Beleggen mogelijk voor de kleine man
J
Al 52 jaar
niet van
witte doek
weg te slaan
JOHNNY WEISMULLER
NEDERLAND NOG NIET AANDELENMINDED
Met geld meer
mogelijk
heden dan op
bank zetten
tNDERDAG 30 APRIL 1970
DE LETDSE COURANT
Het filmdoek kent vele helden, maar
geen heeft het zo lang volgehouden als
Tarzan de aapmens. Zijn populariteit is
nog even groot als in 1918, toen hij in de
persbon van Elmo Lincoln voor de eerste
maal op het bioscoopscherm verscheen
in een seriefilm. Vele atletische figuren
hebben zich in de studio van boom tot
boom geslingerd om aan de vraag van
het publiek naar nieuwe Tarzanavon-
turen te voldoen, maar geen hunner
bleef zo lang in de herinnering hangen
als de olympische zwemkampioen
Johnny Weissmuller, die van 1932 tot
1942 het filmdoek beheerste en voor
velen geldt als de enige echte Tarzan.
In de jaren veertig, toen zich de vet
lagen duidelijk gingen aftekenen op het
lichaam van de onverschrokken oer
woudheid, stapte Weissmuller nog enige
tijd over naar de in kaki geklede
Jungle Jimfiguur voor Columbia, het
pantervellenkostuum overdragend aan
Lex Barker.
Het begon allemaal in 1916 toen
Edgar Rice Burroughs met een
avonturenroman naar zijn uit
gevers stapte, gebaseerd op een
figuur, ('.ie hij enkele maanden
daarvoor in een kort verhaal had
gecreëerd, „Tarzan de aapmens"
werd 'n doorslaand succes en die
ene roman werd een serie.
Het duurde niet lang of de film
industrie, toen steeds op zoek
naar nieuwe helden, maakte zich
meester van de in het oerwoud
bij de apen opgegroeide Engelse
edelman. Elmo Lincoln startte irn
1918 een serie met Enid Markey
als Jane en in de jaren twintig
oogstten achtereenvolgens Gene
Polar, P. Dempsey Tabier, James
H. Pierce en Frank Merrill succes
als zijn opvoligers.
Kreten
In 1932 blies Metro Gokhvyn
Mayer de serie nieuw leven in
met een groots opgezet film-
avontuur. waarin men Tarzan
voor de eerste maal, slingerend
van boom tot boom -kon horen
brullen. De dialoog beperkte zich
tot „Me Tarzan, you Jane" en
daarom kon men met een gerust
hart de rol van de koning dei-
jungle toevertrouwen aan een
onervaren aoteur, die zich als
sportman reeds van wereldfaam
verzekerd had.
Naast deze Johnny Weismuller
vervulden Neil Hamilton en C.
Aubrey Smith en een olifanten-
kerkhof belangrijke rollen, maar
doorslaggevend voor het succes
van de film was de keuze voor
de rol van Jane, het verwende
Engelse meisje, dat aan de
«toere slingeraar de voorkeur
geeft boven de beschaving. De
Ierse Maureen O'Sulüvam, toen
een van MGM's tweede-plans
actrices. werd met deze ene film
een van de meest gevraagde
r-
■niife .- 4
voermiddel: de olifant.
«jteiren van de jaren dertig. En
hoewel de aanbiedingen voor
betere rollen van alle kanten
toestr oomden, bleef zij haar
Tarzan trouw en met zes films
als Jane, is zij beslist record
houdster voor deze rol.
iMaiiinia Mia
Toen Maureen O'Sullivan ge
trouwd met de filmregisseur
John Farrow tenslotte zeven
kinderen waaix>nder de nu
wereldbekende Mia Farrow
had groot te brengen, nam zij
voorgoed afscheid van het oer
woud en werd zij achtereenvol
gens opgevolgd dooi Nancy
Kelly, Brenda Joyce en Francis
Gifford, die zelfs eens een vrou
welijke Tarzan had gespeeld.
Geen der actrices kon echter de
WeissmulleryTarzanfiüms de
glamour meer meegegeven als
..Tarzan the ape man'. ..Tarzan
and his mate" in Nederland
verboden omdat Jane-Maureen te
veel mini droeg! „Tarzan
escapes". Tarzan finds a son",
„Tarzaris secret treasure" en
..Tarzan in New York".
Terwijl Weissmuller in de jaren
dertiR voor iedere bioscoop
bezoeker „de" Tarzan was, pro
beerden andere atleten een
graantje mee te pikken van het
succes, dat de serie had. Larry
„Buster" Crabbe, ook een zwem
kampioen, en tienkamper Glenn
Morris brachten het ieder tot
één film. Meer succes had Her
man Brix, later als acteur bekend
onder de naam Bruce Bennett,
die met „Tarzan en de groene
godin" een succesvolle serie
film maakte
Bredere Tarzan
Met liet vertrek van Johnny
WeissrnuliLer, had Metro Goldwyn
Mayer aanvankelijk alle interesse
in verdere Tarzanavonturen ver
loren. RKO zette de serie op
kleinere schaal voort met Lex
Barken. Maar toen deze om
betere rollen vroeg, werd hij zon
der pardon aan de kant gezet
Als Old Shatterhand in de
Duitse „Wimntetou"-films bouw
de hij later een nieuwe carrière
op. Jack Mahoney, een cowboy-
aoteur en eens de schurk m een
Tarzanfilm, was de volgende
oerwoudhei d. Toen de meer
breedgeschouderde mannen in de
mode kwamen onder invloed van
de Italiaanse Hercules films werd
het Gordon Scott, de enige
Tarzan in de geschiedenis, dne
met Jane trouwde, de actrice
Vera Mile.-. Dennis Miller nam
voor MGM de rol over toen
Scott meer geklede rollen wilde
Zo'n veertig films over de zich
langs lianen voortbewegende
jungLeheld zijn er in de laatste
52 jaar gemaakt. Het preciese
blijft voor velen de enige echte
cijfer is met te bepalen,
daar kleine Italiaanse produktie-
maatschappijtjes zich ook over de
creatie van Edgar Rice Burroughs
hebbcn ontfermd. Ontelbaar ook
zijn de vrouwelijke Tarzans, die
als „naakte oerwoudmeisjes het
publiek de bioscoopzaal pro
beerden binnen te lokken. Hoe
wel niemand aan het feil zal
durven tornen, dat Johnny Weis
muller, ..de Tar
filmdoek is ge
Gordon Scott de eer toe de eerste
Tarzan te zijn, die ooit in Afrika
zeil filmde.
In Kenia
Sedert de onaangename ervarin
gen, die MGM in 1931 opdeed,
toen die maatschappij in dit
werelddeel de film „Trader
Horn" wilde opnemen hoofd
rolspeelster Edwina Booth liep
een tropische ziekte op, waaraan
zij later overleed en alle scenes,
die men ter plaatse had op
genomen, werden nog eens rn de
studio overgedaan waagde
geen speelfilmploeg zich meer
in eeri echt oerwoud. In 1959
had men deze vrees overwonnen
Voor „Tarzans greatest adven
ture" trok een filmequipe naaz
Kenya, waar vijftien meter boven
een door nijdige krokodillen be
volkt moeras, Tarzans boom-
womng werd gebouwd. Eén mis
stap van een der decorbouwers
en het was zijn laaitste geweest.
Zwaar materiaal moest via wie
belende hangbruggetjes over
diepe ravijnen worden gevoerd
en de hitte was zo groot, dat de
schmink op de gezichten der
spelers al gauw keihard werd.
Het plezier was er voor de mees
ten dan ook al na een paar dagen
af.
Velen hebben zich afgevraagd
wat nu eigenlijk het geheim van
de populariteit van de Tairzan-
fi'Ims was en is. De mening heeft
post geval, dat de spaarzame
dialoog, het ..Me Tarzan. you
Jane", de sleutel is. Ieder land.
ieder volk kon zich identificeren
niet deze koning der wildernis.
Tarzan is met recht een interna
tionale held en zal dat nog u-el
blijv
OTTO MILO
1 Beschermend staat Tarzan (Johnny Weissmuller) boven Boy (Johnny Sheffield) en Jane
[Maureen O'Sullivan).
Een nieuwe generatie. Dennis Miller als „Tarzan, the
apeman" anno 1960.
'"■ILMELOWanneer u ln Amsterdam in de buurt van hel Beursplein komt, dan
an let u ze. nog, de kantoren van de makelaars en commissionairs in effecten, ietwat
■erscholen tussen de winkels en restaurants. In het middaguur, als de slotkoersen
'aJbekend z(jn gemaakt, dan worden deze noteringen, evenals dertig jaar geleden.
J- mg op horden geschreven, zodat iedere belangstellende de laatste koersen kan
Toch taant zo langzamerhand liet
aantal commissionairs en makelaars
in effecten. „Ons ras begint uit te
sterven", aldus zei een van hen on
langs. Maar voor degenen, die zijn
overgebleven, is het beslist niet zo, dat
zij nagenoeg niets meer te doen heb
ben. In tegendeel. De adviseurs in
beleggingen, dat zijn ze namelijk, die
er dan nog zijn hebben momenteel
beslist geen reden tot klagen. Bij zeer
veel. aandeelhoudersvergaderingen in
den lande treft men zo'n man aan.
waar hij de belangen van een of meer
aandeelhouders dient te behartigen,
die op zijn advies een bepaald aantal
aandelen van de betrokken onderne
ming hebben gekocht.
Meestal zijn dit geen grote aandeel
houders. Die wonen doorgaans in ei
gen persoon de aandeelhoudersverga
dering bij, maar veelal gaat het om in
feite kleine aandeelhoudertjes, die op
een of andere wijze hun spaarcenten
wensen te beleggen.
Populair
Het beleggen in geld is de laatste
jaren vrij populair geworden in ons
land. Vooral onder degenen, die niet
kapitaalkrachtig genoemd kunnen
worden, maar die in de loop der jaren
toch een zeker bedrag hebben ge
spaard en dit nu eens niet op de bank
zetten, maar willen beleggen, in de
hoop dat het rendement hoger zal
zijn.
Het is duidelijk, dat al jaar en dag in
ons land (maar niet alleen in Neder
land: in nagenoeg alle niet-communis-
tische landen) een vrij belangrijke
groep mensen die tot de grote
kapitaalbezitters kunnen worden ge
rekend een groot gedeelte van zijn
geld heeft belegd In aandelen, obliga
ties of effecten. Wanneer dit niet het
geval zou zijn. dan zouden de niet in
de handen van de staat zijnde onder
nemingen niet kunnen bestaan in de
huidige structuur.
Maar het gaat nu niet om dié groep
van beleggers, want die weten over 't
algemeen toch wel hoe ze met hun
geld moeten handelen, maar hel be
treft nu de man, die een klein bedrag
aan geld wil beleggen. Zonder enige
twijfel kan worden gesteld, dat de
methode om de spaarduiten in een
oude kous te stoppen, heeft afgedaan
Zelfs de mogelijkheid om geld op hel
spaarbankboekje te zetten of een de-
positoboekje aan te schaffen, wordt
door velen al niet meer geaccepteerd
Men wil kennelijk méér met het geld
doen, of liever gezegd er meer van
maken. Gezocht wordt dan naar een
mogelijkheid om te beleggen. En die
Inflatie
De man, die het gelukt is, enkele dui
zenden guldens opzij te leggen, kan dit
momenteel op verschillende manieren
waardevast maken. De overweging van
velen om te beleggen, is om aan de
inflatie te ontkomen. Dit is één van
de redenen, dat het beleggen in aande
len bijvoorbeeld voor de minder draag-
krachtlgen in de afgelopen jaren zo'n
grote vlucht heeft genomen. Op één
of andere wijze trachtte men zieh en
dat is nu nog het geval, voor de geld
ontwaarding te hoeden, althans zover
dit mogelijk is. Beleggen leek hiervoor
een mogelijkheid bij uitstek.
Nu zijn er verschillende mogelijkheden
om geld te beleggen. Zo kan men
naar een commissionair stappen en hem
om advies vragen met betrekking tot
aankoop van aandelen. Dit gebeurt
veel. Ook kan men naar de bank
of beleggingsmaatschappijen gaan om
aan de weet te komen hoe een bepaald
bedrag aan geld belegd kan worden.
Ook dit komt veelvuldig voor.
Het zün vooral de banken en de be
leggingsmaatschappijen, die naarstig
hebben gezocht naar contact met de
kleine belegger. Zij zijn hier tot op
heden vrij goed in geslaagd. Zo zijn
nog niet zo lang geleden door verschil
lende banken, verzekeringsmaatschap
pijen en ook enkele beleggingsmaat
schappijen aantrekkelijke spaarplannen
gelanceerd, die gretig aftrek hebben
gevonden. Deze spaarplannen zijn voor
het grootste gedeelte bedoeld om gel
den te beleggen. Daarbij zit ook een
bepaalde verzekering ingesloten.
Het zijn vrij geselecteerde beleggingen
meestal in kleine coupures, zodat de
kleine belegger zijn hart kan ophalen
Hetgeen hij dan ook doet. Ook veel
longeren maken van deze manier van
beleggen veelvuldig gebruik. Het ver
schijnsel van de kleine coupures wordt
overigens vrij algemeen. Veel bedrij
ven in ons land zijn hiertoe overge
gaan, om het voor de „kleine "man"
aantrekkelijk te maken aandelen te ko
pen. Zo heeft een „stukje" Philips bij
aankoop momenteel een waarde van
f. 67,-.
Voorlichting
Nu ontbreekt het op dit terrein
nog wel eens aan goede voorlichting.
De banken en de beleggingsmaatschap
pijen doen er dan ook alles aan in de
vorm van brochures en reclamecam
pagnes de man, die met zijn spaarcen
ten geen raad weet, er attent op te
maken, deze spaarcenten op een aan
trekkelijke wijze te beleggen. „Het is
overigens wel jammer", zo zei men ons
bij een van de banken, „dat velen
onder de kleine beleggers vaak hun be
zit verslonzen en niet bijhouden. Wan
neer ze bij ons zijn geweest en op
ons advies is een kleine portefeuille
aandelen gekocht, dan wordt vaak de
ze „portefeuille" niet „onderhouden"
Dit is betreurenswaardig, want op een
gegeven moment is de portefeuille ver
koopwaardig en er wordt dan niets mee
gedaan. De kleinere cliënt zal gere
geld bij ons moeten komen om pools
hoogte te nemen".
De onkunde in ons land op het gebied
van de belegging is nog vrij groot. Een
van de grootbanken heeft onlangs een
enquête in Gorcum onder de effecten
cliënten gehouden. Bij de bank stond
men er versteld van dat zelfs onder
deze mensen zo weinig begrip bestond
over de ïuiste wijze ran beleggen. „Uit
deze enquête bleek, dat velen, die in
de hoge inkomensklassen vallen, in
obligaties hadden belegd. Dat is dan
toch wel erg jammer. Groeifondsen
kwamen er nauwelijks aan te pas". Ii
ieder geval zijn dc banken en de be
leggingsmaatschappijen er bijzondei
content over, dat het aantal beleggin
gen in het algemeen sterk toeneemt"
Men is er zich kennelijk bewust van ge
worden. dat met geld meer kan worden
gedaan, dan alleen maar op een spaar
rekening zetten.
Consumenten
Investment Fund, bestaat nog
zeer kort. Het fonds geeft een
bond vóór
veel te beperkte informatie om
trent de aard van zijn beleggin
bescherming
gen om daarop te kunnen be
slissen of men er zonder al te
veel risico geld in kan steken.
bij hel beleggen
Het andere, het Selected In
ternational Fund, zegt dat de
belegger recht heeft op jaarver
Het zal uw belegging maar
wezen", zegt de Consumenten
bond aan het slot van een kriti
slagen, maar wanneer men
daarnaar vraagt, blijken die
sche beschouwing, gewijd aan
jaarverslagen nooit te zijn ver
schenen. Er worden wel folders
Beide instellingen zeggen in
hun folders ten aanzien van be
verstrekt, maar daarin staan
cijfers die niet te controleren
leggingen drie principes te hul-
De Consumentenbond vraagt
lectie, voldoende spreiding en
fulltime deskundig beheer. Wat
zich af, of ook in Nederland het
publiek niet meer bescherming
er ln de praktijk van deze drie
principes terechtkomt, krijgt
op dit gebied zou moeten krij
gen. Overigens betrof het on
•degene die bij deze instellingen
wil beleggen niet te weten De
derzoek slechts twee, minder
bekende instellingen. De hierbo
ene instelling, het International
ven geschetste tekortkomingen
zijn zeker niet algemeen.
..Hel is ook niet meer zo dat een kleine
belegger ais een semi-kapitalist wordt
beschouwd Het publiek is er zo lang
zamerhand aan gewend geraakt, dat
naast de normale spaarmogelijkhedcn
andere altérnatieven geschapen zijn.
De kleine belegger ziet het voorts niet
als een bezwaar zijn geld in internatio
nale fondsen te beleggen. De factoi
spreiding van het kleine vermogen
speelt hierbij een belangrijke rol. Dil
om zoveel mogelijk risico's te vermijden
Of ze nu de buitenlandse maatschappij
en, waar ze dus een bezit in verkrijgen
kennen of niet, dat laat hun koud. Wal
dat betreft gaat men af op het advies
van de maatschappij of bank.
Ons land is beslist nog geen „aandelen-
minded" land, zoals Amerika het wel Is.
Maar dat de gewone man een bepaalde
vorm van beleggen aantrekkelijk vind»
en er ook toe over gaat, is niet meer
aan discussie ondèrhevig. Dat de ban
ken en andere instellingen met de ver
schillende bcleggingspool* en spur*
plannen hieraan hebben bUgedragwii
slaat als een paal boven water.
FRITS VAN SCHAIK
