75 JAAR
SCHOONHEIDS
IDEAAL
OP
FILMBAND
VASTGELEGD
Wandelende strijkplanken moesten
wijken voor welgevulde dames
We leven in een tjjd waarin de sex
op ons wordt losgelaten als de
leeuwen op de christenen van het
oude Rome. Dat is zo klaar als een
klontje. En die sexgolf blijft voor
lopig wel even aanzwellen, daar
kan men donder op zeggen. Laten
we maar eerlijk zjjn; wie tien jaar
geleden de ongekuiste versie van
,.Lady Cliatterleys minnaar" op de
boekenplank had staan was een
viespeuk. Maar toen Jan Cremer
enige tjjd later een uitgever voor
zü'n viezc-woordenvocabulaire had
gevonden, verwees men het werk
van Lawrence al gauw naar de
categorie „kinderboeken voor vol
wassenen". Doch de honderddui
zenden die gesnoept hebben van
Jans onverbiddelijke bestseller
voelen de aanschaf van diens
pikante geschriften nu als een
miskoop, immers andere pornogra
fen hebben Cremer allang gedegra
deerd tot een derderangs sex-
amateurtje. Zij gaven nog een
hardere trap tegen de kuisheid.
Maar de scx heeft niet alleen zijn
wellustige tanden in de literatuur
gezet. De mode bijvoorbeeld propa
geert steeds korter wordende rok
ken. doorkijkbloesjes en zelfs
zoals de Duitser het alleraardigst
weet te zeggen „oben ohne".
Het advertentiewezen manifesteert
zich via blote vrouwen die de
verkoop van badschuim en slag-
roomgebak moeten stimuleren, of
naakte manspersonen die in vlieg
tuigen en vergaderzalen ageren
legen namaak. De grammofoonpla
tenbranche draagt zftn sexsteentje
bü door iedereen die over een
platenspeler beschikt a raison van
vier gulden kennis te laten maken
met de manier waarop Serge en
fane In „high fidelity" de geneug
ten van het huwelijksbed beleven.
Ook zijn de muren van de
tempel der seksuele taboes in de
film. in de vijfenzeventig jaar
dat dit medium bestaat. in
een steeds sneller tempo geslecht.
voor heit grootste gedeelte
geschreven in de studio's vam
Hollywood, want nadat Edison in
Amerika en de Franse gebroeders
Lumière aan de overkant van de
oceaan de technische mogelijkheden
voor een rendabele exploitatie
hadden geleverd, werd de fiflan
met name in de Verenigde Staten
op de kermissen geboren. Daar
werden de eerste, nauwelijks één
minuut durende filmpjes vertoond
in de „niokle-odeons", tentjes met
een aantal kijkkastjes, die na
in worp van een muntstuk door
vrouw kust. En dat was heus geen bioscooppubliek ging vormen, was
zoen waarvan de sterren aan het er de oorzaak van dat het met de
firmament zouden ver-schieten, populariteit van Swanson die
maar een vluchtige beroering van haar carrière als badnimf in de
de lippen op de linkerwang. studio's van hots-knots-botsexperi
Na een paar jaar echter raakte Mack Sennett begon al gauw
het publiek uitgekeken op de het nulpunt bereikte,
technische mogelijkheden van de Vanuij Frankrijk was een nieuw
cinematografie Men wilde iets jeugdigheidsideaal overgewaaid: de
anders. De inhoud van de nonchalante tengere vrouw met
film werd belangrijker, de smalle heupen, platte boezem en
bioscoop werd volwassen en de jongensachtige haardracht. In
eerste echte vampier van een Parijs „la garconne", in New York
vrouw werd geboren. Het was ..flapper" (bakvis) genaamd-
de kleermakersdochter Theodoski Ofschoon zich in Hollywood
Goodman, die als sex vampder" meerdere exponenten van dit
gelanceerd werd onder de naam ideaal aandienden, zoals Colleen
Theda Bara, een anagram van Moore. de onverwoestbare Joan
Death Arab. Het erotische, dat Crawford en Louise Brooks, werd
zij de kijkers via de projector roodharige Clara Bow een
voorschotelde, mag in onze ogen straatarm meisje uit Brooklyn
lacliwekkenzyblren, aan het begjn<k P, Jt-gi»-l" de populairste- In
van deze bèiïw 'geloofde 'er een-h-k- haar Mms verscheen ze als een
naitie in. De reclameteksten, die dame ran twintig, met de onschuld
rond haar wérden opgebouwd. een kind van tien jaar en de
logen dat ze in Egypte was geboren. ervaring van' een rijpe vrouw,
gevoed werd met slangebloed, zij gaf uitdrukking aan de sex
Theda Bara,
dochter
van kleermaker,
als
eerste
sex-vampier
gelanceerd
de kijker met handkracht
bediend moesten worden. Dit
soort kermisvermaak werd al
spoedig volksvermaak nummer
één met het gevdlg dat
primitieve bioscooptheatertjes als
paddestoelen uil de grond te
voorschijn schoten. Geen wonder,
het medium was nieuw. Het
publiek vergaapte rich aan de in
ijltempo over 't doek voortrazende
komieken, die met gooi- en
smijtwerk de lachspieren moesten
kietelen, of lieten tranen bij de
flikkerende beelden van het
goedkope melodrama.
Enorme protesten
Ofschoon de film in die eerste
jaren vooral het gemeengoed van
de arbeider was, werd het medium
aanvankelijk nog met argwanende
ogen gadegeslagen door de
middenstand in Uncle Sams land.
Want al waren de eerste filmpjes
infantiel van inhoud, in 1896 sloeg
„The Kiss" enorme protesten
los van vrouwenverenigingen',
geestelijken en „the legion of
deoency", het legioen dat met het
allerergste fanatisme vocht voor
het behoud van de goede zoden an
Amerika. Reden voor dit protest
was het '®t. dat het kwestieus
filmpje bestond uit een scene
waarin een niet zo jonge man «en
onderricht kreeg in de geheimen
van de liefde, op mysterieuze wijze
ten huwelijk was gegeven aan een
sfinx, maar tenslotte ontvoerd
werd door een nomadenstam
Haar huiselijke bezigheden weiden
omschreven als het destilleren
van exotische parfums, voorspellen
van de toekomst en hét
krankzinnig maken van mannen,
die naar haar gunsten dongen.
Make-up en kleding moesten
dit allemaal sensueel accentueren.
Zelfs haar hotelkamers wei-den
omgetoverd tot mystieke oosterse
tempels, compleet met dampende
wierookstaafjes. Niets mocht het
mysterie dat de handige producers
rond haar hadden geweven
verstoren, niemand mocht weten
dat het meisje met de gemelijk
blikkende ogen de dochter van een
arm snijdertje uit Cincinnati was.
De kleren, die zij in haar films
droeg, waren voor deze, door
een starre Victoriaanse moraal
gekenmerkte tijd, uiterst gewaagd
en beperkten zich in sommige
igevafllen zelfs tot ragfijne
gewaden, doorzichtig als een
spinneweb, en metalen slangen, die
zich rond de contouren van haar
borsten kronkelden.
Volwassen kind
Een tegenpool van de fatale vrouw
die Bara representeerde, was de
uit Canadese ouders geboren Mary
Pickford, het meisje met het
engelenhaar, het pruimemondje en
ogen die kinderlijke onschuld
uitstraalden. Op het doek zou ze
vrijwel haar hele carrière lang het
volwassen kind blijven spelen,
het schatje dat steeds omringd
werd door kwaadwillige kerels
die alsmaar haar kuisheid in
gevaar wilden brengen. Marv
speelde met de mannen, liet hen
naderen om op het moment, dal
toegegrepen werd met een glimlach
het gevaar te keren-
Maar de bioscoopbezoeker uit
de twintiger jaren werd ook
door te flirten met een paar ogen
die daartoe op bestelling geleverd
konden zijn, het vluchtig aanraken
van mannen en de neiging steeds
weer te willen stoeien met de leden
ran de andere sekse.
Tot de depressie, die aan het eind
van de twintiger jaren in
ae „States" inzette, was er
maar weinig sprake van echte
sex in de film. Minnekozen
werd zeer summier en statisch
gefilmd, de zoen beperkte zich
tot het „plakgenre" en leek
meer op mond-op-mondbeademing
terwijl de camera bedeesd
wegzwenkte wanneer explorerende
mannenhanden lager dan de
vrouwenhals wilden afzakken. De
Amerikaanse depressie ging ook
niet aan het filmbedrijf voorbij.
Dank zij de opkomst van de
geluidsfilm konden de grootste
maatschappijen het hoofd boven
water houden. De depressie had
eveneens tot gevolg dat het publiek
in een tijd van alom heersende
werkeloosheid meer interesse
toonde voor het misdaadgenre,
met nieuwe idolen, die de „straggle
for life" In die diagen aankonden-
Het misdaadgenre bleef tot 1937
populair, maar lang voordien was
er al grote vraag naar onverhulde
sex. Aan deze sexhonger dankten
onder anderen Jean Harlow en
Mae Wes, hun grote populariteit.
Jean Harlow werd in 1911 als
Hai-lean Cai-pentier geboren. Haar
vader en moeder, welke 'laatste
dochters carrière niet hoger
waardeerde dan de reputatie die
een prostituee geniet, gingen
weldra uit elkaar. Ofschoon haar
maten (85-60-88) bepaald niet
sensationeel waren, wordt Harlow
de eer gegeven, dat zij de
belai.gstelling voor de benen naai
de rest verlegde. Vóór de depressie
immers beschouwde men de benen
als de meest erotische delen van
het lichaam, waardoor de vrouwen
uit die tijd als strijkplamkaehtige
wezens over het scherm huppelden.
Harlows zinnelijkheid was niet
alleen gelegen in de borstomvang,
maar meer nog in haar weelderige
platmabdonde haardos«v een
roomblanke albinoachtige huid.
Jean, van wie gezegd wordt, dat
ze nooit ondergoed droeg behalve
op de dag dat president Rooseralt
haar ontving, etaleerde de sex als
een grap. Zij attaqueerde de man
op zijn eigen niveau.
Het begon met 40
Mae West was een nog radikalere
vertegenwoordigster van dit idee.
Deze dochter van een geëmigreer
de Ierse beroepsboekser, was bijna
veertig jaar, toen rij haar, zonder
steun van buitenaf opgebouwde,
carrière als filmster begon- En dan
te bedenken, dat Mae nog geen
een meter zestig groot was, haar
figuur op strategische plaatsen
met vullingen geaccentueerd moest
worden, zich zeer log voortbewoog
en haar stem als een krakende
deur klonk. Vóór ze in Hollywood
terechf kwam zong en danste Mae
West in vaudevilles, die in die
dagen floreerden, dank zij
dubbelzinnige en vulgaire teksten
en boekte tenslotte successen
op Broadway. Deze afkomst
verloochende zich dan ook niet in
haar films, waarin zij zorgde voor
pittige dialogen en songteksten, die
de moralisten tot in alle vezelen
schokten Vele anti-filmcampagnes
waren meer tegen Mae dan tegen
het medium gericht. De censuur
was er dan ook als de kippen bij
haar om te buigen tot een andere
vrouw, maar toen was de grap er
voor Mae allang af.
Ook buitenlandse actrices hebben
- ff\È IfK isj
een belangrijk aandeel geleverd in
hef Afnerikaanse sexgebeuren op
het witte doek. Een ware
legendarische populariteit wisten
de Duitse Marüène Dietrich en
de Zweedse Greta Garbo te
verwerven. Mariène Dietrich werd
1901-1902 of 1903, daarover wil
men nogal eens bekvechten, te
Berlijn geboren. Haar vader en
daarna ook haar stiefvader waren
officier in het Pruisische leger en
dus voorstanders van een strenge
discipline. Marlènes opvoeding
was er geheel op gericht haat
gevoelens te maskeren- Dit zou de
essentie van haar filmcarrière, die
ondanks hef feit dat Marlènes
moeder haar dochter liever violiste
had zien werden begon toen
regisseur Josef von Stemberg
haar als fatale vrouw introduceerde
in „Der blaue Engel". Ofschoon
deze Weense meesterregisseur
Mariène in deze film lanceerde als
de vrouw met de goddelijk mooie
benen, gaf hij er later in Amerika
de voorkeur aan haar te omhullen
met geheimzinnigheid. Hij kleedde
haar zelfs van top tot teen in
mannenkleren om te bewijzen,
dat zinneprikkeling niet alleen
afhankelijk is vam een paar
welgevormde ledematen Juist
door die geheimzinnigheid, bereikt
door belichting. kleding en
cameragebruik, wist hij zonder
naaktheid een erotische sfeer te
scheppen.
My sterie- Greta
Met nog meet geheimzinnigheid
was Greta Garbo gehuld. Om haar
had men een mysterie geweven,
dat zo het ooit heeft bestaan,
kunstmatig in stand werd gehouden
door de actrice aan het publiek
voor te spiegelen als een vrouw,
die elk contact met de buitenwereld
volwassen
subtielere v
dan de vto
van haar
ondergang
volwas
verlangde naar
nen voor hartstocht
eftijke vampier, die
bloed en
de door
gespeelde
•ige tiener. Het publiek wilde
zichzelf in rijn lievelingsdier
herkennen. De vrouw in de film
moest niet irreëel maar koppelbaai;
rijn aan het dagelijkse leven. De
kantoorbediende, hef winkelmeisje
of de arbeider; zij wilden zich
identificeren met de personen op
het bioscoopdoek.
De producers met de rinkelende
kassa's in hun achterhoofd,
voldeden volgaarne aan deze
wens en voerden Gloria Swanson
ten tonele Door Cecil B.
de Mille (ÉrxiSf Lubitsch deed
hetzelfde met Porla Negri) werd zij
geplaatst als een genotzuchtige
vrouw in een mondaine wereld,
een vrouw, die seksueel verkeer
noodzakelijk acht, maar van
mening is. dat het huwelijk de
erotiek afstompt, hetgeen een
reden ifl dij verkeer- dan maar
buiten de echtverbintenis tie
coeken De toenemende welvaart
en het feöit. dat. de Amerikaanse
jeugd steeds frivoler werd en
hel grootste gedeelte van het
als een schuw dier trachtte
ontwijken. Garbo werd in 1903
Stockholm geboren
Gustafsson, dochter
boerenechtpaar. Die afkoi
verloochende rich niet. Met ha!
lange ledopaten, platte lichaai
eii andere plompe proporties
het eigenlijk een raadsel, da
zij die legendarische filmroei
wist te oogsten. Behalve
geheimzinnigheid droeg daart
het feit bij, dat men haar vë
liefdesscenes, gezien de abnorma
lichaamslengte, liggend liet spele
een unicum voor die tijd- Eu
Lubiitsch maakte met de komed
„Ninotchka" een einde aan
legerxlfc, door haar te laten lache
maar het publiek accepteerde hat
niet meer in haar ral gene
komedie Cukors „Two face
woman" en Greta dook vrij will
in de vergetelheid. Met het
van de tweede wereldoorlog kwar
ook het einde van de filmster, d
op de eerste plaats actrice was
op de tweede plaats met het h;
typerend sex-appeal het erotis
bewustzijn van de bioscoopbezoel
wist los te weken. De naoorlogs
welvaartsmaatschappij in Ameri»
raakte verziekt door de sex. E
filmster werd meer als ee
wandelende vleesféntoomstélliii
dan als actrice beschouwd. Bet!
Grable en Rita Hayworth vierde
nog even triomfen, maar h
grootste slachtoffer van de:
tendens werd Marilyn Monroe, c
vrouw wier lichamelijke mate
98-60-93 belangrijker werde
geacht dan haar acteertalent voo
de camera's. Monroe, geboren a!
Norma Jean Mortenson, was ee
buitenechtelijk kind. waarvan
vader onbekend was. Al vroe
verloor ze haar moeder, waarr.
ze achtereenvolgens onder de hoeó
gesteld werd van een Catifornisd
weeshuis, een reeks
en tenslotte twee jaloerse tante
Verbeten gevecht
Wat men nooit heeft Willen
was Marilyns verbeten gevech
zich vóór alles te etaleren als
goede actrice. Da^ heeft de man
de bioscoopfauteuil noodt,aanvaard
Marilyn werd slechts gegccepteerc
als een stuk bekoorlijk vlees- He!
gevecht om erkenning als actrift
eindigde in 1962 in Monroes doei
ten gevolge van een ovërmati:
gebruik van slaaptabletten.
Haar existentie op het Witte doei
heeft echter de sluizen van de
onverhulde sex Ln ,de
opengedraaid. Vele sten-ejn [hebben
zich tegen het sterrensysteem
de sexbom pur sang, verzet
Weinigen onder wie Brig;!"
Bardot. Claudia Cardinale, Gir-
Lollobrigida, Raquol Welch
Elizabeth Taylor en Sofia Loren
slaagden erin uit te groeien
boven het niveau van de ordinair
schaars geklede dame, al v;
vanwege hun gestroomlijnde
figuurtjes uitermate moeilik. Wat
overblijft zijn de meisjes, die
vooral in de Franse, Scandinpvische
Italiaanse en Duitse films -
naamloze stukken vlees over het
doek huppelen tof msèrdert
commerciële eer en glorie', v
producer met de rirftelende
kassa's in heit achtfertioofd,
en de bioscoopexploitart,
zijn voortbestaan slechts
continueren dank zij de naakte
lichamen van die hinderden
naamlozen. Voor hoelang echter1
We raken verzadigd ?n het
bloot in artistiek onbetekenende
fillms blijft beperkt tot daan"
gespecialiseerde theaters als het
Amsterdamse Parisien ïn
Haagse Flora. Theater-s net
vast publiek.
