Denemarken
Denemarken geeft
toeristen inspraak
DEEN KENT NEDERLANDER
ALS EEN ZUINIGE VERTEERDER
GROENE OASE
VOOR RUSTZOEKERS
Wff
DRANKMISBRUIK
leidt in Denemarken
onherroepelijk tot celvorming
ZATERDAG 18 JULI 1P70
Het geboorteland van 's werelds grootste sprookjes
verteller Hans Christian Andersen, heeft een bevolking
van 4.3 miljoen. Denemarken bestaat uit het schier
eiland Jutland en daarnaast 500 eilanden waarvan er
slechts 100 bewoond zijn. Ook Groenland, de witte
gigant in het onherbergzame noordpoolgebied en de
Faröereilanden halverwege de Shetlands en IJsland
behoren tot het rijk van koning Frederik de Negende,
die sinds 1947 over Denemarken regeert.
EILANDENRIJK
GEKNIPT VOOR
VISSERS EN
WANDELAARS
de
Haast is
er bij
de Deen
niet bij
In oppervlakte is Denemarken
iets groter dan Nederland; "het
landschap is vrijwel overal
heuvelachtig. Een extra-char
me vormen de oude kastelen
en de talrijke zadeldakkerkjes,
waarvan de voorkant steeds
naar het westen wijst. Dene
marken heeft, met uitzonde
ring van het populaire eiland
Bornholm, geen rotsen, maar
daarvoor in de plaats heeft
het wel kilometers vriendelijk
strand gekregen. Te midden
van dit stille, vriendelijke
land, dat overal de zee ont
moet, is de Deen zelf ook een
toonbeeld van kalmte en
vriendelijkheid. Een Deen
weet nauwelijks wat haast is
en opjagen is er wat hem
betreft niet bij. Dat is geen
luie karaktertrek van hem,
vergis u niet, maar een bewijs
van zijn evenwichtigheid.
Denemarken heeft voor de
toerist een hoop in petto. We
noemen een paar voorbeel
den:
KOPENHAGEN. Trotse hoofd
stad met een waterdichte, in
ternationale image, die het
niet helemaal waar maakt.
Met name de Amsterdammer
zal zich tijdens zijn wandeling
door Kopenhagen afvragen,
waar de stad in hemelsnaam
al die kapsones vandaan heeft
gehaald.
Kopenhagen is 800 jaar gelei
den gesticht door bisschop
veldheer Absalon. Toen kon je
die twee banen goed combine
ren. De herinnering aan deze
strijdvaardige prelaat wordt
nog altijd levend gehouden
door middel van het ruiter
standbeeld in het hart van de
stad. Sinds 1536 is Kopenha-,
gen de hoofdstad van het land.
Bezienswaardigheden: het ko
ninklijk paleis Amalienborg,
het slot Christiansborg en de
Stroget, een verzameling van
vijf winkelstraten, waar de
voetganger alleenheerser is.
En dan natuurlijk Tivoli, het
pretpark in het hart van de
stad, waar een zomer lang de
Deense vreugde gedempt
woedt. Er is van alles te doen:
symfonieconcerten, ballet, pan
tomime, openluchtvoorstellin
gen, vuurwerk en een perma
nente kermis. Er zijn 23 res
taurants, maar niemand kijkt
u ook achterdochtig aan, als u
de meegebrachte boterhammen
uit de knapzak haalt. Minder
bekend dan Tivoli is het ver-
maakspark Bakken aan de
andere kant van de stad,
geen entree wordt geh
(hollen Nederlanders!)
de sfeer een stuk gemoedelij
ker is. Hier gebeurt het tegen
sluitingstijd, dat Deen en bui
tenlander broederlijk arm in
arm over de tafels dansen en
het schuimend bier uit eikaars
kroezen drinken.
Noord-Seeland
Het noorden van het eiland
Seeland is een bosrijk gebied
met veel meren en stille
stranden. In het slot Kronborg
in Helsingor. dat uitziet over
Sont en Kattegat, situeerde
Shakespeare zijn beroemde
Hamlet. De grootste beziens
waardigheid van het eiland is
de domkerk van Roskilde met
zijn rode muren en slanke to
rens. In deze kerk liggen 36
Deense koningen en koningin
nen begraven. Dichtbij de
domkerk is een museum met
meer dan duizend jaar oude
Vikingschepen, die eeuwen
lang op de bodem van de Ros-
kildefjord hebben gelegen.
Een drie kilometer lange brug
verbindt Seeland met de buur-
eilanden Lolland en Falster.
Een andere brug leidt naar
het eiland Mon. Het landgoed
Knuthenborg op Lolland bezit
het grootste park van Dene
marken, aangelegd in de be
proefde Engelse stijl. Op het
eiland is ook een spoorlijn,
waar ouderwetse treinen lo-
IEsjVO
Een vakantie in een echte Deense boerderij is in korte tijd een toeristische topper van de
eerste orde geworden. Vooral bij Engelsen en Nederlanders valt deze sfeervolle en
goedkope manier van vakantievieren danig in de smaak.
pen. Voor rustzoekers is See
land een ideaal toeristenge
bied.
Bornholm
Bornholm is een vakantiepa
radijs in miniatuur met een
kustlijn van slechts 110 kilo
meter. Het ligt in de Oostzee,
45 minuten vliegen en zes uur
varen van Kopenhagen. In de
vakantieperiode zijn er dage
lijks tien. scheeps- en vijf
vliegverbindingen vanuit De
nemarken en Zuid-Zweden.
Ook heeft het eiland goede
verbindingen met Duitsland.
Typerend voor Bornholm is de
grillige rotskust. Daarnaast
heeft het eiland uitgestrekte
bossen, heiden en een 50 kilo
meter lang zandstrand. De ei
landbewoners, weten, wal lek
ker eten is. Met name hpn
visgerechten zijn terecht be
roemd. Ook met bier en aqua
vit kunnen ze aardig over
weg.
Funen
Het eiland Funen in het hart
van Denemarken, is een
schoolvoorbeeld van landelijke
gastvrijheid. Smalle, door heg
gen omzoomde binnenwegen
doorsnijden het vruchtbare
land, waar sprookjesschrijver
Andersen geboren werd. De
kustlijn is rijk voorzien van
charmante havenstadjes.
Daarvopr liggen ontelbare
kleine groene eilanden, die sa
men de Archipel van Funen
vormen. Een ideaal water
sportgebied.
Jutland
Jutland is de grote broer in
Denemarken. Uitgestrekt en
dun bevolkt. De lucht is er
voor Nederlandse begrippen
onwerkelijk
nooit veraf. Het schiereiland
heeft in het oosten een fjor
denlandschap en in het westen
een ruige natuur mét onaf
zienbare wouden. Er zijn ook
fraaie steden: Ribe, dat zich in
stralend steenrood boven het
heuvellandschap verheft, Ton
der Ebeltoft, Kolding, Vejle en
Silkeborg zijn stuk voor stuk
een bezoek waard. Arhus, Jut-
lands grootste en Denemar-
kens op één na grootste stad,
en Aalborg worden door de
Jutlanders zelf hoger aange
slagen dan Kopenhagen, dat
men een ..saaie, duffe stad"
vindt. De havenstad Esbjerg is
een ideaal uitgangspunt voor
verwoede vissers.
Groenland
Groenland, het grootste eiland
ter wereld, heeft een 3000 me
ter dikke ijskap, die driekwart
van het oppervlak bedekt. Het
ijsvrije land langs de kust en
op het eiland wordt bewoond
door 40.000 Groenlanders en
door zeepapegaaien,
muskusossen, konijnen, sneeuw-
uilen, mussen, eenden, gan
zen en honderdduizenden
meeuwen. Hengelaars vinden
hier verrukkelijke en vaak
nog door niemand ontdekte
visgebieden. U vindt hier de
beroemde Groenlandse zalm
en de kabeljauw.
De Faröer
Halverwege de Shetlands en
IJsland liggen de Faröer, die
vooral de natuurliefhebber
zullen aanspreken. Vissers en
bergwandelaars komen hier
volledig aan hun trekken. De
eilanden bestaan grotendeels
uit rotsen en riffen, die steil
oprijzen uit de zee en door de
oorverdovende branding tot
grillige reuzen-edelstenen ge
slepen zijn.
Hoe kom ik in Denemarken
Per auto reist u via West-
Duitsland. U kunt de Auto
bahn nemen via Bremen en
Hamburg of de zogenaamde
„Groene Kustweg", die hoofd
zakelijk langs de Noordzeekust
leidt. Reizigers met bestem
ming Jutland kunnen het best
via Flensburg gaan. Moet u in
oostelijk Denemarken (Kopen
hagen) zijn, dan kunt u beter
via de Oostzeeroute gaan. Er
zijn uitstekende veerbootver
bindingen tussen West-Duits-
land en Denemarken. De
meest bekende: Puttgarden-
Rodby (de zogenaamde Vogel
trekroute), Travemünde-Ged-
ser. Gelting-Faborg en Kiel-
Bagenkop. Wie de trein prefe
reert neemt de Scandinavië-
expresse of de Nord-Westex-
presse. Als u per trein naar
Jutland reist, moet u in Ham
burg overstappen.
:e attractie op Jutland is het LEGOLAND in Billund,
boerderijen en een museum met een unieke verzameling i
miniatuurstadje met treintjes,
i 300 antieke poppen.
Niet de blaadjes met blote nimfen
en liet reuzenrad in de Kopenhaagse
vcrmaakluin Tivoli, maar boerderijen,
onbewoonde eilanden en gebenedijde
visstekkics blijken de magneten te
zijn, die Nederlanders naar Denemar
ken trekken. Men verwacht er dit
jaar tussen de 150.000 en 175.000. wat
ten opzichte van 1969 een forse stij
ging betekent van zo'n 30 tot 40 pro
cent.
..Het zijn vooral rustbezockers en de
kampeerders, die naai het noorden
gaan", meent mevrouw G Noordewicr-
Everts. die het gloednieuwe Deens
Verkeersbureau in Amsterdam leidt,
„alleen de zomerhuisjes en bungalows
op Jutland cn Funen worden in deze
maanden al voor zeventig procent
door Nederlandcis bewoond. Daar
naast zijn de boerderijvakanties hele
maal „in". De Engelsen leveren daar
voor hel grootste contingent gevolgd
door de Duitsers en de Nederlanders.
Het is dan ook een aantrekkelijke en
goedkope manier om kennis te maken
met het Deense volk".
Om nog een paar cijfers te noemen:
van de loeristenstroom naar Dene
marken vorig jaar 11 miljoen
neemt Nederland ruim een tiende deel
voor zijn rekening. Het staat daarmee
op de vijfde plaats achter Duitsland.
Zweden, Amerika enEngeland. Van
die elf miljoen waren 9 miljoen Duit
sers, wat bijna lijkt op een ouderwet
se invasie. In feite betreft het hier
echter grotendeels dagjesmensen, die
even over de grens wippen om goed
kope levensmiddelen voor het week
end in te slaan. Deze snelle vocdsel-
trips leverden Denemarken in 1969
ruim 2.00 miljoen gulden op, waarmee
onze oosterburen op de Deense valu-
talijst de derde plaats innemen na
Zweden (250 miljoen gulden). Neder
land doet het allemaal wat_ zuiniger
aan, Nederland houdt als vanouds de
eeltige knuist op de knip en bedenkt
zich tien maal, voordat hij één keer
zijn tanden in het smörrebröd zet. Dat
is nu eenmaal een trekje van ons
volk, waar het buitenland rekening
mee dient te houden, (niet voor niets
roept dan ook een Italiaan bij het
/.ion van een Nederlands nummerbord
"Niente Lire").
In Denemarken geeft de Nederlan
der gemiddeld 160 gulden uit. Dat is
bijna 600 gulden minder dan het be
drag, wat de Amerikaan er stuk slaat,
en 500 minder, dan de Noor voor zijn
Deense uitje had uitgetrokken. On
danks die zuinigheid vloeide er dank
zij het toerisme toch nog een miljard
gulden Denemarken binnen, wat
een stijging van 11.2 proeent be
tekende in vergelijking met '68. En de
Denen hopen al weer half en half, dat
dit bedrag verder zal oplopen tot ruim
1.5 miljard in 1975 en 2 f- miljard in
Nou. op de Nr- enen ze
Het Deens Verkeersbureau in Amster
dam gaat inspraak verlenen aan Ne
derlanders, die dit jaar een bezoek
hebben gebracht aan het Deense ei
landenrijk. Dit zal gebeuren via een
grootscheepse enquête, waarin onder
meer gevraagd zal worden, of men
tevreden is over het verblijf in Dene
marken en over de toeristische infor
matie vooraf. Ook zal men trachten te
achterhalen, wat de Nederlander in
Denemarken heeft gemist, wat hem
ergerde, opwond, des duivels maakte
en hem tot een stampvoetend „dat is
eens maar nooit weer" bracht.
„Het is een vreemde zaak", aldus de
voorlichters op de vooruitgeschoven
Deense post in Amsterdam, „dat we
elk jaar opnieuw ons uiterste best
doen om zoveel mogelijk mensen tna
de reisbureaus naar Denemarken te
sturen en daarna nooit meer iets van
ons laten horen. Als niet commerciële
instelling hebben wij immers de heili
ge opdracht om te leren van de erva
ringen van Nederlanders, die Dene-
marken bezocht hebben. Het is een
feit, dat de kleinste teleurstelling een
toerist kan frustreren. Als er iets mis
gaat op vakantie, is het daarom belet-
om het gelijk te horen, zodat je maat
regelen kunt nemen om herhalingen
te voorkomen. Alle partijen zijn daar
mee gediend: de Nederlander, omdat
hij zijn ergernis kan kanaliseren en
de Deen. die een eventuele fout kan
verbeteren. Het heeft geen zin om
peperdure reclamecampagnes te voe
ren. als een deel van de ex-vakantie
gangers met de pest in zijn lijf terug
komt en lopende anti-reclamezuilen
voor Denemarken worden. Tot nog toe
hoorde je incidenteel van zaken, die
fout waren gelopen, maar een onder
zoek op grootscheepse wijze is nog
nooit door één land ingesteld.
Wij hebben besloten deze enquête te
houden, omdat naar onze mening kri
tiek vaak gerechtvaardigd en logisch
is. Neem alleen maar de taalbarrière,
die het de toerist onmogelijk maakt
een redelijke discussie op gang te
brengen en via het gebruikelijke
hoor- en wederhoor tot .een vergelijk
te komen. Door het verlenen van in
spraak hopen we juist die leemten te
kunnen opvullen".
Het Deens Verkeersbureau haast zich
wel om mede te delen, dat tot op
heden het gros van de Nederlandse
vakantiegangers met een stralende
lach en zonder één kritische opmei-
king uil Denemarken is teruggeko
men. Maar volgens het oude „wat niet
is kan nog komen-prinoipe" wil men
zich bij voorbaat wapenen tegen ver
velende eventualiteiten.
Deze inspraak via een enquête is
overigens pas een eerste stap in het
toeristisch democratiseringsproces.
Het ligt namelijk in de bedoeling, dat
in de toekomst elke aspirant-Dene-
markenganger een rapport krijgt,
waarin hij cijfers noteert van opge
dane toeristische ervaringen. Deze cij
fers zullen daarna doorgespeeld wor
den naar de Deense Raad voor Toeris
me in Kopenhagen. En dan maar af
wachten. hoe lang ze daar met het
voedzame appeltje en de nog voedza
mere banaan in de la van de ambte
naar blijven liggen.
Bisschop Absalon, de stichter van Kopenhagen, troont nog steeds op
zijn stalen ros in de schaduw van het slot Christiansborg.
De Deense autoriteiten zitten een wei
nig in hun welgevulde magen met de
hardnekkige, wijdverbreide mythe, dat
Denemarken een paradijs is, waar al
les mag en alles kan. De stroom van
publikaties over de vrije handel in
pornografie en sexfilms, dc gerucht
makende sexbeurzen in Kopenhagen
en Odensc en de kranlcfoto's met
topless-badgasten, hebben dc laatste
jaren een stevig fundamentje onder
deze image gemetseld en als tegen
woordig dan ook het woord Denemar
ken valt branden de kraaloogjes der
stugge vaderlanders opeens op een
hoger voltage.
Nu willen de Denen per se geen dom
per zetten op de klare vreugde van de
Nederlanders, maar een kleine correc
tie vinden ze toch wel gepast. Inder
daad, geven ze toe, is bij ons de
handel in pornografie vrijgegeven en
worden er films gedraaid, die in an
dere landen nooit door de keuring
zouden zijn gekomen. Dat is een
kwestie van principe. De democratie
zit ons erg hoog, en wij vinden, dat
ieder voor zich maar moet uitmaken,
waar hij de grens van de fatsoenlijk
heid trekt. Overigens worden duidelij
ke uitwassen wel degelijk hardhandig
weggesneden. Sexclubs, die er een
potje van maakten, zijn bijvoorbeeld
nog onlangs door de Kopenhaagse po
litie gesloten.
Anders ligt het met het druggebruik.
Daarvoor gelden in Denemarken pre
cies dezelfde wetten als in Nederland.
Dat betekent dus, dat het gebruik van
marihuana en andere geestverruimen
de middelen bij de wet is verboden.
Jongeren, die in de afgelopen week op
weg waren naar het popfestival in
Frostrup en zich alvast van een voor
raadje stuff hadden verzekerd, beleef
den aan de grens dan ook een nare
kick: ze verdwenen voor een dag en
een nacht achter de tralies en moes
ten daarna een boete van 150 gulden
betalen. Naar hun hasjiesj konden ze
ook fluiten. Nog strenger treedt de
Deense politie op tegen weggebrui
kers, die te diep in het spirituele glas
hebben gekeken. Voor hen hebben po
litie en rechter geen pardon. Beschon
ken rijders verdwijnen linea recta
naar de gevangenis en dat geldt zowel
voor Deen als buitenlander. Op twee
of drie weken gevangenisstraf mag
men dan wel rekenen".
DEENSE VRAAGBAAK
IN AMSTERDAM
Denemarken is het 21e land, dat in de
binnenstad van Amsterdam een toe
ristisch informatiebureau heeft ge
opend. Tot nog toe werd dc voorlich
ting over Denemarken verzorgd van
uit Hilversum, maar de snelle toena
me van het Nederlandse toerisme naar
Denemarken, maakte het noodzakelijk
naar een grotere en meer centraal
gelegen behuizing uit te wijken. Het
is uiteindelijk het stokoude, uit 1670
daterende grachthuis De Katoenbaai
aan de Keizersgracht 518 (vlak bij de
Leidsestraat) geworden. Het interieur
(Deens, haal je de koekoek) is ver
zorgd door het Amsterdamse architec
tenbureau Benno Premsela en Jan
Vonk. In het achterhuis bevindt zich
een filmzaal, waar in de toekomst
regelmatig voorlichtingsbijeenkomsten
zullen worden gehouden. Ook ligt het
in de bedoeling deze ruimte te zijner
tijd de bestemming van Deens Cultu
reel Centrum te geven. Iedereen kan
daar dan terecht om boeken en tijd
schriften over Denemarken tc lezen,
informaties in te winnen etc. En dat
allemaal gratis, want het Deens Ver
keersbureau werkt nu eenmaal op
niet-commerciële basis. Het nieuwe
telefoonnummer van het bureau is
020-22 67 17.
Op een terrein van twintig hectare in het hart van Kopenhagen hebben de Denen hun beroemde
vermaakspark Tivoli gebouwd. Het is een verzameling van exotische bouwsels, theaters, kermisattracties en
restaurants. Wie de Deen echter in zijn opperste vreugde wil meemaken, moet naar de andere kant van de
stad gaan, waar een tweede vermaakspark. Bak' i ligt. De sfeer is hier veel onootmnliccerdcr en
daardoor echter.
