VERLEDEN HERLEEFT
IN ST. JORIS DOELEN
Oude sport doet het in
badplaats nog erg goed
Leiden gaat met
buurgemeenten
vuil verwerken
Al sinds 1420
oefent
schuttersgilde
met de
voetboog aan
de Offenweg
DINSDAG 23 JUNI 1970
LEIDSE COURANT
NOORDWIJK Wie zaterdagmiddag;, door de Doelensteeg ill Noordwyk
wandelend, op de öffeimveg kwam, was daar getuige van het jaarlijkse
schuttersfeest van het Gilde van Sint Joris, het enige schuttersgilde in Neder
land boven de grote rivieren. In het zuiden vindt men alleen te Tilburg een
broederschap met deze traditie. Op een ongeveer 15110 ni2 groot grasveld,
omzoomd door hoogbejaarde, stronkerige linden, schreden de gildebroeders,
allen omhangen met de sjerp in blauwgele Doelen kleuren, in plechtige staatsie
rond de 26 meter hoge paal. l>aarboven troonde de gaai, die aanstonds door de
voetboogschutters zou worden belaagd. Drie maal trok men langs de sehiet-
paal, alles volgens eeuwenoude ceremonie en in gereglementeerde opstelling:
eerst de tamboer, daarna de Rcliout met de degen, de vaandrig met het Doelen
vaandel, dan twee hellebaardiers en achter hen de schutterskonlng dr. J. van
Nee, die de majesteitelijke titel draagt sinds het laatste koningschieten in 1963.
Op hem volgde de Deken van het gilde dr. Jansen uit Noordwijkerhout. de
hoogste autoriteit in de Broederschap, de vaandrig van Sint Joris met het
vaandel van de schutterspatroon en na deze overige functionarissen en broe
ders van het gilde. Vooraf was reeds in het Doelenlokaal door loting uitgemaakt
In welke volgorde de schutters de boog op de vogel zouden richten. Het loten
gebeurde met genummerde houten balletjes.
Zaterdag jl. was liet koningsschieten.
Geen alledaagse gebeurtenis. Slechts
eens in de zeven jaar vindt het plaats.
In tegenstelling met de jaarlijkse wed
strijden, die traditiegetrouw op de
laatste zaterdag in juni plaatsvniden.
Dr. Van Nes vertelde ons het een en
ander over de tradities van dit unieke
Noordw'ijkse schuttersgilde, nu en dan
verwijzend naar een artikel van de
vroegere secretaris, de heer Jac. de
Roock in een uitgave van Sythoff
„Noordwijk» volksleven".
Op het terrein aan de Offemweg houdt
het gilde van Sint Joris reeds vanaf
1420 zjjn oefeningen en wedstrijden
met de voetboog. Het reglement van
de Broederschap dateert van 1477. Het
meest waardevolle bezit van 't Schut
tersgilde is de authentieke stichtings
akte. een met de hand geschreven stuk
ter grootte van 50 bij 62 cm. dat a's
oprichtingsdatum 24 juli 1477 vermeldt.
Men zoekt het in de Doelen, zoals het
vergaderlokaal door de Noordwijkers
wordt genoemd, tevergeefs. Met an
dere oude geschriften, op het Schut
tersgilde betrekking hebbende, heeft
men het veilig in een bankkluis opge
borgen.
Over zeven jaar, samenvallend met 't
koningsschieten, is het Noordwijkse
schuttersgilde vak Sint Joris 5 eeuwen
oud. Dit 100ste lustrum belooft een
groots feest te worden. Er is een fonds
gevormd waarin; de gildebroeders re
gelmatig, hun' bijdrage offeren voor de
viering van dit hoogst zeldzame Ju
bileum.
De annalen van het gilde maken mel
ding van een belangrijk verleden. His
torische figuren als Jacoba v. Beieren,
die in de 15e eeuw met haar echtge
noot Frank van Borsele het kasteel
Teylingen bewoonde, placht op het ter
rein van Offem te komen schieten op
de gaai, zoals de houten vogel op da
paal wordt genoemd. Ambachtsheren
van Noordwijk verzamelden in die woe
lige tijden op deze plaats hun mannen
op te trekken naar de strijdtone-
Stadhouder Prins Willem V
zijn
zoon de latere Koning Willem I
schoten hier met hun gevolg op de
vogel. Tot zijn dood toe is Koning Wil
lem I honorair lid van het Sint Joris-
gilde gebleven.
Het schieten naar de gaai gebeurt met
dc voetboog. Wie een vleugel afschiet
ontvangt een zilveren pijltje, een af-
geschoten staart wordt beloond met
een zilveren voetboogje, een natuur
getrouwe kopie van de boog. waar
mede geschoten wordt, terwijl het tref
fen van de kop een zilveren vaandel
oplevert, waarin het jaartal van het
succes staat gegraveerd. Als vleugels,
staart en kop zijn afgeschoten, wordt
de aanvankelijk vaststaande romp van
de gaai. losgezet. Alle deelnemers aan
de wedstrijd mogen daarna in drie ron
den op de romp schieten. De schutter
1 Schuterskóning
met de meeste treffers op de romp,
wint de Sint Joris-draagmedaille. Zijn
er schutters met een gelijk aantal tref
fers. dan vindt een barrage plaats. Bij
de wedstrijd gelden alleen voltreffers
In twijfelgevallen oefent de schutters-
koning. bijgestaan door twee zgn. vin
ders arbitrage uit.
Bij het koningsschieten eens in de
zeven jaar - wordt de
de hoofdprijs tot schutterskoning uit
geroepen. Behalve de medaille van St.
Joris ontvangt hij als teken van zijn
waardigheid een zilveren papagaai.
Hij draagt deze onderscheiding; bij alle
volgende wedstrijden en ook bij offi
ciële gelegenheden, waar hij het Sint
Joris Gilde vretegenwoordigt.
Zaterdagmiddag legde ir. M. Idema
Greidanum, die de meeste malen de
romp van de gaai geraakt had. beslag
op het koningschap van het gilde. H?t
schuttersfeest, naar vast gebruik opge
luisterd door de Noordwijkse Harmo
niekapel ..Crescendo", werd der ge
woontegetrouw besloten met 'n maal
tijd. Tijdens dit diner reikte de Deken
van de Broederschap de prijzen uit.
De Deken vertegenwoordigt hel hoog
ste gezag in het Sint Jorisgilde. Hij
wordt voor het leven benoemd. In rang
staat hij boven de Koning. Samen wor
den zij in hun besturende taak bijge
staan door twee oude en twee jonge
vinders. De schout voert de bepalingen
uit die door genoemd tribunaal wor
den uitgevaardigd. Bij de plechtige in
stallatie van adspirant-leden stelt hij
de nieuwkomers aan het tribunaal
voor. Slechts inwoners van Noordwijk
en Noordwijkerhout kunnen lid va de
Broederschap worden, alles volgens de
reglementen.
Tegenwoordig kent men ook buiten
gewone leden, die elders woonachtig
zijn, doch deze kunnen geen functies
bekleden en zij missen ook het stem
recht.
Merkwaardig is de manier, waarop de
stemming over toelating van nieuwe
leden plaatsvindt. Dit gebeurt name
lijk door gebruik te maken van bruin»
en witte bonen. Een bruine boon is
een tegenstem, een witte is vóór. Min
stens tweederde van de bonen moet
wit zijn, wil de kandidaat zijn aange
nomen. Van hem wordt een plechtige
gelofte geëist in alles de belangen van
het gilde te helpen bevorderen.
In het Sint Jorisgilde geldt voorts d»
beroemde regel; De Koning is dood,
de Koning leve! Als een schuttersko-
ning in de loop van zijn 7-jarige ambts
periode komt te overlijden, wordt zijn
plaats voor de duur van de rest van
de periode ingenomen door de win
naar van de eerstvolgende schietwed
strijd. In afwachting van deze wed
strijd neemt de Deken het koning
schap waar.
In het oude reglement op het hoog-
schieten komt herhaaldelijk de ..schoe"-
straf voor. De schutter, die zich aan
bepaalde misslagen schuldig maakt,
moet dan gedogen, dat zijn schoen
wordt uitgetrokken en boven op de
gchietpaal geplaatst. Elke broeder
mocht daarna driemaal op de schoen
schieten. Deze straf werd o.ni toege
past als de schutter zich onwellevend
gedroeg. Artikel 6 van het reglement
omschrijft dit aldus; Wie een dreet
laat of sijn water maakt of eenlge
andre onordentelijkheden binnen 't
vierkant van een van de stukken.
Bij de verzorgnig en: het onderhoud
van de Doelen en het schietveld neemt
de doelenknecht een belangrijke plaats
in. Tegenwoordig is dat de heer J. de
Wit. Hij waakt over de bezittingen ,van
het Sint Jorisgilde.
Bezienswaardigheden in de Doelen zfln
de eikenhouten koningszetel, hoogst
waarschijnlijk een geschenk van Rid
der Jan van Noortich, toen het boog-
schuttersgilde in 1477 werd gesticht.
Een ander pronkstuk is een uit eiken
hout gesneden beeld, waarvan men
renlang meende, dat het Sint Joris met
de Draak voorstelde, maar waarvan
prof. Wenckebach later ontdekte, dat
het de aartsengel Michaël betrof, die
de duivel bestrijdt. Verder zijn er nog
historische wapenshcildeü, oude bogen
en degens, het blazoen van de Doelen
en de blozoenen van de Rederijkers
kamers van Noordwijk, Leiden. Haar
lem en Rijnsburg. die in 1834. dank zij
de medewerking van de heer Schaffer.
burgemeester van ..de beide Noordwij-
ken, Langeveld en Offem" in de Doe
lenzaal konden worden opgehangen.
De tegenwoordige Broederschap draag!
geheel het karakter van een sociëteit.
Zij heeft de beschikking over een bil
jart en een kegelbaan. De wekelijkse
bijeenkomsten op vrijdagavond In
deze historische omgeving geven aan
de leden van de Broederschap 'n hech
tere band dan een sociëteit. Zij zjjn er
zich van bewust door te moeten geven
dat niets verloren mag gaan van dat
gene. dat reeds aan zovele generaties
vreugde en ontspanning heeft gege
ven (De Rooek). Na een matte periode
aan het begin van deze eeuw. mag de
Broedersehap van Sint Joris zieh na de
dertiger jaren In een gestadige bloei
(VaH een'onzer redacteuren)
LEIDEN De Leidse gemeenteraad heeft zich gisteravond uitgesproken
voor het aangaan van een gemeenschappelijke regeling met een aantal
buurgemeenten met betrekking tot de vuilverwerking. Als ook de andere
deelnemende gemeenten akkoord gaan kan de regelina op 1 januari
1971 ingaan. De regeling houdt in, dat er een nieuw orgwn in het leven
wordt geroepen met zelfstandige bevoegdheden. De Leidse Vuilverbran
ding zal daar o m. bij worden ingebracht (Leiden krijgt voor eigendoms-
ovedracht een lening terug), maar de directie en de bediening van de
gemeenschappelijke vuilverwerkingsinrichtingen wordt opgedragen aan
de Leidse Dienst voor de Reiniging, Havens en Warenmarkten. De rege
ling werd algemeen toegejuicht, maar wel werd uitvoerig gediscussieerd
over een aantal amendementen met betrekking tot de bestuursvorm, in
het bijzonder de verantwoordingsplicht.
PvdA verdeelt
over verant
woordingsplicht
De heer Amptmeijer (PSP) tilde bfyion-
an het „trapsgewijze dele- IH
ïvoegdheden". Eenvoudiger
deze fractie was tegen het amendement.
(O.a. mevrouw Kerling-SImona). Waar
om werd niet duidelijk, omdat er geen
stemverklaring werd afgelegd. De amen
dementen van de heer Amptmeijer on
dergingen overigens beide hetzelfde lot.
Beide werden verworpen. Het eerste
amendement (over de mensen, die voor
benoeming ln aanmerking kunnen ko
men - niet per se een wethouder) kreeg
11 stemmen voor en 21 tegen. Het amen
dement over de verantwoordingplicht
geren van bevoegdheden". Eenvoudiger
gesteld: hj] wenst, dat de
In de algemene raad van beheer zitting De heer ya
hebben, verantwoording moeten kunnen
afleggen aan de raden waaruit z<
komstig zijn. Dit vanwege een d
cratische controle. Hjj wilde boven
dat de raad moet kunnen kiezen w
wil. Niet per se een wethouder. Ziji
dachten had hij vervat in twee a
dementen.
De heren Van Aken (PvdA) en
Drieasen (KVP) voelden veel
Aken diende e
Burgerlijke stand
NIEUWKOOP Geboren; Annelies, d.v.
W. Oostenrbrink en I. H. M. van Am
sterdam; Robertus J. L., z.v. J. M. de
Laat en W. J. J. Heesakkers; Saakia C.,
d.v. A. van Rijs en L. L. de Leeuw.
Getrouwd: A. de Graaf (241 en P. A.
Kalshoven (23); M. de Boer 128); en A.
A. M. van Benten i26l
Overleden; B. A. Groenendijk (58).
lendement ln. Hij wil. dat het nieuwe
orgaan ook tot taak krijgt vuilverwer-
,0" king eventueel ook door derden te laten
en, verrichten. Hij doelde daarbij op de VAM.
zlJ Dit amendement werd door het college.
'e~ in het bijzonder door mevr. Den Haan,
'n" die de regeling verdedigde, overgeno-
men, zodat stemming overbodig was.
Iir Met gunstig gevolg haalde ook de eind
de I streep een amendement, dat was inge-
argumentatle van de PSP. Voor de heer j diend door de liberalen mej. Kappeyne
Driessen was evemvel het verzet van van de Copello, F. Portheine en L. Zit -
de heer Amptmeijer tegen het benoe- man. Mej. Kappeyne wenste, dat het col-1
men van een wethouder gw-n punt; re- |ege van beheer (3 leden) zijn besluiten
den ook waarom hfj "fractie tegen neenit bij volstrekte meerderheid van
het eerste amendement vut Amptmeijer stemmen, omdat men wil voorkomen,
stemden. Het amendement öe ver- dat de stem van de voorzitter, bij afwe-
antwoordingsplicht regeMe Cuor *t wij- zjgheid van een der leden, beslissend is.
zigen van ene aantal artlke.cii in de Mevr. Den Haan zei. na schorsing van
ontwex-pregeling kreeg zijn slem wel. de vergadering, hi
Verrassend wm wel, del de PvÖA-frac- ten ontraden. Het college
tie daarin verdeeld was. Êeu deel vna kent piaatsvervangende leden en boven-
dien kan men zaken aanhouden tot wel
iedereen aanwezig kan zijn. De gemeen-
teraad drukte echter door; bij stemming
bleken 23 leden voor het amendement
te zijn en 9 tegen (college en KVP).
j Bij het stemmen over de gehele rege
ling wenste de PSP-fractie aantekening
tegen te hebben gestemd vanwege het
Geslaagd aan het
Christ. Lyceum
LEIDEN Aan het Christelijk Lyseum j afwijzen
Dr. W. A. Visser 't Hooft te Leiden slaag
den voor het eindexamen h.b
de \o\- Aan de regeling zal
?rantwooringsplicht.
edelijk
■vallen moeten de radei
Leiderdorp; Hubert Dankmeijer. Oegst-
gcest; Ria van Dommele, Leiderdorp;
Gerdien Eisses, Katwijk aan Zee; Koos
de Graaf, Leiderdorp; Liesel van Heukel-
om, Leiden; Kees de Jong, Katwijk aan .j.™™.™.
Zee; Nelly Kaptein, Noordwijk; Peter j S
Kinkel, Nieuw-Vennep; Piet Kralt, Rijns-
burg; Marja Kruijt, Katwijk aan Zee; TTT-.T tv T TT
Reitsema, Katwijk: DUIVENNIEUWS
Lisse; Albert Spaanderman,
Okkie van der Voet, Warmond; Cokkie
Zandbergen, Rijnsburg; Gert
Zwaan. I LISSE Door de Postduivenvereniging
Katwijk; Sjaak Biemond^ Ljsse;^ Hans j anaf Chaleaucoux. af-
Koppenaal, Sassenhelm; Dick vi
Katwijk aan Zee.
Voor het eindexamen gymnasium
Wickv Barreveld, Wassenaar;
Kruvt. Katwijk. Vaor het eindexamen B
Frits de Beer. Noordwijk aan Zeej^ Elly
Braai, Leiderdorp; Frins
Noordwwijk aan Zee; Hans van Duijn,
KatwijkKoen Mertens, Leiderdorp:
Bram Mieog, Oegstgeest; Joop van der
Shee, Katwijk aan Zee; Cornelia Schee- vO°RHOUT-
^j-eg, Oegstgeest.
f
aankomst
laatste prijs-
in de 68 dui-
bereikten hun hok. De uitslag was
als volgt: 1. G. Doeswijk; 2. G. B. Roo-
Doorn. denburg; 3. C. Zuidhoek; 4. M. de
Stand 640 km. Gelost 6.3
eerste prijsduif 18.10 ui
Dick duif 20.53 uur. Slechts
Vreugd; 5. 6. I
ROTTERDAM, 23 juni. Vee Aanvoer
totaal 3305; weekaanvoer 4486; slacht-
runderen 120, gebruiksvee 323, vette
kalveren 85. graskalveren 96. nuchters
kalveren 2135. paarden 1. veulens 3,
schapen 69. lammeren 443. bokken of
geiten 30. Prijzen: slachtrunderen extra
kw 5.30-5.55. Ie kw. 4.40-4.90. 2e kw.
3.85-4 25, 3e kw. 3.70-3.85; vette kalve
ren le kw. 3.55-3.70, 2e kw. 3.35-3.45, 3e
I kw. 3.20-3.35: stieren 4.40-5.05; worst-
I koeien 3.70-3.90 alles p. kg; kalf- en
melkkoeien 1075-1575, vare koeien 750-
1200; vaarzen 950-1100; pinken 675-875;
graskalveren 300-500 alles p. stuk; nuch
tere kalveren 1.30-1.75 p. kg; mestk&l-
veren 160-275; schapen 65-115; lamme
ren 60-135: weidelammeren 70-105 alles
per stuk. Marktoverzicht, resp. aanvoer.
handel en prijzen: slachtrunderen. iets
groter, stug, als gisteren; kalf- en melk
koeien. als vorige week. stli. lager; vare
j koelen, gewoon, flauw, nauwelijks prijs
houdend: vaarzen en pinken, klein, ma
tig. prijsh graskalveren, groter, rustig,
konden gehandhaafd blijven: vette kal
veren. groter, rustig, kalmer; nuchtere
kalveren, minder, stroef, moeilijk te
handhaven; schapen en lammeren, kor
ter. kalm, ongewijzigd; weide- en zuig-
I lammeren, groter, rustig, iets gedrukt
ln prijs.
KATWIJK. 22 juni Groenten Was-
peen per kist: AI 5.60-6.50; All 2.90-
4.50; BI 6.90-10.00: nieuwe oogot AI
12.50-18.00: All 4.80-12.70; bospeen I
67-83: H 40-63; boskroten 12-19; sla I
34-36; sla II 9-28; bloemkool 16 per
bak) I 1.40-1.45; idem II 94: (8 per
bak) I 106-117: (10 per bak) I 64; prei
AI 60-61; BII 13-27; uien per bos 13-18;
uien per kg 46-53; spitskool 27-43: ra
barber 14-24: bonenkruid, bos 18-22;
snijbonen I 2.60; idem II 1.70; prineesse-
bonen 2.90-3.50; tuinbonen 44; radijs,
bos 30; krulpetersciie, bns 19; peterselie,
bos 26; tomaten (bak 6 kg) 5.90-6.50;
Aanvoer waspeen oude oogst 13.000 kg,
I nieuwe oogst 20.000 kg.
LEIDEN Niet alleen het Pie
terskerkplein ondergaat ten ge
volge van de lustrumviering van
de Rijksuniversiteit een gedaante
verwisseling, maar ook het inte
rieur van de Pieterskerk is dras
tisch i eranderd. Grote opblaas
bare, plastic wolkenworden met
kilometers lange louwen hoog ge
houden. Poppen en andere kleur
rijke attributen ioorden opgesteld
in de kerk (zoals op de foto) als
of er nooit een beeldenstorm is
geweest.
Soefi-tempel wordt
4 juli geopend
KATWIJK Op 4 juli zal in Katwijk
de Universel Murad Hassil, de Kerk van
Allen, beter als de Soefi-tempel officieel
worden geopend. Het ochtendprogramm;
j zal bestaan uit een openingstoespraak
door Dr. H J.Witteveen en een toespraak
van Ir. G. C. Lange, voorzitter van de
vereniging ter verbreiding van de Soefi
beweging. Voor deze bijeenkomst werden
o.a. de ministers Schut en Klompé. de
Commissaris van de Koningin in Zuid
Holland, en vele andere autoriteiten uit-
genodigd. Voor het middagprogramma i
gingen uitnodigingen naar o.a. Kardinaal
Alfrink en enkele andere bisschoppen.
Drie Hagen
kerkelijk
feest voor
bedlegerigeri
LEIDEN De Herensingelkerk
is dezer dagen weer het toneel van
het Ziekentriduum. Het is dit jaar
de 43ste keer, dat zieken uit Lel
den en omgeving naar deze kerk
gebracht worden om daar drie da
gen de liturgie mee te vieren. De
kans dat het ziekentriduum voor
het laatst in de Herensingelkerk
wodrt gehouden is niet denkbeel
dig, omdat er dit jaar veel afge-
praat moest worden om de organi
satie rond te krijgen. Het argu
ment dat een evenement als dit
niet meer ln deze tijd van vernieu
wing zou passen, wordt bij het
binnentreden van de kerk direct
ontzenuwd. De aanblik van ruim
tweehonderd zieken, die met hart
en ziel bij het triduum betrokken
zijn. spreekt voor zichzelf. De be
langstelling voor dit ziekentri
duum verslapt niet, integendeel,
uit geheel Leiden en omstreken ko
men de zieken naar deze kerk toe
om eindelijk weer eens de sfeer
te proeven van een kerkdienst,
iets waar zij anders nooit toe In
staat zijn.
In zijn openingswoord heette drs.
A. Vreeburg, de organisator van
dit triduum. de zieken allereerst
hartelijk welkom en sprak verder
de hoop uit dat zij, net zoals in
vorige jaren, uit deze dagen de
nodige kracht zouden putten.
Festival voor
solisten en
muziekgroepen
(Van onze muziekredactie
LISSE Aangemoedigd door de ge
slaagde ..Klank- en Kleur"-festiviteiten
welke in het afgelopen jaar door de
harmonie „Trou moet Blycken" werden
georganiseerd, zal op zaterdag 22 augus
tus een solistenwedstrijd worden gehou
den in gebouw Rehohoth. Tevens kunnen
aan dit festival meedoen duo's, trio's,
beagroepen en dansgroej»en.
Gestreden zal worden om een groot
aantal prijzen die voor deze wedstrijd
beschikbaar zijn gesteld De prestaties
zullen worden beoordeeld door een des
kundige jury bestaande uit de heer
W. van Duyn, directeur va nde Muziek
school Bollenstreek en de heer M. Po-
korny, muzicoloog. Tot 1 augustus kan
men inschrijven bij mevrouw Clemens,
Waterlelieplantsoen 28. Lisserbroek.
Voorts zijn telefonische inlichtingen ver
krijgbaar bij de heer J. Philippo. telef.
02530-4077.
DINSDAG 23 JUNI
Noordwijk 8 15 uur nam Populair con
cert door heit muziekgezelschap „De Bier-
i&k,
Het Ziekentriduum ln de Herensingelkei
Morgenmiddag om 12 uur zal burgemeester Van der W illigen
de zieken bezoeken en toespreken.
