ACHTER DE SCHERMEN VAN UW VLIEGVAKANTIE
Vakantiespreiding is nog niet je dat
Een vliegvakantie is een massa-artikel.
Het wordt als massaprodukt op de markt
gebracht en ook als zodanig geconsumeerd.
De vakantieganger koopt een portie zon en
het reisbureau en de luchtvaartmaatschap
pijen leveren die. De rest de reis, het
overnachten en de maaltijden zijn voor de
zonzoeker noodzakelijke bijzaken. Natuur
lijk: de reis moet kort in uren en (vanwege
die zon) lang in kilometers zijn. De hotels
moeten properder zijn dan het eigen huis;
de autochtone bevolking moet verdraag
zaam zijn en in de restaurants zouden ze
eigenlijk ook nog bielstuk met doperwtjes
moeten serveren. Maar de hoofdzaak is toch
de zon. Hoewel de voorhoede van 1970 al in
het zuiden zit of zelfs al terug is van „weg
geweest", zit verreweg de meerderheid de
dagen af te tellen die hen nog scheiden van
de vakantie. En terwijl de vliegende zonzoe-
kers hun vakantiekoffers nog moeten inpak
ken zijn de reisbureaus al driftig bezig vlieg-
tuigstoelen op te kopen voor het seizoen van
1971. En straks in september, als de groot
ste drukte voorbij is, beginnen de luchtvaart
maatschappijen al die besproken stoelen te
verdelen over hun vliegtuigen en nog voor u
de volgende vakantie bespreekt, staat uw
vlucht al keurig op schema, ook al weet u op
dat moment zélf nog niet waar u heen gaat.
SCHIPHOL Diep beneden ons
bedekt een wit-gele wolkenvacht
het zuidelijke deel van Frankrijk.
Alleen enkele sneeuwwitte Pyre-
neeëntoppen steken er bovenuit.
Aan stuurboord glinstert de Golf
van Biscaye in de al wat zakkende
namiddagzon. Recht voor ons uit,
waar de wolkendeken eindigt, strekt
zich het roestbruine Spanje uit- „Zie
je wel", zegt captain Corssmit van
de Martinair-DC-8, „Spanje maakt
het weer eens waar. De zon schijnt.
De bewolking houdt bij de grens
op". Via de intercom meldt hij dit
verheugende nieuws aan zijn 180
passagiers die achter hem, dicht op
een, in de enorme sigaarvormige
cabine zitten. Honderdtachtig Ne
derlanders op weg naar Malaga.
Die zaterdag brengt alleen Martinair
al 3000 passagiers naar hun vakantie
bestemmingen om er evenveel op te
halen. In het normale volle seizoen
komen er daar per zaterdag nog wel
zo'n duizend bij. De vakantiepiek is de
grootste plaag van de hele toeristenin
dustrie en van de luchtvaartmaat
schappijen in het bijzonder. Binnen
die grote zomerpiek liggen dan nog de
weekendspitsen
Weekend
„Iedereen schijnt alleen in het week
einde z'n vakantie te .willen begin
nen" zucht Martinairs Ité-manager
Joosten. „We kunnen de stijgende kos
ten alleen maar opvangen bij een
gelijkblijvende prijs, als de vakantie
perioden langer worden. Minstens de
helft van onze passagiers zijn mensen
die niet aan vaste bedrijfs- of school
vakanties gebonden zijn. En oudere
mensen bijvoorbeeld; waarom gaan
die niet in mei, juni of september?
Dan is het er rustiger, niet zo warm
en goedkoper. Een ijsje van een
kwartje kost dan ook inderdaad een
kwartje, begrijpt u?"
De zaterdag is de drukste dag en
vrijdagsavonds gaan de lichten in het
kantoorgebouw van Martinair op
Schiphol niet meer uit. Achttien va-
kantievluchten moeten er de volgende
dag worden uitgevoerd met acht
vliegtuigen. Een nachtelijk telefoontje:
of Martinair onmiddellijk 27 tori melk
kan overvliegennaar Lissabon. Nu
direct! Er wordt haastig gecijferd,
hulptroepen worden in het geweer
geroepen. Het kan. Kort daarna stij
gen een DC-9 en een DC-6, volgela
den met melk, op met bestemming
Lissabon. „Waarschijnlijk voor de
Amerikaanse Middellandse Zeevloot"
denkt men. Dié DC-9 echter moet de
volgende dag toeristen wegbrengen.
Per week
25.000
kant-en
klaar-warme
maaltijden
Het bedrijf draait op volle toeren.
Als 's morgens om vier uur in Roode-
school, Vaals of Sluis vakantiegangers
met nog dikke ogen van de slaap
zich op weg naar Schiphol begeven
davert ergens boven Bordeaux de DC-
9 terug naar zijn thuisbasis om straks
de families die zojuist in hun auto's
zijn gestapt, naar Gerona, Rimini of
Salzburg te brengen. „Tachtig procent
van onze passagiers gaat naar Span
je", zegt de heer C. Francken, hoofd
gronddienst van Martinair. Die zater
dag maakt men drie vluchten op Ma
laga, twee op Alicante, Ibiza, Palma
en Gerona.
Wat doet de heer Franken zélf in zijn
vakantie? „Vliegen naar Spanje" zegt
hij.
Dagelijks
Als rond vijf uur de DC-8 van captain
Corssmit voor de tweede maal die
dag op de luchthaven van Malaga
neerstrijkt, staan daar ook al vliegtui
gen vén Transavia en de KLM, passa
giers uitbrakend alsof het om dage
lijks woon - werk -verkeer gaat.
De veel te kleine aankomst-
trekhal van de luchthaven is
te heksenketel 1
Lopende band in catering bij Martinair.
Stichting van de Arbeid
ER MOETEN
INTERNATIONALE AFSPRAKEN
OVER GEMAAKT WORDEN
vakantieweek is voorkomen, heeft inmiddels op de
noodzaak van internationale aanpak van de vakan
tiespreiding gewezen. Voor Nederland heeft de
stichting een advies uitgebracht voor de vakantie-
spreiding om te trachten de órukt£ op de Neder
landse verkeerswegen in de hand te houden.
Het gedeelte van Nederland bezuiden de grote
rivieren (Brabant, Limburg en Zeeland) wordt aan
geraden volgend jaar tussen 26 juni en 10 juli met
vakantie te gaan. Van 10 tot en met 25 juli zouden
dan het noorden en oosten, de bouwvak en de
textielbedrijven vakantie moeten nemen en tenslotte
vanaf 24 juli het midden en westen van ons land,
evenals de metaalindustrie.
Het betreft hier geen aanbeveling, (dus geen ver
plichting) voor de ondernemingen, die tot sluiting
van het gehele bedrijf wegens vakantie zullen over
gaan. De stichting vindt dat de spreiding nog best
v/at meer aandacht mag hebben; niet alleen van
de werknemers zelf. maar ook van ondernemingsra
den en personeelschefs. Terwijl de stichting ook
hoopt dat er een nieuwe regeling voor de schoolva
kanties komt, zodat een ruimere vakantiespreiding
mogelijk zal zijn.
(Van e
r verslaggevers)
DEN HAAG Het heeft er even naar uitgezien,
dat er in het weekeinde van 26 en 27 juni volgend
jaar op de Nederlandse en Duitse wegen een ehaos
zou ontstaan, omdat zowel de Nederlandse vakantie
gangers als die uit de aan ons land grenzende
Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen gelijktijdig op
vakantie zouden gaan. De overheid van de deelstaat
heeft echter besloten de schoolvakanties volgend
jaar niet te laten beginnen op 24 juni, maar op 1
juli, waarmee de te verwachten verkeerschaos kon
worden voorkomen.
De vakanties van de Nederlandse lagere scholen
beginnen volgend jaar op maandag 28 juni en
eindigen op 9 augustus. Vele vakantiegangers zullen
dan ook reeds vrijdagavond 25 juni of zaterdag 26
juni op reis gaan. Daar de Duitsers de gewoonte
hebben niet direct op reis te gaan was het te
verwachter^ dat zij tegelijk met de Nederlanders in
het weekeinde van de 26ste en 27ste juni de wegen
zouden overspoelen. Noordrijn-Westfalen telt 16
miljoen inwoners.
De Stichting van de Arbeid, die uiteraard ver
heugd is dat de dreigende chaos in de eerste
de toeristen die elkaar verdringen
voor de buffetten om hun eerste of
laatste goedkope sherry of Cuba-libre
in de wacht te slepen. Politiemannen,
met knuppel en pistool aan de gordel
slaan 't gekrioel met donkere ogen
gade en 't zouden geen Spanjaarden
zijn politiemannen of niet als ze
niet vooral naar de fraai gebouwde,
door de zon gebronsde noordelijke
schonen keken, als chef Franco juist
van dit hippe, gebroekpakte en goed
gemutste deel van de vreemdelingen
stroom, de grootste gevaren te duch
ten heeft.
i komen-
Een uur nadat captain Corssmit zijn
DC-8 aan dé grond zette, zit het
toestel weer vol. De nieuwe passagiers
zijn bruiner dan die van daarstraks.
Het wachten is op een startvergun
ning. Die komt voorlopig niet want de
deuren van de cabine gaan weer open.
Door de intercom klinkt de stem van
de captain: „We krijgen voorlopig
geen vergunning om de motoren te
starten. Dat komt omdat de Franse
verkeersleiders een stiptheidsactie hou-
Het oponthoud valt nog mee. Met een
half uur vertraging mag de DC-8
opstijgen. In Nederland, zo laat de
captain weten, is het ook mooi
De roodgejaste stewardessèn
het diner: een plateau met koffiekop
je, bestek alles van kunststof
suiker, melkpoeder, peper, zout, stukje
kaas, een puddinkje alles keurig
verpakt en het hoofdgerecht Blan-
quette de Veau au Casimir ofwel
kalfsblanket met kerriesaus, verpakt
in een doosje van aluminiumfolie,
goed heet en heel smakelijk. Er zitten
zelfs verse erwtjes bij.
Erwten
„Die erwten zijn een heel probleem
geweest", zegt chef-catering B. Ha-
senkamp. „Om op dergelijke korte
vluchten warme maaltijden te kunnen
Bijna
iedereen
geeft aan
weekeinde
voorkeur
voor
vertrek
serveren voor zoveel mensen moesten
we een kant- en klaarmaaltijd ont
wikkelen die uren later smakelijk op
gediend kon worden. Daar kwam nog
bij dat voor verhitting aan boord geen
mogelijkheid meer was. Kortom 't
verhitten moest tevoren op de grond
gebeuren. Maandenlang hebben we
geëxperimenteerd met allerlei combi
naties want lang niet alle groenten
bijvoorbeeld bleken geschikt voor
zo'n bewerking. Neem die erwten: wat
we ook probeerden, het resultaat was
steeds een soort snert. Totdat we ten
slotte ontdekten dat gewoon ongekook
te verse erwten op het tijdstip van
consumptie precies gaar zijn en er
smakelijk uitzien.
De catering van Martinair is een be
drijf op zich. Er worden per week zo'n
25.000 kant-en-klaar-maaltijden
klaargemaakt en verstrekt
Er moet zorgvuldig gewerkt worden.
Er mag om zo te zeggen geen haar in
de soep zitten, want een vliegtuig is
geen restaurant, waar men in zo'n
geval even een andere kop soep voor
u haalt. De maaltijden moeten houd
baar zijn en afgestemd op de gemid
delde smaak.
De warme maaltijden worden op de
grond samengesteld en in de diepvries
gestopt. Is de dag van consumptie
aangebroken dan worden ze in hete-
luchtovens verhit tot 90 graden en
vervolgens in speciale boxen van iso
lerend materiaal gestopt. Zes uur la
ter nog wordt zo'n maaltijd heet en
goed van smaak opgediend. Het is een
wat omslachtige en kostbare manier
van maaltijden verstrekken, maar
Martinair is er de enige Europese
luchtvaartmaatschappij door die war
me maaltijden op korte trajecten biedt.
Regen
De zon zakt naar de horizon. De
toppen van de Pyrenèeën zijn nu roze
gekleurd. De kinderen beginnen slaap
te krijgen. Stewardessen halen hoofd
kussentjes en dekens. De belasting
vrije cognac komt te voorschijn. Een
borrel voor na het eten.
Het wordt donker. Parijs is een zee
van licht met de Etoile als duidelijk
herkenbaar merkteken. Het is de laat
ste bezienswaardigheid van de reis.
Spoedig begint de DC-8 te zakken.
Als het reusachtige vliegtuig het plat
form van Schiphol oprolt, schieten al
lerlei soorten vervoermiddelen toe.
Terwijl de lange slurf van de pier de
laatste passagiers uit het toestel zuigt,
klimmen douanemannen, de schoon
maakploeg en leden van de bevoorra-
dingsploeg aan boord. „We hebben tel
kens een uur om het toestel leeg te
halen en opnieuw te bevoorraden i
startklaar te maken", zegt de
Francken. De DC-8 zal nog een vlucSI
naar Malaga maken. Als de passagiers
tenslotte het stationsgebouw uitkomen,
blijkt het toch te regenen. Gelukkig!
Alle moeite en gedrang zijn niet voor
niets geweest. Want in Spanje scheen
tenminste de zon.
W1M KOCH
3
Een luchtvaartmaatschappij
kan nog zo haar best doen
en zij kan er de kostbaarste
organisatiesystemen tegen
aan gooien: de zaak staat
of valt met de stewardess.
Want voor de passagier is
ZIJ de maatschappij.
Bij een chartermaatschappij
als Martinair moet een
stewardess over ijzersterke
persoonlijke eigenschappen
beschikken. Het maakt een
heel verschil uit of Je wat
timide emigrantenouders,
uitbundige vakantievierders,
brooddronken Fejjenoord-
supporters, Ajaxspelers met
vliegangst of in feestelijke
stemming verkerende
scheepsbemanningen ver
voert. Eén ding blijft het
zelfde: voor al deze mensen
is de stewardess degene die
de maatschappij vertegen
woordigt.
Mejuffrouw Maaike van
Haren, waarnemend hoofd
stewardessen van Martinair
beschrijft uw ideale ste
wardess als volgt:
O Zjj moet over een natuur
lijke charme beschikken;
als ze ook nog een schoon
heid is, dan is dat aardig
meegenomen, maar de
charme is hoofdzaak.
Zij moet zelfstandig cn
nuchter kunnen optreden
onder alle omstandigheden
en daarvoor heeft ze een
«eker natuurlijk overwich
nodig.
Daarbij moet ze altijd
ontspannen en vriendelijk
blijven. Zij moet bovendien
een behoorlijke ontwikkelin
hebben.
Voor het vertrek controleert de 25-jarige stewardess M.
Amsterdam haar uniform.
