geef iets van
ae slijter...
Cals
terug ïr
mogelijk
n politiek
Dr. Yeringa houdt vast aan
opzet universiteitswet
Opeloorlog lokt
Duitse kopers
naar Nederland
Piet de Gruyter
ten afscheid
Dienstplicht
omvormen tot
dienstbaarheid
Kapingen in
Sovjet-Unie
veroordeeld
Scherpe
prijzen
tussen dealers
Vakbonden houden vertrouwen
in toekomst van De Gruyter
Lof voor tijdig
openen overleg
Half miljoen
Tsjechen
uit partij
op visite?
kanten klaar
VITRAGE
Hulshoff
Jonge Duitsers
vinden dragen
van lang haar
teken van moed
JNDERDAG 24 SEPTEMBER 1970
LEIDSE COURANT
Leiding politie
en leger in
Noord-Ierland
gewijzigd
BELFAST (Reuter) De twee voor
naamste vredebewaarders in Noord-Ier-
land hebben woensdagavond meegedeeld
dat zij hun functie om persoonlijke rede
nen neerleggen. Het zijn luitenant-gene-
ral Sir Ian Freeland, de bevelhebber van
de achtduizend man Britse troepen in Ul
ster, en hoofdcommissaris van politie, Sir
Arthur Young.
De 62-jarige Sir Arthur, die toezicht
heeft uitgeoefend op de reorganisatie van
de Noordierse politie en met name de
ontbinding van de bij de katholieken zo
gehate protestantse hulppolitie, keert
terug naar zijn oude post bij de Londen-
se politie. Generaal Freeland (58) gaat in
februari mei; pensioen.
De Noordierse politie komt nu onder
bevel van Arthur Shillington, een pro
testant uit Ulster zelf, die een katho
lieke plaatsvervanger krijgt. Generaal-
majoor Ersbine Crum volgt generaal
Freeland op. De Noordierse vereniging
voor burgerrechten, overwegend uit ka
tholieken bestaand, heeft de benoeming
van Shillington al aangevallen.
Dr. G. Véringa
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Veringa (O
en W) zal zijn wet op de bestuursher-
vorming van de universiteiten niet aan
passen aan de wensen van dé oppositie.
De oppositie wil nog meer democratise
ring en meer experimenteervrijheid
dan de wet-Veringa toelaat.
„Een universiteit is geen particuliere
vereniging waar de leden zelf uitmaken
hoe hun zaken geregeld moeten wor
den", aldus dr. Veringa. „Een universi
teit wordt door de overheid in stand
gehouden als orgaan van de nationale
gemeenschap of van een bepaalde be
volkingsgroep". Daarom vindt de minis
ter dat de regering enkele leden van
het college van bestuur van de univer
siteit (zoals het dagelijks bestuur zal
gaan heten), zelf moet kunnen benoe
men. Daarom ook is de minister tegen
het voorstel van P.v.d.A. en D'66 om
alle leden van het college te laten
verkiezen en zonodig tussentijds te la
ten ontslaan door de universiteitsraad.
Wel zei minister Veringa gisteren toe
dat bij de benoeming van de kroonle-
den in het college van bestuur nauw
overleg zal worden gepleegd met de
universiteitsraad. Tussentijdse afzet
baarheid zou betekenen dat geen be
kwame bestuurder er nog voor zou
voelen in het college benoemd te worden,
dacht de heer Veringa. Mocht het tot een
onoplosbaar conflict komen tussen college
van bestuur en universiteitsraad, dan re
kent de minister erop dat de gekritiseerde
leden van het college eigener beweging
hun functie ter beschikking zullen stel
len.
Ook de gevraagde grotere experimen
teervrijheid wees dr. Veringa resoluut
van de hand. Experimenten die al
gaande zijn, bijvoorbeeld in Groningen,
Nijmegen en Amsterdam, zullen moeten
worden teruggedraaid als ze niet passen
in de wet-Veringa. De minister is wel
bereid de inwerkingtreding van zijn
wet voor betrokken universiteiten des
noods uit te stellen om de bestuursom-
mezwaai in de experimenterende insti
tuten zo soepel mogelijk te kunnen
later verlopen. Experimenten op het
hoogste bestuursniveau, dat van raad
en college van bestuur, zullen niet wor
den toegestaan.
Aan de Amsterdamse gemeenteuni
versiteit dreigt een nieuw bestuurscon-
flict. De gemeenteraad heeft maandag
op voorstel van de wetenschappelijke
staf een nieuwe bestuursregeling aan
genomen. De minister zei gisteren dat
De Tweede-Kamerdebatten over de
universiteitshervormingen trokken
veel belangstelling van professoren
en studenten. Hier onder meer prof.
dr. A. Schaberg van de Leidse
medische faculteit.
hij deze regeling niet zal goedkeuren.
Dr. Veringa, zo bleek gisteren in de
Tweede Kamer, tilde niet zo zwaar aan
de moeilijkheden die zouden ontstaan
doordat de universiteiten zijn bestuurs-
wet niet zouden willen of kunnen uit-
Veel KVP'ers
nog achter liem
(Van o
e parlementaire redactie)
DEN HAAG Ex-minister-president
mr. J. Cals heeft gisteravond gerea
geerd op de geruchten over zijn moge
lijke terugkeer in de politiek. In het
radioprogramma „Casa Nostra" van de
Inlich
ntonius
derlaar
01718-
5-94 r
Record.
k alle
thekers-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Dienstplicht moet
worden omgezet in dienstbaarheid. Dat
probleem gaat zich onafwendbaar aan
het volgende kabinet manifesteren. En
het is geen zaak van de minister van
Defensie alleen. Het is een zaak van
het hele kabinet: van CRM, van Onder-
7. wijs, van Economische Zaken, van Fi
nanciën, Sociale Zaken en van Defensie.
Deze zouden de omzetting van de
dienstplicht in dienstbaarheid moeten
gaan bestuderen".
Deze uitspraak doet staatssecretaris
Haex (Landmacht) in een 'gesprek in
het jongste nummer van het maandblad
G3, „kritisch blad voor militair en
maatschappij" dat is uitgegeven in sa
menwerking met „Wereldvrede", het
'blad van Pax Christi.
Staatssecretaris Haex zegt al onder
het kabinet-Marijnen een eerste poging
in die richting gedaan te hebben met
het programma van de technisch speci
alisten. Dit jaar worden de eerste voor
een burgervak opgeleide militairen af
geleverd met meename van een premie
in enkele gevallen zelfs 10.000 gul-
Hulp aan andere landen doet Ne-
NOS zei hij, dat hij weliswaar niet op
terugkeer zit te wachten, maar dat het
hem wel „heel erg interesseert".
„Ik ben nog steeds lid van de KVP",
zei hij. Hij stelde zich achter het rap
port-Steenkamp. Dit ontwerp-partijpro
gram wijst sterk in de richting van d<
PvdA. maar hierover liet de heer Cals
zich niet uit.
De KVP-voorzitter vond het een
male zaak dat de naam van Cals wordt
genoemd in verband met de kabinets
formatie na de verkiezingen van vol
gend voorjaar. Daarvóór had mr. v. d
Stee gezegd: „Er zijn velen bij ons die de
terugkeer van ex-premier mr. Cals
de politiek toejuichen. Iedereen in
partij beschouwt hem, als een voora
staand lid die een rol kan spelen bij de
komende kabinetsformatie."
ekmarkl
zaal te de
26 sept derland ook uitsluitend met vrijwilli-j
22.0C|gers. Staatssecretaris Haex: „Ik zie niet
je dat ook niet in je eigen
Entrei land zou doen. Het geeft reeksen pro-
Leid scjfblemen, maar die zijn wel oplosbaar,
Dunan ook al duurt zoiets zeker tien jaar". Het
heer LU I zal volgens de staatssecretaris minder
aai noe*^jkheden geven, wanneer je met
eenvri-iw^iSdienenden werkt,
pensen die je uit hun eigen funktie
.leefklimaat" moet halen en dan heel
snackPek aankijken tegen tradities
Voonten in de krijgsmacht.
Leiden
Cennedy
graf
Ko
*5-1503,
groen
nbakkei
en bed:
jbloerw
6 is u
j (laan
geest) -
0171'
iebt. O;
dweer
2 oktobe
gesloter
arverzor
•soonlijk
MOSKOU (AP) De Sovjet-Unie heeft
de recente kaping van vier vliegtuigen
door extreme Palestijnse guerrillaorgani
saties veroordeeld en betiteld als „tegen
burgers gerichte onrechtvaardige daden
van oorlog". Dit is het eerste rechtstreeks
commentaar hier over de kapingen die
zich hebben afgespeeld op 6 en 7 sep
tember.
Het commentaar is te lezen in de Lite-
ratoernaja Gazeta, die schrijft dat het
kapen en vernietigen van de vier ver
keersvliegtuigen door het Volksfront voor
de Bevrijding van Palestina was ge
schied zonder dat men daartoe opdracht
van het centrale comité van de Palestijn
se bevrijdingsbeweging had ontvangen.
(Van een onzer verslaggevers)
AKEN-Rotterdam Duitse autohan
delaren en vooral de Opel-dealers in
het gebied van Aken zijn hevig ont
stemd over een moordende concurrentie,
die hoe langer hoe sterker vanuit Ne
derland dreigt. Zij vrezen, dat hun om
zetten een halt wordt toegeroepen of
zelfs gevoelig zullen dalen, nu de Duitse
opelkoper in Nederland aanmerkelijk
goedkoper uitkomt. Naar gelang het
model loopt het prijsverschil zelfs meer
dan 2000 mark uiteen.
Akense dealers dreigen de Duitse be
zitters van in Nederlands gekochte
Opeis geen garantie en service te wil
len verlenen. De Duitse televisie, die
dezer dagen in dit nieuwe grenspro
bleem dook, becijferde, dat bij een
voortzetting van de huidige ontwikke
ling ongeveer 500 in Nederland gekoch
te opeis de Duitse grens per maand
zullen passeren.
Bij General Motors in Rotterdam be
trokken wagens worden bij export naar
Duitsland verkocht met aftrek van 15
procent verbruiksbelasting die G.M. be
taald heeft bij de invoer vanuit België.
Bovendien kan de Nederlandse dealer
de 11 procent B.T.W. voor zijn rekening
nemen. De Duitse dealer houdt vast aan
een binnenlandse prijsbinding van Ge
neral Motors. Bij General Motors in
Rotterdam was niemand voor commen
taar te vinden. Wel werd vastgesteld,
dat de verkoop sinds medio 1969 In
duidelijke stijgende lijn is.
De prijsverschillen tussen in Neder
land door Duitsers gekochte opeis en
die in eigen land lopen aardig op. Een
Opel Admiral toont een verschil van
liefst 2179,20 dm, een Opel Kadett. die
met enkele extraatjes in Duitsland
6027,40 dm zou kosten, kan de Duitse
koper voor 5217 dm meenemen. Het
verschil bij de Commodore ligt op
1611,66 dm.
Drie saluutschoten uit een 344 jaar oud kanon daverden over de haven van Amsterdam. Dit ter gelegenheid van een
rondreis van nazaten van de „pilgrim fathers" langs Europese steden. Het is nu 350 jaar geleden, dat de uit Engeland
gevluchte „pilgrim fathers" een nederzetting stichtten in Plymouth (Massachusetts).
(ADVERTENTIE)
UTRECHT (ANP) De drie samen
werkende vakbonden van winkelperso
neel zien de toekomst van het bedrijf
P. de Gruyter na overneming door de
Steenkolen Handels Vereeniging met ver
trouwen tegemoet. In een commentaar
op de aangekondigde fusie zei de heer
P. J. M. Maltha van de Katholieke bond
van personeel in de handel namens de
andere bonden, dat het duidelijk de be
doeling is van De Gruyter weer een
bloeiend bedrijf te maken.
besloten N.V. terechtkoman. ten wisselen. De bonden hebben nog geen
„De S.H.V. handelt als een open vennoot
schap". zo zei hij, „het eerste gesprek met
de bonden is al gevoerd voordat er de
finitief overeenstemming bestaat over de
fusie en we hebben dan ook de stellige
indruk dat men deze zaak volkomen cor
rect wil behandelen".
De heer J- van Bijsterveld van de
Katholieke bond St.-Willibrordus neemt
een afwachtende houding in, omdat het
gesprek pas op gang is gekomen. Hij
staat in ieder geval positief tegenover de
ontwikkeling. Hij acht de overneming
door de S.H.V. in het belang van het per
soneel van De Gruyter, vooral gezien de
slechte gang van zaken bij het Bossche
bedrijf. Hij heeft de indruk dat de positie
van De Gruyter zal verbeteren en dat
mogelijkheden tot expansie ontstaan.
Over de eventuele sociale gevolgen moe
ten de vakbonden nog nader van gedach-
(Van
i onzer redacteuren)
DEN BOSCH Uitgesproken in de
dagen waarin groolmocderstyd her
leeft, waarin voctvrjje rokken, roes
jes, kraaltjes en stofjes, geëmailleerde
keteltjes en (omgebouwde) olielampen
hun come-back maken, verdwijnt P.
de Gruyter en Zoon als zelfstandig
ondernemer uit onze samenleving.
Meisjes in maxi en jongens met baar
den zullen er niet van wakker liggen.
Maar er is ook nog een generatie voor
wie er nu iets verdwijnt dat jaren
lang de indruk heeft gewekt er altijd
te zijn geweest. En dat kan schokken.
De echte P. de Gruyter was de laatste
tijd toch al voor een deel onherken
baar geworden. Het moderne „Metro-
markten" is namelijk iels heel anders
dan gewoon boodschappen doen bij de
Gruyter. Dat laatste was nog moge
lijk in de tijd waarin er klanten wa
ren. Nu zijn er consumenten. Dat
maakt een heel verschil
Misschien heeft P. de Gruyter dat te
laat gemerkt. Later in elk geval dan
zijn concurrenten, die ook eerder ont
dekten dat een begrip als „betere
waar" alleen maar kon aanslaan in de
jaren waarin de degelijkheid hoogtij
vierde. Toen had een merkartikel, als
het eenmaal die status verworven had,
iets van het odium van de gouden
standaard. Voor jaren en jaren.
Zonder dat er een chemische of
pseudo-chemische toelichting bij hoef
de. Zonder dat overal Molkron of iets
Met zeer gemengd gevoel
anders aan moest zijn toegevoegd.
In heel wat steden zijn de sporen te
vinden die P. de Gruyter heeft ach
tergelaten. Sporen in de vorm van
Winkelpanden, die nog willen weten
voor wie ze gebouwd zijn en die daar
van tot de laatste steen zullen blijven
getuigen. Gevels met glanzende tegels
in hun romantisch blauw, met gouden
slingers langs de ramen en, in de
tegels gebakken, gouden letters die de
naam P. de Gruyter en Zoon vormen.
Zelfs voor wie geen letter kon lezen,
was het duidelijk wie er in de winkel
huisde.
Ook de rijke interieurs behoorden in
die dagen tot het imago een toen
onbekend woord van De Gruyter
Als je wat lang voor de toonbank
moest staan, omdat hpt zelfbedie
ningssysteem nog niet was uitgevon
den, was vrees voor verveling over
bodig. Want de winkelpanden waren
vaak versierd met grote tableaus die
de herkomst van de typische De Gruy-
terprodukten uitbeeldden. Donker
bruine negers die de cacaoplantages
bewerkten, Wesbindische meisjes in al
hun folkloristische schoonheid, stoere
schepen die de wereldzeeën bevoeren
om de koloniale waren aan te halen.
Hoeveel jeugdige klanten zullen niet
hun beurt voorbij hebben laten gaan,
gebiologeerd als ze waren door die in
tegels gebakken avonturenverhalen"
Al vroeg had De Gruyter lange tijd
speciaalzaak voor koffie, thee, choco
lade, cacao en margarine een eigen
bureau voor bouw en inrichting van
de winkelpanden die voor de speciale
signatuur zorgden. Ergens in de ar
chieven van het bedrijf moet nog wel
de naam te vinden zijn van de ont
werper van de tableaus,
tegels bij een speciale bakkerij ver
vaardigd werden.
Maar op dit moment, nu mm zich over
de boeken buigt en onderhandelt met
de SHV, is die naam even onnaspeur
baar als vele van die tableaus zelf.
Met een groot aantal panden zijn ook
de daarin aanwezige tegelversieringen
In handen van nieuwe eigenaren over
gegaan en vervolgens verdwenen.
In de tijd waarin de slagzinnen zo
schaars waren dat ze nog opvielen,
had De Gruyter er één. „En betere
waar en tien procent" 1 een uitste
kend ldaintenbimdertje zou door
niemand aan Albert Heijn zijn toe
geschreven. Evenmin als later „het
snoepje van de week". Maar die was
weer te goed, want die kon voor van
alles en nog wat gebruikt worden.
Van iemand die weinig aan zijn eigen
ontwikkeling deed, werd vroeger
steevast gezegd: „Die leest alleen de
builen van De Gruyter aan de bin
nenkant". Zo bekend waren de blauw
gestreepte papieren zakken, waarin je
van De Gray ter je koloniale waren of
de spliterwten mee naar huis kreeg.
Van lieverlee is het allemaal verdwe
nen. Eerst die „builen", toen de win
kels, nu de zelfstandigheid. „Metro-
markten" mag dan nog zo gezellig
wezen, het spreekt de consument van
heden blijkbaar niet zo aan als de
betere waar en de tien procent de
klant van vroeger.
Waarvan akte, zij het voor velen met
gemengde gevoelens vanwege dal
oude, vertrouwde.
volledig beeld, maar dat kan volgens de
heer Van Bijsterveld ook moeilijk an-
ders als men zoals De Gruyter, tijdig
bij het overleg wordt betrokken.
De Gruyter had eind 1969 in Neder
land 380 winkels, waarvan 86 supermark
ten, 43 superettes, 244 zelfbedieningsza
ken en 7 „toonbank"-winkels. De totale
personeelsbezetting in Nederland bedroeg
toen 7.309 man. van wie 1816 part-timers.
In Duitsland had De Gruyter eind vorig
jaar 116 winkels, waarvan 58 super
markten met een totale personeelsbe
zetting van 2840 personen-
WENEN (AP) Bijna 500.000 Tsjecho-
Slowaken hebben bjj de omwisseling van
de partijkaarten in de laatste maanden
het lidmaatschap van de communistische
partij verloren, zo meldt het Hongaarse
communistische orgaan Nepszabadsag.
Het schreef dat van de andei-half mil
joen leden meer dan een miljoen is over
gebleven. „Tijdens de omwisseling van de
lidmaatschapskaarten hebben 120.000
Communisten beslist wie waardig is par
tijlid te bljjven waarbij zij zich in alles
lieten leiden door hun persoonlijk oor
deel", aldus de Hoxxgaarse correspondent.
Hij voegt hieraan toe dat de overgrote
meerdei'heid van hen die het partijlid
maatschap 'hebben vex-loren zich hadden
laten meeslepen door de stroom van pro-
Dubcekgevoelens voor en na de> Sovjet
invasie van 1968. Het blad noemde deze
Tsjechoslowaken „werktuigen in de han
den van de x-eactie en het rechtse op
portunisme".
Tentoonstellingen
in het „Stedelijk"
AMSTERDAM (ANP) Van 3 oktober
tot en met 8 november zal in het Ste-
delyk Museum in Amsterdam de ten
toonstelling „People's park, Berkeley
Californic, mei 1969", worden gehouden-
Van een verwaarloosd en verlaten stuk
land maakten mensen een park voor ki
deren en moeders, voor oude mensi
voor verliefden, voor iedereen. Deze koi
idylle en het geweld dat hieraan e
eind maakte, werd vastgelegd in e
reportage op foto's en geluidsband.
Van 3 oktober tot 22 november woi
in het museum een overzichtstentoon
stelling gehouden van wex-k van de Ame
rikaanse schilder Frank Stella. Deze ten
toonstelling, die onder auspiciën staat
van The International Council van the
Museum of Modern Ai*t, New York, telt
in totaal 56 nummers, t.w. 37 schildex-ijen
en 19 tekeningen.
Tenslotte wordt van 26 september t/m
25 oktober een tentoonstelling gehouden
van kex-amische plastieken van Maggi
Giles. Deze kunstenaar werd in 1939 in
Engeland geboren en is sinds 5 jaar
werkzaam in Nedei'land bij De Porce-
leyne Fles te Delft.
(ADVERTENTIE)
vyi
hij maakt er een
fijn cadeau van
(gratis fraaie geschenkverpakking)
(ADVERTENTIE)
VANDAAG KOPEN
VANAVOND HANGEN
Den Haag Spui/Kalvermarkt
Rijswijk In de Bogaard
Leiden Nieuwe Rijn/Harjcsteeg
(Van onze correspondent Norman
Crossland)
BONN In ccn recent opinieon
derzoek heeft men Westdnitsers ge
vraagd hoe het hippieprobleem
zouden aanpakken. Zou men hen moe
ten tolereren of zou men hen voor een
bepaalde tijd naar een werkkamp
moeten sturen, vermoedelijk het soort
kamp als onder Hitier bestond? 31
procent van de ondervraagden waren
bereid te leven en te laten leven
maar 56 procent gaf de voorkeur aan
werkkampen.
De meeste jonge mensen die zijn naar
wex-kkampen zouden willen sturen
zijn in de verste verte geen hippies.
De enige duidelijke abnormaliteit is
dat zij hun haar lang dragen. Hoewel
lang haar niet zoveel gedragen wordt
in West-Duitsland als in andere wes
terse landen, besteedt men er in gi'ote
steden als Hamburg en München toch
niet te veel aandacht aan. Maar in
kleine steden moet men wel moed
hebben om het haar tot op de schou
ders te dragen.
Onlangs heeft iemand mij een ver
haal verteld over een jongen van 19
die met zijn ouders naar Badenweilei'
in het Zwarte Woud ging. Toen hij uit
de bioscoop kwam werd hij dooi' Iwee
agenten tegengehouden, in een politie
wagen gestopt en naar het bureau
gereden waar men hem ondervroeg
over wat hij in die stad deed. Pas
toen de politie met zijn ouders gespro-
ken had kxeeg hij toestemming om
weer naar het hotel te gaan. Hij had
door zijn haar achterdocht opge-
In een klein stadje in Sleeswijk-
Holstein heeft de politie juist het aan
bod van de plaatselijke vereniging
van eigenaren van herdershonden
aanvaard om te assisteren bij het
langharig werkschuw tuig zouden
bestrijden van wat wij in Holland hel
noemen. De plaatselijke krant wist al
te melden dat de1 honden al met suc
ces gebruikt waren. Toegegeven, in
dit geval was er veel schade toege
bracht aan openbai-e eigendommen,
maar niemand scheen zich in het
minst te ergeren aan de aard van de
tegenmaatregelen.
De meest extreme meningen over hoe
non-conf -mistische mindex-heden aan
gepakt moeten woi-den, worden er in
West-Duitsland vaak op na gehouden
door mensen die anders als gematigd
voor x-ede vatbaar bekend staan. In
een gesprek over wex-kschuwe jongeren
hoorde ik onlangs een man die al
eex-der indruk had gemaakt door zijn
gematigdheid zeggen: „Hitier was een
groot kwaad daax-over bestaat geen
twijfel maar weet je. die werkkam
pen van hem waren toch geen slecht
idee. In die tijd waren er geen lang-
hai-ige jongex-en''.
Deze sfeer van onverdraagzaamheid
bereikte een hoggtepunt in de Zuxd-
duitse stad Constanz. Al maanden
lang, aldus de burgemeestex-, dr. Bx-u-
no Helmie van de Christen-Democra
tische Unie, vinden er botsingen
plaats tussen de bevolking en de lang
harige jongeren.
Tijdens het popfestival dal verleden
maand gehouden werd heeft een aan
tal mensen sommige jongeren aange
vallen. Een plaatselijk raadslid, Wal
ter Eyermann van de cxtreemi-echtse
Nationaal-Democratische Pai'tij, heeft
aangeboden een groep van 40 achtens
waardige burgers te organiseren die
het hippieprobleem voor eens en altijd
moeten regelen.
Het burgerleger is er niet gekomen,
maar de haatgevoelens hebben wel
een slachtoffer gemaakt. Een jongen
een garage, is doodgeschoten terwijl
hij op het marktplein op de leuning
van een bank zat met zijn voeten op
de bank De persoon die ervan ver
dacht wordt hem'gedood te hebben. 38
iaar en kortharig, heeft gezegd dat hij
niet van plan was de knaap te doden
mnqr hem alleen maar weg te ja-
