Feiten over Ierland
VERLIES
JE PAARD
NIET!
Schiet een schat aan
Doe het a.u.b. beter dan
fotografische herinneringen
de familie Jansen...!
Niei ver van Dublin in de Wicklow Mountains ligt Glendalough, een van de gaafste overblijfselen van de vroege middeleeuwen. Midden in
beeld steekt een toren boven de bomen uit, die als toevlucht diende voor de monniken tijdens de invallen van de Noormannen.
Een woonwagen in het Ierse land biedt de aantrekkelijkheid dat je je
kan laten gaan, waarheen het paard belieft te gaan. Uit het overbevolkte
Nederland een tocht vol rust in het dunbevolkte Ierland.
Munteenheid: Ierse pond, be
staande uit 20 shilling. Elke
shilling 12 pennies. Waarde
gelijk aan Britse pond. d.w.z.
8.60.
Reismogelijkheden: per boot
vanuit Engeland (Wales of
Liverpool)per Vliegtuig vanaf
Ireland Guide van Iers Toerisme Souvenirs: handgeweven wollen
Bureau. stoffen.
Papieren: geld
automobilisten: groene kaart.
Gidsen en kaarten: A.N.W.B.-
gids nr. 52: Ierland; Illustrated
Taal: Engels; in het uiterste
zuidwesten hier en d'aar nog
Gaelic. Bewegwijzering altijd
tweetalig.
Maaltijden in hotelsontbijt
8—10 u., lunch 12.30—14.00 u.,
afternoon-tea 16.0017.30 uur;
diner (alleen in grote hotels)
na 19.30 u., elders meat-tea of.
high-tea vanalf 18.00 uur.
Fooien: minimaal 10 procent op
de hotelrekening.
Openingstijden: winkels tot half
zes of zes uur, banken tot 3 uur,
maar ookzaterdagochtend,
postkantoren tot half zeven.
In alle plaatsen bestaat even
wel een „early closing day",
die geldt vanaf 'g middags één
Voor vissers is Ierland een paradijs. Men heeft de keus uit talloze
riviertjes en meren en voor het zwaardere werk natuurlijk de zee. Met
een paar laarzen aan sta je midden in je element.
IERLAND, het „groene eiland"
kan je op verschillende manie
ren zien: vaar of vlieg erheen
en pak auto, trein of bus.
Maar als je, eenmaal daar, hebt
ontdekt dat een paard kan door
gaan als het nationale vervoer
middel, waarom dan niet zo'n
dier voor het wagentje gespan
nen? Ierland is een van de
weinige landen dat zijn naam
„paardenhuid" nog alle eer aan
doet. Dublin bijvoorbeeld is een
grote stad met modern verkeer
dat. de straten verstopt, maar
ezelkarren en dravende paar
den voegen zich daar rustig tus
sen. En in de kleinere steden en
op het land is het natuurlijk niet
anders.
Het is niet zo moeilijk een paard voor
'n wagentje te spannen. De Ierse paar
den zijn voor dit karwei geknipt ver
knipt zou een ruiter misschien zeggen.
Maar ze kennen hun pappenheimers.
„99 procent van de mensen die hier
huifkarren komt huren, zei men mij
op een verhuurplaats in Cork, weet
niets van paarden. Maar 99 procent
van onze paarden weet alles van men
sen". En met die zekerheid ga je op
stap. volledig uitgerust met een rij
dend hotel vijf slaapplaatsen, een
keukentje met gas, en haver voor veer
tien dagen. Want het I pk-motortje
voorop moet blijven lopen. Het gemid
delde per dag is ongeveer 25 kilome
ter en dan is er keus uit een hele lijst
stops, voorzien van een graslandje
voor het paard, en vaak een winkel
en behoorlijke wasgelegenheid voor
de passagiers. En de volgende ochtend
weer karren, als tenminste het paard
die nacht geen andere plannen heeft
beraamd. Het gebeurt zelden, maar
de waarschuwing in de wagen hangt
op zijn plaats: „Verlies je paard
niet: En als het gebeurt, bel ons niet
op, want jij verloor hem, jij zal hem
moeten vinden, want wij verlangen
hem terug".
Onderweg leef je als een tinker. Men
zou tinkers de „zigeuners van Ier
land" kunnen noemen, hoewel ze in
geen enkele relatie staan tot de zigeu-
ners van het continent. De overeen
komst is dat zwerven ook hun in het
bloed zit, maar overigens zijn zij dooi
en door Iers. Ze trekken het land door
in hun huifkarren, de meest welvaren
de als paardenhandelaar, de anderen
met een meer onbeduidende handel.
Oorspronkelijk waren ze ketellappers,
maar zelfs in Ierland wordt er weinig
meer gelapt. En daarom zijn veel tin
kers straatarm. Hun paard en wagen
is vaak het enige dat ze bezitten. Over
dag zie je langs de weg soms half
open tenten staan, waar moeder en
veeltallig kroost de voorbijgangers
aanklampen. Een foto moet zeker wor
den betaald. Maar arm of meer wel
varend, aan een huis kunnen de tin
kers niet wennen.
De romantiek drijft ons veertien da
gen lang de tinkers achterna. Het huis
uit, twee weken op luchtbanden door
het groene Ierse land, vertrouwend
op het paard dat volgens sommigèn
echt wel de weg van de ene pub naar
de andere kent. Leven als een tinker,
al moeten we de kwaliteit van ons be
staan in het oog houden. Want behalve
keteillapper betekent tinker ook „prut-
Rennen en vissen
Zijn we eenmaal aan het paard ge
wend, dan komen de andere dieren van
zelf. Paarden en pony's huren voor
een ruitervakantie is eveneens moge
lijk. Aan paarden wordt men trouwens
voortdurend herinnerd bij het zien
van de z.g. „Turf accountants". Turf
staat hier voor graszode of renbaan,
en renbaan betekent paarden en
honden, maar vooral gökken. De kan
toortjes achter vaak wat vervallen ge
vels wedijveren in aantal met de kroe
gen. Na de paarden maakt men ken
nis met de schapen die bij duizenden
het groen- of bruinkleurige turfland
stofferen. En hoort men tot het gilde
van de vissers, dan is Ierland meer
dan een paradijs. De zalm en forel
springen het heldere water uit, waar
geen industrie voor verontreiniging
zorgt. Het zalmseizoen staat open van
begin februari tot eind september, het
forelseizoen nagenoeg dezelfde tijd.
Vergunningen zijn niet moeilijk te
krijgen. Voor het grotere werk kan
men op zee terecht. Bij Kinsale, dicht
bij Cork aan de zuidkust, is een voor
treffelijk punt. De plaats draagt de
verschrikkelijke hérinnering aan de
ramp met de Lusitania, die er in 1915
door een Duitse onderzeeër werd ge
torpedeerd, waarover men jagend op
beter warm dan nylon. Er wordt trou
wens turf gestookt, en dus ook gesto
ken, en dat geeft een rokerigheid in de
drinklokalen die met veel donker bier
wordt weggespoeld. Het befaamde
Guinness gaat er prat op ,the most
natural thing in the world' te zijn. En
dan slapen we een Irish sleep, cen
diepe rustige slaap.
Uittocht
kabeljauw, tarbot of zeebaars kan me
diteren. En pas op voor de haaien die
hier jaarlijks in getale van 2300 wor
den gevangen.
De indruk die de toerist mee naar huis
neemt is die van een vredig geheim
zinnig land, dat de romantici moet
aantrekken. De sprookjes en mythen,
elfen en trollen leven op de Ierse grond
en het Ierse water. Het is rustig, be
koorlijk, lieflijk, simpel en onaange
raakt door de teruggang die de voor
uitgang met zich brengt. Het water en
de lucht zijn er helder, een man merkt
het 's avonds aaln zijn overhemd. Vo
gelliefhebbers kunnen hun hart en
oren ophalen. De gaspeldoorn bloeit
er fel, klavers en varens maken alles
groen of goudbruin naar gelang het
jaargetijde, de natuur leeft. Men leeft
ook van de natuur. Zalm wordt gecon
sumeerd als gold het een biefstuktar
taar, de boterhammen zijn besmeerd
met boter, échte boter, en wol houdt
Onder dit lieflijke, rustige uiterlijk
gaan Heel wat tegenstellingen schuil.
We hoeven niet aan het noordelijke
deel Ulster te denken, want hoewel
deel van Ierland, behoort het niet tot
de Ierse republiek, maar tot Groot-
Brittannië. In de republiek doet zich
geen bloedige godsdienststrijd voor.
want protestanten zijn er zeldzaam
en de Engelsen zijn er kort na de eer
ste wereldoorlog uitgegooid. Maar nog
altijd is dit verleden aanwezig, vaak
verborgen, maar in ieder geval iin te
genstellingen. De gevangenis van toen
is thans een soort tempel van de re
volutie van 1916. Elke Ier heeft het
nog over zijn revolutie, maar het land
is er niet door veranderd. De kleine
Ierse boer is op zijn land blijven zit
ten, conserverend wat hij had. Degene
die het niet eens was met zijn bestaan,
emigreerde.
Er zijn er overigens méér weggetrok
ken, en dan veelal uit bittere nood
zaak. Ruim een eeuw geleden, voor
de enorrpe hongersnood, telde het land
8 miljoen inwoners. Nu zijn het er 3
miljoen. Waar zijn zij gebleven, de
Sullivans, de Kelly's en Kennedy's, de
Donovans en de Shea's, al dan niet
een „o" ervoor? De aard
appelziekte die rond 1845 woedde, dun
de de bevolking sterk uit. Het verlies
moet worden geschat op 2 'L, miljeen
mensen De herinnering eraan is nog
steeds merkbaar in de verlaten dorpen
en boerderijen. De mensen die weg
gingen, deden dat in de hoop Amerika
te bereiken. Voor ,een derde was die
hoop ijdel, want de schepen waarmee
zij voeren, werden weldra bekend als
„coffin ships", varende doodkisten.
De Ieren kregen een zo mogelijk nog
slechtere behandeling als de negersla
ven uit Afrika, want de reis was al be
taald en de opbrengst voor de schip
per dus nihil. De uittocht gaat nog
jaarlijks door, naar Amerika en Enge
land. En ook geestelijken trekken "'eg,
in het oude spoor van Columbanus en
Willibrord. Van hen wordt gezeed
dat zij het belangrijkste exportartikel
van Ierland vormen Want de Kerk is
er een sterke macht, zo zelfs dat het
protestantr,: noorden bevreesd dat
eisen van zelfbestuur van de hand
wijst: Home rule, Rome rule.
Good for you
De kerkelijke invloed is in alles te
merken. Je krijgt zelfs de gedachte in
sommige pubs biechtstoelen te zien. De
anonieme inriemer kan dadr, als in een
soort cel, en door gordijnen verborgen
voor zijn buurman, zijn whiskey of zijn
stout geschonken krijgen. In Paddy vin
den whiskey en de Kerk elkaar op
nieuw, want Patrick is de nationale hei
lige van het land Guinness is dan wat
profaner, menslievend is het zeker. De
stichter van de familie wilde ermee
het gevaarlijke poteengebruik (zelfge-
stookte jenever uit.aardappelen na
tuurlijk) te lijf, en hij had succes. Nog
steeds luidt de beroemdste reclame:
Guinness is good for you. Of de toe
rist er ma. i aan wil denken.
Zijn de pubs een bezoek alleszins waard
en laten de vrouwen dan in plaats
van de whiskey eens een Irish mist
proberen als de Irish coffee goed ge
vallen is ook de hotels zijn van goe
de kwaliteit. De prijzen zijn over het
algemeen aan de lage kant, zowel voor
logies als vi maaltijden. De levens
standaard is aanmerkelijk lager dan in
Nederland, de lonen eveneens. Verbaas
u niet als u een Ierse vrouw één appel
ziet kopen in plaats van een kilo, of
één bloem van een hele bos. En even
min over allerlei zaken die in winkels
te koop zijn, die in Nederland zelfs als
winkeldochter al jarenlang verdrongen
Verbaas u des te meer over dat scho
ne' land, het troosteloze Connemara in
de zomer, of het van fuchsia's bloeien
de Kerry, en de rododendrons langs de
wegen van Achill-Island in het uiterste
westen. De stranden zijn fraai, en de
bruine varens op de Wicklow mountains
bezuiden Dublin zetten de heuvels in de
herfst in vlam.
Maar verbaas u evenmin dat de voor
uitgang ver genoeg is voortgeschreden
dal cen agent u na een Iers aantal
biertjes of whiskey's aanhoudt on in 't
zakje laat blazen. Want de wegen zijn
smal en onverlicht, en het aanrijden
van een paard is een doodzonde. De
aanrijder is altijd schuldig, want „you
can think and look out".
PAUL TOBY
-te-, ,*MH»
DEN HAAG De familie Jan- sen wist namelijk niet, dat je bereikt, wanneer we in zwart-wit
sen zou het deze zomer eens bij kleurenfilms nooit en te nim- fotograferen,
wat verder van huis zoeken. mer een geelfilter mag gebrui- Waar geen enkele camera te-
Een land met veel zon, macliti- ken. Een dure les. gen kan, is zand. Aan het strand
ge panorama's en gouden stran- Een ervaring waarmee vele va- dus dubbel en dwars oppassen. jSïïm
den. Voor die gelegenheid werd kantte fotograf en wellicht hun Wij nemen altijd een plastic
een fototoestel aangeschaft met voordeel kunnen doen. Want al zak mee, die we volkomen
alles erop en eraan. Omdat is de techniek de amateur afsluiten en waarin de camera JEH&ttj
hij ergens gelezen had, dat een heel eind tegemoet geko- rustig een oogje kan dicht doen --<«&$JS&.gpM
een geelfilter eigenlijk onont- men, het blijft toch altijd zaak, Maar leg hem alstublieft niet
heerlijk was, kocht hij dat er alvorens te beginnen, iets in de zon, want dan dringen
meteen bij. Terug van vakan- meer over fotograferen te lezen zon en warmte toch nog door
tie werden de kleurenfilms on- of aan de winkelier om raad dat dichte oog heen. De film
middellijk naar de ontwikkel- te vragen. heeft daar iets tegen.
centrale gestuurd. Het wachten Over filters gesproken: een
duurde veel te lang. Einde- kleurloos TJV-filter kan nooit PANORAMA'S
lijk kwamen de dia's en kleuren- kwaad. Ten eerste is het een De familie Jansen had zich van
vergrotingen terug. Een grote extra-beveiliging voor de lens alles en nog wat voorgesteld van
yyl
Heel dat grootse panorama sa- de Eiffeltoren of de vuurtoren
- .SftjHF'---- menpersen op een heel klein op- van Eg mand.
v pervlak moet wel tegenvallen.
jnff&fflfcg Moet je dan al dat moois maar HET DETAIL
HHM niet fotograferen? Dat hoeft nu Wal u ook fotografeert, bedenk
vV' ook weer niet. Nooit gezien, dat wel, dat het detail vaak belang-
een metis, boom, hek of iets der- rijker en interessanter is dan
gelijks op de voorgrond nu net het geheel. Welke films neemt u
le afstand suggereert om dat mee? Om te beginnen een goede
schouwspel voor ons oog het raad. Neem zoveel films mee als
nodige effect te geven? Maar zei u denkt nodig te hebben, voor-
nu niet de hele familie ervoor, al als het om kleurenfilms
want ten eerste is dat meestal gaat. Dan hebt u ze tenminste
een stijf gedoe en ten tweede meestal van dezelfde serie en
HB blijft er van de prachtige ach- van hetzelfde kleurgehalte. En
H tergrond niets meer over. Fo- als u naar zonnige streken of
tografeer uw huisgenoot gerust naar het strand gaat, vooral niet
HHj eens, als hij of zij met de rug zulke snelle films gebruiken.
Wat de filmer doet met zijn be
wegende beelden, kan de foto
amateur enigszins bereiken door
van zijn vakantie een kleurige,
aaneensluitende serie dia's te
maken voor vertoning in de hui
selijke kring en voor belangstel
lende vrienden.
Om dit verhaal niet te lang te
maken: denk erom, camera
goed stil houden, juist belichten
en bovenal leren zien. En niet
in de auto blijven doorjakkeren,
want dan ziet u niets of niet veel.
Mooie plekjes verdienen heus wel,
dat u even halt houdt. Dat is ook
goed voor de gezondheid. Zie, dat
u goed uitgerust van de vakan
teleurstelling. De enige foto's en ten tweede kan dit filter wel de machtige panorama's in hun
die goed waren, bleken die te eens hard nodig zijn in de ber- vakantieland. Zelfs bij de goed eerst hebben de meeste ama-
zijn, welke zonder geelfilter gen. Met geelfilters worden gelukte foto's viel dat achteraf teurs, maar zij niet alleen, een
waren gemaakt. Mijnheer Jan- soms wel prachtige resultaten toch wel een beetje tegen. Voor- kleinbeeldcamera. Nu wordt
nogal eens gemakkelijk verge- het landschap. Eerlijk we heb- interessante tak van de amateur
ten, dat kleinbeeldfotografie in ben iets tegen die kiekjes met de fotografie probeer die dan eens
wezen dichtbijfotografie is. hele familie stijf poserend voor aaneen te rijgen tot een verhaal
tie terugkomt en dan liefst met
een schat aan fotografische her
inneringen.
A. TIE KEN
