n
VOLKSSTERRENWACHT
BRENGT HET HEELAL
DICHTER BIJ DE MENSEN
JAAP SCHOEN HEEFT
ZELDZAAM BLOED
„Voor de rest
is m'n bloed
gewoon rood
Koroljov
schrijver
Zucht naar
gewichtig
doen
verguist
Amalrik
Scheepvaartberichten
Nieuw Links
blijft KVP
afwijzen
MOTGRCROSSTITEL
VOOR ABERG
PAGINA 6
LEIDSE COURANT
MAANDAG 10 AUGUSTUS 19 a,
SUSKE EN WISKE:
Af geprikt I
(Van een onzer verslaggevers)
ZAANDAM „Je schrikt wel even
tjes, als een paar doktoren op je af
komen stormen, terwijl je rustig een
sigaret rookt in de gang van 't
Academisch ziekenhuis in Leiden. Ik
heb daar een jaartje gelopen, gesla
pen en gegeten, omdat ik geholpen
moest worden aan een infectiereu
ma. Dus ik dacht onmiddellijk toen
ik die witte jassen zag: nou jongen
dat is mooi mis. Maar nee, ze moes
ten alleen m'n bloed even goed be
kijken voor een wetenschappelijk
onderzoek". De heer Jaap Schoen uit
Zaandam vindt het „prachtig mooi"
dat zijn bloedsamenstelling opwin
ding in de wereld van het erfelijk-
heidsonderzoek heeft gewekt, en dat
zijn hele familie in de wijdste ver
takkingen erbij betrokken wordt.
Want het bleef niet bij „alleen maar
even zijn bloed bekijken".
De bloedsamenstelling van de heer
Schoen is bijzonder zeldzaam, hij
bezit namelijk dubbele eiwitten. Het
instituut voor anthropogenetica (er
felijkheidsleer) te Leiden en met na
me dr. M. Siniscalco en professor
Rood, hebben geconstateerd dat deze
dubbele eiwitten en vooral de witte
bloedlichaampjes van groot belang
Dubbele eiwitten
van belang voor
serum tegen
afstoten bij
transplantaties
zijn voor de verdere ontwikkeling
bij transplantaties. Men heeft nog in
onderzoek of onder meer met deze
bestanddelen een serum gemaakt
kan worden tegen het afstoten. De
dubbele eiwitten in het bloed van de
heer Schoen zijn dus een ontdekking
en temeer interessant voor de erfe
lijkheidsleer omdat deze samenstel
ling ook bij sommige andere familie
leden gevonden is.
[Indianentooi
„Er kwam een professor uit Amerika
bij het onderzoek assisteren. De hele
familie Schoen werd hier bij mij
thuis geprikt. Het leek wel een
grootse familiereünie. Een nicht had
voor die gelegenheid maar een india
nentooi opgezet want de professo
ren hebben intussen ontdekt dat de
samenstelling van ons bloed vroeger
alleen nog aangetroffen is bij Eski
mo's. Indianen en Laplanders. Nu is
overigens gebleken, dat een familie
in Italië en een in Amerika ook
dragers zijn van albumine-bis".
Deze deskundige term komt zeer ge
makkelijk over de lippen van Jaap
Schoen. Tijdens zijn verblijf in het
ziekenhuis en zijn veelvuldig komen
en gaan in Leiden voor verder bloed
onderzoek heeft hij heel wat ter
men opgepikt en strooit hij er ook
kwistig mee, altijd voor de vreemd-
kijkende leek gevolgd door een meer
Bewezen is deze zaak nog niet,
Jaap Schoen noemt het als de meest I
voor de hand liggende mogelijkheid
Maar goed, De Schoenen zijn voorlo-l
pig afgeprikt, nu is de Krookfamilie|
aan de beurt. (..De professoren
den het wel fijn dat deze zaak ii
krant komt. De meeste menSen zijn!
als de dood voor bloedafname. Denken!
dan onmiddellijk dat ze niet al tel
best meer zijn. Nu is gebleken dat!
het ook alleen voor wetensehappelijk|
onderzoek voornaam kan zijn").
Door de erfelijkheidsontdekkingen|
heeft Jaap Schoen wel een i
stamboom kunnen samenstellen, wel|
niet compleet, maar hij kan
dagelijks groeien. Daaruit leest
dat de dubbele eiwitten bij de r
nen overheersen (11 tegen 2).
broers van de heer Schoen hebben
„ander bloed", maar zijn drie
en zijn kleinzoon Eddy kennen het
Brieven
JAAP SCHOEN
duidelijker vertaling.
,,Tja, ze hebben, wat afgeprikt bij de
Schoenen, maar nu zijn de professo
ren er ook achter, dat in een andere
familietak, Krook eveneens de samen
stelling te vinden is. Antje Krook
was met mijn grootvader Bernard
Schoen getrouwd. En voorouders van
oma Antje schijnen in Spanje ge
woond te hebben".
Met veel fantasie, maar ook via een
deskundig onderzoek in Leiden heeft
Jaap Schoen zich er wel een beeld
van gevormd, hoe zijn familie aan
dezelfde bloedsamenstelling is geko
men als Indianen: Eskimo's en Lap
landers. Men veronderstelt dae een
rijke voorouder, een Spanjaar, Vas-
co de Savoye, vele, vele jaren gele
den is meegetrokken met Colombus
op zijn wereldreis, tijdens welke hij
Amerika ontdekte. Vasco kan toen
best eens in Nederland zijn geweest!
ben meegenomen naar Spanje, niet-
,.A1 dat uitzoeken is een fijne hobby
geworden. Nu de zaak in de belang
stelling is gekomen, krijg ik brieven
van onbekende mensen, die mij wei
een Schoen of een Krook doorgeve
Zij hoeven natuurlijk geen familie
te zijn, maar ik geef wel mooi alles
door aan Leiden, terwijl ik de even
tuele verre familieleden bezoek. Tja.l
ik ben er wel behoorlijk tijd meel
't is voor de weten-1
E P
15 i
i Leidén I
is bezig met het zoeken
afstammelingen en probeert zo ach
ter de bron te komen. Zo zou kun
nen blijken dat de Italiaanse, Ame
rikaanse en Nederlandse familie
wellicht ook verwant zijn aan el-
..Buiten het zo nu en dan prikken in
de arm, hebben wij er totaal geen
last van. Die dubbele eiwitten heb
ben geen invloed op je gezondheid of
wat dan ook. Nee, ik ben zelfs donor
hier in Zaandam. Die witte bloedli
chaampjes zijn dus alleen maar be
langrijk voor het serum, voor c
is mijn bloed rood, gewoon rood'
Protestantse
mars afgelast
in Londonderry
LONDONDERRY (A.P.) De militan
te Noordlerse protestanten hebben het
hoofd gebogen voor de regering en de
traditionele augustusmarsen afgelast die
verleden jaar de vonk waren die de
bloedige straatgevechten en ongeregeld
heden in Ulster deden ontbranden.
Zij zulüen nu sleohts
komst in een protestantse wijk
stad organiseren.
Deserteur steekt
zich in brand
UPPSALA (A.P.) Een 25-jarige
Amerikaanse deserteur is in ernstige
toestand in een ziekenhuis in Uppsala
(Zweden) opgenomen nadat hü zaterdag
met brandende kleren uit ee,n huis was
komen strompelen.
Een woordvoerder van de plaatselijke
polïtie deelde mee dat de Amerikaan zich-
te
Twintig percent van de huid van de
jongeman is verbrand. Het is nog niet
met zekerheid te zeggen of hij in leven
zal blijven, aldus het ziekenhuis van
Uppsala.
Bulgaren met
Boris Godounov
DEN HAAG. Onder auspiciën van
Charles Aerts theaterprodukties zal de
Staatsopera van Sofia-Bulgarije in
Nederland drie voorstellingen geven van
Moussorgsky's opera Boris Godounov.
Medewerking wordt verleend door
internationaal bekroonde solisten. Koor.
orkest en ballet zijn van de Nationale
Opera van Sofia. De decors en kostuums
zijn van het Bolshoitheater te Moskou.
Ze zullen worden aangevoerd in zeven
grote vrachtwagens. Het gezelschap
bestaat uit 235 medewerkenden.
De eerste voorstelling wordtop
zaterdag 22 augustus gegeven in het
Nederlands Congresgebouw te Den Haag
Op maandag 24 en woensdag 26 augustus
zijn er voorstellingen in Carré te
Amsterdam.
DEN HAAG De Moskouse journalist
Koroljov kwalificeert de disendente
Russische schrijver Andrej Amalrik, die
wegens de autoriteiten onwelvallige pu-
blikaties gevangen zit en terecht zal moe
ten staan als iemand die zich „exhorbi-
tant gewichtig wil voordoen", „van het
Westen een goudmijn maakt met zijn
schreeuwerige boek Haalt De Sovjet-Unie
f js, mi
k l--.
AMELAND 8 vr
ANCOSPRAY II
ARCA 9 te Sydney
ABBEKERK 9 te Kaapstad
AMERSKERK 9 te Eastlondon
ARTEMI 9 te Kingston
ANGOLAKUST 8 te Dakar
ACTEON 10 vn Singapore nr Saigon
ANTILLACAPE 10 te Yokohama
ATYS 10 vn Singapore nr Bangkok
BILLITON 10 te Antwerpen
COPPENAME 8 te Panamakanaal nr
CERES 8 te Las Palm
CAPISTERLA 8
CINULTA 8 te Stanlow
DELTADRECHT 8 t a Annapolis nr
FARMSÜM 9 te Buchanan^
GORREDIJK 8 vn Wilmington nr
GOOILAND 8 vn Fort Aleza nr A'dam
JOHANNES FRANS p 9 Monapassage nr
KHASIELLA 9 vn Liverpool nr
KORENDIJK 10 te Hamburg
KARA 8 vn Laromana nr Curacao
KATWIJK 9 te Inchon
KOPIONELLA 8 vn Norkoplng nr
KRYPTOS 8*vn Mersey nr Thameshaven
KAAP HOORN 8 vn Berre nr Pauillac
MOORDRECHT p 8 A:
KARACHI 9 te Durban
KENIA 8 vn Singapore nr
KLOOSTERKERK 10 te Yc
LOVELLIA p 8 Dover nr 7
LOPPERSUM 10 te Londei
MADISONLLOYD 10 te H;
MINOS 10 te Lalibertad
MOERDIJK p 9 Manzanilli
MYDRECHT 8 vn pt Fo
STAD DEN HAAG 8 vr
TALAMANCA 9 te Turbo
NEDER EEMS 8 vn Singar
PARTHENON H
n La Spezia nr Ess
STRAAT LAGOS 9 te Beira
STRAAT MAGELHAEN 10 te Hongkor
SCHELPWIJK 8 vn d Seine nr R dam
STRAAT HONSHU 9 te Montevideo
r JOHORE p 8 New-Britain nr
TJIPONDOK 8
W1SSEKERK 10 vn Eastlondon nr
Fremantle
ZUIDERKERK 8 vn Hamburg nr Bremen
ZARIA 10 vn'Haluk nr Durban
ZONNEKERK p 8 Kaapstad nr Le Havre.
HILVERSUM Nieuw Links blijft de
samenwerking met de KVP afwijzen. Het
wil de motie-Lammcrs, waarin op het
partijcongres van 1968 deze samenwer
king werd verbroken, onverkort ge
handhaafd zien. Dit is op een bijeen
komst van een aantal Nieuw Linksers
tijdens het weekeinde gebleken.
Nieuw Links gaat een program op
stellen voor de Partij van de Arbeid
In dit program staait de „democratisering
op alle fronten van het maatschappelijk
leven centraal". Het programma moet
voor 29 augustus gereed zijn voor de
behandeling op die datum in een bijeen
komst van alle Nieuw Linksers
RKAVV won
LEIDSCHENDAM In'de serie ne
derlaagwedstrijden van RKAVV was het
Beverwij kse DEM de bekerhouder
de eerste tegenstander. DEM begon veel
belovend en reeds na enige minuten wist
de middenvoor van DEM van een ver-
dedigingsfout te profiteren (01). Fre-
deriksz maakte voor rust gelijk (11).# De
goed debuterende Nieuwenbroek gaf
RKAW een voorsprong (21). Na de
rust ging Enze zich meer met de aanval
bemoeien en de achterhoere van DEM
kon met moeite het hoofd bieden
de voortdurende aanvallen. Het doel
punt kwam toch. Enze die half met zijn
rug naar het doel stond veraste de doel
man van DEM volkomen met een schot
in de bovenhoek (31). Vlak voor
einde kwam DEM toch nog terug, i
doelman Van Baren wist van geen
LUXEMBURG De Zweed Bengt
Aberg is wereldkampioen 500 cc motor-
geworden. Hjj won zondag in Ettel-
bruck de grote prijs van Luxemburg met
Husqvarna. Dit was het laatste eve
nement voor het wereldkampioenschap.
De Nederlander Gerrit Wolsink eindigde
de eervolle derde plaats in deze mo
torcross met 9 punten.
op speculatie
Dit blijkt uit een artikel dat KorolJ
geschreven heelt voor het Russische pel'
bureau Novosti. Amalrik wordt
artikel ook beschuldigd van handel
pornografie. Volgens Koroljov prol
Amalrik toneelstukken te schrijven, tiLTj
zelfs in eigen kring geen bijval koa-i.L
oogsten. Hij scharrelde wat in schil
rijen en organiseerde privé een tentoc^^fijv
stelling in pornografie. Voor dat laatfenlar
werd hij gestraft met acht dagen heeiL hei
nis. Hij werd daarna uit Moskou verb. em
nen omdat hij geen behoorlijke arb ne
verrichtte en moest op een collection si
boerderij werken. Dit laatste was de a, en F
leiding tot het schrijven van „Niet 1
geerde reis naar Siberië". Koroljov vi
werpt Amalriks bewering dat toneelsti
ken van hem opgevoerd werden i
ters te Moskou. „Deze bewering kwi
voort uit zijn zucht naar gewichtaghe
hij wilde zich hel groote heertje voelei
Koroljov vindt Almarik een built
beentje dat zijn land en volk belaste
zijn landgenoten beschouwt als
kudde schapen en „spuugt in de p
waar alle dorpsbewoners hun water
halen". Aldus Koroljov.
Vorige week heeft een t.v.-uitzend.
plaatsgehad, waarin Almarik een 1
heeft opengedaan over de toestand
Sovjet-Unie.
Well (W.-Dl.), Maicc
manche (380 km):
Christer Hamimergren (Zwe.)
(Van e
(Ned.) 48.01,5.
i (Bel.) dertien, 5 Van Loon (Bel.)
ke Jonsson (Zwe.) 77, 4 Friedrlchs 60, 5
ammergren 59.
De Fin Mikkola heeft zondag in Hy-
vinge (Finland) de 250 cc motorcross om
de grote prijs van Finland, tellend voor
het wereldkampioenschap gewonnen. De
Belg Sylvain Geboers heeft de leiding
in het klassement om de wereldtitel be
houden. Hij bezit nu 85 punten. Tweede
is zijn landgenoot Joel Robert met 72
punten en derde de Tsjech Palm (70).
Druivenschaaktoernooi
in 's-Gravenzande
■s-GRAVENZANDE Voor de 22e
maal zal op 31 augustus, 3 en 7 septem
ber in 's-Gravenzande het bekende
Druivenschaaktoernooi gehouden wor
den. Voor de liefhebbers onder-m een
unieke gelegenheid om te starten voor
het nieuwe seizoen. Bovendien bent u
verzekerd van een partij schaak in een
gezellige en sportieve sfeer. Het prach
tige gebouw ..De Brug" te 's-Graven-
zande biedt plaats aan een groot aantal
deelnemers. Met bijna 300 deelnemers
in het vorig toernooi behoort dit toer
nooi tot één van de grootste in Neder
land. Schakers van welke speelsterkte
dan ook, kunnen inschrijven per post
wissel aan de penningmeester C. Soete-
man, Burg. Cramerlaan 1, De Lier, of
per giro op nr. 597702, ten name
penningmeester Druiventoei nooi. De
Lier, gaarne met vermelding van de
naam van uw club en de klassie waarin
uw tiental speelt. Er wordt gespeeld in
groepen van vier met twee prijzen in
elke groep. Het inschijfgeld is f4, pc-i
persoon, voor de jeugd tot en met 15
jaar f3.Bovendien kan met een team
van 4 personen worden ingeschre
ven. Naast het individuele inschrijfgeld
bedraagt dit per team f 4,
verslaggevers)
HOEVEN „Een poging om
de mensen opnieuw bewust te
maken van de wonderen in het
heelal, waar ze elke dag mee ge-
congronteerd worden, maar die
ze als heel gewoon ervaren.
Poging tot bewustmaken. Zo zou
je het werk van een volks
sterrenwacht als de onze kunnen
omschrijven. De meeste mensen
weten alleen maar dat de zon op
en onder gaat en dat ze warm is
in de 'zomer. Wij laten ze hier
zien en horeri wat de zon in
werkelijkheid is. En nu het merk
waardige: de mensen geven toe:
„dat hadden we nooit kunnen
denken". Ho? we dat doen? We
trachten al dat ingewikkeld en
moeilijk lijkende te vertalen in
begrijpbare begrippen en ver
gelijkingen, die we laten zien en
haren."
Theo Vermeesch (38) eerste full-time
directeur van de eerste Volkssterren
wacht in Nederland, vlakbij het bos-
bad in Hoeven, is niet lyrisch als hij
over het werk van „zijn" sterren
wacht vertelt. Hij is evenmin de dorre
wetenschapsman, die ver boven h"t
ondermaanse staande met een wazige
blik naar de sterren, mompelend de
namen van planeten en sterrenbeel
den voor zich uitprevelt. Verre van
dat.
Grote liefde
Hij is gewoon de ma
een idee en met een
de sterren, heelal
tracht de bedoeling
renwacht waar te maken en dat doet
hij dan samen met een staf van
vrijwillige assistenten, zijn echtgenote
(eerste en enige erkende vrouwelijke
:unstmaan waarneemster in Neder-
land), zijn adjunct-directeur Chris
Dekkers en zijn radio-astronoom de
heer E. Wessels uit Breda, docent aan
■ie t.h. ter plaatse en oven bezield van
de sterrenwacht als het hele team om
hem heen.
Bij Theo Vermeesch is het allemaal
die. bezield van
grote liefde voor
en ruimtevaart,
de volksster-
met kunstmanen begonnen. Het opspo
ren van kunstmanen aan de nachtelij
ke hemel, het bekijken van hun ba
nen en het vastleggen daarvan, veron
derstelt een zeer goed inzicht in en
begrip van de sterrenhemel, omdat de
plaatsbepaling van kunstmanen al
leen maar lean geschieden aan de
hand van de stelsels waar zij door
heen zeilen. Theo -Vermeesch had als
amateur-astronoom, wonende in het
Zeeuwse Souburg, net zijn tiendui
zendste kunstmaan opgespoord, toen
hij 'zijn sollicitatie naar de directie
functie van de Volkssterrenwacht in
West-Brabant toen nog gevestigd
bij de broeders van St.-Louis in
Udenbosch bekroond zag met een
aanstelling.
Van meet af aan heeft hij de zaken
met elan aangepakt. Om te beginnen
constateerde hij dat de sterrenwacht
buiten Oudenbosch amper bekend was.
En voorzover ze bekend was, had ze
een verkeerd imago. Het doorbreken
van beide drempels was zijn eerste
taak en het eerste succes met de
nieuwe aanpak werd geboekt in juli
I960, toen de sterrenwacht in de Ou-
denbossche Bukehofschool werd geves
tigd, en daar aan duizenden mensen
uit heel Nederland liet zien, dat de
Volkssterrcnwachl niet bepaald een
sterrekijkertjeshobby was van enkc-
Snel
..Vanaf die tijd is de ontwikkeling
snel g.gaan". zegt de heer Vermeesch..
als hij met trots kijkt hoe honderden
mensen per dag komen en luisteren
naar de wetenswaardigheden tijdens
de Zonneweek.
..Na de Bükthof zegden de breeders in
Oudenbosch, in wier gebouwen we
nog altijd zaten, ons dc hi r op. Het
bleek niet meer mogelijk de klooster
rust te waarborgen, mot een elke dag
groeiend aantal bezoekérs over de
vloer".
..Het sitchtingsbestuur, ikzelf en de
gemeentebesturen van Oudenbosch on
Hoeven hebben toen naar een snelle
oplossing gezocht, want de tijd tussen
juli 1969 en januari 1970, de maand
waarin we de sterrenwacht zouden
moeten verlaten, was uiteindelijk
maar kort. Om kort te gaan mei
medt ./erking van het ministerie van
CRM konden we in mei van dit jaar
op een uniek en storingsvrij terrein,
midden tussen de bossen rond het
bosbad in Hoeven, deze riante sterren
wacht openen".
Met de nieuwbouw en het werken
daarin groeide ook de image van de
sterrenwacht. De indruk dat het alle
maal erg ingewikkeld is en zo meer
werd dank zij ook de gerichte publici
teit en de enthousiaste medewerking
van kranten, tijdschriften, radio en
televisie weggenomen.
..Ons eerste doel is de ruimte, de
sterren maar ook de ruimtevaart te
populariseren", zegt de heer Ver
meesch. „Daarnaast werken wij we
tenschappelijk. Maar in dienst van de
mensen om met hen sterreh en ruimte
te zien, zoals ze werkelijk zijn, dat
blijft ons hoofddoel".
En op dit terrein zijn de activiteiten
van de heer Vermeesch en zijn staf
gericht. Daarom ook liet men tijdens
een Zonneweek een stoommachine
draaien, die werd aangedreven door
een zonne-oven. En daarom ver
scheen er een populair boekje onder
de titel „Een zalig hemelding", waarin
al die moeilijke zaken van de zon
duidelijk en begrijpelijk werden opge-
Maar er zijn andere activiteiten. Be
zoeken aan de permanente tentoon
stelling over sterren, kijkers en ruim
tevaart Bezoeken aan de collectie
fraaie films, di<? de sterrenwacht bezit.
Bezoeken aan de radiokamer, waar
radio-astronomen de geluiden van
sterren en kunstmanen opvangen, la
ten horen en verklaren. Er zijn wee
kendcursussen voor mensen die zelf
een sterrenkijker willen bouwen. Ze
leren 't moeilijke spiegelslijpen in étn
weekend.
Er zijn bezoekuren vooi de grote ob
servatiekoepel waa rrr.ee men de ster
renhemel, compleet met tekst en uit
leg, met al zijn geheimen bekijken
kan. Men kan er terecht voor boeken,
bouwpakketten voor kijkers, planeta
riums. Kortom, men kan er zien dat
de sterrenwacht mette laad een
volksslerrenwacht wil zijn en is.
DE BILT. Ten noorden van
Azoren lag vandaag een krachtig
gebied van hoge luchtdruk. Een
uitloper hiervan trok over Frank
rijk en Duitsland naar het Alpen
gebied. Tussen Zuid-Groenland
IJsland lag een vlak lagedruk
gebied, terwijl een tweede de
pressie ten westen van Noord-
Noorwegen werd aangetroffen.
Tussen genoemde systemen wordt
een westelijke stroming in stand
gehouden. Hierin trok vandaag e
koufront over Engeland in de
richting van het continent, een
K.N.M.l.
DEELT
MEDE:
V er-
anderlijk
brede zone met wat regen met zich
voerend. Morgen wordt het front
ten zuiden van ons land verwacht.
Een rug van hoge luchtdruk zal
dan het Noordzeegebied naderen.
Van de oceaan uit zal een golf-
vormige storing morgen tot Ier
land doordringen, waardoor later
het gedeelte van het front ten
zuiden van ons land naar
noorden zal gaan trekken. Het
weer houdt daardoor een wat ver-
mderlijk karakter.
Zon: 5.17—20.13; maan: 16.02—
12.58: hoog water Scheveningen:
f.23 en 20.55; laag water: 4.05 en
'6.29.
Vooruitzichten voor ivoensdag:
geruime tijd zonnig. Later enige
kans op regen. Temperaturen
omstreeks normaal.
Weersvooruitzichten voor woens
dag in ciffers gemiddeld over ons
land: aantal uren zon: 4 tot 11;
min. temp.: omstreeks normaal;
max. temp.: ongeveer normaal tot
3 graden onder normaal; kans op
een droge periode van minstens 12
uur: 90 procent; ftQns op een ge
heel droog etmaaL- 60 procent.
