Chinese
communes
worden
Grote
trek
naar het
platteland
HONGAREN NEMEN
GEEN RISICO'S
TVsfll
BL0TE-V0ETEN-
D0KTERS IN ACTIE
Eigen fabriekjes
voor de landbouw
Collin McCullough ll -Jp
ONZE MAN IN....
PEKING Een van de meest interessante ontwikke
lingen die onder invloed van de culturele revolutie
hebben plaats gevonden, zjjn de pogingen om van de
communes zelfstandige en onafhankelijke eenheden te
maken, die hun eigen kapitaal leveren en zelf voorziet)
in hun medische, industriële en onderwijsbehoeften.
Sinds de botsingen aan de Russisch-Chinese grens,
eerder dit jaar, gaan die pogingen gepaard met
toenemende openbare verklaringen die oproepen
„voorbereid te zijn op oorlog Maar hoewel er duidelijk
vooruitgang is geboekt in het streven om de communes
in tijd van oorlog zelfstandig te laten functioneren,
in het bijzonder als de grote steden luchtaanvallen
krijgen te verduren en van daaruit geen richtlijnen
gegeven kunnen worden en geen bevoorrading van de
plattelandsgebieden meer plaats kan hebben
schijnen de huidige veranderingen veeleer een gedeel
telijke terugkeer tot het oorspronkelijke commune
principe in te houden.
In 1958, toen de coöperaties vervangen werden, door de
communes de eerste stap op weg naar de agrarische
collectivering in China werd voorspeld dat zij in
de toekomst misschien self-supporting zoqden kunnen
zijn op gebied van onderwijs, gezondheidszorg, militaire
scholing, maatschappelijk werk, industrie en bestuur.
Dit vormde een onderdeel van de „grote sprong
voorwaarts", die nauwelijks was begonnen, toen China
geraakte in wat nu „tijdelijke economische moeilijk
heden" genoemd wordt.
Op de honderden miljoenen Chinese boeren moet dat
een bijzonder ontmoedigend effect hebben gehad. Drie
jaar achter elkaar, in 1959, 1960 en 1961 hadden de
boeren te kampen met overstromingen, de droogte
periodes en insektenplagen en ondertussen moesten
ook nog de massale reorganisatiemaatregelen en radicale
hervormingen, die de oprichting van de communes met
zich meebrachten, worden gerealiseerd. In de loop der
tijd moest men verschillende doelstellingen van de
communebeweging we! laten vallen, Chinese top
functionarissen zeggen nu dat dat de schuld is van
Lioe Sjao-tsji en zijn „agenten", die de natuurrampen
als excuus aangrepen om het communestelsel te
verwerpen.
In elk geval, door de culturele revolutie werden Lioe
Sjao-tsji en zij die de „bourgeois-kapitalistische weg
insloegen" uit hun macht ontzet, waardoor de deur
geopend werd naar de ontwikkeling van het commune
systeem zoals Mao Tse-toeng dat aanvankelijk vpcy
ogen had.
Op de eerste plaats heeft er een enorme Ifek, vap
jonge mensen naar het platteland plaatsgevonden. Dat
is op zichzelf niet nieuw; al sinds jaren worden er
vrijwel onafgebroken campagnes gevoerd om jongelui
aan te moedigen zich in de afgelegen streken van
China te vestigen. Maar de huidige trek naar het
platteland, die meer dan een jaar geleden begon, ls
zo groot, dat hij zijns gelijke in de Chinese geschiedenis
.niet kent. Er zijn nooit totaalcijfers gepubliceerd, maar
te oordelen naar links en rechts opgevangen berichten
uit de dicht bevolkte provincie Szechwan zijn
bijvoorbeeld minstens 250.000 middelbare scholieren en
studenten naar het platteland getrokken om daar te
blijven lijkt het waarschijnlijk dat meer dan 10
miljoen jongelui de Chinese steden hebben verlaten.
Dat zou in heel wat landen een enorm aantal zijn. Maar
in China betekent het minder dan 1.5 procent van de
totale bevolking. Daarbij is het een verstrooide macht,
dun verspreid over het ontzaglijk grote China.
Niettemin heeft de campagne om een stroom van jonge
mensen naar de communes te halen al drie gevolgen
het heeft ruimte geschapen in de overbevolkte steden
en de kans op werkloosheid in de industrie kleiner
gemaakt;
het veel te grote aantal kandidaten voor de middel
bare scholen en universiteiten is er door gereduceerd
(waarvan er overigens sommige gesloten zijn en nog
bezig zijn het leerplan te reorganiseren);
r..fof
Jonge arbeiders spreiden tarwe over de velden om te laten drogen.
de communes, en vooral die in de afgelegen streken,
zijn erdoor voorzien van een aantal jonge mensen met
een betrekkelijk goede opleiding.
Veel van deze jongelui zouden misschien leider van
de commune kunnen worden of minstens technische
of bestuursfuncties bekleden, zoals het voeren van dc
boekhouding. Anderen zijn ongetwijfeld uitstekend
geschikt bij de vernieuwingen die nu op onderwijskundig
en medisch gebied in de communes op gang zijn
gebracht.
Onder wi jsaa npassi n g
Het onderwijsprogramma vraagt om vele aanpassingen
In het leerplan; zo moet bijvoorbeeld het onderwijs op
politiek terrein de klemtoon krijgen en moeten pi
cursussen worden georganiseerd die zijn afgestemd op
de specifieke eigenschappen van het gebied waarin de
school is gelegen. Andere wijzigingen houden een
aanpassing in van de schooltijden aan de seizoenen in
de landbouw, en het bouwen van scholen in de nabijheid
van de bevolkingscentra in een commune. Al deze
wijzigingen zullen moeten worden ingevoerd naast d*
allerbelangrijkste verandering: het verleggen van de
verantwoordelijkheid voor de scholen van de staat naar
de communes op bestuurlijk, onderwijskundig en
financieel gebied.
De hervormingen hebben aangetoond dat er leemten
hestonden in de faciliteiten die geboden konden worden
Chinese kranteartikelen maakten melding van gevallen
waarin opgeschoten kinderen nauwelijks konden lezen
en schrijven en van boeren die geen medische behande
ling konden betalen.
Het medische systeem dat men van plan is in de
communes ln te voeren is gericht op het verlenen van
minstens de elementaire medische hulp voor alle leden
Om dit doel te bereiken worden er tegelijkertijd een
aantal stappen ondernomen.
Fabrieken van farmaceutische produkten en medische
instrumenten stellen nieuwe produktieschema's op om
aan de behoefte van de plattelandsgebieden tegemoet
te komen. Een farmaceutische fabriek in de provincie
Liauning maakte melding van het feit dat de preduktie
van medicijnen die gewoonlijk voor het platteland
nodig zijn in de eerste vijf maanden van dit jaar ai
56 procent hoger lag dan in welk voorgaand jaar ook.
Blote-voeten-dokters
Een fabriek in Shanghai meldde dat men als proef 60
verschillende types van medische instrumenten had
geproduceerd, waaronder ook een draagbaar röntgen-
apparaat en draagbare anesthesieapparatuur, ontworpen
voor de communes. En een andere fabriek in Sjantoeng
beroept er zich op een „EHBO-operatiekist" te hebben
vervaardigd die acupunctuurnaalden, injektienaalden en
instrumenten voor eenvoudige oogoperaties en andere
chirurgische ingrepen bevat. De ..EHBO-operatiekist"
is speciaal bedoeld voor de ..blote-voeten-dokters", zoals
een lid van de commune, dat een medische opleiding
van ongeveer een jaar heeft gevolgd, wordt genoemd
Die vooropleiding stelt hem in staat de meest voor-
iebmenoe ziekten te behandelen, gebroken benen to
zetten en zo, stelt, men het sommige eenvoudige
operaties te verrichten.
Het cöïnmunesysteem is uit drie delen opgebouwd:
commune, produlctiebrigades en produktieteams. Zo
heeft bijvoorbeeld de ..altijd groene commune" in Peking
die uit 40.000 leden bestaat. 12 produktiebrigades en 37
produktieteams. Een produktiebrigade heeft veelal een
of meer „blote-voeten-dokters" afhankelijk van de
grootte van de brigade die verondersteld worden
zowel boerenwerk te doen als patiënten te behandelen.
Een produkïieteam heeft op zijn minst één gezondheids-
zorger, die dikwijls door de „blote-voeten-dokter" is
opgeleid.
De „blote-voeten-doktcr" krijgt zyn opleiding op een
medisch opleidingsinstituut in de stad ofwel in het
communehospitaal de hoogst ontwikkelde vorm va»
medische zorg binncu de commune. Hoeveel „blote-
voeten-dokters" er in het afgelopen jaar precies zijn
afgeleverd, is niet bekend, maar een bericht van pers
bureau Nieuw China meldde dat de communes in
Sjanghai nu beschikken over een aantal van 6000. Ook
zijn een groot aantal gezondheidszorgers van dc steden
naar de communes getrokken. Een recent bericht uil
Heilocngkiang noemde een getal van meer dan 4600
gezondheidszorgers van de provincie die zich op het
platteland hadden gevestigd. Uit de stad Harbin alleen
al 14)00. Ook zouden in de afgelopen drie jaar meer dan
4500 afgestudeerden en 2000 studenten, die zich bezig
houden met de toepassing van de traditionele Chinese
Deze fabrieken hebben hun arbeiders ook op twe
manieren opgeleid om de communes te helpen. Aan
grote reparaties wordt nu hoge prioriteit gegevei
terwijl kleinere reparaties door mobiele groepen, die
van commune naar commune reizen, worden uitgevoerd.
Ter plaatse voeren ze niet alleen reparaties uit,
ze leren ook aan boeren, die daarvoor zijn uitgekozen,
hoe ze zelf de machines kunnen herstellen. Mechanisatie
van de landbouw is voor China de sleutel
toekomstige welvaart. Maar wanneer de mechanisatie la
met succes is doorgevoerd, betekent dat dat er eventueel
minder mensen nodig zijn om grotere gebieden
bebouwen.
Bevolkingsgroei
De Chinese bevolkingsgroei bedraagt echter minstens
14 miljoen mensen per jaar; zo ongeveer de bevolkingen
van Finland. Noorwegen en Denemarken bij elkaar. En
naar schatting woont omstreeks 80 procent
Chinese volk op het platteland. Misschien dat do
oplossing van dit probleem gedeeltelijk gevonden kan
TV- „i;„ j..i J„01L
et
Het probleem van de betaling van deze nieuwe en
betere medische dienstverlening moet worden Qpgelos?
door de instelling van een verzekeringssysteem in elke
commune. Men stelt zich voor dat ieder lid van da
commune ongeveer 1.75 jaar betaalt en daarvoor gratis
behandeld wordt door hetzij de gezondheidszorger, do
..blote-voeten-dokter". Of de arts van het communo-
hospitaal. De medische dienst van de commune betaalt
de kosten voor patiënten die voor verdere behandeling
overgebrachtamoeten worcjfhg nyr, stgeek- gof stadig
ziekenhuizen
Self-supporting
De hervormingen op het gebied van onderwijskundige en
medische zorg vormen slechts 'een onderdeel van het plan
om van de Chinese communes zelfstandig functionerende
en „op zichzelf vertrouwende" eenheden te maken.
Met de bouw van kleine stikstof-kunstmestfabriekjes ziin
ook snelle vorderingen gemaakt. Blijkbaar wil iedere
provincie in elk district er op z'n minst een hebben
De provincie Kiangsoe heeft sinds het begin van de
culturele revolutie 20 fabrieken gebouwd en de totale
produktiecapaciteit van al die kunstmestfabriekjes is
vier maal zo groot als drie jaar geleden.
Er valt ook een stroming waar te nemen om de land
bouwmachinestations, die vroeger door de staat werden
gedreven, onder het beheer van de communes te
brengen. Tevens zouden de communes dan voor de
aankoop van tractoren en andere landbouwwerktuigen
en gereedschap uit eigen fondsen moeten putten.
Maar terwijl de financiële last van het onderhoud en
de levering van machines nu op de communes gaat
drukken, heeft men eveneens een campagne op touw
gezet om de machinefabrieken ertoe te brengen hoofd
zakelijk landbouwmachines te gaan produceren. Dat
zou, naar men mag aannemen, de prijzen van de nood
zakelijke landbouwwerktuigen doen zakken.
worden in Mao Tse-toengs instructie, dat de communes
ais de omstandigheden het toelaten, collectief een paar
kleine fabrieken zouden moeten drijven. Zo worden eb
communes nu aangespoord hun eigen fabrieken U
bouwen en te exploiteren, maar wel voorzichtig te werk
te gaan. Een district in de provincie Kwangsi wordt als
voorbeeld gesteld. In de enige stad en 21 commune*
die het district rijk is. bevinden zich 37 fabriekje*
mijnen en waterkrachtstations. Maar bijna al de?e
fabriekjes produceren goederen die de communes nodig
hebben.
Zelfs betrekkelijk goed functionerende communes, zoals
bijvoorbeeld de „altijd groene commune" aan de rand
van Peking, maken slechts zeer langzame vorderingen
als het project niet geïntegreerd is in de totale agrarische
opzet van de commune; de communeleiders daar praten
nu over het openen van een staalfabriek, maar dan als
onderdeel van een vijfjarenplan.
Voor het ogenblik ligt de nadruk op tegemoetkoming^1
aan de behoeften van de landbouw. Een lid van een
produktiebrigade in de provincie Honan zou gezegd
hebben: „We hebben besloten om deze fabrieken tea-11
behoeve van de landbouw door te laten werken, zelfs
al werken we een tijd met verlies. Anders zouden w«
het niet doen. zelfs al maakten we grote winsten".
ing
Dat schijnt weer een andere manier te zijn om duidelijk
te maken dat de communes bereid moeten zijn hun
fabrieken tijdelijk met verlies te laten draaien, mits dc
fabriek bijdraagt aan' het „zelfvertrouwen" van drn
commune door hogere oogstopbrengsten. Ongetwijfeld
zuilèn de communes de uitdaging aannemen, hoewe»
hierbij aangetekend moet worden dat de Chinese leiders
blijkbaar de sterk uiteenlopende plaatselijke omstan
digheden in hun overwegingen hebben betrokken
Persberichten wijzen erop dat de communes de
hervormingen niet ïn een klap kunnen doorvo
maar in een verschillend tempo. Ook bestaat er weinig
twijfel over dat de communes leiding zullen krijgen
van een of ander centraal toezichthoudend orgaan op
districts- en provinciaal niveau. Maar zelfs met hulp
van buitenaf is het duidelijk dat er veel geëist
worden van de leiders van elke commune. Zij zullen
ervaring moeten opdoen in het opstellen van uitgekiends-
plannen en een goed oordeel moeten kunnen vellen
bij het kiezen van de te vestigen industrieën en
bepalen van de" tijd dat een fabriek, die met verlies
werkt, door kan blijven draaien, in het bijzonder als
de commune tengevolge van andere hervormingen
veel van de uitgaven voor eigen rekening moet gaan
Als ze succes hebben staat de weg naar het bouwe
van andere soorten fabrieken, die aan weer andere
behoeften van de commune voldoen, open. Eventuee1
zou uit de commune een semi-industriestad kunnen
groeien. Maar dat ligt nog heel wat jaren in de toekomst
Momenteel zullen de communes zich moeten inspannen
om het door de Chinese leiders gestelde doel te bereiken.
Dat doel is: groter zelfvertrouwen krijgen.
De straat was de Lenin Boule
vard. De stem was van Mick
Jagger. De muziek schalde
ergens van een bovenverdie
ping langs de hoofdstraat van
Boedapest. Een paar hoofden
draaiden zich om vanwege het
enorme lawaai. De meeste
mensen vonden het echter heel
gewoop. De beatrage heeft dit
land totaal in haar greep.
Terwijl ln Tsjecho-Slowakije de
(onofficiële) leuzen op de muren
een politiek karakter hebben,
krabbelen in Boedapest de 'fans
de namen-van hun favoriete pop
groep op. De regering ziet in, dat
jonge mensen van deze muziek
houden en doet haar best om hen
tevreden te stellen. Om een
goede indruk te krijgen van de
veranderingen, die Hongarije de
laatste tijd heeft ondergaan, moet
men luisteren naar het radio
programma „Alleen voor de
jeugd" geheten, beter bekend als
het Komjathiprogramma en naai
de uitbundige discjockey. Het
bestaat alleen uit populaire
muziek, meestal uit het westen.
Men begon ermee vanwege het
succes van het popprogramma
van radio Vrij Europa, dat van
uit West-Duitsland wordt uit
gezonden. Tussen de platen door
zond dit station nieuws en propa
ganda uit. Een paar jaar geleden
zou de Hongaarse regering het
gestoord hebben. Ze zijn nu zo
verstandig, dat ze hun eigen
programma produceren, zonder
nieuws, dus met meer tijd voor
muziek. De meeste teenagers vin
den het erg goed en zijn over-
Een nieuwe film van Andras
Kovacs, een van de meest voor
aanstaande regisseurs van het
land, gaat ook over de popmuziek.
Deze film is genaamd „Ecstasy
van 7 uur tot lü uur', en hel is
een documentaire met opnamen
van fans, die een discussie voeren
over waarom zij de muziek zo
fijn vinden, een interview met
een socioloog natuurlijk en met
overvloedige opnamen van con
certen.
De Hongaren hebben een uitlaat
klep nodig en die wordt verschaft
door de popmuziek. De vraag
blijft natuurlijk, of dit een goede
uitlaatklep is. Maar er bestaat
geen andere mogelijkheid om zich
te uiten.
Vertrouwen
Dit ontbreken van iedere officiële
ideologische afkeuring van de
popmuziek, deze bereidheid om
het objectief te beoordelen komt
waarschijnlijk, omdat de regering
er op vertrouwt dat de jeugd
veilig is. We behoeven slechts
naar de universiteiten te kijken
om te zien, hoe waar dit argu-
„Ik moet onze leiders vertrou
wen". vertelde een student mij,
,.7.e hebben meer gegevens dan
ik. Als ik zc niet zou vertrouwen,
dan zou ik een anarchist zijn"
Dit
was geen eerstejaars, maur
doctoraalstudent in de eco-
iie, die bijna klaar was. Hij
een van de gekozen studen
tenvertegenwoordigers. We had
den een discussie gehad over
Tsjecho-Slowakije. Voor vele
wanhopige rectoren van universi
teiten in Japan, Latijns-Amerika
en het westen moet een derge
lijke gehoorzaamheid lijken op
een droom, die werkelijkheid ge
worden is. Zelfs verleden jaar,
toen de universiteiten van Polen
en Tsjecho-Slowakije in grote
beroering verkeerden, hielden de
Hongaarse studenten zich vol
komen rustig.
Ongerustheid
Hoewel zij het niet graag heeft
over de passiviteit van de stu
denten, toont de regering enige
tekenen van ongerustheid. Hel
feil dat zij gevrijwaard is van
oppositie is dan mischien een
voordeel voor de regering, maai
de keerzijde van de medaille is,
dat de studenten totaal ongeïnte
resseerd zijn in de regeringspol i-
tiek. Kisz. de communistische
jeugdorganisatie, is iets, waar
alle studenten lid varf zijn. maar
het is de enige vereniging, dus
dat is niet verwonderlijk. En
weinig studenten zijn bereid om
de reducties op vervoer, sociale
faciliteiten of de zaterdagavond
feesten op te offeren.
Maar de partij vergaderingen
worden minder goed bezocht
Het partijblad „Nepszabadsag"
roerde dit onderwerp verleden
week aan „Het was begrijpelijk",
aldus een artikel, „dat de leden
in vele plaatselijke Kisz-organi-
saties zich teleurgesteld voelen,
zich terugtrekken en passief wor
den. „Maar, zo voegde zij er
belerend aan toe. deze ontwikke
ling was niet de fout van de
plaatselijke Kisz-groepen. Nee, de
oudere communisten moesten
meer aandacht aan de wensen
van de jeugd schenken en er
voor zorgen, dat de Kisz-afdelin-
gen meer aattzien verkiegen.
De apathie van de Hongaarse
jeugd heeft zijn eigen redenen.
De studenten van vandaag ver
lieten nauwelijks de kleuterschool
ln 1956. Van hun vroegste jaren
hebben zij geleerd om zich aan
te passen aan de nationale hou
ding van voorzichtige aanvaar
ding van de realiteit, een nuchter
manoeuvreren binnen bepaalde
grenzen: „De dans op de eier
schaal", zoals een Hongaar het
onder woorden bracht.
In dit land neemt niemand on
nodige risico's. En de studenten
hebben ook een stijging in de
levensstandaard kunnen waar
nemen, en een verschuiving van
de aandacht van het land van de
politiek naar de noodzakelijke, -
maar saaie bezigheid van het
verzorgen van de ecopomische
tuin. Het gebrek aan informatie
in de plaatselijke pers over na
burige landen helpt ook al niet
Het is moeilijk voor Hongaarse
studenten om met hun Tsjechi
sche of Poolse collega's te sym
pathiseren. als je niet weet, dal
zij in grote moeilijkheden ver
keren.
Men moet de Hongaarse regering
nageven, dat zij zeer snel heeft
gehandeld om tegemoet te komen
aan de weinige studenteneisen
voor meer inspraak, die onlangs
gesteld zijn. Met ingang van dit
jaar krijgen de studenten veel
meer zeggenschap over het uit
reiken van de beurzen, iets, waar
vroeger het universiteitsbestuur
alleen over beschikte. Hoewel
politieke vergaderingen, die tegen
de politiek van de regering ge
richt zijn, taboe zijn, is er toch
een uitlaatklep voor het idealis
me van de studenten, zij kun
nen naar de dorpen of naar de
Hongarije ziet in de beatgeneratie geen probleem. Westerse
orden er niet verderfelijk genoemd.
armere gedeelten van de stad
gaan om daar scholieren te hel
pen bij de voorbereiding op hun
eindexamen.
Sinds 1962 heeft men het quota
systeem afgeschaft, dat er voor
zorgde, dat tenminste de helft
van hen die aangenomen werden
voor de universiteit, uit de lagere
sociale milieus kwam. Nu krijgen
zij speciale compensatie in de
avonden, wanneer zij nog op de
middelbare school zitten, aan
gezien het toelatingsexamen tot
de universiteit nu alleen ge
baseerd is op prestatie.. Ondanks
de onvermijdelijke vermindering
sinds 1962 bestaat 40 van de
nieuwe studenten van dit jaar
nog steeds uit jongens en meisjes
uit arbeiders- en boerengezinnen.
Hoewel het quotasysteem ver
dwenen is, is er nog een kunst
matige ongelijkheid over, die
vele protesten veroorzaakt. Ge
gadigden voor de universiteit,
wier vaders hoge communistische
onderscheidingen hebben, zoals
de decoratie, die uitgereikt werd
voor verzet tegen de „contra
revolutie" van 1956, krijgen extra
punten.
Zo nu en dan, aldus een woord
voerder van het ministerie van
Onderwijs in zijn onderhoud met
mij. geeft een student er de
voorkeur aan om dit nret op zijn
inschrijvingsformulier te vermel
den. Maar aangezien de concur
rentie vodr de universiteitsplaat
sen zo groot is komt dit slechts
Er zijn een paar rebellen, maar
zij hebben zeer weinig invloed.
De grote massa van de Hongaar
se jongere generatie schijnt ijve
rig, opgewekt, ambitieus en
politiek ongeïnteresseerd. Als dit
enige jaren geleden zo was ge
weest, dan was dat zo uit bittere
noodzaak, nu zijn zij ongeïnte
resseerd uit gewoonte. Hetgeen
een veelbetekenende verande-
JONATHAN STEELE
(Copyright The Guardian)