MERCKX IS DODELIJK VOOR TOUR
„Tourorganisatie speelde
vaak met mensenlevens"
„Ik liet in deze Tour
veel zweet en bloed"
Mensenmassa wendde zich van Rondecircus af
SOIGNEUR SJENG COLLARD;
JAN JANSSEN:
im
ZOETEMELK
MISTE...
DEN HERTOG
Levitan wil
veranderingen
in de Ronde
doorvoeren
Eerste double
voor Merckx
(Van onze speciale verslaggever)
PARIJS. Zijn derde Tour
is voor soigneur Sjeng Col
lard een teleurstelling ge
worden. „Ik herinner mij
dat ik in 1967 voor het
eerst de Tour deed. Als ik
bedenk welke service we
toen in Frankrijk hadden
en ik vergelijk die met de
ervaringen van nu, dan
moet ik vaststellen dat de
Tour snel achteruit gaat".
Collard maakt een trieste ba
lans van de hotels op. „Ze du
wen je op een kamertje waar je
niet eens je masseertafels kwijt
kan. Op de Tourmalet stond
mijn collega Meyer te masseren
in een hokje onder de pannen.
Het was er ijskoud. We hebben
er een paar kasten voor naar
buiten moeten dragen om de
masseertafel op te kunnen stel
len. En er is ook geen inspraak
meer bij de maaltijden. In 1968
ging ik naar de keuken en dan
bestelde ik wat de renners no
dig hadden. Nu kom je vaak in
hotels waar je gewoon een di
ner moet nemen dat al klaar
gemaakt is". Die veranderde si
tuatie wijt Collard niet aan de
organisatie. „Het zijn de hote
liers die hun slag willen slaan.
Vele hotels weigeren tegen
woordig renners. Waarom? De
renners laten niet altijd hun
kamers netjes achter. En de ho
teliers die nog renners nemen
proberen daar een slag uit te
slaan. Ze zijn met de organisa
tie een bepaald bedrag overeen
gekomen en daar proberen ze
zoveel mogelijk aan over te
houden. Vlug een eenheidsmenu
in elkaar gedraaid en daar
moeten wij maar genoegen mee
nemen. Wij hebben Arie den
Hartog met een voedselvergifti
ging verloren omdat we in de
stationsrestauratie van Valen
ciennes bedorven vis opgediend
kregen. Ik zag het en waar
schuwde de jongens maar Arie
had de vis al opgegeten".
Cees Rentmeester zit nu nog
onder de beten van wandluizen.
Hij sliep in een hok dat niet
menswaardig was. We hebben
Henk Benjamins verloren omdat
hij niet meer kon eten. Ze heb
ben bij Caballero eigenlijk bij
na allemaal iets gehad. Wat die
Steevens heeft afgezien, hou je
niet voor mogelijk. Negen {'an
de tien renners waren met zijn
blessure naar huis gegaan. Hij
had een verrekking van hel
kniegewricht, maar daarbij een
flinke bloeding. Vaak zei hij
tegen mij: Sjeng, morgen start
ik niet meer. Dan moet je maar
praten en praten om hem over
die gedachte te tillen. Hel lukte,
hij heeft veel pijn geleden,
maar hij heeft karakter ge-
Collard die door de KNWU ook
weer is gekozen als soigneur
voor de wereldkampioenschap
pen in Leicester is ook niet te
spreken over de bevoorrading
van de renners onderweg.
„Massale valpartijen zijn er
door ontstaan. Waarom niet 15
kilometer voor de verzorgings
plaats de rode vlag omhoog en
de renners dwingen aan de
rechterkant van de weg te rij
den. De auto's van de ploeglei
ders zijn in een ommezien ge
passeerd en dan speelt men ten
minste niet met mensenlevens,
want dat was het dit jaar echt
Ook Jan Janssen liet ernstige be
denkingen horen tegen de Tour-
(Van onze speciale verslaggever)
PARIJS Met een brok in zijn
keel reed Jan Janssen de laatste
ronde op de wielerbaan van Vin-
cennes waaraan hij zulke goede
herinneringen bewaart. Afscheid
van de Tour. Janssen keert er
niet in terug. Voor Nederland
wordt daarmee een wielerepoque
afgesloten die rjjk was aan suc-
In zijn villa „Mon Repos" in
Putte is een steen gemetseld met
het opschrift: „Elke Tour heeft
een ander gezicht". En deze Ron
de van 1970 heeft Janssen doen
inzien dat het tijd is afscheid te
nemen. Hij wil niet „versukke
len" zoals een Rik van Looy. Hij
wil niet roemloos ten onder gaan.
Bovendien verlangt hij erg naar
zijn gezin en naar rust. Jaren
lang heeft hij rusteloos door
Europa gezworven. Hij was bijna
nooit thuis. En dat reizen valt
steeds zwaarder. Janssen: „Je
gelooft niet wat het voor mij be
tekent als ik 's ochtends thuis in
de tuin zit en ik om elf uur een
kopje koffie van mijn vrouw
krijg. Bovendien groeien mijn
kinderen op en aan hun opvoe
ding moet ook wat gedaan wor-
Geen Tour meer voor Jan, wat
dan? Janssen: „Ik ga nog wat
kleinere etappewedstrijden rijden
en de klassiekers." In welke
ploeg? „Ach, ik geloof dat ik
weer een jaar bij BIC zal bijte
kenen. Eerst dacht ik naar Ne
derland terug te keren. Voor de
start van de Tour werd ik door
iemand benaderd die zei dat hij
een geheel nieuwe Nederlandse
profploeg zou beginnen. Daar
voelde ik natuurlijk wel wat
voor. Die persoon zou me in de
eerste week van de Tour komen
opzoeken en dan zouden we het
contract in orde maken. Maar
hij is niet verschenen en ik voel
er ook niets voor om op m >n
knieën te gaan liggen voor een
contract. Nee. het zal wel weer
BIC worden. Op mijn leeftijd
(30) verander je niet zo vlug
meer. Wat heeft het voor zin?"
Jan Janssen heeft in deze Ronde
ongetwijfeld gevoeld dat de Ne
derlandse wielerjeugd hem heeft
overvleugeld. Op bepaalde dagen
is hij nog altijd een der» besten.
Zijn vier tweede plaatsen getui
gen daar van. Hij had zo graag
afscheid willen nemen met een
etappezege. Maar zijn laatste
Tour heeft Janssen niet veel ge
luk gebracht. Op beslissende mo
menten viel hij of werd hij ge
hinderd in de eindsprint.
Gisteravond in Vincennes keek
Janssen nog eenmaal over de
piste. Toen draaide hij zich reso
luut om. In zijn ogen blonk een
traan. „Ik ben in de Tour vaak
uitgeput van mijn fiets gevallen",
zei hij, „ik heb er veel zweet en
bloed gelaten. Maar het is niet
voor niets geweest. Ik kijk met
voldoening achterom, al valt dit
afscheid me net zo zwaar als
deze laatste Tour voor mij was."
DOOR JEAN NELISSEN
PARIJS. Het komt slechts
zelden voor dat een debutant in
de Ronde van Frankrijk zo hoot»
in liet algemeen klassement reikt
als Joop Zoetemelk deed. Hij is de
grote verrassing van deze Tour
geworden. In nauwelijks één
maand tijd is het Ie ven van Zoete
melk totaal veranderd. Van onbe
kend beroepsrenner is bij een
vedette geworden.
„In de eerste dagen was ik een groen
tje dat blij mocht zijn met zijn plaatsje
in het peleton. Maar de rennei-s reageren
nu anders. Je bent „de tweede" en dat
hebben ze geaccepteerd. Ze "geven je nu
ruimte als je roept, in de eerste dagen
zouden ze je bij wijze van spreken in
de sloot rijden".
Met zijn succes zijn nu ook de aan
biedingen uit het buitenland gekomen.
Vooral uit Italië. Moltem en Salvarani
hebben een vorstelijk aanbod gedaan.
Ze zien in Zoetemelk de man die mis
schien het volgend jaar al Merckx kan
gaan bedreigen en dat brengt veel publi
citeit. Maar Zoetemelk zal waarschijn
lijk nog een jaar bij Mars-Flandria
blijven. „Ik voel me nog te jong om
naar Italië te gaan. Ik wil liever nog
een jaar ervaring opdoen bij Mars, mis
schien dat ik daarna naar Italië of
Frankrijk ga".
Zoetemelk weigert dus contracten die
legen de honderdduizend gulden per
seizoen liggen. Hij aanvaardt het lagere
bedrag van de Nederlands/Belgische
S'oep, waar hij zich thuis voelt. „Ik
denk wel dat ik nu opslag krijg", zegt
De laatste meters van Joop Zoete
melk, die in de tijdrit naar Parijs
weliswaar werd ingelopen door Eddy
Merckx, maar desondanks zün
tweede plaats in het klassement wist
te behouden.
de immer bescheiden knaap uit Rijp-
wetering. Het zal hem in de komende
maanden financieel toch voor de wind
gaan. Zijn manager Rogier Piel heeft
reeds twintig contracten voor criteriums
in Frankrijk afgesloten. Dat is de directe
winst van zijn uitstekend gereden Tour.
Eén renner had Zoetemelk in deze
Tour graag aan zijn zijde gezien, zijn
vaste trainingspartner Fedor den Hertog.
Jarenlang zijn Den Hertog en Zoetemelk
boezemvrienden geweest. Samen hebben
ze als amateur vele successen geboekt.
Zoetemelk: „Fedor heeft mij een paar
dagen geleden uil Berlijn een kaart ge
stuurd. waarop hij mij heel veel sterkte
toewenste. Ik heb nog altijd het idee
da t li ij op een dag van gedachten ver
andert en ook beroepsrenner wordt. Hij
zou in deze Tour beslist een rol kunnen
spelen, al zou hij dan wel anders moeten
rijden dan hij tot nog toe gedaan heeft.
Fedor rijdt zich op dagen volkomen leeg.
Hij geeft dan honderd procent en dat
doe ik nooit. Want elke extra-inspan
ning die je in de Tour levert, kom je
een paar dagen later wel tegen. Ik had
op de Mont Ventoux ook gelijk met Van
den Bossche en Van Impen kunnen ein
digen. Maar ik deed het niet. De renners'
die voor mij gevaarlijk waren lagen
aohter mij en waarom zou ik dan die
extra-pedaaltrappen doen? Het is in zon
Ronde ook wel een beetje rekenen en
uitkijken".
Heeft Zoetemelk vóór de start van
deze Tour gedacht dat hjj zover kon
komen? „Nee, ik had mij een zevende
of achtste plaats gegeven. Ik zag. het zo:
eerste Merckx, tweede Ocana. derde
Pingeon, vierde l'oulidor, vijfde Van
Springel, zesde Jan Janssen en dan zou
ik of ecu ander komen". De praktijk is
in zijn voordeel uitgevallen. Mars-Flan
dria wil nu een goede ploeg om Zoete
melk bouwen. Voor 1971, voor dc grote
strijd tegen Eddy Merckx!
DOOR JEAN NELISSEN
PARIJS Nadat de laatste
tonen van het trompetgeschal
I verstorven waren, de acteurs
van het circus naar alle delen
van Europa waren uitgezworven
en de rust in het aloude Bois de
I Vincennes was weergekeerd,
kwam de bezinning. Aan het
eind van die 4359 kilometer
lange 57ste Tour de France, was
er één vraag die alles overheer
ste: Hoe lang kan die nog voort
duren?
De Parijae aristocraten Jaques Goddet
en Felix Lewitan voeren al jan-en een
verbeten strijd tegen de elementen die
de Tour bedreigen. Odk de ministeries
rioten tot nog toe de ogen voor de wer
kelijkheid, wetend dat waai- de Tour
passeerde miljoenen begeesterd toe
keken. Op de ministeries vergat men
gemakshalve de files van 10 tot 15 kilo
meter, die in de vakantietopmaand juli
ontstaan. Men had ook geen oor voor
de verwensingen van de toeristen op
weg naar <le Riviera of Spanje, die een
halve dag verloren omdat de Tour toe
vallig hun pad kruiste.
PARIJS In de geschiedenis
van de ronden van Frankrijk en
Italië zijn tot nu toe drie renners
erin geslaagd de twee grootste
rondewedstrijden in een seizoen
te winnen. Jacques Anquetil deed
het in 1964. Fans to Coppi in 1949
en 1952 en Eddy Merckx in
1970.
In 1969 werd hij van deze „dou
blé" beroofd, doordat hij in de
giro werd gediskwalificeerd we
gens een positieve reactie bij de
controle op verboden stimuleren
de middelen, toen hij in gewon
nen positie lag. Anquetil was in
1964 dertig jaar, Coppi in 1949
ook dertig en Eddy Merckx is
veruit de jongste: op 17 juni, vlak
voor het begin van de Tour werd
hij 25.
Ter vergelijking de verschillen
tussen de grote winnaars en hun
naaste concurrenten in hun suc-
eesjaven: Fausto Coppi: 1949: Gi
ro met 23 min en 57 seconden op
Gino Bartali. Tour met 10 min en
55 sec op Giho Bartali. 1952: Giro
met 9 min en 18 sec op Fiorenzo
Magni. Tour met 28 min 17 sec
op Stan Ockers.
Jacques Anquetil: 1964: Giro met
1 min en 22 sec op Italo Zilioli.
Tour met 55 sec op Raymond
Poulidor.
Eddy Merckx: 1970: Giro met 3
min 14 sec op Felice Gimondi.
Tour met 12 min 51 sec op Joop
Zoetemelk.
Uitslagen van de laatste etap
pes en eindstanden op pag. 6.
Met hetzelfde gemak legde
de steeds dringender klachten van het
beroepsvervoer naast zich neer, evenals
die van vakantiecentra waar het
dagelijks leven werd ontwricht. Men
zweeg op de ministeries, bevreesd voor
de reactie van de miljoenen langs de
kant van de weg wier ogen al uren
tevoren de weg aftuurden, speurend naar
de eerste renner. De Tour draagt immers
de grandeur van Frankrijk uit, heette
het. En zolang het circus van Goddet en
Levitan tussen dichte hagen toeschouwers
koerste, zolang de flanken van de
Alpen- en Pyreneeëncols zwart zagen
van de mensen, zolang kon het allemaal.
Er is echter vooral het laatste jaar
veel veranderd. Het lijkt plotseling
alsof de massa zich van het circus heeft
afgewend. Nog droegen de Mont
Ventoux en de Tourmalet 'n mensenlast.
En op bepaalde dagen stonden ook nog
honderdduizenden langs de wegen,
etappeplaatsen waar voor de Tour ijzige
stilte hing, waar slechts een paar
honderd toeschouwers aanwezig waren
ter begroeting van de helden.
En zodra die basis van de Tour
wegvalt zullen de anti's toeslaan, zal
men zich ook op de
welbewust worclen dut i
van de superjets de Tour
is. Dit is hel grote gevaat
bedreigt. Hoe kon het
ronde komen? Wel er zij
liet tijdperk
zover met de
i verschillende
te zakelijk
geworden, alles draait om de commercie
en dat heeft een groot deel van de
vroegere glamour verloren doen gaan.
Toen Wim van Est in het ravijn viel en
liij later in de advertenties verklaarde
1 dat zijn Pontiac toch nog liep.
gil lei
de
heeft het verdiend.
edaclionelé kolommen van het organi-
serende blad l'Equipe vandaag de dag
1 een beschouwing leest hoe de stand van
j zaken in het klassement Lou Fumagou
is, gaat dal toch te ver.
Ondanks ene Merckx heelt ook de
nivellering bij de renners grote vormen
aangenomen. Deels is dit te wijten aan
de verbetering van vooral de wegen
over de cols. Waar vroeger een grint-
dek omhoog voerde, loopt nu een redelijk
brede asfaltweg, maar ook de atleten
zijn meer gelijk geworden, meer gelijk
waardig. Waar vroeger de adelaars van
de bergen langs de hellingen in vol-
I strekte eenzaamheid omhoog dansten,
glijdt nu een peleton voorbij, slechts zo
nu en dan voorafgegaan door een
I groepje waarin zich de sterksten ver
zameld hebben die dan in de-afdaling
lering is zelfs tot in de achterhoede
doorgedrongen. Waar vroeger met tien
tallen minuten achterstand de uit
gebluste renners eenzaam een heroïsche
strijd vochten om nog op tijd binnen te
komen, verzamelen zich nu de „duiven"
in een groot peleton, dat grappen ma
kend en zonder al te grote inspanning
naar de finish reed. En ook dat spreekt
natuurlijk veel minder tot de ver
beelding van de massa.
De nivellering. In 1948 starten 120
renners in de Tour. Slechts 44 be
reikten Parijs. In 1970 startten 150,
waarvan 100 gisteren de wielerbaan van
Vincennes haalden. Hoe komt dat? Ten
eerste is het materiaal verbeterd en
de technische mogelijkheden veel groter.
In 1948 reden de renners nog met de
reserveband om de schouders, vandaag
de dag krijgen ze bij een lekke band
snel een ander wiel en wordt een op
gelopen achterstand met de hulp van
ploegmaats in een ommezien teniet ge
daan. De voorbeVeiding is door de komst
van de extra-sportieve firma's beter
geworden. In het voorjaar worden de
atleten reeds naar een trainingskamp
gestuurd. De invloed van de medische
begeleiding is eveneens zeer groot. Wie
verzwakt tijdens de ronde wordt ge-
glucose-inspuitingen (geen
Schade
Verder was er natuurlijk die ene
Merckx, wiens optreden de Tour veel
schade berokkent. Zelfs Jacques Goddet
die hem in alle toonaarden geprezen
heeft, riep zaterdag in zijn dagelijkse
kolom uit: „Wij moeten ontkomen aan
het Merckxisme"De wijze waarop
Merckx een ronde rijdt en wint, is
dodelijk voor die ronde. De hele dag
fietsen hijen zijn ploegmaats op kop
ivel
worden ingelopen. Die i
hei
ind kan
En als er iemand toch een voorsprong
neemt zit een ploegmakker van Merckx
aan zijn achterwiel gekleefd en kan de
vluchter het werk alleen opknappen,
om daarna (denk aan Duyndam in
Amiens) door de veel fittere Faemino in
de sprint geklopt te worden. Het is een
moet men bekennen knappe tactiek
om niet zoals vroeger Coppi het deed
te wachten tot de bergen, maar in de
eerste week al een voorsprong te nemen.
De mentaal ontredderde tegenstanders
gaan dan vechten voor •de troostprijzen.
De ploegen met de snelle sprinters
scharen zich aan de zijde en helpen
mee de vluchtpogingen ongedaan te
maken, evenals dit de ploegen doen die
voor de eerste plaats in het algemeen
ploegenklassement strijden. Zo werd de
koers netjes geblokkeerd en reed Merckx
rustig naar Parijs. Fausto Coppi won in
1952 de Tour met een voorsprong van
maar liefst 28 minuten en 17 seconden
op Stan Ockers. Desondanks was het een
levendige wedstrijd. Het karakter van
Merckx leent zich daar niet voor, ei
gaat geen dag voorbij of hij tiranniseert
het peleton. Zijn juk is daarom niet te
dragen.
Wat moet men doen om de ronde te
redden? Een nieuwe formule zoeken om
met slechts een tijdrit, een parcours
waarop de mogelijkheden van Merckx
minder tot hun recht komen en landen
ploegen. Felix Levitan heeft trouwens
al aangekondigd tal van veranderingen
te willen doorvoeren. Hij gaat het vol
gend jaar strenger toezien op het vormen
Vanaf vandaag verandert weer het
levenspatroon van de Tourrenners. Hul
digingen en criteriums wisselen elkaar
af Ver van dat rumoer dokteren dan
Goddet en Levitan in dc metropolc Parijs
reeds aan een achtenvijftigste Tour de
France. En die zal hun ditmaal mrer
dan ooit slapeloze nachten bezorgen.
ml
