Evenwicht en verdraagzaamheid
nijn politieke devies'
BEZUINIGING VAN
MILJARD MOGELIJK Koningin bij
Negentienjarige Mar ja Oosterman:
„HET WAS EIGENLIJK ALLEMAAL NEP"
3PK W m
SCHOLIEREN
BELANGEN
ORGANISATIE
IS LEGENDE
GEWORDEN
KVP-lijsttrekker dr. G. H. Veringa
VNO meent:
191OENSDAG 14 OKTOBER 1970
LEIDSE COURANT
PAGINA 7
°artij kwam
nterne
rioeilijk-
ïeden
nel te boven
(Van onze parlementaire redactie)
IN HAAG „Evenwicht en tole-
Met deze twee uitgangspunten
in wil de nieuwe K.V.P.-lijst-
kker, onderwijg-minister dr. G. H.
nga (46). de volgens algemene
rwachting uiterst enerverende ver-
tzingsstrijd voor 1971 ingaan. Even-
eht omdat er weliswaar veel ipoet
beuren, maar op straffe van een
imische chaos nu eenmaal niet
tegelijk kan. Tolerantie omdat er
ertijds begrip moet zijn voor de
xlzaak om allerlei maatschappelijke
mieuwingen ter discussie te stellen,
wijl anderzijds het besef moet le-
dat in een samenleving ook met
opvattingen en rechten van ande-
i rekening gehouden moet worden,
dit spanningsveld moet dr. Veringa
komende maanden opereren.
politiek is een terrein dat dr
ringa zegt niet gezocht te hebben,
is geen uitgesproken carrière-poli-
is.,.Ik ben de politiek ingerold. Het
moeilijk na te gaan wanneer ik
cies mijn beslissingen nam. Je
*lt eerst in de zijlijn in de plaatse-
politieke functies en als minister
je al in het middenveld. Je bent
het politieke pad gaan lopen en dat
loopt door. Ze zeggen op een
•ven moment dat het er misschien
voor je in zal zitten, om lijsttrek-
te worden en zes maanden later
Veringa voelt zich, gevraagd naar
plaatsbepaling, „een duidelijke
•gressieve figuur". Hij erkent de
xlzaak van maatschappelijke ver-
uwingen. Op zijn eigen onderwijs-
heeft hij zijn wet voor de
versitaire bestuurshervorming
de Tweede Kamer geloodst. Een
lie een aantal mensen (misschien
;n de regeringspartijen) niet ver
oeg gaat. maar intussen toch in de
wereld niet in progressiviteit
overtroffen.
NZETTEN
eerder heeft dr. Veringa gezegd
het volgende kabinet vooral aan-
en moet geven voor structuur ver
eringen in het immateriële vlak.
irbij denkt hij dan voornamelijk
de vraagstukken van het toekom-
welzijn van de groeiende bevol-
Wat dat immateriële betreft,
het ook om de bereidheid geza-
ileven te zoeken, zoals die bereid-
vlak na de oorlog was. In het
teriële vlak zijn de mogelijkheden
erkt. De uitgavenstijging biedt be-
kelijk weinig speelruimte,
iere partij weet dat. Er zit hierin
eenmaal een stuk geleidelijkheid,
ondanks wordt getracht tot ver-
uivingen te komen, bij voorbeeld
behoeve van de ontwikkelingshulp
onderwijs of een grotere woning-
Verschuivingen die van een
ruitstrevende visie getuigen",
deze structurele zaken komt ook
noodzaak van een heroriëntatie op
departementale taakverdeling om
hoek kijken. Daar studeert de
tscommissie van Veen op. De raad
hetf Wetenschapsbeleid zal spoe-
?en advies uitbrengen over de
ag of de door velen bepleite aparte
ister voor wetenschapsbeleid en
inologie er moet komen.
Veringa laat in het midden of hij
zelf ook een voorstander van is,
zegt wel dat er een noodzaak
betere coördinatie bestaat. Hij on-
dndt toch wel tot zijn spijt teveel
dag tot dag bezig te moeten zijn
incidentele vraagstukken.
ik nog op het ministerie van
litie werkte zes jaar geleden wa
ved meer mensen dan nu bereid
zaken te bepraten met de direc-
-generaal of de secretaris-gene-
Nu worden alleen nog ministers
staatssecretarissen als wederpartij
voldoende niveau beschouwd. Ik
dan ook dat het nodig zal zijn
In de toekomst de ministeries
rder met staatssecretarissen te
ft op hef immateriële, strukturele
het kabinet-De Jong het niet laten
ten voor wat betreft de doorvoe-
van staatkundige vernieuwing?
Veringa: „Via het ontwerppro-
nma van prof. Steenkamp komen
>or het eerst in het KVP-
ramma duidelijke uitspraken over
men wil. Het gaat daarbij om
'lemen waarop men zich eerst ter-
moet bezinnen. Neem b.v. die
ie van die kiesdrempel. Door het
n van een kiesdrempel in West-
sland is de partij van de Neo-
Von Thadden niet in het parle-
gekomen. In nederland zou dat
gebeurd zijn. Hier evenwel vor-
de kleine partijtjes met hun ei-
geluid duidelijk een deel van het
ement. Het is daarom beter een
gemotiveerde beslissing te nemn
n vluchtige emotionaliteit tot zo-
te besluiten".
•ENTIEPROGRAM
het partijpolitieke front vindt men
ieuwe KVP-lijsttrekker een
olijke voorstander van innige sa-
werking tussen de drie christen-
pcratische partijen, KVP. AR en
Belangrijker dan het organisa-
ch samengaan van die drie acht
'eer Veringa de vaststelling van
gezamenlijk urgentieprogram op
ecember a.s.
het plan van D'66 om een ge
le tussen KVP, PvdA en D'66 tot
stan'd te brengen zegt hij: „Ik weet
niet goed wat ik daar mee aan moet.
Als D'66 daarbij als voorwaarde er
van uitgaat dat het gezamenlijk ur
gentieprogram van KVP, AR en CHU
er niet zal komen, dan is dat niet erg
realistisch. Ik begrijp het plan van
D'66 dan ook niet helemaal. Een ding
moet echter heel duidelijk zijn: de
KVP zal niet meer ontploffen.
afgeraakt. De KVP blijft bereid tot
Voelt dr. Veringa ervoor om lijnen jit
fe zetten naar de PPR?
P.P.R.
Dr. Veringa: „De PPR is anders ge
worden. De PPR van Bogaers wilde
duidelijk vanuit een christelijk geïn
spireerde visie werken. Van dit uit- j
gangspunt is men langzaam aan afge- i
raakt. De KVP blijft bereid tot sa
menwerking met andere constructieve
partijen, als men van de andere kant
maar niet zijn wensen zodanig formu-
leert dat er bij voorbaat weinig uit
een gesprek kan komen. Je kunt in de
KVP uitermate redelijke gesprekken
voeren. Zie hoe het ontwerp-Steen-
kamp tot stand kwam. Wij bieden
zeker openingen aan PPR-mensen".
Bij dit alles tekent de heer Veringa
aan dat niet hij maar partijvoorzitter
van der Stee de eerst geroepene is
voor het ingaan op eventuele contac
ten.
De heer Veringa vindt zijn voorgan
ger Cals een zeer bekwaam politicus
Van zijn kant zou hij het plezierig
Dr. G. H. VERINGA
Het hele spelletje van wie gaat er
straks met wie regeren geeft dr. Ve-
ringa intussen de vraag in de mond:
„waarom gaan wc die 28ste april ei
genlijk nog stemmen? We moeten
vermijden dat alles van tevoren al
met volstrekte zekerheid vast ligt. Er
is duidelijkheid nodig, maar we mo
gen niet vergeten dat de stembus er
ook nog is. Dan valt de feitelijke
beslissing. In Nederland kan er gezien
de politieke constellatie gemakkelijk
spanning komen tussen die duidelijk
heid en de stem van de kiezer".
Dr Veringa vindt intussen wel dat
zijn partij op basis van program ver
gelijking en wederzijdse bereidheid
tot samenwerking niet mag schromen
tot „puLlieke conclusies" te komen
voor de verkiezingen.
Het eventueel optreden van een con
fessioneel minderheidskabinet na de
verkiezingen waarop sommigen
speculeren heeft niet de voorkeur
van de toekomstige KVP-lijsttrekker.
„Er kan een situatie komen dat dit de
beste oplossing is, maar ik zou het
betreuren als dit de oplossing moet
Heeft dr. Veringa vertrouwen in de
uitslag van de stembusslag voor zijn
partij?
VERTROUWEN
..Ja, dat heb ik. De KVP is eigenlijk
toch snel haar interne moeilijkheden
te boven gekomen. De P.v.d.A. zou ook
gauw duidelijker kunnen worden. De
teruggang van de KVP is bij de Pro
vinciale statenverkiezingen vrijwel tot
staan gekomen. Er is intussen en ge
lukkig. een veel grotere vrijheid voor
de confessionele kiezers gekomen. De
bewuste kiezers hebben we behouden.
Met een fris program moet het moge
lijk zijn ook twijfelaars weer naar
onze kant te laten kijken
De nieuwe voorzitter van het Chan
nel Command, admiraal Sir William
O'Brien van de Engelse marine, is
vanmorgen door koningin Juliana
op paleis Soestdijk ontvangen. Van
links naar rechts de admiraal en
ijnv rouw, admiraal v. d. Wal Bake.
Tussen hen in de koningin.
(Van onze parlementaire redactie) I^OOIl HcrillclIlS
DEN HAAG Het Verbond van Nederlandse Ondernemingen is van AMSTERDAM (ANP) Koningin
mening, dat de stijging van de overheidsuitgaven in 1971 met ruim Juliana, de prinsessen Irene en Mar-
1.1 miljard gulden kan worden afgeremd, ronder dot dit ingrijpende voSrsSïnfvèn
gevolgen zou hebben voor afzonderlijke begrotingsposten. De regeling wil Toon Hermans one-manshow in theater
zelf de uitgavenstijging met 140 miljoen beperken. Carré bijgewoond.
Het VNO komt tot een achtmaal zo
hoog bedrag op basis van de mogelijk
heden, die door de regering zelf zijn aan
gegeven in de miljoenennota. Daarin
staan namelijk de categorieën uitgaven
genoemd, die flexibel zijn, d.w.z. die op
korte termijn voor wijziging vatbaar zijn.
Als men die categorieën, tezamen 22,5
miljard gulden omvattend, met 5 procent
zou inkrimpen, dan kom men tot een
besparing van 1,1 miljard. De regering
noemt zelf een marge van gemiddeld
5 procent. Door de afremming over de
hele linie uit te smeren, zou het nadelig
effect op de onderdelen niet groot zijn.
Het VNO heeft er herhaaldelijk op ge
wezen, dat een regering, die anderen tot
beperking der bestedingen opwekt ter af
koeling van de economie, zelf het voor
beeld moet geven. Een beperking van 140
miljoen wordt geen echte beperking ge
noemd.
Het Verbond ziet als hoodfzaak van de
inflatie de sterke groei van de collec
tieve bestedingen. De lasten ervan wor
den door de particulieren afgewenteld
door nieuwe looneisen. Men kan dit deel
van de inflatie wegwerken door de par
ticuliere sector bereid te maken die lasten
te dragen maar dat lukt zeker niet op
korte termijn of die particuliere sec-
tor verder dirigeren, wat het VNO niet
gewenst en voorts onuitvoerbaar acht. i
Daarom moet de groei van de collectieve
bestedingen maar beperkt worden, wat
betekent dat het sociale verzekerings- I
pakket streng bewaak dient te worden
(geen uitbreiding) en beperking van de
stijging van de overheidsuitgaven.
Kunst en kunstenaars
De Haagse kunstenaars Jenny Dalen
oord en Ronnie Meerts exposeren op
het ogenblik grafiek in het juist geo
pende museum in het Drentse "Wes-
terbork. In de buurt in het geheel
gerestaureerde dorpje Orvelte
heeft de graficus Toon Wegner een
boerderij tot grafisch centrum inge
licht, dat onder meer plaats biedt
aan een aantal' antieke drukpersen
Het ligt in de bedoeling er zomercur
sussen te houden.
Als een gigantische paraplu rijst dit bouwwerk op boven de bouwplaats van
een nieuwe busgarage in Kiev (Sovjet-Unie). De zuil dient straks als ont-
luchtingskanaal voor de uitlaatgassen van de vierhonderd bussen die in de
garage een plaats zullen vinden.
Drie dikke plakboeken
onder een kastje in een
muffe Utrechtse zolder
kamer. Dat is alles wat er
nog over is van de Scho
lieren Belangen Organisaties
de SBO, die in een dolle
bui op 29 mei 1968 door
de toen 17-jarige Marja
Oosterman werd opgericht.
Drie dikke plakboeken. Dat
is alles. De rest is fini.
1
3® A'v v 7-
1 \s 1 j
-i
"het maar. D'r waren
natuurlijk helemaal geen
brieven. Allicht niet. Het
interesseerde toen nog geen
hond wat er allemaal op
school gebeurde. Maar het
sloeg aan! Niet meer
normaal gewoon. De
kranten stonden vol,
berstens vol over de
SBO.
Ik holde van de ene naar
de andere lezing om alles
voor boeren, burgers en
buitenlui uiteen te zetten.
scholieren, maar ook voor
Marja zelf.
Enig speurwerk naar haar
verblijfplaats en een
bezoek aan de eerder
genoemde zolderkamer is
de moeite waard gebleken.
Het heeft duidelijk
gemaakt op wat voor
wankele grondvesten een
actiegroep soms bestaat en
hoe iets kan verwateren.
Op papiej: zag het er
allemaaEheel mooi uit.
twee jaar geleden. De SBO.
een lanc^elijk4>or&anl^»tM^«,
die ging ijveren voor de
rechten van de Nederlandse
scholieren geleid door een
17-jarige hbs-leerlinge We
lustten er toen met z n
allen wel pap van. De
kranten raakten er niet
over uitgeschreven De ene
stadssoos na het andere
dorpspatronaat
organiseerde een discussie
avond over. De
democratisering van het
onderwijs.
Nederland was in de ban
van de democratisering.
Jawel. Lieve
schooldirecteuren haakten
in op de actie en stonden
toe (om de rust te bewaren,
maar soms ook omdat ze
zelf wel inzagen dat er iets
fout zat) dat leerlingen wat
meer te vertellen kregen
Schoolraden erj
schoolparlementen schoten
als paddestoelen uit de
grond. Nederland leek aan
het begin te staan van een
nieuwe richting in het
onderwijs.
Het verdiende lekker en
Marja had geen zorgen.
Maar ja, op de duur gaat
dc lol eraf hè. We hebben
toen in november 1968 nog
dat congres gehad, maar
dat was voor mij eigenlijk
wel het einde. Wat ben ik
toen geschrokken. Kijk,
daar zaten maar even een
paar honderd scholieren,
studenten, leraren, de radio
was er, de televisie, alle
Nederlandse kranten.
Helemaal te gek, echt
u-aar, helemaal te gek
Kous af
Want wat gebeurde? Ik
had me voorgenomen om
tijdens het congres zo
weinig mogelijk te zeggen
Ik zou het openen en
sluiten en daarmee was de
kous af. De rest wilde ik
aan anderen overlaten.
Nou, je weet hoe dat
congres de mist in ging.
Oneindige discussies. En
toen kwam ik op het
podium, hè. Voor de
sluiting. Die reactie toen
vanuit de zaal.Dat
gegons van herkenning.
Daar is ze. Marja
Oosterman zelf. Op haar
hebben we hier met z'n
allen de hele dag zitten
wachten. Zij weet alles. Zij
zal wel even in een paar
woorden duidelijk maken
wat er allemaal moet
veranderen en hoe. Zij is
immers de oprichtster \'an
de SBO.Nou eerlijk, ik
voelde me op dat moment
net zoals Mao zich soms
moet voelen. Of nee.
De nu 19-jarige Marja, in
een zeer vertrouwelijke
bui: „Het heeft geen zin orri
te praten over het
jammerlijke „einde" van de
SBO. D'r is eigenlijk nooit
een Scholieren Belangen
Organisatie geweest. Het
Marja Oosterman actief tijdens een scholierencongres
zo op dat moment. Later
ben ik er eigenlijk pas over
na gaan denken.
Gruwelijke dromen heb ik
erover gehad. Ja, zou je
ook niet? Moest dan echt
de hele verandering van
mij komen? Wist ik veel.
Ja, d'r zat het een en
de SBO en verder niemand.
Hel waren drie lettertjes,
drie woorden die lekker bij
e lkaar pasten. Ik was eerst
hoofdredactrice geweest
van Kis. een blad dat we
ander fout op school, maar
ik had alleen maar de
bedoeling om dat aan te
tonen, omdat ik zin had in
actie. Verder niks. Maar
nou hing ineens alles van
Interscholair Maandblad
noemden. Het ging finaal
de mist in. A. Omdat we op
een ontzettende manier
tegengewerkt werden door
ik het in m'n broek deed
bij die gedachte. Na het
congres is toen eigenlijk
alles goed gaan
verwateren. Ik had er
die het blad niet op school
wensten te verspreiden
vanwege een blote foto in
het eerste nummer. Maar B
omdat er gewoon geen
De discussie wai op gang.
ook al gebeurde er verder
niets en ik bad bereikt wat
ik bereiken wilde: een
actie voeren die aansloeg,
Nu nog moeten ergens een
paar duizend onverkochte
vxemplaren liggen. Het
werd gewoon niet verkocht.
Op dat moment had mijn
eergevoel een behoorlijke
Verder interesseerde het
me allemaal niks.
Postzegels
Ik heb later nog één keer
geprobeerd met Iets anders
knauw gekregrn.
Dus wat deed Marja?
Marja ging na het fiasco
van Kis in een lekkere luie
stoel zitten en zei: wat nu?
Tja, ha. ha. ha. Te gek, hè?
te beginnen: een
informatiecentrum voor de
Nederlandse scholieren Ik
,had vijfhonderd gulden
geleend voor postzegels,
toen ik erachter kwam dat
nadenken bracht me op het
idee van de SBO. Kijk, Kis
was ook voor de scholen
geweest en doordat die
directeuren allemaal zo
negatief reageerden op de
verschijning van het eerste
nummer, had ik in de
gaten gekregen dat ik weer
iets in de richting van de
school moest gaan doen.
Daar lag een lekkere
markt om tegen te ageren.
Nou, om kort te gaan: ik
heb diezelfde avond nog
het Algemeen Nederlands
3ersbureau gebeld om heel Als reden voor de
Nederland gek te maken oprichting gaf ik op, dat ik
met het bericht, dat een in de Kisperiode stapels
17-jarige scholiere de brieven had gehad van
Scholieren Belangen scholieren, die klaagden
Organisatie had over de wantoestanden bij
opgericht. hun op school. Nou, vergeet
hetzelfde plan hadden. De
postzegels ben ik toen maar
vergeten en de 500 gulden
stak ik in mijn zak.
Het enige waar ik me nu
nog druk over kan maken
is de atoomoorlog. Dat
houdt me dag en nacht
bezig. Ik heb al eens een
keer Nixon willen bellen
om hem te vragen toch op
te houden met al die
flauwekul. Maar die vogel
luistert toch niet naar me.
En gelijk heeft-ie. Ja, niet
