ROLLS ROYCE KOMT MET
DIESEL-WANKELMOTOR
DE AUTOMOTOR
WORDT SCHOON
Russische vloot wordt groter
SCHOOLAGENDA'S SOMS ZOUTELOOS
Bestudeerde expansie op lange termijn
Commerciële
druk achter
aggressieve
koopvaardij
Humor van
middelbare
scholieren
onderschat
Luchtmacht
krijgt basis
overlegorgaan
VRIJDAG 11 AUGUSTUS 1970
LETDSE COURANT
Van belang voor vrachtwagens
LONDEN Rolls Royce is de uitvinder van de wan]
mkelmotor te ontwikkelei
dieselbrandstof loopt. Felix Wankel heeft sinds
ankelmotor uitvond hard gewerkt aan een motor, i
li door Rolls Royce ontwikkeld is. De Rolls Royct
en hebben al enige tijd een motor die werkt, m;
gelooft dat Wankel zijn motor nog niet heeft laten 1
ijn nog zes andere maatschappijen hard bezig
ieselversie van de wankelmotor te ontwikkelen.
ege het lage gewicht cn grote kracht zeer belang
unnen zijn voor vrachtwagens.
Rolls en Wankel hebben een dubbele motor gek
én boven de ander. De onderste dient als een coi
n decompressor voor de bovenste om de druk te
die nodig is voor de spontane ontbranding van brandstof.
Andere Duitse maatschappijen, waaronder Mercedi
Krupp. en Yanmar Diesel in Japan hebben
•nkele motor te doen, maar dan 1
geweldig groot en heeft de vorm van een
ipressie te bereikei
Curtiss-Wrigth uit de VS heeft een Wankelmotor gebouwd,
waarin meer dan één brandstof gebruikt kan worden, onder
meer dieselolie, maar het compressieprobleem is opgelost
door terug te keren naar ontsteking met behulp van een
bougie. Het resultaat is goedkope brandstof en groot vermo
gen en men heeft al één motor gebruikt aanvankelijk
ontwikkeld voor helikopters voor lichte vliegtuigjes. Men
zegt dat deze motor een van de rustigste is die ooit voor
vliegtuigen gebruikt zijn.
Rolls Royce werkt met de hulp van het ministerie van
ien motor voor militaire voertuigen. Maar als
eft zal men ongetwijfeld de motor ook voor
markt gebruiken. De snelheid van de machine
>zen, de bedraagt tussen de 4.000 en 4.400 omwentelingen per minuut,
ipressor wat tweemaal zo hoog is als de snelheid van een conventionele
krijgen, diesel met gelijke kracht. Ook is de nieuwe motorkleiner dan
de conventionele. De man achter de wankelmotor van Rolls is
Frits Feller, hij heeft er al zeven jaar aan gewerkt.
>rdt de
warmtegeleiding. Erg
zeld aangeraden
De nieuwe motor i6 ook van belang in verband met de
luchtverontreiniging. Dieselmotoren hebben namelijk geen
problemen schadelijke uitlaatgassen (slechts de rookvorming is soms
nne niet hinderlijk), voordat ze een verbrandingsproces hebben met
een overmaat van lucht. Copyright The Guardian Pers
In het kader van de anti-luchtvervuilingsactie van het gem eent
Shinjuku (een hoofdstraat in Tokio) en Akasaka. Voor één dag
zonder gevaar overreden of vergiftigd te worden. Tijdens deze
"okio was er een „wandeldag in Ginza,
langer koning en wandelde en winkelde
zakte de luchtvervuiling tot eenderde in
AMSTERDAM Bü
de luchtverontreiniging
wordt vrij algemeen de
beschuldigende vinger naar
de auto geheven, die
een kwart tot een derde
want de automotor wordt
schoon. Dit zal echter wel
een verhoging van de
kosten van het autorijden
betekenen, even goed als
de maatregelen in andere
sectoren geld gaan kosten.
Dit wordt vastgesteld aan
het slot van een artikel
over de bestrijding van
luchtverontreiniging door
auto's, dat in het officieel
orgaan van de Ned. Ver.
de Rijwiel- en Autoindus
trie (RAD
week
De schonere motoren zul
len het resultaat zijn van
maatregelen die de auto
industrie thans treft om
te kunnen voldoen aan de
j dit voorjaar afgekondigde
j EEG-richtlijnen ter be
strijding van luchtveront
reiniging door uitlaatgas
sen. De eerste faze hier
van wordt op 1 oktober
van kracht, de tweede zal
op 1 oktober 1971 ingaan.
Volgens de RAI zullen de
maatregelen, die qua uit
voering maar vooral qua
research kostbaar zijn. al
in 1971 een aanmerkelijk
schonere auto op de weg
brengen.
Opgei
:rkt wordt, dal
komen in een verhoging
van de autoprijzen. Deze
verhoging wordt geraamd
op enkele tientjes tot
honderden guldens, af
hankelijk van de oplos
sing die de autofabrikant
verbetei
wordt.
Gesteld
strengere eisen, die de
Amerikaanse president
Nixon in het vooruitzicht
heeft gesteld, ook hun
weerslag op Europa
de automotoren een zoda
nig geringe emissie van
schadelijke bestanddelen
zullen hebben, dat zij in
feite als onschadelijk
kunnen worden be
schouwd.
Twee gebieden zijn aldus
het artikel (nog) niet door
de wetgever aangeraakt
het bestaande autopark
en het in goede conditie
houden van de nieuwe,
schone motoren. Het eer
ste punt wordt niet zo'n
groot probleem geacht. Na
1971 verdwijnt door gelei
delijke vervanging het
bestand aan niet-schone
auto's vanzelf. Bovendien
zou nader in EEG-ver-
band een norm gesteld
kunnen worden ten aan-,
zien van het bestaande
park, zoals ook in Zweden
is gebeurd. De
zijr
dit land zodanig ge
steld, dat er aan kan
worden voldaan als car
burateur en ontsteking
juist zijn afgesteld.
Wat de onderhoüdsfacto
ren betreft wordt ver
wacht dat nog de nodige
problemen zullen
Heteluchtmotor
in Philips bus
EINDHOVEN. Dit najaar komt
er een stadsbus in het Philips-
verkeer, die met een Stirlingmotor
is uitgerust. Het chassis is afkom
stig van DAF. Het is de eerste bus
voor praktisch gebruik, die met
een heteluchtmotor zal louen. De
motor wordt thans b|| DAF in de
bus gemonteerd. De hetelucht-
Meyer. die jarenlang in het exp
rimentcle stadium bleef verkerc
Tot dusver werd de motor alle
stationair beproefd.
(Van onze correspondent David Fairhall)
LONDEN Als de Russische oorlogsschepen ter
hoogte van Zuid-Afrika het enige bewijs ervan waren
dat de Russische vloot steeds groter en machtiger
wordt, hoefden wü ons geen zorgen te maken. De on
middellijke militaire betekenis hiervan is dat hun
aanwezigheid aldaar gezien wordt als een gelegenheid
om Zuid-Afrika fregatten en marinevliegtuigen te
leveren. Maar in feite vormen deze schepen een facet
van een expansie op lange termijn, stevig gebaseerd
fisch speurwerk waarbij aan alle aspecten van de
scheepvaart aandacht geschonken wordt: marine,
koopvaardij en de vissersvloot.
In de laatste tien jaar zijn vanaf de Baltische,
Zwarte en Japanse Zee schepèn gevaren naar ge
bieden die nog nooit eerder de Russische vlag hadden
gezien. In 1961 was een oceaanreis zoals die van de
kruiser Dzerzhinsky een buitengewone gebeurtenis
voor de Russische zeelieden, die een lange tijd van
te voren uitputtend gepland was en waarover lang
daarna nog gesproken werd. Maar sinds die tijd zijn
dat soort reizen een routinezaak geworden.
In dezelfde periode is de koopvaardijvloot uitgegrof
niddelde
per
zich r
mgev.
i mil
de handel, in het bijzonder de handel tussen Europa
en Australië gaan bemoeien. De visvangsten van de
USSR zijn de afgelopen tien jaar meer dan verdub
beld, waardoor de Russen nu, na de Peruvianen en de
Japanners, op de derde plaats zijn komen te staan.
Vanuit militair oogpunt heeft de expansie zich
(chronologisch) aldus voltrokken:
1963 (het jaar na de Cubaanse crisis» groepen Rus
sische schepen verschijnen voor lang tijd op de
Atlantische Oceaan.
1964 een klein squadron brengt een deel van het jaar
in het Middellands-Zeegebied door.
19651966 wederom bevinden zich schepen in de Mid
dellandse Zee, met nu meer schepen voor langere tijd.
1967 (het jaar na de Israelisch-Egyptische oorlog) het
squadron in de Middellandse Zee wordt permanent
en research-schepen beginnen hun onderzoekingen op
- dan de Amerikaanse zesde
Uitdaging
et men rekening houden als Sir Alee
Douglas-Home zijn bezorgdheid uit over de aanwezig
heid van Russische schepen bij de Kaap. Het is onzin
beweren dat een paar rtieer Zuidafrikaanse fregat-
:n en vliegtuigen alleen al de olieleveranties aan
i de Kaap aangevoerd). Maar
/er dat Rusland nu de Anglo-
Amerikaanse overheersing ter zee weloverwogen en
fundamenteel uitdaagt. Met de woorden van admiraal
Gorhkov: „De vlag van de Russische Marine wappert
over de wereldzeeën. Vroeg of laat zal
Amerika moeten begrijpen dat het niet langer de
Wanneer we echter de motieven achter de Russische
maritieme expansie willen beoordelen, moeten we
niet al te gealarmeert te werk gaan omdat we hier
door soms niet meer kunnen zien wat de Russen wer
kelijk gepresteerd hebben en welke les we hieruit
kunnen trekken. Hypothetische discussies of in het
geval van een wereldoorlog de Amerikaanse zesde
vloot opgewassen zou zijn tegen het Russiche
squadron in de Middellandse Zee, leidt onze aandacht
af van de manier waarop de Russische maritieme
activiteit geïntegreerd is in een campagne om de
.Arabische wereldpolitiek en economisch te infiltreren.
De Russische pogingen zijn gebaseerd op de Anglo-
Amerikaanse blunders van de Suezcrisis in 1956. Er
is nooit sprake geweest van een gevecht met Navo-
Jn de laatste i
schepen. Maar het gaat waarschijnlijk niet te ver als
we spreken over de mogelijkheid dat op een dag de
Russische schepen de toegang tot een heropend Suez-
kanaal zullen beheersen en er in naam van de Egyp-
tenaren zullen patrouilleren, dat de Russen zullen
helpen het kanaal weer bevaarbaar te maken door ge
zonken schepen op te ruimen en dat er Russen toege
voegd zullen worden aan de toezichthouders op het
kanaal als „garantie" -
te brengen
geen enkel bewijs bestaat behalve dan dat elk oorlogs
schip een mogelijk gevaar inhoudt de aandacht af
van de Russische hoop om in Zwart-Afrika vrienden
te maken en regeringen te beïnvloeden waarvoor ge
noeg bewijsmateriaal bestaat.
De bombastische Russische uitdagingen aan het adres
van de NAVO-schepen weerspiegelden ook deels de
binnenlandse strijd voor onafhankelijkheid van de
vloot binnen de defensieorganisatie in Moskou. Ad
miraal Gorhkov heeft moeten vechten voor de nieuwe
vrijheid van zijn schepen op de oceanen; hierin stond
hij tegenover invloedrijke strategen die van mening
waren dat de juiste rol van de marine was een
„trouwe helper van 't Rode Leger te zijn", en daarom
een rol moest zijn die beperkt moest blijven tot de
verdediging van de kust en tot ondersteuning.
Commentatoren discussiëren tegenwoordig graag over
de vraag of de traditionele defensieve opvatting van
de Russische marine plaats heeft gemaakt voor een
offensieve strategie. Ik dacht dat er vanuit een zuiver
militair oogpunt als dat nog bestaat alleen maar
een paar tekenen zijn die daar op wijzen; zoals het
reactiveren van de mariniers, het bouwen van
speciale onderzeeërs en het gebruik van Noordafri-
kaanse vliegvelden voor verkenningstochten. Maar
als diplomatiek wapen, om de Egyptische moraal te
steunen, militaire hulp voor India te organiseren at
om de vlag in Cuba te laten zien, is de Russische
marine duidelijk al jaren in bet offensief.
De Russische koopvaardij is soms beslist aggressiefK
bijvoorbeeld toen ze zich een plaats veroverde in de
ciële druk in het bijzonder het gebrek in Rusland aan
Het uitbreiden van de operaties van de Russische
issersvloot wordt op bijna militaire leest geschoeid»
in tegenstelling tot het indi
europese vissers. Maar ook hier
en heeft niets met de politiek 1
feit dat op trawlers elektroni
de West-
het motief duidelijk
naken ondanks het
materiaal geïnstal-
eer voedsel en pro-
goede manier om hier aan
te komen, en het is een manier die nog waardevoller
zou kunnen blijken te zijn als het voedsel zo schaars
wordt als geleerden ons willen doen geloven.
De reden waarom deze andere facetten van de Rus
sische zeemacht de aandacht van Westerse politici
behoeven in verband met de expansie van de mari
tieme activiteiten is dat de Russen geneigd zijn dit
zo te zien. In de Russische economie wordt «lies
centraal geregeld, en als het een met het ander, als
zeevaart met politiek verbonden kan worden, zal men
dit ook doen. Bijvoorbeeld, het Russisch oceanogra-
fisch researchprogramma is even belangrijk voor de
operaties van de grote vloot onderzeeërs als voor de
vissersvloot.
Hoewel er gemakkelijk herkenbare economische rede
nen zijn om nieuwe trawlers te bouwen, het feit dat
dit voorrang heeft, parallel r
(Copyright The Guardian)
koppeld aan
keuringen.
investe-
?rgen. De I
DAF BOUWT
PROEFBAAN
VOOR AUTO'S
(Van een onzer verslaggevers)
EINDHOVEN —Bij de provinciale
weg tussen de Brabantse gemeenten
Lieshout en St. Oedenrode heeft DAF
een 45 ha. groot terrein gekocht, waar
nog dit jaar zal worden begonnen met
de aanleg van een complex proefbanen
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Nog een paar
dagen en de scholen voor
/ader (die bij
te zien. die agenda's. Vooral
lie Rijam is altijd de moeite
waard geweest. Maar er zijn
andere gekomen die best tegen
Je Rijam aan kunnen. Het ge-
/olg is dat Rijam moeite heeft
i doet
bete
beprc
•erheidswe- bedrijft
de periodieke
Ook dit zal
zich meebren-
aldus het artikel.
Het is de bec
Daardoor is de agenda
delbaarder geworden lm
vendien niet altijd eve
slaagde grapjes. Zoals h<
gende: Je kijkt je aget
cn komt een bladzijde
Range Rover
h Ley land Motor Corporation
een nieuwe versie van de Land-
uitgebracht. Het is de Range
uitgerust met een V8 alumini-
km per uur. De Range Rover heeft
twee deuren en een achterklep. Op de
twee stoelen en de achterbank is
plaats voor in totaal vijf volwassenen.
Bovendien is er achter de achterbank
nog een flinke bagageruimte. De Ran
ge Rover is uitermate geschikt in het
Aangelegd
inelheidsbaan, waarop' Itoersstabilit-it,
wegligging en bestuurbaarheid en rem-
gedrag kunnen worden gemeten; een
„Belgische keiweg", waarop levensduur-
spanningsmetingen kunnen worden ver
tal verschillende soorten slecht wegdek
worden aangebracht om de gedragingen
van voertuigen te kunnen bestuderen;
en bandenkarakter, evenals vering kun
nen worden vastgesteld. Voorts zullen
worden aangelegd een croos-country-
baan, hellingen, waadplaatsen, een
«lipbaan en een stoltunnel.
dini
die
•r weer zo'n lijst,
door tot en met
71. Je gaat dar
Het tweede mogelijke nadeel
van deze agenda: de data zijn
bijzonder groot en kleurig
aangegeven, maar dit gaat ten
koste van de ruimte. Huiswerk
is wel iets vervelends, maar je
moet het dan toch maar
De Rijamagenda kost f2,95. Er
is een plastic kaft bij te krij
gen in leuke kleuren. Niet
sterk, wel duur fl,75. De
doorzichtige plastic omslagen
van vorig jaar zijn er ook nog
(f 1,15). Hierbij krijg je gratis
10 verschillende Hallmark-
wenskaarten met enveloppe.
Het mapje erom is nieuw en
aantrekkelijk, het is spijtig
dat de kaarten vergeeld
agenda's zijn praktisch
fde als de Rijams van
:r: iets kleiner formaat,
opsmuk, duidelijk
Toeg<
Paashazenjacht;
en overzichtelijk.
Universeel (f2,95), Vendex
en D.-merk f 1,50) en de Hei
agenda (f 1,50).
Al deze agenda's zijn
krijgbaar in diverse frisse
kleuren. Wat de inhoud betreft
verschillen ze weinig: ruimte
voor verschillende lesroosters,
voor een persoonlijk memo
randum, te lezen boeken, be
haalde cijfers, rooster (Rijam
heeft er boven staan: geen
rooster zonder doornen), va
kantiedata, vakantieadressen
(wat bedoelen ze ermee?), ver
jaardagen en adressen. De
ruimte voor adressen is te
klein. De vriendenkring van
de middelbare scholier wordt
sterk onderschat. De ruimte
voor aantekeningen laat ook
te wensen over, de Hema-
agenda beeft wel ruimte, twee
bladzijden per maand.
Tjeenk Willink brengt twee
agenda's uit: de Gymnasium
(f 3,50) en de Algemene
Schoolagenda (f 2,80). Ze zijn
zelfs nog iets groter van for-
Ze
lege bladzijden: plak bier je
eigen lievelingsfoto. Plaats
voor vriendje of vriendinnetje.
Deze agenda's bieden ook
ruimte voor uitgeleende boe
ken en platen, uitslagen van
sportwedstrijden (waarom in
's hemelsnaam?), nummers van
fietsenstalling en kapstok. De
posttarieven zijn niet verge
ten, zeker eem pluspunt.
Praktisch alle agenda's hebben
een bijlage en wel met Fran
se, Duitse en Engelse gramma
tica, vaak met wiskunde en
met natuurwetenschappen, de
gymnasiumagenda zelfs met
Griekse en Latijnse weder
waardigheden. Over het alge
meen hebben de leerlingen
vrij goede boeken niet? Zo'n
bijlage is dan ook totaal over
bodig, zo niet irriterend.
Vrij praktisch, maar eenderde
gedeelte van de ruimte is ge
wijd aan (technische) adver
tenties. Voor degenen die alle
luxe schuwen, de kleine Ven
dex (t 1,—), de NK-agenda
(f 1,50) of een lagere schoola
genda (f 0,40). De data moet
hierbij zelf invullen. De
V.V.D.M. NIET GELUKKIG
(ANP) BU alle onder
delen van de Koninklijke Luchtmacht
wordt een Basis Overleg Orgaan (BOO)
ingesteld. Dit heeft minister Den Toom
gisteren in een brier aan alle luchtmacht-
bases in Nederland meegedeeld. In het
BOO zullen alle geledingen van het
luchtmachtpersoncel zitting krijgen, van
manschappen tot officieren. De voorzitter
van het orgaan Is de commandant van de
luchtmachtbasis.
Niet alle zaken, die betrekking hebben
op de luchtmacht kunnen in dit minimaal
eens per twee maanden samen komende
orgaan naar voren worden gebracht.
Uitgesloten a;ijn zaken omtrent de rechts
positie en het eigenlijk werkoverleg.
Verder zijn alle onderwerpen voor be
spreking vatbaar, als maar rekening ge
houden wordt met de uitzonderingen en
het plaatselijk karakter.
De WDM, (Vereniging van dienst
plichtige militairen) deelde mee, niet erg
gelukkig te zijn met de instelling van
het BOO. De voornaamste bezwaren
gelden de bevoegdheden. De regeling van
de BOO is dermate vrijblijvend dat er
slechts ruimte wordt geschapen voor het
naar voren brengen van wensen en klach
ten, zonder dal ar op enigerlei wijze de
garantie is gegeven dat de commandant
werkelijk gehoor geeft aan de wensen
van de vertegenwoordigers, zo vindt da
vereniging.
