Bisschoppen spelen hoog spel
EPISCOPAAT WIL CONSEQUENTIES TREKKEN
UIT UITSPRAAK OVER CELIBAAT VAN CONCILIE
Proces Guerini
VINNIG STEEKSPEL TUSSEN
AANKLAGER EN VERDEDIGING
Medicus als
getuige
gehoord
Paus veroordeelt
extremisme in Kerk
„Stem herder
verstomt niet'
Alfrink:
tussenweg
is nog
onbekend
Septuagint wacht
niet op beslissing
van bisschoppen
WERELDKERK: OP CONCILIE SPRAK
NIET HET NEDERLANDSE VOLK
DONDERDAG 8 JANUARI 1970
DE T.ETDRE COURANT
PAGINA 5
De stemming op het pastoraal concilie over de ontkoppeling van het priestercelibaat.
(Van onze correspondent L. Kleijn)
PARIJS De belangstelling voor het
proces Guerini in Parijs blijft groot. On
der alle mogelijke valse voorwendsels
probeert men de rechtszaal in te komen.
De een zegt dat hij journalist is, en de
ander beroept zich op de een of andere
hoge ambtenaar in de ministeries, waar
van hij of zij een familielid zou zijn. Maar
de politie houdt de hekken zo stijf moge
lijk gesloten. In de zaal zelf beginnen de
beklaagden wat aan hun milieu te wen
nen en voelen zich meer op hun gemak.
Minder nerveus dan de eerste grote dag
toen zij met de ogen knipperden tegen
het felle licht.
De hoop dat zij hun hoofd niet op het
schavot zullen laten, wordt gaandeweg
groter, want de allerbeste advocaten lig
gen op de loer om ieder gat in de acte
van beschuldiging groter te maken. Van
zijn kant probeert de officier van justitie
ieder gat te stoppen.
Dat deed hij bijvoorbeeld gistermiddag
toen de moord op Mondroyan ter sprake
kwam. Deze Mondroyan heeft met zijn
Spaanse helper Luis op de dag van de
begrafenis van Antoine Guerini de villa
van de weduwe van Antoine leeg gehaald
en daaruit alle juwelen ontvreemd. Luis
nam uit angst de wijk naar Spanje, maar
Mondroyan liet zich bepraten en ging de
Juwelen terugbrengen naar de Guerini's
in Marseille. Hij waagde zich daarbij in
het hol van de leeuw of stak, anders ge
zegd, zijn hoofd in de strop. Hij werd
dood geschoten en als het de officier lukt
te bewijzen dat de twee Guerini's' dat
hebben gedaan, gaan zij naar de guillo-
Een medicus als zodanig verbonden
aan de reohtbank, dr. Leblanc, had het
stoffelijk overschot van Mondroyan ge
schouwd en vond er niet minder dan acht
kogelgaten in. Aanvankelijk was hij de
mening toegedaan dat op Mondroyan ook
nog geschoten was terwijl hij vluchtte,
maar daarover is hij later gaan twijfe
len. Vanzelfsprekend maakte de officier
daarvan gebruik om een beeld op te han
gen van het treurige feit dat een vluchte
ling kogels in de rug kreeg. Dat moet
indruk maken op de juryleden die straks
liet schuldig of niet moeten uitspreken.
Maar tot grote opluchting van de ver
dedigers voegde dr. Leblanc daaraan toe
dat de schoten op Mondroyan niet gelost
waren uit de wapens die men bij de
Guerini's gevonden had op het moment
van him arrestatie. Dat zij op dat ogen
blik verboden wapens in hun bezit had
den, behoorde niet tot de bevoegdheid
van dr. Leblanc. Verder beriep deze me
dicus zich op zijn ambtsgeheim.
Martelingen?
Daarna kwamen ter sprake de folte
ringen die volgens zijn zeggen beklaagde
FiLlot zou hebben ondergaan. Fillot is de
man die op foto's de twee Guerini's heeft
aangewezen als de daders van de moord
op Mondroyan. Hij beweert daartoe ge
prest te zijn door de politie die hem
tvsiek zou hebben gepijnigd, wat niet ge
heel uitgesloten moet worden geacht
want in dat opzicht is het Franse gewe
ten allesbehalve zuiver. Dr. Leblanc heeft
deze Fillot goed onderzocht maar niets
gevonden, hoogstens wat oneffenheden
aan de voeten, maar dat kon best zijn
van het dragen van ongewoon schoeisel.
Overigens zei hij, tot grote tevredenheid
van de Guerini's op de bank der beklaag
den: „De lieden van de onderwereld la
ten zich door zulke dingen niet dwingen
tot bekentenissen over dingen die in
het geheel niet bestaan". Een jonge advo
caat van de civiele partij wilde van ge
noemde medicus weten of elektroden
aan de geslachtsorganen werkelijk een
onuitstaanbare pijn veroorzaken, maar
maitre Floriot was de medicus vóór met
auwe opmerking aan zijn jeugdige
collega: „Waarom probeert u dat zelf
niet eens?"
Van de psychiaters hoorden we dat
alle beklaagden bij hun gezonde ver
stand zijn, maar dat wisten we al en dat
wat dus geen nieuws. Een gendarme
kwam vertellen dat in tegenstelling tot
wat dr. Leblanc gezegd had, het stoffelijk
overschot van Mondroyan wel degelijk
sporen van mishandeling vertoonde. Een
vriendin van Mondroyan had hem ge
zegd: „Als iemand belang heeft bij de
dood van Mondroyan dan zijn het de
Guerini's. Het zal natuurlijk van belang
zijn deze dame als getuige te horen.
Over de Guerini's moet men Intussen
geen al te hoge dunk hebben. Zij zijn in
het verleden door de pers voorgesteld als
de groten van de onderwereld en dat
waren zij ook inderdaad. Maar Meme
en zijn broer Pascal kunnen nauwelijks
lezen en schrijven en zoals zij in de bank
der beklaagden zitten, maken zij een
miserabele indruk. Meme (61) ziet er uit
als een 6tokoude man. Pascal is jonger,
57, maar beiden worden ondermijnd door
een longziekte.
Met man en macht speurt de Londense politie naar de ontvoerde of alleen
maar verdwenen mevrouw Muriel McKay. Elf dagen na haar verdwijning is
nog steeds geen spoor gevonden. Politiemannen op zoek in het bevroren meer
van Wvmbledonpark.
VATICAANSTAD (Reuter-KNP)
Paus Paulus de zesde heeft woensdag
een aanval gedaan op zowel de pro
gressieve als de behoudende groepen In
de Kerk. Hij riep op tot gehoorzaam
heid aan de officiële leerstellingen.
De paus zei dat het de kerkelijke ge
zagsdragers is toegestaan vrijelijk hun
pastorale functies uit te oefenen. Hij
was er zeker van dat de Kerk in staat
zal zijn haar opdracht uit te voeren„in
dit kritieke uur van haar geschiedenis
en ernstige uur voor de geschiedenis
van de wereld".
De paus sprak tot een groep pel
grims in de basiliek van St-Pieter. Hij
gaf de wegen aan waarop individuele
katholieken de leerstellingen van het
Vaticaanse Concilie in de praktijk zou
den kunnen brengen. Op deze wijze zou
een nieuw tijdvak van hervormingen in
de Kerk kunnen worden geopend. Paus
Paulus waarschuwde tegen twee ge
vaarlijke afdwalingen van het juiste
pad, namelijk de onverdraagzaamheid
jegens kerkelijke traditie en de verde
diging van de starheid in de Kerk.
De ware weg van de hervorming is
volgens de paus „die welke de gezags
dragers in de Kerk en wij voor de ge
meenschap uitstippelen. De stem
de herder verstomt niet en de goede
christenen luisteren er ook naar".
Daarbij gelden twee criteria:
moet met de Kerk solidair zijn, zich
niet alleen christen noemen, maai
ook naar leven. Ten tweede moet
i Christus voorop stellen.
(Van onze redacteur geestelijk leven)
NOORDWIJKERHOUT. De
bisschoppen hebben de uitdaging
van het pastoraal concilie aan
vaard. Zij zullen de uitermate
positieve uitspraak van de con-
ciliedeelneoners over de ontkop
peling van celibaat en ambt
serieus in hun beleid betrekken,
welke consequenties dit ook
heeft. Dit betekent: er wordt
hoog spel ges-peeld! Kardinaal
Alfrink: „De kerkprovincie stelt
er prijs op, dat wij ons beleid
uitstippelen in dialoog met de
Wereldkerk en met de paus. Be
tekent dit dat we hen alleen
informeren? Dat lijkt me te
mager. Een andere mogelijkheid
is, dat we een ufliamiaJtum stellen.
Maar dit heeft weer bezwaren
voor de dialoog. De bisschoppen
zijn werkelijk bereid, consequen
ties te trekken uit de stemmingen
van het conciliair beraad. Maar
het zal via een tussenweg moeten
gaan. Hoe en wat? Daarop heb
ben wij vandaag nog geen ant
woord, Een stemming over de
aanbeveling, die ons aanspoort
tot beleidsbeslissingen te komen,
lijkt mij overbodig"É
Van verschillende kanten echter bleef
men gistermiddag toch op een stem
ming over de aanbeveling betreffende
het bisschoppelijke beleid Inzake de
celibaatsontkoppeling op korte termijn
aandringen, uit vrees, dat anders „de
zaak verwateren zal". Intussen cir
kelde opnieuw een vliegtuig met de
leuze „eenheid met Rome" boven col
lege Leeuwenhorst.
Kater
Bisschop Bluyssen van Den Bosch
constateerde een kater na de emotio
nele discussies en de historische stem
mingen van de morgenuren. „Eerst nu
kunnen wij vaststellen hoe groot de
nood in ons land is, enerzijds het ont
stellende gebrek aan priesters; reden
waarom er iets met de celibaatsver
plichting moet gebeuren; anderzijds
het gevoel bij veel mensen, dat wij nu
bezig zijn de Nederlandse Kerk tot
een breuk met Rome te brengen. Ver
geet u niet, dat onze gemenschap ze
ker niet in haar geheel achter de im
plicaties van de celibaatsontkoppeling
staat. Het dilemma ten aanzien van
onze eigen Kerk is schrikbarend
groot." Zelfs de kittige Ineke Meester
(„fan van kardinaal Alfrink" zoals zij
na de verschillende conciliezittingen
genoemd wordt) moest bisschop Bluys
sen gelijk geven. Zich tot de bisschop
pen richtend zei ze: „Wij voelen de
knelling van de solidariteit met deze
mensen allen scherp aan. Maar staat
de geloofseenheid met Rome werkelijk
op het spel? De Nieuwe Katechismus,
waarover toch ook veel moeilijkheden
zijn geweest, heeft niet tot een breuk
kunnen leiden. En daar ging het nog
wel over geloofszaken, terwijl de celi-
baatskwestie disciplinair van aard is."
De Amsterdamse pastoor Joost Reuten
zag de discussie over de gevolgen van
de uitspraak over de ontkoppeling van
celibaat en ambt voor de verhouding
met de wereldkerk liever in het licht
van. de erkenning, van de lokale Ker
ken geplaatst Hij merkte op: „Zou hier
niet in praktijk moeten worden ge
bracht, dat een kerkprovincie op eigen
verantwoordelijkheid beslissingen moet
kunnen nemen. Ik dacht, dat de er
kenning daarvan tot het geloofsgoed
van de Kerk behoort. Zeker na het
tweede Vaticaans concilie." Pastor N.
Vendrik, directeur van het advies
bureau voor priesters te Utrecht, achtte
de aandrang tot beleidsbeslissingen,
vanuit het concilie op de bisschoppen,
van groot belang. Tot de bisschoppen
zei hij: „Als u het hier bedoelde be
leid, waarmee vandaag in feite een
begin is gemaakt, niet doorvoert en vol
tooit, zal dat een gemiste kans in de
historie zijn."
Werkgroep
Het voorstel om een pastorale werk
groep op te richten, die zich bezig
houdt met de theologische uitdieping
van het priestervraagstuk en met de
begeleiding van priesters en gelovigen
hierbij, werd aanvaard. Dit zal van
groot belang blijken te zijn, zeker nu
na de maandenlange voorbereiding van
de conciliezitting over het ambtsvraag-
stuk, herhaaldelijk opmerkingen zijn
gemaakt over te weinig bijbelst
theologische uitdieping van het vraag-
De discussie over de vrouw in het
ambt, die dinsdag nogal hoog opliep,
werd gistermiddag, kort voor de slui
ting van het concilie, afgerond met
een stemming over de aanbevelingen.
Daarin wordt gevraagd, ruimte te
scheppen voor de vrouw in alle kerke
lijke functies, voorgaan bij de eucharis
tieviering niet uitgesloten, en onder
zoek naar de aanvaarding bij de ge
meente van de vrouwelijke ambts
drager. 74 van de 104 stemgerichtigden
kozen voor de aanbeveling. 8 tegen en
24 stemden blanco. Onder de tegen
stemmers bevonden zich de bischop-
pen Beel, Jansen, Möller en Moors.
Kardinaal Alfrink en de bisschoppen
Bluyssen en Zwartkruis onthielden
zich van stemming. Hun bezwaren be
treffen vooral de eeuwenlange traditie
van de Kerk, die het ambt alleen voor
mannen openstelt. Alleen bisschop
Ernst van Breda ging akkoord met deze
aanbeveling over de vrouw in het ambt.
Telegram
De vergadering besloot aan het einde
van de bewogen conciliezitting een te
legram aan de Braziliaanse bisschop
Helder Camara te zenden. De inhoud
daarvan luidt: „In het hart van onze
bezinning over zin en toekomst van
religieus leven en kerkelijk ambt ver
klaren wij ons onomwonden solidair
met de wijze waarop u de evangelische
gerechtigheid verkondigt en in praktijk
KARDINAAL ALFRINK
brengt. Deze solidariteit betekent: on
ze intense verbondenheid met de zorg
wekkende situatie van uw volk. Bete
kend: een dringend appèl op de uni
versele Kerk en in het bijzonder de
bisschoppen en de paus van Rome om
VATIC AAN:
Stemming over
celibaat geen
juridisch effect
VATICAANSTAD (AP) Een offl-
celibaat „geen juridisch effect" heeft,
gisteravond verklaard, dat de uitspraak
van het Nederlands pastoraal concilie
voor beëindiging van het priesterlijk
cillbaat „geen juridisch effekt" heeft.
Bovendien, zo zei mgr. Fausto Valllaino
„Nederland Is niet de gehele katholieke
Kerk. Dat moeten we niet vergeten. De
stemming was een onderzoek door de
Nederlandse bisschoppen om de me
ning te horen van de Nederlandse
priesters over het probleem van het
cilibaat. Het is alleen maar een oor
deel niet meer, en er zijn opvattingen in
de Kerk die volkomen anders zijn. De
stemming heeft geen bindende kracht
en geen juridisch effect. Daarom heeft
het Vaticaan thans niets anders te zeg
gen. Het is duidelijk dat de belangrijk
heid van de stemming zal worden be
studeerd, maar dan in de toekomst.
krachtig te protesteren tegen de wijze,
waarop de gerechtigheid in uw land ge
weld wordt aangedaan. U en uw volk
roepen onze Nederlandse Kerk op tot
een waarachtige dienst aan vrijheid
en gerechtigheid."
Experimenten in enkele gemeenten
(Van
i onzer verslaggevers)
NOORDWIJKERH.OUT „Voor de
Septuagintgroep is de lange weg van
wachten op een positief beleid inzake
de ontkoppeling van celiba: t en ambt
ten einde. Zij wensen niet langer op
beleidsbeslissingen van de bisschoppen
te wachten, ook niet tot eind januari".
Alus kapelaan Jan Ruijtcr uit Bever
wijk na afloop van de vijfde plenaire
vergadering van het pastoraal concilie
te Noordwijkerhout. Vanaf vandaag zal
Septuagint zich achter iedere priester,
die gehuwd is, of van plan te
trouwen, stellen, wanneer deze, met in
stemming van de betreffende gemeen
te, alle priesterlijke functies blijft uit
oefenen.
Septuagint zal bovendien een actie
centrum openen, waar parochies, die
bereid zijn de gehuwde priester als
voorganger te aanvaarden, informaties
daarover kunnen inwinnen. Ook zullen
priesters die gehuwd zijn of van plan
zijn te gaan trouwen, inlichtingen kun
nen inwinnen over mogelijkheden om
het volledige ambt te kunnen blijven
uitoefenen. Bedoeld is, aldus Huub Oos
terhuis, die een nadere uitleg gaf, een
soort in formatiecentrum en uitzendbu
reau. Septuagint wil deze moelijkheden
bieden buiten de kerkelijke instanties
om. Ook zal dit centrum in zoveel mo
gelijk gemeenten begrip voor zijn vi
sie kweken. Rond Pasen zal Septua
gint drie studiebijeenkomsten beleg
gen om een proces van kritische ge
meentevorming nader te onderzoeken.
De totale keuze voor de cellbaatont-
koppeling metterdaad, die de groep
woensdag tijdens een vergadering bui
ten de concilieaula in Noordwijkerhout
gedaan heeft, is slechts eerste aanzet
tot verdere actie. Septuagint beoogt
een nieuw type voorganger: daarop zal
de studie zich richten. Men hoopt daar
mee ook 'n dienst te bewijzen aan de
theologische opleidingen in ons land,
die in een impasse verkeren.
Tijdens de beleidsvergaderlng, waar
aan ongeveer 50 sympathisanten uit
het gehele land, priesters en leken, Jon
geren en ouderen deelnamen, is vast
gesteld, dat het verloop van de debat
ten in de concilie-aula heeft uitgewe
zen, dat de bisschoppen niet van plan
zijn op korte termijn de vrijheid te ne
men om een nieuw pastoraal beleid
te creëren met de gehuwde priester.
Volgens Septuagint zal dit zeker nog
twee jaar op zich later, wachten, om
dat het episcopaat de resultaten van de
Internationale theologencommissie, van
de pauselijke commissie inzake 't pries
tervraagstuk en de Romeinse congre
gatie voor de geestelijkheid wil af
wachten. Wel is Septuagint van mening,
dat de bisschoppen er belang bij zul
len hebben, wanneer er intussen prak
tische ervaringen met gehuwde pries
ters worden opgedaan. Kapelaan Ruij-
ter: „Misschien zijn de bisschoppen
zelfs blij met onze beslissing, dat wij
niet langer willen wachten. De kerke
lijke structuren kunnen wellicht de
taak. die wij ons nu stellen, te zijner
tijd overnemen. Wij willen de commu
nicatie, die wij tot nu toe vooral met
de bisschoppen hadden, verleggen naar
de gemeenten. Wij menen dat onze
actie, die bedoeld is als een dienst aan
de Kerk en aan de bisschoppen, de dia
loog met 't episcopaat niet erbreekt.
Mochten er onverhoeds toch sancties
van de bisschoppen komen, voor ons of
voor anderen, dan zullen wij die in so
lidariteit gezamenlijk dragen".
Tijdens de Septuagintbijeenkomst gis
termiddag werden enkele plaatsen ge
noemd; waar de tijd voor een experi
ment met gehuwde priester rijp Is.
Daaronder bevinden zich de Leldse stu
dentenparochie en 'n gemeente In Laag-
Poeldljk.
(Van een onzer verslaggevers)
NOORDWIJKERHOUT Na de stemming over de
ontkoppeling van het celibaat waren onder de
conciliedeelncmcrs over het algemeen gunstige
reacties gehoord. Alhoewel in ruime mate kant
tekeningen bij de problematiek werden gezet.
Wereldkerk
Dr. W. Hoefnagels, voorzitter van de actiegroep
Wereldkerk, betreurde het, dat de celibaatskwestie in
stemming is gebracht. „Wij hebben er van tevoren
op aangedrongen niet tot stemming over te gaan. Op
het concilie heeft niet het Nederlandse katholieke
volk gesproken. De stem van het midden is onvol
doende vertegenwoordigd in hel pastoraal concilie
De uitslag van de stemming heeft dit standpunt, dat
wij al eerder hebben uitgesproken, ook bevestigd",
aldus de heer Hoefnagels.
Prof. De Groot
Prof. dr. J. C. Groot, rector van de katholieke
theologische hogeschool te Amsterdam, voorzitter van
de St.-Wiliibrordusvereniging en oecumenisch ge
delegeerde van het Nederlands episcopaat „Deze
overweldigende meerderheid voor de ontkoppeling
van celibaat en ambt had ik niet verwacht. Ook al
kan je het pastoraal concilie geen evenredige ver
tegenwoordiging noemen van het Nederlandse kerk
volk bij een dergelijke meerderheid geldt deze
moeilijkheid eenvoudig niet meer.
Evenwichtig
Prof. dr. A. Bronkhorst. hoogleraar te Utrecht,
gedelegeerde namens de Nederlandse Hervormde
,Celibaatsvraag door
pastoraal concilie
evenwichtig behandeld'
Kerk in het pastoraal concilie, lid van de commissie
die het ontwerprapport over het ambt samenstelde
..Ik kwam naar Noordwijkerhout met de gedachte
het zal wel een chaotische happening worden. Resul
taten, zoals nu bereikt, had ik nooit verwacht. Hel
concilie heelt de cclibaatsvraag zeer evenwichtig
behandeld. Vooral was het tc danken aan de rap
portage over de meningen van de diocesane delegaties,
door dc heer Chamuleau. Ik ben heel erg gelukkig
met hel verloop van deze conciliezitting, zoals er
tot nu toe geen tweede is geweest".
Voor het blok
Prof. dr. E. Schillebeeckx, theoloog van dt
Nijmeegse universiteit en adviseur van kaïxiinaaJ
Alfrink: „Het concilie heeft de bisschoppen voor het
blok geplaatst, en zij hebben dat geaccepteerd. Dit
betekent volgens mij, dat de bisschoppen, zondei
principiële uitspraken te doen, die onhaalbaar zijn
op dit moment binnen het geheel van de katholieke
Kerk. zullen kiezen voor het stilzwijgende experiment.
Waar dit mogelijk is, zullen zij, onder goede begelei
ding, gehuwde priesters inzetten. Met de resultaten
van deze experimenten zullen zij naar de volgende
bisschoppensynode in Rome gaan in 1971. Het is
duidelijk, dat de bisschoppen, met deze geweldige
steun in de rug van vrijwel de hele Nederlandse
kerkprovincie, meer en meer aandrang op Rome en
de wereldkerk kunnen uitoefenen om de celibaats
ontkoppeling in het beleid van de universele Kerk
op te nemen. Het spreekt ook vanzelf, dat elders in
de wereld, soortgelijke dingen en meer zullen gaan
gebeuren.
Overgeleverd
De actiegroep 4-7 van jonge religieuze studenten
en werknemers, die dezer dagen in Noordwijkerhout
een schaduwbijeenkomst gehouden hebben: „Dat het
pastoraal concilie de ontkoppeling van ambt en
celibaat aanvaardt, betekent geen werkelijke steun
aan de Kerk of dc maatschappij. Men heeft geen
oor gehad voor het feit, dat het huwelijk en gezin
en de seksualiteitsbeleving in onze maatschappij onder
zware kritiek staan. Nu worden priesters en gelovigen
slechts te duidelijker overgeleverd aan de bestaande
gegevens in de maatschappij.
Deken Joosten
Gevraagd naar zijn mening over de aanbeveling
van de overgrote meerderheid van het pastoraal
concilie tot ontkoppeling van ambt en celibaat stelde
deken J. Joosten uit Echt: ,.Hier zijn honderd mensen
voor de keuze gesteld om gehoorzaam te zijn aan de
paus van Rome of tegen de paus te kiezen. De meer
derheid heeft dus vierkant gekozen en gestemd tegen
het hoogste gezag van Vaticanum II en paus
Paulus H".
