GEVAAR POLITIE WETHOUDERS
mening
Katwijkse visserij school
haalt rijksnorm nog net
Vondst van schipper
wellicht eerste van
serie spectaculaire
nieuwe ontdekkingen
LEIDSCHENDAM
EN STOMPWIJK
IN MIJMERINGEN
Bouwfragmenten
duiden op een
nederzetting
£eictae(Souttmt
DONDERDAG 20 AUGUSTUS 1970
LEIDSE COURANT
LEIDEN Wie nu al als vaststaand
aanneemt dat het Leids college van
b. en w. de komende vier jaar zal be
staan uit burgemeester Van der Wil
ligen, mevr. Den Haan-Groen en de
heren Menken, Harmsen, Kret, Hjten
en Duyverman, kan op 1 september bij
de uiteindelijke officiële wethouders
verkiezingen in de Leidse gemeente
raad wel eens heel bedrogen uitkomen.
De mogelijkheid moet namelijk niet
worden uitgesloten dat DS '70, de afge
scheiden socialisten van de PvdA. voor
stampij gaat zorgen. Zoals bekend heb
ben KVP. de Prot. Chr. Groep en de
WD de democratisch socialistische
voorman Sannes laten vallen voor de
liberaal Duyverman.
De onderhandelingen van het Progres
sief Akkoord, de heren Van Aken en
In 't Veld, hebben aangekondigd dat
de bij het PAK aangesloten partyen
(de PvdA, de PSP en D'66) op 1 sep
tember bij de wethoudersverkiezingen
komen met tegenkandidaten, uitgezon
derd voor de KVP'er Lijten en voor de
anti-revolutionaire dominee Kret. De
PAK'ers hebben, zoals bekend, met
name grote bezwaren tegen een her
benoeming van de wethouders Harm
sen en Menken. De uitspraak „onaan
vaardbaar" is reeds gevallen. Het ziet
er naar uit dat 1 september het volgen
de spel gespeeld wordt. Stel dat de
verkiezing van de heren Menken,
Harmsen aan de orde is. WD, Prot.-
Chr. Groep en KVP stemmen voor deze
2 kandidaten en het PAK tegen. Dat
is zeker. Resten de twee stemmen van
de CPN, één van de Kabouterpartij en
één van DS '70. De CPN heeft al aan
gekondigd voor maximaal drie PAK-
wethouderskandidaten te stemmen. De
kabouter in de Leidse raad heeft zich
ook al aan de zjjde van het PAK ge
schaard. Op dit moment is de stad dus
negentien tegen negentien. Beslissend
wordt dus de stem van DS'70 in de
figuur van Sannes. De democratisch
socialisten hebben er geen twijfel over
laten bestaan dat zij met het beleid
door wethouder Harmsen de afgelopen
jaren gevoerd niet instemmen. Of hij
nu voor de PAK-kandiaten stemt of
blanco, in beide gevallen dreigt een po
litieke impasse. Stemt hij voor de PAK-
kandidaten, dan worden zeer waar-
schijnljjk 2 PAK-wethouders en 4 wet
houders uit het confessionele-liberale
blok gekozen. De PAK-overeenkomst
eist dan van de 2 PAK-kandidaten dat
zij zich terugtrekken. In deze overeen
komst staat immers, dat het PAK al
leen bestuursverantwoordelijkheid zal
dragen indien het PAK een meerder
heid krijgt in het uit zeven personen
bestaande college van b. en w. Het leed
is dan niet te overzien. Stemt de heer
Sannes blanco dan staken de stemmen.
Er bestaat echter nog een mogelijk
heid dat de heer Sannes wel voor het
confessionele-liberale blok stemt. Maar
dan zullen KVP en Prot.-Chr. Groep
met andere kandidaten moeten komen
voor de heren Menken en Harmsen.
Is dat mogelijk? Bij de KVP voelen
mej. Van Buel en de heren Driessen
en Cornelissens om privé-redenen niets
voor het wethoudersschap, terwijl de
heer Ham waarschijnlgk voor het PAK
onaanvaardbaar is. De heer Menken zit
dus vrq vast op zyn stoel. Zqn poli
tieke tegenstanders kunnen hem trou
wens ook niet zulke beleidsfouten in
de schoenen schuiven, als de heer
Harmsen, die het de afgelopen
jaren in de Leidse raad menigmaal
zwaar te verduren heeft gehad. De
vraag 1b nu: heeft de Prot .-Chr. Groep
een andere kandidaat voor de heer
Harmsen. Wil er geen tweespalt ko
men in deze proepering dan zal de kan
didaat gezocht moeten worden ln CHU-
kring, de ARP levert immers al ds.
Kret. Of de CHU onder haar raadsle
den eenkandidaat heeft, die bereid is, valt
te betwijfelen. Misschien echter wel
onder de kandidaat-raadsleden, die by
de in juni gehouden gemeenteraads
verkiezingen niet gekozen zyn. In dat
geval zal de heer Harmsen voor de
raad moeten bedanken, waardoor er
in de Prot.-Chr. Groep een plaatsje
vrijkomt. Dit lijkt vooralsnog de enige
mogeiykheid een dreigende impasse uit
de weg te gaan. Het politieke leed is
niet te overzien als de Prot .Chr. Groep
en de heer Harmsen die knieval niet
maken.
(Van een onzer verslaggevers)
LEIDEN Er bestaat een niet geringe mogeiykheid, dat de archeologische vondst
van de Zeeuwse garnalen visser K. J. Bout in de Oosterschelde de eerste van een
serie spectaculaire oudheidkundige ontdekkingen is. Aanvankelijk bestond het
vermoeden, dat het bijna achttien eeuwen oude altaar, gewqd aan de vruchtbaar-
heldsgodin Nehalennia, dat nabij Colijnsplaat werd opgevist, vanaf Domburg met
de zeestroming was meegevoerd. Maar bouwfragmenten en dakpannen, daterend
uit dezelfde periode (plm. 200 na Chr.) bevestigden later de gedachte, dat hier
sprake is van een eeuwenoude nederzetting, wellicht een thuishaven voor reizigers
alt Brittannla.
De eerste ontdekking in deze richting
werd gedaan op 15 april van dit jaar,
toen dr. P. Stuart, conservator van de
Romeinse afdeling in het Ryksmuseum
van Oudheden te Lelden, eeu tip kreeg
dat er bij Coiynsplaat benevens enkele
geologische vondsten ook enkele ze r
oude stukken steen waren opgevist. De
heer Stuart: „We dachten eerst te ma
ken te hebben met een madonnabeeldje,
maar toen we vernamen dat er in de
steen naast het beeldje ook een hondje
was gebeeldhouwd ging ons een licht op.
Dit moest Nehalennia zqn.
Geweldige waarde
Daar gekomen bleken het inderdaad
altaarfragmenten te zijn. Later ben
ik met drs. Louwe Kooqmans en nog een
paar collega's eenzelfde reisje met die
I «hipper gaan maken en toen deden we
die belangryke vondsten: een stel Ro
meinse dakpannen,' een bouwfragment"
met daaraan gemetselde dakpannen, een
reusachtig blok tufsteen en natuurlijk' de
meest spectaculaire vondst: het fyne
puntgave Nehalennia-altaar, een vondst
van geweldige wetenschappeiyke waar
de."
Wat betekent die waarde in materieel op
zicht? „Tja, als een particulier deze
vondst gedaan zou hebben, dan zou hq
er wellicht tienduizend gulden voor kun
nen vragen. En als ons eigen budget te
kort zou schieten, dan zouden we ge
noodzaakt zijn een extra subsidie aan te
vragen, want zoiets hoort natuurlijk in
een museum thuis.
Bestaat er na geen mogeiykheid, dat,
met het oog op nog meer oudheidkundige
stukken, particulieren in de buurt van
Coiynsplaat zullen gaan rondneuzen
„Dat is natuuriyk mogelijk, maar dit is
wëtteiyk verbodenE ris 'n monumenten
wet, die vermeldt, dat particulieren niet
opzettelijk naar oudheidkundige vondsten
mogen graven of zoeken. Bovendien zul
len we dezer dagen de politie aldaar ver
zoeken een oogje in het zeil te houden."
Wanneer wordt het onderzoek voortge
zet? „Zo gauw mogelijk. Vrijdag varen
we weer uit en mogelijk vinden we weer
iets.
Het bijna puntgave Nehalennia-altaar, dat vorige week in ilt Oosterschelde
werd opgevist en thans in het Rijksmuseum van Oudheden te Le.den wordt ont
tilt en daarna tentoongesteld. Een vondst van onschatbare waarde.
Een prettige bqkomstigheid zqn de aan- diepte waarop we het altaar vonden,
biedingen van diverse duikerverenigin- dat nog mogelijk, maar dat is dan ook
gen, die hulp willen bieden. Dit is na- wel de grens. De sterke stromingen (na
tuurlijk veel effectiever dan het zoeken ken dieper duiken daar zeer gevaarlqk.
met een boot met netten. Een moeilijk- Het liefst hebben we daarom beroeps
heid is echter, dat het zoeken daar niet duikers van het leger, een zaak, die spoe-
zonder gevaar is. Op twintig meter, de dig zal worden onderzocht.
Demping Trekvliet
Als de leden van de huidige, oude, ge
meenteraad a.s. maandag voor hun
laatste vergadering byeen komen, wacht
hen een zeer moeilijke en belangryke
beslissing. Wij bedoelen de demping van
de Trekvliet van Haagweg tot Telders-
kade. De raad heeft reeds op 1 septem
ber van het vorige jaar een 22 miljoen
omvattend plan aanvaard, waar deze
demping een onderdeel van was. Dit
raadsbesluit is echter door G.S. ver
nietigd. Het masker is nu gevallen.
Voteerde het oude plan, behoudens 7,1
miljoen voor de demping, 14,9 miljoen
voor noodzakelijke en aantrekkelqke
voorzieningen op verkeersgebied ten
bate van de Leidse gemeenschap, het
nieuwe voorstel verzekert uitsluitend de
demping om de bouw van de omstreden
Witte Singel-toren mogelijk te maken.
Het prae-advies van b. en w. bevat n.l.
geen enkele concrete aanwijzing, dat de
resterende 14,9 miljoen binnen afzienbare
tijd ter beschikking zullen komen. Dit
is des te merkwaardiger, omdat in het
prae-advies van het vernietigende be
sluit door b. en w. bewust de voorgeno
men werken als een geheel aan de raad
werden voorgelegd. B. en w. schreven:
„De praktyk zou ons in de heersende
omstandigheden nameiyk snel leren, dat.
indien wij ons zouden beperken tot het
werk, dat in de eerste plaats tot uit
voering moet komen, te weten de dem
ping van de Trekvliet, er aanleiding is
voor de vrees, dat het nog zeer geruime
tijd zou duren alvorens financierings
middelen zouden worden verkregen voor
een volgen donderdeel van de werken".
(Einde citaat). Het huidige voorstel
brengt voor de gemeente Leiden geen
enkele verlichting in de benarde ver
keerssituatie, integendeel. Het dient
louter en alleen de vermeende belangen
van de universiteit. Naar onze mening
mag de oude raad het nieuwe college
van b. en w. en de nieuwe raad niet
opschepen met de gevolgen van de aan
vaarding van dit voorstel. Wij bepleiten
dan ook met klem: verwerping of
minstens aanhouding, zodat de nieuwe
raad, na eigen onderzoek hierover te
zijner tyd kan beslissen.
M. BOSCH-GANS
T. MULDER
A. SEVENSTER
HET KAN BE8T ZIJN. dat de con
fessionele partyen in Lelden vin
den, dat de Kabouter, DS'70 en de
CPN heel wat leuker zitten ln de
nieuwe Leidse gemeenteraad. De mini-
part tjtjea zitten niet alleen op de wip
(wat wel eens de nodige verrassingen
kan opleveren by de verkiezingen van
de wethouders op 1 september) zy
hebben zich tevens kunnen onttrekken
aan het zgn. polarisatieproces, dat
plaataeiyk door de PAK-overeenkomst
in beweging is gezet.
Vasthoudend aan de principes van
„collegiaal bestuur" en „afspiegelings
college" zyn de confessionele fracties
naar de WD getrokken, een party met
een duideUjke politieke signatuur by
wie het heel erg moeilijk zal zyn het
eigen gezicht te handhaven: de signa
tuur van centrumpartij, die een syn
these en een verzoening probeert te
bewerkstelligen tussen de uiteenliggen-
de politieke standpunten „rechts" en
f,links", tussen conservatief en pro
gressief. Links laat zich niet verzoe
nen. In dat kamp zyn „haalbare kaart"
en „compromis" vieze woorden gewor
den. In de landspolitiek (Nieuw Links,
die direct in de hoogite boom klimt
als een PvdA-'er af wil van de anti-
KVP resolutie), maar sinds vorig jaar
ook plaatselijk, waar een dwingende
PAK-overeenkomst in elkaar getim
merd is. Met het Leidse PAK zijn geen
„zaken te doen", scheuringsbewegin
gen kan men direct de kop indrukken
door met de PAK-overeenkomst in de
hand raadsleden te vervangen door
mensen die wel de PAK-gezindheid
hebben.
HET ZOU ONS niet eens verbazen
als de heer Sannes maandagavond
bewust (of gedwongen door de lande-
lqke achterban) een politieke keuze
gemaakt heeft. Voor het kiezersvolk,
dat volgend Jaar weer mag spreken
in de kamerverkiezingen, zou DS'70
haar image van linkse partij verloren
hebben als men zitting zou nemen ln
een college, dat op voorhand al het
etiket opgeplakt gekregen heeft van
„rechts conservatief college".
HOE DE CONFESSIONELE par
tijen zich ontworstelen aan het
pijnlijk dilemma waarin men noodge
dwongen terecht is gekomen (gedwon
gen door de harde opstelling van het
PAK) is voor ons „voer voor politico
logen". Het PAK zal niet nalaten de
confessionele fracties te dwingen tot
een politieke keuze (het wethouders-
beraad heeft voldoende principiële
conflictstof opgeleverd). Wat zal op
een bepaald moment het zwaarst we
gen: de formule waarop de WD en de
onfessionelen het nieuwe college moe
ten gaan vormen of 't politieke stand
punt? Gaan de confessionele partyen
ten koste van alles proberen het col
lege in het zadel te houden Men moet
dan maar afwachten hoe de kiezers
zullen reageren. Dat dc confessionele
partijen, maar ook groepjes van men
sen binnen die partyen, in een breuk
positie gemanoeuvreerd zyn staat voor
ons vast.
De confessionele partyen kunnen
daarmee ongewild wel eens een te
hoge prijs betaald hebben voor het
„gewin" van twee wcthouderszetels.
Zy zullen constant bloot staan een
seheuring8dreiging naar rechts (WD)
of naar links.
PvdA Oegstgeest
voor openbaar
wetboudersoverleg
OEGSTGEEST De PvdA-fractie ln
de Oegstgeester gemeenteraad heeft
positief gereageerd op een voorstel van
D'66 te komen tot een openbaar overleg
van alle fracties aangaande de ideuwe
samenstelling van het college van h. en
w. PvdA-fractievoorzitter A. van Belle-
Van der Ster stelt voor het overleg niet
eerder dan volgende week te doen plaats
hebben.
Ondanks goede boterham in visserij teruglopend aantal leerlingen
De Katwijkse visserijschool
Veel leerlingen
maken na praktijk
op zee de
studie niet af
(Van één onzer verslaggevers)
KATWIJK Er is nog een beste
boterham te verdienen in de vis
serij. Daarom is het merkwaardig
dat de belangstelling voor de vis-
serijschool in Katwijk aan Zee min
der wordt. De school heeft maar
nét het aantal van twaalf nieuwe
leerlingen bereikt. Het aantal dat
het ministerie als minimum eis stelt.
„Een behoorlqk percentage van de leer
lingen maakt de studie niet af. Zq ver
trekken tussentyds, aanvaarden een baan
in het bedrtjfsleven, of gaan ter visserij.
Gelukkig vindt er nu per 1 Januari een
verandering in de opleiding plaats. Tot
nu toe is liet zo dat de leerlingen vqf
maanden op school zqn, dan gaan varen
en dan weer naar school komen. Als zij
weer terug zqn op school, blijkt dat zij
veel zyn vergeten en dat komt de studie
niet ten goede. Nu wordt het zo dat de
opleiding achter elkaar wordt afge
maakt. Deze verandering gebeurt op aan
dringen van de departement," aldus di-
rekteur Aschmoneit, die vindt dat de
huidgei gang van zaken traditioneel is
gegroeid, maar op het ogenblik ver uit
de tijd is. Daarom ook juicht hy die ver
andering van harte toe.
Geen resultaat
Onderwystechnisoh heeft de door de
praktyk onderbroken schooltijd, grote be
zwaren. Als zy eenmaal na vijf maanden
op school te zyn geweest, het zeegat uit
varen, voelen ze er niets .meer
voor om nadien weer eens vijf maanden
De opleiding voor stuurman of motordrij
ver werd vroeger gelijk gesteld met het
lager beroepsonderwijs. Dat het onderwijs
steeds op een hoger niveau komt, blijkt
uit het feit dat de opleiding nu onder het
middelbaar beroepsonderwqs valt. „De
eisen, ook binnen de visserij, worden
steeds hoger", zegt de heer Aschmoneit.
Een probleem is dat er steeds jongens
zijn die de opleiding niet afmaken, om
dat zq geld willen verdienen en wel zo
spoedig mogelijk. Het is nu eenmael niet
vereist diploma's te hebben, wil je als
visser de zee opgaan. In vrywel alle
andere beroepen is een diploma nodig.
Bij de visserq niet.
,,Ik zeg wel eens tegen de jongens: jullie
halen het geld er dik en dwars uit als je
eerst de studie afmaakt, maar men ge
looft er vaak niet in. Toch krijgen de
leerlingen nog een behooriyke toelage."
Schoolboekje
in de schoolbank te zitten." De heer
Aschmoneit vindt het byzonder belang
rijk dat een derde klas kon worden ge
vormd voor de opleiding motordryver en
stuurman en dat dit jaar examen werd
gedaan. Eerst stond men er nogal scep
tisch tegenover, maar het geweldig ge
gaan. Het was voor de eerste maal dat
leerlingen uit Katwyk na een 3-jarige op
leiding examen deden. Zq kwamen met
schitterende cqfera voor de dag.
De gemiddelde leeftyd van de jongens
was 15 Jaar. Zij kunnen nu met het di
ploma in de zak alle kanten uit. Want
als zy uiteindelijk niet veel voor de vis
serij voelen kunnen zy en dat geldt
vooral de jongens met een technische op
leiding terecht in de industrie. „Voor
de jongens met een nautische opleiding
ligt het misschien iets moeilijker", aldus
de heer Aschmoneit.
De visserij heeft volgens de directeur van
de Katwijkse visserijschool nog altqd een
goede toekomst en er is een dik belegde
boterham in te verdienen. Daar heeft
de heer Aschmoneit een boekje over ge
schreven, bestemd voor de leerlingen van
de lagere scholen, dat binnenkort van de
pers rolt. In dit boekje worden de gages
genoemd, die voor de jongsten toch al
rond de 150,- liggen. Gages van 1500
tot 2000 per maand worden aan de lage
kant genoemd.
De vissery is niet alleen voor jongens die
de vissery willen beoefenen. Ook zq die
een voorliefde hebben voor de techniek
en electronics, kunnen hun hart ruim
schoots binnen de vissersvloot ophalen.
Qwipiigue
Het ligt In het voornemen van de Kat-
wqkse visserijschool volgend jaar een
grote campagne te voeren, om meer
leerlingen te trekken. Tot nu toe adver
teerde de school alleen In kranten die
verschenen binnen een gebied waar de
vissery wordt bedreven. Volgend jaar zal
er landeiyk worden geadverteerd. „Het
is best mogelqk dat een boerenzoon geen
zin heeft om te boeren, maar visser wil
worden.
De Delftsekade in
1905, gezien
vanuit het zuiden
naar het
Sluisplein.
Veldwachter
P. Blom, die in
1S91 in
Stompwijk werd
benoemd, laat met
eat collega twee
arrestanten vrij
uit het cachot
van de gemeente.
EIDSCHENDAM en Stompwyk èn Veur ditmaal op de gebundelde oude
ansichten, die deel uitmaken van de reeks „In oude ansichten", met
stijgend succes uitgegeven door de Europese Bibliotheek te Zaitbommel.
Sinds 1 januari 1938 zijn Veur en Stompwijk samengevoegd tot één ge
meente Leidschendam. Beide gemeentedelen hebben een eerbiedwaardige
geschiedenis, maar ook uit het minder grijze verleden valt een verheugende
hoeveelheid aanschouwelijke herinneringen te puren. De samensteller van
dit deeltje is de heer C. H. Voorhoeve.
Ook Veur en Stompwyk waren in de vorige eeuw gezien als oorden voor
lusthoven en buitenplaatsen van welgestelde Rotterdamse en Amsterdamse
kooplieden en rijke Hagenaars. Er waren zo'n 23 van ln de polder rond
Stompwyk en Veur, maar er is weinig meer van over. De hertog van
Brunswijk Lünenburg heeft in Stompwijk, tegenover het kasteel Hofwyck,
zyn buiten gehad. Hij is slechts een van de talrijke „vooraanstaanden" die
in de polder tot rust kwamen.
Het boekje weet evenwel heel boeiend te vertellen (en vooral te laten zien)
over het minder aanzienlijke van Stompwijk en Veur, maar misschien Juist
daardoor is deze bundel zo aantrekkeiyk geworden. Oudere Inwoners van
beide gemeentekernen zullen er hun plezier aan op kunnen. Alle oude
schilderachtigheid herleeft in beelden. Voor het nageslacht vastgelegd ziet
men niet alleen organist Leonardus van Hagen achter zyn instrument, maar
ook de eerste bus van de heer S. Luinenburg, de stoomtramhalte by het
oude raadhuis in Veur en de heerlijke rust van een landelijke Damlaan.
Niet minder enerverend zijn de foto's van de door brand geteisterde panden
van de fabriek van Blonk, van het eerste bestuur der Veursche Groenten-
veiling in 1910, het ringrijden op de Stompwijkse-achterweg (nu Nieuw -
straat), het kruldenlerswlnkeltje van Jaan Vis ln 1890, en het vrijlaten
van arrestanten door twee koddebeiers. Kaarten met „Groeten uit Stomp
wyk" ademen dezelfde sfeer: de schooljeugd uit 1912, een klasje van
meester Fleuren, de „gezeten" geestelijkheid bij pastoor Bekkers instal
latie in 1891, de ernstige waardigheid van het r.-k. zangkoor (1891) of
zomaar de statigheid van de oude Meerlaan en de heer Jos. Suyten, de
tweede inwoner van Stompwijk die een auto bezat en in 1932 mede-oprich
ter was van de Spar in Nederland.
Het boekje bevat nog veel meer prachtigs. Het zal, naar wy stellig aan
nemen, „zijn weg wel vinden". De deeltjes Hillegom, Lelden en Llsse zyn
reeds uitverkocht. Er zullen herdrukken worden gemaakt.
Het café ,Jlet Biesse Paardomstreeks 1910. De Meerlaan met bomen
beplant eindigde or] de schoolbrug. De kolf- en kaatsbanen uit de vroegere
trjd zijn nog in tact. alleen zijn ze met een planken vloer bedekt. Vóór 1800
heette dit café „De jonge Prins", genoemd naar Willem I, de latere koning.
Omstreeks 1780 was Frederik Oroenewegen eigenaar.
