Dramatisch ogenblik bij de kaping van een Japans vliegtuig. Een
jonge kaper staat gewapend met een Japans zwaard bij de vliegtuig
trap. Alleen vrouwen en kinderen mogen het toestel verlaten.
dat er tot dusver (op de Coronado van
Swissair na, die onderweg naar Tel-
Aviv explodeerde: 47 doden) geen gro
te catastrofes hebben plaatsgevonden
al vielen links en rechts de nodige
slachtoffers. De koelbloedigheid en
vakbekwaamheid van de betrokken
vliegers kunnen in dit verband niet
hoog genoeg geprezen worden. Maar
dat het vandaag of morgen op een
verschrikkelijke manier mis moet lo
pen, staat voor iedere deskundige vast.
Vandaar, dat momenteel (eindelijk!)
de 119 luchtvaartbedrijvende landen,
die verenigd zijn in de ICAO (vrij
vertaald: internationale federatie van
rijksluchtvaartdiensten) in Montreal
bijeen zijn om te proberen, het pro
bleem op te lossen.
Bepleit wordt het internationaal
zwaar strafbaar stellen van luchtpira-
terij en van terreurdaden tegen vlieg
tuigen. Men hoopt, dat kapers en ter
roristen zullen worden afgeschrikt,
wanneer ze weten dat hun een niet
mis te verstaan vonnis wacht. Een
dergelijke conventie kan inderdaad
zijn nut hebben, mits alle landen ter
wereld haar onvoorwaardelijk onder
schrijven. De toestand van nu, waar
bij sommige staten een luchtpiraat
zonder meer politiek asiel geven of
een voorwaardelijke dan wel lichte
gevangenisstraf en waarbij anderen
het plegen van terreurdaden goedpra
ten, zo niet toejuichen, is onhoudbaar
voor ieder, die de veiligheid in de
lucht serieus neemt. Waarom de rege
ringen zo lang gewacht hebben voor
dat ze de koppen bij elkaar staken, is
een raadsel, tenzij men het antwoord
zoekt bij de manipulaties van de in
ternationale politiek, die wel meer
bloed aan zijn handen heeft. Hetgeen
de deskundigen dan weer niet al te
optimistisch stemt over de afloop van
de besprekingen, die op 30 juni in
Montreal eindigen.
Maar zelfs als het resultaat positief is
zijn we er dan? Het is zeer de
vraag. De kapers en terroristen zijn
voor het overgrote deel verblinde fa
natici, die de draagwijdte van hun
daad (door welke motieven die ook
moge zijn geïnspireerd) niet inzien.
Kapers worden meestal niet gastvrij ontvangen, zelfs niet in het land
van hun politieke of andere voorkeur. In eigen land moeten ze meestal
op forse straffen rekenen.
Het is een soort zelfmoordbrigade, een
groep desperado's, die alles op het spel
zetten om hun doel te bereiken. Zou-
dit psychische kali
ber zich laten afschrikken door het
internationale strafrecht, zo dit al tot
stand komt? Het lijkt nogal illusoir,
zijn' hoop louter hierop te stellen.
Naast de broodnodige internationale
wetgeving moeten er daarom ook
strenge veiligheidsmaatregelen komen,
aldus de deskundigen, voor a) vluch
ten van maatschappijen,
bekend of waarschijnlijk is dat zij het
doelwit kunnen worden van politiek-
actieve groeperingen, b) vluchten van
andere maatschappijen naar of vanuit
gebieden, waar vijandelijkheden»
plaatsvinden of internationale span
ningen heersen, en c) vducten. die
bekende politici aan boord hebben of
grote groepen uit landen, die met
elkaar in conflict gewikkeld zijn en
die het doelwit van politiek-actieve
groepen worden.
Voor passagiers, die op dergelijke
vluchten boeken, zal het reizen geen
pretje meer zijn, wanneer de aanbe
velingen worden doorgevoerd, die bij
de ICAO op tafel liggen. De betrokken
machines moeten, aldus de voorstellen,
op de luchthavens zo geïsoleerd moge
lijk worden opgesteld en zo streng
mogelijk worden bewaakt. Alle passa
giers en bemanningsleden moeten
voor het begin van de vlucht zorgvul
dig worden gecontroleerd. Hun papie
ren moeten in orde bevonden worden,
hun hand- en andere bagage moei
worden doorzocht en ze moeten wor
den gefouilleerd. Een regelmatige uit
wisseling van informatie over leder,
van politieke organisaties, die nie'
voor aanslagen terugdeinzen, moet de
luchthavenautoriteiten in staat stellen,
dit werk effectief te doen. Passagiers,
die bij tussenlandingen onderweg aan
boord komen, dienen aan dezelfde
strikte controle te worden onderwor
pen, het liefst aan afzonderlijke ba
lies, waar politie en andere geünifor
meerde veiligheidsbewakers demon
stratief aanwezig zijn. Wanneer de
veiligheidsofficieren een passagier niet
vertrouwen, moeten ze een uitvoerige
persoonlijke identificatie eisen, en bij
twijfel moeten ze tot fouillering over
gaan.
Iedere passagier dient zijn hand- en
andere bagage zelf naar een afge
scheiden vertrekhal te brengen, zo
gaat de reeks aanbevelingen verder,
waar de tassen en koffers grondig
kunnen worden doorzocht. Om
psychologische redenen moeten de rei*
zigers hierbij persoonlijk aanwezig
zijn. Tijdens deze inspectie moet een
optimaal gebruik worden gemaakt
van de beschikbare opsporingsappara-
tuur voor wapens en cxplosieven
(röntgenstralen, decompressie-kamers
en chemische detectors). Op hun weg
van en naar het vliegtuig dienen de
passagiers begeleid en bewaakt ie
worden door veiligheidspersoneel. Er
moet streng op worden toegezien, dat
zich geen onbevoegde personen kun
nen ophouden op plaatsen, waar
vliegtuigen aankomen of vertrekken
en in de bussen, waarin de passagiers
naar hun machine worden vervoerd.
Ook de bagage moet op weg naar ol
van het vliegtuig voortdurend onder
scherpe bewaking staan.
Het cabine-personeel en de grondste
wardessen. aldus een andere aanbeve
ling, moeten bij tussenlandingen streng
letten op het in- en uitstappen van d.
passagiers en zorgvuldig de aantallen
controleren. Zij moeten ook letten op
bagagestukken of andere voorwerpen
die door reizigers bij het uitstappen
worden achtergelaten Bij iedere tus
senlanding dient de u..ndacht speciaal
uit te gaan naar toiletten en afvalbak
ken. De containers met voedsel, dran'
etc, die aan boord worden gebracli'^
dienen te worden gecontroleerd
Wat de luchtvracht en -post betreft,
die zal als de aanbevelingen erdoor
komen, grondig worden onderzocht
door de douane en door postale of
.ft.
TWA
i met hun passagiers duizend angsten. Toch moeten zij hun koelbloedigheid bewaren om
Internationale
wetgeving
en strenge
veiligheids
maatregelen
broodnodig
andere veiligheidsambtenaren en wel
zo spoedig mogelijk na aankomst. Na
dit onderzoek waarbij weer een
maximaal gebruik zal worden ge
maakt van opsporingstechnieken voor
wapens en cxplosieven. worden de
stukken duidelijk gemerkt met een
officieel stempel of zegel. Geen enkel
stuk. dat niet voorzien is van het
officiële merkteken, mag door de
maatschappij aan boord van een
vliegtuig worden gebracht.
Daarnaast bevelen de voorstellen
het gebruik van closed-circuittelevisie
aan op luchthavens en in vrachtge
bouwen om passagiers, personeel en
andere aanwezigen te kunnen contro
leren. Op duidelijk leesbare borden
moet staan aangekondigd, dat de rei
zigers streng woeden gecontroleerd e«
dat hun bagage wordt doorzocht. In
de vliegtuigen en speciaal in de cock
pits dienen goede rook-afzuigers te
komen zodat een toestel, waarin een
niet-ontdekte bom tot ontploffing is
gekomen, toch aan de grond kan wor
den gezet. De automaten op luchtha
vens waarmee men zijn verzekering
voor een bepaalde vlucht kan regelen
moeten verdwijnen om de verleiding
weg te nemen bij hen, die een aan
slag met winstoogmerk overwegen. En
tenslotte dient in het algemeen bestu
deerd te worden, hoe de veiligheid op
luchthavens kan worden gewaar-
Een indrukwekkende waslijst. Het zal
veel geld en extra-mankracht eisen
om hem van a tot z af te werken. En
als er desondanks toch een gewapende
kaper in slaagt om tijdens de vlucht
in d^ cockpit door te dringen? Daaro
ver heeft de internationale federatie
van vliegersverenigingen zijn eigen
mening en aanbevelingen. De piloten
gaan ervan uit. dat de gezagvoerder
ic allen tijde het volledige gezag moet
behouden om beslissingen te kunnen
nemen ten aanzien van de veiligheid
van hen, die zich aan boord bevinden
Zij achten geen enkele maatregel
aanvaardbaar, die op welke manier
dan ook gevaar kan opleveren voor de
inzittenden dit afgezien van de
risico's die inherent zijn aan de aan
wezigheid van gewapende bewakers,
omdat die op een dusdanige wijze
kunnen optreden, dat daarmee het
daadwerkelijk gezag aan de gezag
voerder wordt ontnomen
Evenzo moet het gezag van de gezag
voerder absoluut blijven, wanneer een
geroofd vliegtuig voor bijtanken of
anderszins een tussenlanding
maakt op weg naar de bestemming
van de luchtpiraat. Zijn instructies
moeten strikt worden opgevolgd door
de autoriteiten op de grond vinden de
119 landen
gaan
er
eindelijk
iets
aan doen
vliegers. Elke poging tot inmenging
zonder voorkennis van de gezagvoer
der is meer gevaarlijk dan nuttig. Als
bewijs voeren zij het geval van het
ALM-vliegtuig aan, dat op 24 januari
1970 werd gedwongen naar Santiago
de Cuba te vliegen. De kaper had de
gezagvoerder toegestaan om in Port
au Prince op Haiti een tussenlanding
te maken. Heel weinig medewerking
en dan nog aarzelend werd
gegeven door do verkeerstoren
de nadering en landing terwijl d<
haalde verzoeken van de vliege
om faciliteiten voor het bijtan
ken totaal werden genegeerd. r>
twintig minuten wachten zag de be
soldaten heimelijk het vliegtuig nade
ren. Omdat de kaper in een hoogst
nerveuze toestand verkeerde, had men
geen andere keus dan snel te vertrek
ken zonder extra-benzine en met het
risico, dat er vanaf de grond zou
worden geschoten. Een dergelijke po
ging tot interventie noemen de vlie
gers dwaasheid. „Een reeds gevaarlij
ke toestand met een nerveuze, gewa
pende kaper aan boord van een vlieg
tuig met bijna geen reserve-brandstof
werd op onduldbare wijze verergerd
door onverantwoordelijke acties van
autoriteiten op de grond. De toestand
was in feite zod.anig, dat bemanning
en kaper tot elkaar werden gebracht
in een gezamenlijke verdediging tegen
de interventie, die in hoge mate de
reeds bestaande gevaren vergroot
te".
Wat tenslotte te doen. wanneer een
land onwillig is, de eventueel straks
ingevoerde internationale wetgeving
tegen kapers en terroristen na te ko
men? Voor dit geval heeft de interna
tionale federatie van vliegersvereni
gingen ook een aanbeveling op tafel
van de ICAO gedeponeerd. Als basis
voor discussie geeft de organisatie de
volgende maatregelen in overweging,
die elk apart of alle tezamen kunnen
worden toegepast.
fouilleer alle vertrekkende lucht
reizigers, die in het bezit zijn van
een paspoort van de onwillige staat,
weiger de houders van paspoorten
van die staat door de lucht te vervoe-
weiger de levering van vliegtuigen,
onderdelen en technische hulp aan die
