CckiseSoti/ïant
,Wij, heren van Zichem'
caballero.de sigaret.
HET VERHAAL VAN ARME VLAAMSE BEVOLKING
Het wereldje
van de Witte
RADIO MORGEN
Kijkdichtheid VPRO
nog verder gedaald
PAGINA 2
T.KTPSE COURANT
DINSDAG 12 MEI 1970
(ADVERTENTIE)
D '66 moet
niets meer van
haast hebben
te latén blijken van voorkeur tot bin
dende of bijna-bindende samenwerking
met één of meer partijen. Tactisch ge
zien ligt, binnen het raam van die
tegenzin, ook een beetje voor de hand,
dat D'66 moeite heeft met het uitspre
ken van haar inzichten omtrent concre
te programurgenties.
D'66 moet in dit stadium niets hebben
van haast bij het uitspreken van voor
keur of urgenties. Concrete uitspraken
kan de partij waarschijnlijk bij de ge
meenteraadsverkiezingen van volgende
maand stemmen kosten. Bovendien is er
het ten dele ware argument, dat
van andere partijen 'n program ook niets
vast staat, zodat de keuze nu zou moe
ten geschieden aan de hand van een
aantal vermoedens.
Niettemin blijft het toch wel verma
kelijk om te zien in welke rare bochten
de leidende groep bij de D '66-beweging
zich wringt om te kunnen volhouden,
dat hun partij niet met de andere op
één lijn te stellen is en blijft mikken op
een totale reorganisatie van onze va
derlandse politiek bestel.
Uitstel
OP het Haarlemse discussiecongres
zaterdag jJ. een congres dat
mogelijk nog vager bleef dan het
heeft D'66 besloten elke beslissing
waaraan kiezers houvast hebben uit te
stellen tot het najaar. En ook dan is er
een verrassing mogelijk: wellicht moet
het hoofdbestuur van D'66 na dat con-
gTes openbare onderhandelingen aan
knopen met andere partijen en wel op
gram van de democraten.
andere partijen kan
geraken door middel van discussies
,.aan de basis", gesprekken dus van
gewone kiezers. De nieuwe methode
opent technisch gezien meer perspectief.
Maar omdat tegen die tijd ook andere
partijen wel zullen beschikken over
hun urgentieprogram, lijkt het ons voor
D'66 een moeilijk haalbére kaart, dat
die andere partijen dan met haar zul
len willen praten uitsluitend of in de eer
ste plaats op basis van het minimumpro
gram van Van Mierlo c.s.
vader» zijn van de nieuwe strategie,
denken nog steeds dat de socialisten en
de Politieke Partij Radikalen de meesl-
aangewezen partners zullen zijn voor
rerkiezingssamenwerking. Wat moet er
nu gebeuren, wanneer tegen het najaar
mocht blijken, dat het program van
andere partijen bijvoorbeeld dat van
de christen-democratische partijen of
van de V.V.D. dichter bij beleidsplan
en minimumprogram van D'66 ligt, dan
de atukken van de socialisten en hen
die terzake van een Progressief Ak
koord hen nu het meest nabij staan?
Uitstel van een beslissing garandeert
ook in dit geval dus allerminst afstel
van problemen.
Mentaliteit
INTUSSEN is zaterdag wel komen vast
te staan, dat van de leiding van D-'66
geen belangrijke daden te verwachten
zijn, waardoor bij de gemeenteraads
verkiezingen de kiezers aangezet kun
nen worden om D'66 een overwinning
te bezorgen van de omvang waaraan
vóór de Statenverkiezingen werd ge
droomd, maar waarin men zich blijkens
de uitslag vart deze verkiezingen vergist
bleek te hebben.
Het is best mogelijk dat begin juni
D'66 luider zal juichen dan op de avond j
van de Statenverkiezingen; maar het
komt ons voor, dat de oorzaak dan
meer gezocht zal moeten worden in een
betere opkomst van de kiezers dan in
eerbied of sympathie voor de beslissin
gen van het jongste partij congres.
Geen urgentieprogram is er uit de
bus gekomen, geen prioriteitenschema,
maar alleen een op mentaliteitsverkla
ring gebaseerd appèl. Weliswaar zal dit
appèl gericht worden op twee voorname
zaken: gelijke kansen voor iedereen en
de leefbaarheid van de Nederlandse sa
menleving in de zeventiger jaren,
hoogst belangrijke zaken zelfs; maar
het aantal partijen in Nederland die
van de belangrijkheid van deze zaken
niet getuigen, is gering.
Om één voorbeeld te noemen: wie
door de vele bomen van het bos dat de
KVP-commissie Steenkamp in cultuur
gebracht zou willen zien, de hoofdlijnen
construeert, moet ontdekken, dat gelijke
kansen voor iedereen en de leefbaar
heid van onze. samenleving hierin ook
een zeer belangrijke rol spelen. Bij de
Pv.d.A., de PPR en de PSP is het al
niet anders.
En op grond waarvan zouden de kie
zers nu aan zo n appèl van de Demo
craten anno '66 meer belang moeten
hechten dan aan voornemens van ande
re partijen? Omdat hun voornemens
minder ernstig gemeend zouden zijn?
Zo iets kan men wel beweren, maar
niet bewijzen.
Einde
i en de
uit de I
boom te kijken. Dat D'66 desondanks
voor menigeen een'aantrekkelijke par-I
tij blijft, kunnen we ons voorstellen.
Maar deze sympathisanten moeten dan
wel erkennen, dat als partij D'66 veel j
meer lijkt op andere partijen, dan in
1966 beoogd en afgesproken werd.
En dit betekent dan in elk geval het
einde van één sprookje.
anders dan andere.
Toneelspeler enTV-acteur Jules Hamel.
NEDERLAND I
NOS:
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
18.55 uur:
Journaal
KRO:
19.04 uur:
Bruintje Beer
19.08 uur:
Daktari
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Vanavond
in Nieuwspoort
NEDERLAND I
NOS:
10.45 uur:
11.35 uur:
Walter en Conn
NCRV:
17.00 uur:
Kijkkast
NOS:
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
TELEAC:
23.05 uur:
Ruimtelijke ordening
NEDERLAND II
NOS:
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
19.30 uur:
Kenmerk
20.00 uur:
Journaal
20.20 uur:
Pol. partijen PPR
20.30 uur:
Socutera
VARA:
20.35 uur:
Het leven van
Hendrik VIII, film
22.05 uur:
Ombudsman
NOS:
20.20 uur:
Peyton Place
21.10 uur:
Voor de vuist
22.10 uur:
Televizier
23.00 uur:
Journaal
NEDERLAND II
NOS:
18.45 uur:
Fabeltjeskrant
18.55 uur:
Journaal
NCRV:
19.04 uur:
Eddy ready go,
22.00 uur:
David Hollestelle,
muziek
(Vai
e omroepcorrespondent)
Zowel Hier en Nu sis Achter het
Nieuws brschten reportsges van de
protestedmonstrstie In Washington te
gen de oorlog In Indo-Chlna. Dat leek
on-efflclënt, maar achteraf waren er
toch belangrijke verschillen. In de
NCRV-rnbrlek kwamen aowel de pro-
toeterenden als een vertegenwoordiger
van „Nixons swijgende meerderheid"
aan het woord. Dat gaf de berichtge
ving een objectiever karakter niter-
aard.
woord. Daar staat tegenover dat
Achter het Nieuws mensen voor de
camera bracht die meer te zeggen
hadden: kinderarts dr. Spock en de
vader van een der vier studenten die
in Californië werden doodgeschoten
toen zij hun protest lieten horen
Vooral in zijn verklaring klonk het
enorm-navrante van de situatie in Ame
rika schrijnend door.
Achter het Nieuws kon voor een en
ander uiteraard geen begrip opbren
gen. Maar de lange fillipica tegen de
Nederlandse regering die als inleiding
diende vonden we nogal hol klinken.
Nogal achterhaald ook, omdat inmid
dels een regeringsnota is verschenen
waarover niet gerept werd. Den Uyl
heeft daar al negatief op gereageerd
en Achter het Nieuws zou echt ac
tueel geweest zijn als zij die nota ter
discussie had gesteld. Of minstens Den
Uyl erover aan het woord had gela
ten. Het commentaar van gisteren had
dagen geleden geschreven kunnen
zijn
bedreiging van het Staelduinsebos
en het duingebied. We willen best
geloven dat die kritiek terecht is.
maar we hadden graag een weer
woord gehad van de plannenmakers
die hier werden aangevallen.
Tussen de nleuwsachtergrondcn door
konden we nog een flink stuk zien
van „Kijkkljk". We leerden eruit dat
Luns, hoe verderfelijk zijn standpunt
t.a.v. Indo-Chlna ook moge zijn, toch
een aardige man Is. En ook dat Tito
slinkse wegen bewandelt om accijns
vrije Haagse sigaartjes te roken. Van
Luns wisten we het, maar van Tito
hadden we het nooit gedacht
de
HILVERSUM Het tv-feuilletoi
«Wij, heren van Zichem", dat c
KRO-televisie van vandaag af iedei
dinsdagavond gaat uitzenden, is nii
alleen een kluchtig v'ervolgverhaa
doch tevens een kroniek van de arm<
lijke, achterlijke levensomstandigh»
den waarin een groot deel
Vlaamse landelijke bevolking tijdens
de vorige eeuwwisseling nog leefde.
Die kroniek werd samengesteld aan
de hand van meer dan 25 verhalen
welke Ernst Claes, een zoon van dat
volk, heeft nagelaten. Deze auteur
heeft een aanzienlijk deel van zijn
leven gewijd aan het vertellen over
„die simpele, soms grove, maar steeds
goedhartige mensen" van zijn eigen
Zichem. Ook in Nederland is hij zeer
bekend vooral als de schrijver van
„De witte".
Tevergeefs zal men zoeken naar een
boek van Claes. dat „Wij. de heren
van Zichem" heet. Deze ietwat ironi
sche titel van het feuilleton is een
verzamelnaam voor een hele galerij
levensechte figuren en types uit zijn
afzonderlijke romans en verhalen. De
ze figuren worden allemaal met el
kaar in verband gebracht door ver
wantschap, vriend- of vijandschap. Ze
vormen een samenhangend wereldje.
Het wereldje van onze wittekop. Dat
alles zou de Nederlandse kijker ook
zonder deze inleidende woorden dui
delijk genoeg geworden zijn was daar
niet de taal die deze mensen spre
ken.
Taalprobleem
Die zou aanvankelijk wel even kun
nen bevreemden. Waarheidsgetrouw
Dertig jaren na de ^moord. hoorspel.
HILVERSUM I
eugd. Gospelsound:
Overheidsvoorlichting
9.02 Zing, zing.
langspeelplaten
Boer Coene (Bob Storm)
landers deze taal zullen verstaan en
begrijpen. Buiten enkele overtuigende
Flaminganten en letterkundigen, werd
50 jaar geleden het Nederlands in
Vlaanderen nog niet als de algemene
cultuurtaal beschouwd. De beschaafde
taal van de hogere standen en de
gegoede burgerij was het Frans. Het
middelbaar onderwijs, dat voor het
volkskind niet toegankelijk was, werd
in het Frans gegeven.
In de lagere school brak de verfran
sing niet door. Gevolg: de volksmens
leerde er een sterk dialectisch getint
boekentaaltje en een kladje boeref-
rans, maar bleef verder trouw aan
zijn bloedeigen idioom. Elke gemeente
had en heeft nog het zijne. Het blijkt
nu reeds uit brieven van Nederlandse
kijkers, die het feuilleton in België
volgden, dat de Nederlander zeer vlug
aan het Zichems went.
Voor iedere aflevering zal een korte
toelichting worden gegeven om het
volgen van de episode te vergemakke
lijken. Het overvloedig gebruik van
grove taal door deze mensen behoeft
niemand te verontrusten. Om eerder
vermelde reden, is hun taal niet al
leen verbasterd, maar ook erg ver
armd. Daar waar de woordenschat te
De Witte (Alfons Exelmans)
kort schiet, wordt een aangepaste
vloek ingelast- De Vlaamse mens
Hij drukte er zowaar ook zijn vreug
de en bewondering zijn vriendschap
en zelfs zijn liefde mee uit.
Enkele voorbeelden van het Zichems
van Claes.
Dat een haas een hoas. een haasje een
haske,
geloef en gelueven is in de plaats van
geloof en geloven, zal de kijker wel
gauw doorhebben. Moeilijker wordt
het misschien: paaizen in plaats van
peinzen, kernijn in plaats van konijn
is, striepen waar stropen bedoeld
hier.
Ondertiteling
Ter verduidelijking ook voor het ei
gen publiek heeft de BRT de eerste
twee afleveringen ondertiteld. Nog
maals, de moeilijke verstaanbaarheid
vooral van de jeugdige snelsprekende
medewerkenden blijft een levensgrote
handicap. De tien door de KRO uit te
zenden afleveringen werden door sa
mensteller en regisseur Maurits Bal-
foort uitstekend in beeld gebracht.
De Nederlanders zullen kennis kun
nen maken met de sappige dialogen
van de witte en zijn vriendjes. Daar
zijn verder pastoor Munte, zijn bazige
dienstmeid Rozelien, door de smid
„meneer de deken" genoemd, Jef de
smid, zijn wakkere Melanie en zijn
zoon Niske-van-de-smid, Emqa de ca
techismusjuffrouw en haar huishoud
ster Clementine, boer Coene. zijn zie
kelijke vrouw, de zuster van Melanie.
Voorts Fons en Herman Coenè. de
zonen van de boer, de baron van hel
„Wazinghuis" en zijn familie.
Tenslotte zijn er die typische landelij
ke proletariërs, zoals Claes ze heeft
gekend en liefgehad: stropers, bede
laars, leurder, mandenmakers enz. Al
len samen vormen zij het wereldje
van de Witte aan het begin dezer
eeuw. Buiten de baron, zijn zij arme,
achterlijke en bijgelovige mensen, die
door Claes evenwel altijd begiftigd
zijn met levensblijheid en zin voor
T'»7« J,\ ,uu' uc "u,s- riem. aagmapper, DeursDericnten. 13.20
tot vandaag muzikale le" ten! 16^5 Tafeln,u21ek. 14X0 Nieuws. 14.03 Schoolradio.
delingen. KRO: 12.00 Stereo^an' twaatf6 tot Beursberichten ^16 oTFoikkire le'lo* Etnische
twee, gevarieerd programma. (12.22 Wij van muziek. 17.00 Nieuws, weerbericht en mede-
het land; 12.26 Mededelingen t.b.v. land- delingen. 17.15 Jazzmuziek.
Waardering voor
programma 's
niet verminderd
de programmabehoefte
van het totale publiek".
Opvallend is, dat met name in de leef
tijdsgroep van 15 tot 30 jaar de belang
de VPRO-
programma's is na de nieuwe zendtijd
indeling per 1 oktober van het af
gelopen jaar belangrijk gedaald. Voor-
waarin deze leeftijdsgroep voorkeur
vertoont voor het TROS-programma if
nog aanmerkelijk groter dan dit bij het
totale publiek reeds het geval is. Do
sterk teruggelopen kijkdichtheid voor
de VPRO-programma's blijkt overigen»
geen gevolg te zijn van een verminderde
gemiddelde waardering van de pro-
11
al bet
Na de i
bekekei
de
nieuwe zendtijdindeling, waardoor
VPRO-televisie op de donderdagavond
tegenover de TROS op het andere net
kwam te staan, is de kijkdichtheid
gedaald tot 6.5 procent. De belangstel
ling van de VPRO-Ieden voor het eigen
programma daalde van 11.5 naar 10.5
procent.
De belangstelling van de VPRO-leden
voor het permanente alternatieve pro
gramma van de TROS op het andere
net steeg echter van 16.5 naar 23 pet.,
terwijl de belangstelling van het totale van Haren Non
televisiepubliek voor liet TROS- de VARA-telev
programma toenam van 20 tot 30.5 pet. maken over de
Anderzijds daalde de belangstelling van
de TROS-leden voor het VPRO-pro-
gramma van 12 tot 5 pet.
Een en ander blijkt uit het jaarverslag
de VPRO, dat zaterdag
Weer of
geen weer
op zomerreces
(Van onze omroepcorrespondent)
HILVERSUM Bert Garthoff, wiens
naam onverbrekelijk verbonden is met
het zondagochtendprogramma „YVeer of
opdracht van
inde tempel Boroboedoc
Jef de Smid (Robert Marcel) Melanie (Dora v. d. Groen) Pastoor Munte (Luc Philips)
(Martha de Wachter)
ledenraad ter goedkeuring zal worden
voorgelegd. Ondanks de sterk gestegen
belangstelling voor het TROS-program
ma is de donderdagavond de minst
in trek zijnde t.v.-avond, zo heeft een
in het jaarvenslag geciteerde enquête
van het continue kijk- en luisteronder
zoek van de NOS aangetoond.
Het hoofd van de seotie televisie van
de VPRO, de heer Arie Kleywegt, komt
in zijn verslag dan ook tot de conclusie,
„dat de TROS en de VPRO blijkbaar
niet eikaars optimale complementen
zijn ten aanzien van een adequate
Bert Garthoff zal daarom, na jaren
lang onafgebroken „Weer of geen weer"
te hebben samengesteld en gepresen
teerd, een zomer lang afwezig zijn.
Besloten is nu om gedurende zijn af
wezigheid een programma te brengen
onder de titel „Wat een weer", waarin
elementen uit „Weer of geen weer"
terug te vinden zijn. In „Wat een
weer" zal ook regelmatig een reisbrief
van Bert Garthoff te beluisteren zijn.
De presentatie van deze uitzending, die
