VELE OORZAKEN VOOR
TE VROEGE PUBERTEIT
nkt
Bergland Express nog
één keer in oude glorie
Twintig jaar
vervoer tussen
Den Haag en
Oostenrijk
Nog meer executies
tijdens meidagen 1940
Langdurig
onderzoek
verwacht
Minister geeft
geen antwoord
op vragen over
Am. basis
TjETDSE courant
Inschakelen huisarts
gewenst
Het is een feil dat de puberteit in
alle ontwikkelde landen vroeger be
gint dan een generatie geleden. Men
beeft hiervoor allerhande oorzaken
genoemd, met name bet aanhoudend
en intens bombardement van seksuele
prikkels waarmee onze aankomende
jeugd in de huidige „sexminded"
maatschappij bestookt wordt. By som
mige kinderen treedt de puberteit
toch wat al te vroeg op. zodat men
in die gevallen terecht van een
..vroegtijdige puberteit" mag spreken.
In ons land kan men zeggen dat men
te doen heeft met een vroegtijdige
puberteil wanneer de secundaire ge-
slechtskenmerken bij hel meisje ver
schijnen vóór de leeftijd van negen
en bij de jongen vóór tien jaar.
Als eerste teken van een beginnende
puberteit gaan de borstklieren bij het
meisje in volume toenemen. Bij de
jongen worden de testikels groter.
Daarna verschijnt de beharing ter
hoogte van de schaamstreek. Even
later beginnen ook de okselharen te
groeien en verschijnt de eerste beha
ring op het aangezicht. Dit laatste
natuurlijk meer uitgesproken bij de
jongens dan bij de meisjes. Intussen
heeft ook de lichaamsbouw een dui
delijke verandering ondergaan. Dé
lichaamslengte neemt vrij sterk toe
en de spieren beginnen zich te ont
wikkelen Hoewel het mechanisme
dat de normale puberteit op gang laat
komen nog niet volledig bekend is
weet men toch dat de hogere zenuw
centra hierin de voornaamste ral
spelen Onder invloed van deze ze
nuwcentra begint de hypofyse of
pijnappelklier (klier met inwendige
afscheiding die zich onder de hersenen
bevindt) hormonen te produceren die
op hun beurt de eierstokken en de
testikels aanzetten tot het afscheiden
van de geslachtshormonen, namelijk
oestrogenen (vrouwelijk) en andro-
genen (mannelijk). Het is mogelijk dat
er in dit fijne hoimonale spel iets kan
mislopen zodat de puberteit te vroeg
of te laat kan optreden Dit mag voor
de ouder? geen reden zijn om onmid
dellijk in paniek te geraken, ander
zijds dient er toch de nodige aan
dacht aan besteed te worden Een
normale puberteit brengt reeds pro
blemen mee zowel yooi het kind als
voor de ouders Een vervroegde pu
berteit verdient daarom nog meer onze
aandacht omdat deze kinderen niet
weten wat er hun overkomt en ze
zeker vakkundige raad kunnen ge
bruiken. Hetzelfde geldt 'voor de
ouders
De diagnose van ee„ vioegtijdrge pu
berteit is gemakkelijk te stèlten Zo
als reeds gezegd wordt ermee be
doeld het optreden van de secundaire
geslachtskenmerken vóór de leefijd
van tien iaar bij de jongen en vóór
negen jaai bij het meisie Wanneer de
geslachtshormonen te vroeg tot rijp
heid komen onder invloed van de ho>-
monen van de hypofyse spreekt- men
van echte vroegtijdige puberteit
Soms vindt men dan letsels of gezwel
len ter hoogte van de hersenen
Meestal wordt er evenwel geen orga
nische afwijking in de hersenen ge
vonden. De oorzaak blijft dan dikwijls
duister: men spreekt dan van „idio-
patische" vroegtijdige puberteit. Soms
vindt men alleen een vroegtijdige be
haring ter hoogte van de schaam
streek zonder andere secundaire ge
slachtskenmerken. Wanneer de ge-
slachtsklieren (testikels en eierstok
ken) niet tot rijpheid komen spreekt
men van pseudo-vroegtïjdige puber
teit. In deze gevallen kan het ge
beuren dat de jongen te vroeg ge
slachtsrijp wordt ondei invloed van
geslachtshormonen, afkomstig uit een
gezwel van de testikels of van de bij
nierschors.
Voroal bij het meisje vindt men vele
vormen van vroegtijdige puberteit
zonder blijkbare oorzaak Zoals reeds
gezegd worden die dan aangeduid met
de zeer geleerde naam „idiopathisch"
Als bekende oorzaken vindt men by
het meisje vooral de volgende: het
innemen van medicamenten waarin
zich vrouwelijke geslachtshormonen
(oestrogenen) bevinden Niet alleen bij
inname via de mond, maar ook in de
vorm van lotions. schoonheids-
produkten en allerhande zalven kun
nen deze hormonen in het lichaam
terecht komen. Moeders moeten hier
wei aan denken, aangezien jonge
meisjes toch graag van hun schoon
heids prod uk ten gebruik maken. Bij
meisjes komt hel ook voor. dat alleen
de borsten zich vroegtijdig beginnen
te ontwikkelen zonder dkt de andere
geslachtskenmerken doorbreken. Ook
het vroegtijdig optreden van beharing
|er hoogte van de schaamstreek
wordt wel eens aangetroffen.
Tenslotte kunnen ook gezwellen van
de hersenen, van de eierstokken of
van de bijnier de oorzaak zijn van een
vroegtijdige puberteit. Zoals u ziet is
het vaststellen van de juiste oorzaak
niet eenvoudig. Daarom zouden we
alle ouders aanraden in geval van
vroegtijdige puberteit zich te wenden
tot de huisarts. Wanneer hij het ge
wenst acht. zal hij het nodige spe
cialistisch advies inwinnen
(Van een onzer verslaggeefsters)
EINDHOVEN Een zwartgeblakerde
antieke stoomlocomotief met fel rood
onderstel was gistermorgen van stal
gehaald om ter gelegenheid van hel 20-
jarig bestaan van de toeristentreinorga-
nisatie „Bergland Expres" een speciale
jubileum-Expres over het traject Eind
hoven Mönchen-Gladbach voor te trek
ken. De treinwagons die ingezet waren,
boden even weinig comfort als het type
wagons uit 1950. Gisteren werd bekend
gemaakt dat de Bergland-Expres haar
21sle jaar zal ingaan met de uitbrei
ding van een autoslaaptrein.
Organisatoren van de Bergland-Ex-
presreizen noemden de aanschaf van
een autoslaaptrein „bijna onontkoom
baar". Dit in verband met de geduchte
concurrentie van het reizen met eigen
auto en met vllegcharters. Deze oefent
vooral de laatste drie jaar een rem
mende werking uit op de stijgende ont
wikkeling die het vervoer per Bergland
Expres de eerste jaren na 1960 ken-
merkte.
Tegenover deze voor de Bergland-
Expres ongunstige achteruitgang, die
overigens alleen voor het zomerseizoen
geldt, bespeurt de Organisatie Bergland
Expres een duidelijk stijgende lijn in
het vervoer met wintertreinen. In 1969
vervoerde de Bergland-Expres geduren-
de de winter 15.000 personen en in de
zomer 28.000. Het aantal reizigers is
van 2000 toeristen in 1950 via 250.000 i
tot en met 1959 opgeklommen naar een
totaal aantal van 740.000 in 1969 De I
landen die de toeristentreinen bestrij-
ken zijn Zuid-Duitsland. Oostenrijk.
Zwitserland en Italië. Tijdens topsei-
zoendagen. zo omstreeks kerstmis en de
zomerse bouwvakvakantie worden er
ruim achthonderd passagiers per trein
(maximaal vijftien wagons) vervoerd
die met een snelheid tot 140 kilometer 1
per uur door het berglandschap kan i
snellen.
Met een aanzienlijk lagere snelheid
trok gisteren de oude stoomlocomotief
de jubileumtrein voort waarin een zes
tigtal genodigden meereden. De vuil
bruine stoompluimen stampende loco
motief trok behalve de trein ook nog
eens de belangstelling van talloze toto's
verschietende toeristen op de stations.
De stoomlocomotief wordt namelijk
sinds twee jaar. na het invoeren van de
elektrische tractie niet meer in Neder
land bereden.
I op en langs de bosrijke spoorbaan val-
I lende klompjes brandend steenkool
kunnen veroorzaken, reed in een vol
gende trein een speciale „brandcontro-
j leur" mee; nergens hoefde deze in Ie
I grijpen. In Mönehen-pladbach was hij
j van zijn taak ontheven want hier stap-
i te het gezelschap over in de gerieflijk
glijdende Bergland-Expres van van-
i daag. Het reed door tot Keulen om een
paar uur later met dezelfde trein de
1 reis terug te maken tot Den HaaR.
j vanwaaruit de moderne Bergland-Ex-
I pres vrijdag .normale" passagiers naar
1 Innsbrtick zal vervoeren.
Gian-Carlo
Menotti regisseert
eigen opera
DEN HAAG De Nederlandse Ope
rastichting geeft op dinsdag 26 mei in
het Circustheater te Scheveningen de
eerste voorstelling van The Saint of
Bleeckerstreet van Gian-Carlo Menotti.
De componist zal zelf de regie voeren.
De voorstelling \yordt herhaald op don
derdag 28 mei. Voorts wordt Manotti's
werk nog uitgevoerd in Utrecht, Rotter
dam en Amsterdam. Dirigent is Edo de
Waart: in de bak zit het Utrechts Sym
fonie Orkest. Decors en kostuums worden
verzorgd door Barnard Daydé. Mede-
werkden zijn Sophia van Santé, Maria
Boender, Nelly Morpurgo, Bert Bijnen
Ana Maria Miranda, Franco Bonisolli.
Joy Davidson, Pieter van den Berg, Nico
Boer, Gerard van Loon en het Nedei-
lands Operakoor o.l.v. Cor Olthuis.
Nieuw plan voor
muziekcentrum Utrecht
(Van o
e correspondent)
l'TRECHT De door dc gemeente
geopperde bezwaren tegen het door ir.
H. Hertzberger ontworpen muziekcen
trum aan het Utrechtse Vredenburg
zijn voor de laatste aanleiding geweest
zich terug te trekken. In een brief aan
de gemeente heeft ir. Hertzberger zijn
beslissing meegedeeld.
De gemeente wil een verbindingsweg
dy/ars door het plan heen laten lopen
Bovendien zou het Hertzbergerplan
buiten het bestemmingsplan komen. Om
een nieuw plan te ontwerpen heeft de
gemeente ir. K. F. G. Spruit uit Haar
lem en ir. A. Bodon uit Amsterdam
j aangezocht. Ir. Spruit heeft zijn mede-
I werking afhankelijk 'gesteld van de
toestemming van iu^Hertzbeijaei. Hit
I heeft als naaste mecrewerker '<*an u
Hertzberger he£ verworpen plan mede
)NDEN (AP) Brian Jones, de
ng Stone die vorig jaar stierf, liet
schuld van 150.000 (360.000 dollar)
Jones, die in het zwembad
huis dood werd aangetroffen drie
rien nadat hij zich van de popgroep
afgescheiden, had een vermogen van
•0 pond (72.000 dollar), zijn huis en
contant geld. Zijn schulden, voor
dijk belastingschulden, bedroegen
dan 180.000 pond (432.000 dollar).
DEN HAAG Dinsdag 19 mei wordt
r door de werkgroep-CJP een avond
georganiseerd, die in het teken van de
radio en televisie zal staan. Verscheidene
bekende mensen uit deze wereld zullen
aanwezig zijn om met de CJP-houders j
hun werk te praten, o.a. Peter Flrk
de VPRO en Dick Klees van radio
Veronica. De avond wordt gehouden in
het theater „In de Steeg", Westeinde 165,
dat vanaf kwart vóór acht voor alle
CJP-houders geopend zal zijn.
Inschrijving 'emissie
N aarden op 28 mei
N AARDEN (A.NP) Emittenten
delen mee dat op donderdag 28 mei de
inschrijving zal worden opengesteld op
nom. f 2.102.900 gewone aandelen aan
toonder voor de helft delend in de resul
taten van het. boekjaar 1970 en ten volle
in die van volgende boekjaren in N.V.
Chemische Fabriek „Naarden" te Naar-
den tot de koers van 650 pot. Deze aan
delen worden uitgegeven met recht van
voorkeur voor rie houders van de thans
uitstaande aandelen, waarbij het bezit
600 gewone aandelen recht
geeft op toewijzing van nom. 100 ge-
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Geruchten over meer
executies in de meidagen van 1940 be
halve het fusilleren van sergeant Meijer
en de dienstplichtigen Stcenbeek en
Van Wingerden, worden steeds sterker.
Thans schijnt een nieuwe executie bij
Moordrecht opnieuw in liet volle dag
licht te komen- Een soldaat zou daar
tijdens de meidagen, kort voor de capi
tulatie van het Nederlandse leger, door
een overspannen luitenant zijn neerge
schoten. Deze luitenant, die de man van
spionage verdacht, zou kort na deze
daad door een kapitein zijn wegge
voerd. Men schijnt nooit meer iets van
hem gehoord te hebben.
Andere geruchten willen dat een ka
pitein van het Nederlandse leger door
eigen mensen neergeschoten zou zijn,
eveneens op beschuldiging van spiona-
ge. Het wórdt intussen duidelijk, dat na j
het bekénd worden van de executies bij i
de Grebbeberg, in Breda en in Moor- I
dracht, steeds meer aandacht gevestigd 1
wordt op zeer merkwaardige gebeurte
nissen tussen 10 en 15 mei 1940
De meest bekende zaak is wel die
van het doodschieten van overste Mus
sen. broer var) Anton Mussert, de
N S B.-leider. In tegenstelling tot deze I
broer wa,s overste Mussert een zeer
vaderlandslievend man. Tijdens de mei- I
dagen is hij echter op beschuldiging
van spionage door zijn eigen onderge
schikte officieren neergeschoten Deze
zaak is echter uit en te na i onderzocht,
waarbij de onsehuid van overste Mus- i
sei t nadrukkelijk vastgesteld is.
Hoeveel werkelijke executies tijdens
de meidagen hebben plaatsgevonden
moei een zaak worden van een grondig
historisch onderzoek en van getuigen
verklaringen. die thans naar men in
Den Haag aanneemt zeker zullen komen
Naast deze precaire kwesties staat i
aantal gevallen, waarin soms
zwaargewonde Nederlandse militairen
door hun collega's in de steek gelatdn i
werden en dikwijls op zichzelf aange
wezen werden om te trachten zichzelf
te helpen en in veiligheid te stellen
Het comité-Grebbeactie. dal ijvert
voor eerherstel van sergeant C. J. Meijer
en door hem van andere ten on-
rechte doodgeschoten militairen, eist j
thans van generaal-majoor b.d. .T- Har-
berts openbare verontschuldigingen
over zijn uitlatingen rond de kwestie-
Mei jer. Deze oud-generaal, die op 12
I mei het doodvonnis, van de krijgsraad
velde tegen sergeant Meijer bekrach
tigd heeft, zei zeer onlangs dit opnieuw
te zullen doen, wanneer hij voor het-
I zelfde gesteld zou worden.
I Intussen moet de generaal-majoor
buiten dienst zich bij minister Den
Toom vervoegen. Deze z&l „met hem
I van gedachten wisselen over de zaak",
aldus de officiële verklaring na een
gesprek gistermiddag tussen de heer G.
Voortman. voorzitter van
Grebbeactie en de minister van Defen
sie. Wanneer de generaal in het open
baar zijn excuses aanbiedt en de rege- j
ring antwoord geeft op Kamervragen
hierover acht het comité de zaak-Meijer
als gesloten.
Doet hij dit niet dan blijft het comité
zolang doorgaan, totdat eerherstel be
reikt is voor de gefusilleerde sergeant j
en andere ten onrechte doodgeschoten
militairen. Desnoods volgt er dan een
aanklacht tegen de heer Harberts. aldus
de heer Voortman.
Het ziet er echter naar uit, dat de
regering .een onderzoek zal gelasten
naar deze en andere gebeurtenissen tij
dens dc meidagen 1940. De sectie
krijgsgeschiedenis van de Kon Land
macht heeft reeds opdracht gekregen
zoveel mogelijk materiaal uit die dagen
te verzamelen en niet alleen van de
reeds bekende executies.
..STAATSBELANG"
DEN HAAG (ANP) Minister Den
Toom (Defensie) heeft geen antwoord
willen geven op de vragen van hel
Tweede-Kamerlid Van der Spek (PSP) ol
zich in de nabijheid van Steeiiwijkerwold
een militaire basis onder Amerikaans
commando bevindt. Het belang van de
staat, aldus de minister van Defensie,
verzet zich tegen beantwoording van
Het PSP-Kamerlid was lot het stellen
van de vragen over de Amerikaanse basis
gekomen door een klacht van de radio
sterrenwacht te Westerbork. Deze zou
door de basis gestoord worden. Op vragen
hieromtrent antwoordde de minister van
de radiosterrenwacht geen officiële
klacht binnen te hebben gekregen.
