeenkomst gis
termorgen in dc Kleine Zaal van het
Concertgebouw te Amsterdam, waar door
André Jurres, voorzitter van de Inter
national Society for Contemporary Music
aan 24 uitvoerende musici over de ganse
wereld verspreid of aan hun representan
ten dc klassieke Edisons werden uitge
reikt, zulks namens de Stichting Collectie
Grammofoonplaten Campagne (SCGC)
werd gekenmerkt door een heel bijzon
dere attactie: één der prijswinnaars, Ge-
raid Moore, hield een voordracht waarin
hij onder meer herinneringen ophaalde
san z(jn ruim 50-jarige carrière als emi
nent begeleider van talloze vooraan-
«taande zangeressen, zangers en instru
mentalisten
Men begrijpt, dat de schrijver van het
*o spirituele boekje „Am I too loud
zijn uitgebreid gehoor bijzonder geamu
seerd heeft met zijn anecdotes die, immer
soede, op komische wijze zijn zin voor
relativiteit ten aanzien van het leven op
het podium gedurende een halve eeuw
demonstreerde.
Ernstig tenminste bijna altijd was An
dré Jurres ten opzichte van de Edison-
winnaars zelve of hun vertegenwoordi
gers. Interessant was daarbij nogeens te
vernemen welke daden aanleiding waren
geweest tot diverse onderscheidingen
Bachcantates en liederen van Mozart van
E"y Ameling; Bartok- en Strawinsky-
reprodukties van Stephen Bishop; de 46
symphonieën van Mozart door Karl
Böhm gedirigeerd; Le sacre du prin-
temps van Strawinsky en Pli selon pli
van de componist en dirigent Boulez- Wij
doen hier slechts een greep.
Een historie der toonkunst vormden
deze platen alle tezamen beginnend met
Monteverdi en eindigend met de avamt-
gardemuziek door Karl Faust verzorgd.
Historie, waarin ook Nederland dank zij
een prachtige weergave van Obreohts
mis „Super Maria zart" door Miiroslav
Venhoda geboden, op bijzondere wijze
acte de prèsence gaf.
Speeches op' welluidende wijze onder
broken door de vertolking van een sonate
voor violoncello en bas van de 18de
eeuwer Graziano; Anner Bijlsma en An
thony Wood row presenteerden deze oude
noviteit, gevolgd door en fantasie concer
tante van Carl Czemy (17911857), ge
bracht door de fluitist Frans Vester en
de cellist Anner Bijlsma voornoemd;
Stanley Hoogland bespeelde daarbij een
12.000 WOORDEN MEER
in het jaar 1835 gebouwd hamerklavier,
wat weer eens duidelijk aantoonde hoe
romantische muziek uit het midden der
negentiende eeuw in feite heeft geklon-
GRAND GALA
Op het concert gisteravond in de
Grote Zaal kwamen wederom drie Edi-
sonwinnaars naar voren: Bernard taai-
tink met zijn Concertgebouworkest en de
vermaarde bariton Dietrich Fischer-
Dieskau (45).
Natuurlijk boden zij hun uitgebreid
auditorium Mahler, natuurlijk diens
„Lieder eines fahrenden Geselien" daar
mede een levende traditie in het huis
aan de Van Baerlestraat continuerend, op
uiterst gelukkige wijze continuerend aur-
ven wij met een gerust hart te zeggen.
Want de manier waarop hier Manier
weid georacnl, was fenomenaal.
Nog een derde prijswinnaar deed zich
op ueze avond gelaen. tae Amerikaan
biepnen Bishop (30) die bet bekroonde
Tweede Pianoconcert (1930—1931) van
Bela Bartok op zeer indringende manier
vertolkte. Vooral het langzame deel
daarin klonk veroysterend schoon.
Haitink begon het uiterst geani
meerde concert met Berlioz' Benvenuto
Cellini-ouverturen, hij besloot het met
Don Juan van Richard Strauss.
Ovationeel applaus na afloop was zijn
deel.
DEN HAAG (ANP) In de nieuwste
Van Dale, groot woordenboek van de
Nederlandse Taal, komen 12.000 woorden
meer voor dan in die van nog geen tien
jaar geleden. Steeds meer nieuwe woor
den zullen nodig zijn. Sneller zullen de
worden verslijten en zullen andere hun
plaats innemen. Dit hield dr. J. Veering,
redacteur van „Onze Taal", maandblad
van het gelijknamige genootschap, van
morgen de meer dan 1200 deelnemers
aan het congres van het genootschap in
het Kurhaus in Scheveningen voor.
NS werkt samen
met reisbureaus
I UTRECHT (ANP) De Nederlandse
I Spoorwegen gaan op het gebied van reis-
organisatie en reizenverkoop samenwer-
ken met de Ned. Scheepvaartunie, waarin
de Kon. Rotterdamse Lloyd. de Stoom-
vaartmij. Nederland, de Ver. Ncd.
Schecpvaartmlj. en dc Kon. Java-China
i Pakketvaartlyncn verenigd zijn.
De Scheepvaartunie heeft nauwe con-
i tacten met de ruim zeventig reisbureaus
van Lissone Lindeman, Ruys en Co en
Incraned en met de vakantiereisorganisa
ties van Air-Tour Holland N V. en Nes-
pandatours N.V-, alsmede met de vijftien
ln het buitenland gevestigde kantoren
van deze organisaties die het op Neder
land gerichte toeristenverkeer bevorde-
(Van een onzer redacteuren)
Nobelprijswinnaar Solzjenitsyn voert
in zijn werk „In dc eerste cirkel"
dat in het Joego-Slavisohe partijblad
Borba als feuilleton werd gepubliceerd
Stalin ten tonele in de volgende
passage: „Meteen dacht bij aan wat
hem benauwde, wat hem maagpijn
bezorgde... dat was hij die hem ook
nu nog in de weg stond en niet
verwijderd was: Tito... Tito... Een
beter socialisme. Verschillend van dat
van Stalin! Wat een brutaliteit. Wie
kan er socialisme zonder Stalin op
bouwen".
Het is maar één facet uit de jarenlan
ge strijd tussen Belgrado en Moskou,
tussen twee communistische systemen
die elkaar weinig verdragen. Hoewel
de strijdbijl bij tijd en wijle werd
begraven, kwam het in de vijfentwin
tigjarige schiedenis van Joego-Slavië
na de oorlog toch geregeld tot felle
uitbarstingen. De laatste keer dat ern
stige beschuldigingen en dreigementen
werden gewisseld ligt ieder nog na in
de herinnering: de maanden rond de
invasie in Tsjecho-Slowakije, twee
jaar geleden. De Joego-Slavische opvat
tingen .over de inval zijn samen te
vatten in een paar woorden: angst
voor democratie aan de kant van de
bezetters. Terwijl de regering in Bel
grado zich niet kon verenigen met
alles wat zich voordeed in Praag,
bleek opnieuw dat een politiek van
uniformiteit, paternalisme en autocra
tie geen genade kon vinden in de
ogen van Joego-Slaven, die met alle
beperkingen in hun - systeem toch
gekozen hebben voor een streven naar
individuele ontplooiing, zelfbestuur,
pluriformiteit, elementen die gericht
zijn op bevrijding van systemen en
taboes, met name ten aanzien van
produktie en burgerlijke vrijheid.
De man die zijn naam aan dit
systeem heeft verbonden is Josip Broz
Tito, president van de federatie Zuid-
Slavië, bevelhebber van de strijd
krachten, maarschalk, Kroaat, 78 jaar
oud. Hij heerst met groot gezag over
zoals Milo Anstadt eens omschreef
één land, met twee alfabetten, drie
religies, vier talen, vijf volkeren en
zes deelrepublieken. En dan zijn de na
tionale mindenheden buiten beschou
wing gelaten. Een land met meer on-
i ADVERTENTIE)
2 dagen Amsterdam f 37.-
3 dagen Zuid-Limburg f 45.-
3 dagen Twente f 49.-
3 dagen Bergen N.H. f 49.-
3 d. gen Montferland f 60.-
3 dagen Friesland f 62.-
3 dagen Brabant f 64.-
5 dagen Terschelling f75.-
Prijzen van elk station
in Nederland.
Ven rek dagelijks.
Inlicliingen in de
NS-reiskrant op de stations.
voordelig
uit met NS
en volksbevrijdingscomité's dk na de
bevrijding ook. de revolutie moesten
veilig stellen.
Onbetwist
derlinge verschillen, dan de vele dui
zenden Nederlanders die jaarlijks neer
strijken tussen Triëst en Dubrovnik,
ook maar kunnen vermoeden.
Tito is de man die zijn land na
eeuwenlange verdeeldheid tot een
eenheid heeft gesmeed, de man die in
de strijd tegen de Duitsers zo veel
gezag won, dat hij aanvaardbaar
werd voor het westen eji uitgroeide
tot een van de voornaamste leiders
van de niet-gebonden landen.
Tito is geboren in 1892 in Kumrovec
in Kroatië, werkte vanaf 1910 als
metaalarbeiders in Zagreb, waar hij
zich aansloot bij de socialistische ar-'
beidersbeweging, en vervolgens in fa
brieken in Slovenië, Duitsland en Oos
tenrijk. Aan de vooravond van de
eerste wereldoorlog werd hij opgeroe
pen voor militaire dienst in het Oos
tenrijks-Hongaarse leger, maar direct
na het uitbreken van de oorlog werd
hij gearresteerd wegens anti-oorlog-
Üiopaganda en naar het front in de
Karpaten gestuurd. Daar raakte hij
ernstig gewond, en werd hij door de
Russen krijgsgevangen gemaakt. In
Rusland sloot hij zich korte tijd later
aan bij de internationale rode garde,
die een rol speelde in de Russische
revolutie.
De jaren tussen beide wereldoorlogen
werden voor Josip Broz gekenmerkt
door revolutionaire activiteiten en
daaropvolgende gevangenisstraffen. In
1934 was hij opgeklommen tot het
centrale partijcomité. Een jaar later
trok hij naar Moskou, waar hij werk
te op het Balkansecretariaat van de
Komintern, orq in 1936 naar zijn land
terug te keren, waar hij het klandes-
tiene vertrek van vrijwilligers naar
de internationale brigade in de
Spaanse burgeroorlog organiseerde. In
1937 werd Tito secretaris-generaal
van de communistische partij in zijn
land.
In deze hoogste partijfunctie heeft Ti
to gestreefd naar de grootst mogelijke
eenheid van zijn volk. ter voorberei
ding van een gewapend verzet tegen
de steeds dreigender wordende agres
sie van Italië en het Derde Rijk. Door
deze voorbereiding was de communis
tische partij, toen de wereldoorlog
eenmaal was uitgebroken, in staat lei
ding te geven aan de bevrijdingsbe
weging in het land En het was Tito
die in 1941 de leiding kreeg van het
gewapend verzet als ooperbevelhebber
van alle gewapende strijdkrachten
Dit militaire verzet kreeg een politie
ke tegenhanger in een volksregering
Na de oorlog was het gezag van Tito
onbetwist. In 1945 werd hij eerste
minister en minister van Nationale
Verdediging in de federale regering.
In 1953 werd hij gekozen tot president
van de federale republiek en voorzit
ter van de federale uitvoerende raad,
een functie die hij tot 1963 vervul -
De eerste jaren na de oorlog droegen
ook wat Joego-Slavië betreft duidelijk
het stempel van de opkomende koude
oorlog. Binncslands ging dat samen
met felle onderdrukking van alle te
genstanders van de „volksdemocratie",
buitenslands met een aggressievc be
nadering van grenskwesties als Triëst
en steun aan de Griekse communisten.
In 1948 deed zich een belangrijk feit
voor in de geschiedenis van het inter
nationale communisme: de breuk tus
sen Belgrado en Moskou, vooral een
gevolg van het feit dat Tito zich niet
langer door Stalin wilde laten bevoog
den, zowel politiek als economisch.
H.-t gevolg was dat Joego-Slavië op
Amerikaanse hulp was aangewezen
om zijn economie te redden.
Van dat jaar af zochten de Joego-Sla-
ven onder leiding van Tito naar een
..eigen weg" naar het socialisme, dat
in de Sovjet-Unie was verworden tot
een „staatskapitalisme" De „eigen
weg" zou gekenmerkt worden door
decentralisatie in politiek en econo
misch opzicht en in een democratise
ring van de samenleving die vooral in
de bedrijven tot uiting zou komen. De
medeverantwoordelijkheid van de ar
beiders werd wettelijk in percentages
vastgelegd. Maar ondanks de groeien
de vrijheid bleef de politieke vrijheid
beperkt. Djolas, die bijzonder gedurfd
de Russen de les had gelezen, keerde
zijn kritiek ook tegen zijn landgeno-
tn, en dat kostte hem zijn politieke
carrière en later zijn vrijheid. Maar
ook Rankovic, kroonprins van Tito en,
als topman van de veiligheidsdienst,
tegenstander van de groeiende vrij
heid, viel in ongenade. En dat intern
het politieke klimaat nog heel wat
stormen heeft te doorstaan, moge blij
ken uit allerlei studentendemonstra
ties die ook Joego-Slavië niet zijn
voorbijgegaan.
Tito gaf bij die gelegenheid nog eens
een duidelijk staaltje van zijn politie
ke vitaliteit én zijn psyohologisehe
kwaliteiten, door de eisen van de stu
denten op de barricaden tot de zijne
te maken. Ondanks deze vitaliteit
blijft de toestand van 't strategische zo
belangrijke Joego-Slavië onzeker:
want Tito is al 78.
ADVERTENTIE
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
