4 IN BASTOGNE t
r
NEKSCHOT
VOOR
33 JONGENS
DE
SNEEUW
HEEFT
ALLES
TOEGEDEKT
ZATERDAG 20 DECEMBER 1969
In de kelder van een verwoest café te Bande, waar de avond voor kerstnacht 31 jongelui en op kerstdag zelf nog eens 2 jongelui door de SS
vermoord werden. Onderwijzer Joseph Gustin, die de lijken vond, tilt het kruis op, gemaakt van een verbrande balk.
V
met de Amerikaanse Silver Star. Een
uitzonderlijke hoge onderscheiding,
zeker voor een niet-Amerikaan.
Als Luttwltz, commandant van het
zevenenveertigste Pantserkorps van de
Duitsers, en Bayerlein, commandant
van de divisie „Panzer Lehr", op
22 december de capitulatie eisen van
McAuliffe in het benarde Bastogne,
handelen zij tegen uitdrukkelijk bevel
van Hïtüer Hun opdracht luidt immers
snel door te stoten naar de Maas om
daar de bruggen in handen te krijgen
voor de opmars naar Antwerpen. Maar
Luttwltz weet, dat op de avond, van
21 december de Duitse ring om Bas
togne gesloten is. Hij hoopt, dat
McAuliffe, met- zwakke en .niet gera
vitailleerde troepen opgesloten zittend,
voor een eervolle overgave te vinden
En de geallieerde luchtmacht kan door
de bar slechte weersomstandigheden
een dichte mist niet te hulp komen.
In de nacht van 21 december is daarbij
nog de sneeuw gekomen. De Amerika
nen vechten in witte camouflagepak
ken, gemaakt van burgerlakens en
schieten vaak op elkaar. De Duitsers
zijn immers ook gecamoufleerd. Geen
een luchtvloot van 241 Dakota's, laag
vliegend vleugel aan vleugel, de hemel.
Soldaten en burgers in Bastogne komen
uit hun kelders en juichen uitzinnig
Tweeduizend parachutes in alle kleuren
dalen uit de hemel en verdwijnen zacht
achter de horizon. Op 23 december
droppen duizend vliegtuigen en zweef
vliegtuigen 850 ton levensmiddelen en
munitie Op 24 deoember wordt nog
eens honderd ton gedropt- Merry
Christmas. Maar er zijn helaas weinig
medicamenten bij.
Journalist Jos Heintz van L'Avenir du
Luxembourg, op weg van het Duuts
bezette Sure naar Bastogne, vertelt nu
nog opgetogen over dlie dropping. „Een
tweehonderd Dakota's scheerden zo
laag over ons heen, dat we ons bijna
bukten", zegt hij.
Op 22 december, de dag tevoren, zegt
een Amerikaans officier tegen dokter
Govaerts: „Als we morgen geen voedsel
hebben, zijn we verplicht ons over te
geven".
En Pattons tanks komen tn beweging.
Op 26 december stoot een tankformatie
onder bevel van luitenant Bogges door
de Duitse ring naar Bastogne en for
ceert een smalle corridor van nog geen
kilometer breedte. De eerste uittocht
Ik val pal naast
Het achtervolgt
dromen
Maar het leed van Bastogne is nog
lang niet geleden. Op 26 december be
veelt Hit Ier, die zijn doorstoot
over de Maas mislukt ziet, de verove-
ring van Bastogne met alle middelen. Mij jQfliy
Ook met de teruggeroepen tankdivisdes-
De artillerie schiet de stad m puin.
Maar de ergste slag komt in de nacht
van 29 op 30 december. In vier grote
golven bombarderen de Duitse vlieg
tuigen Bastogne. Om zeven uur
's avonds, om middernacht, om vier
uur 's morgens, om zeven uur s mor
gens. De onderwereld is losgebroken.
„Zestig procent van alle huizen zijn
toen verwoest", vertelt me burgemees
ter mr. Olivier van Bastogne. „Ook in
.mijn huis valt een twaalfhonderd kilo
gram zware bom, doch ontploft niet.
Maar het huis is gekraakt. Nu is
Er zijn grore groepen, die in paniek
westwaarts vluchten en zo in het dorpje
Chenogne terechtkomen. Recht in ae
armen van de Duitsers en midden in
het front Van Chenogne is geen steen
op de andere gebleven. Joseph Meu
nier, reeds eerder genoemd, is daar
met zijn broertje zijn moeder kwijt
geraakt en ligt een dag en een nactit
helemaal herbouwd
4500 inwoners, nu 6700.
lat zware bombardement
tweeduizend inwoners
dor van luitenant Bogges
Bastogne
hadden b
De dag i
verlaten
door de c
de stad"-
Voorzitter van de V.V.VRoland
Delperdange vlucht als zevenjarige ook
door die ontsnappingscorridor. „Aan
beide zijden van de corridor werd
kans op hulp, geen voeding, te weinig
munitie, geen medicamenten.
Om half twaalf worden ten zuiden van
de stad door de Amerikanen vier Duit
sers opgevangen. Met een witite vlag-
Zij worden geblinddoekt naar de Rue
de la Roche gebracht om daar buiten
te wachten op het antwoord van
McAuliffe op het Duitse ultimatum.
Deze leest de arrogante eis en het be
roep op de Amerikaanse menselijkheid
en snauwt: „Aw nuts!" (Amerikaanse
krachtterm). Hij sohrijft het lakoniek
op een velletje papier en dat wordt
aan de Duitse onderhandelaars over
handigd. Het gerucht gaat, dat de Duit-
sera nog heel wat werk gehad hebben
om die niet in de Britse woordenboeken
voorkomende uitdrukking te vertalen.
Dan slaat eindelijk het weer om. 23
december. Niet voor niets heeft de
Amerikaanse tankgencraal Patton (bij
genaamd „Bloed en darmen") in een
Luxemburgse kapotgeschoten kapel,
tün hoofdkwartier, zijn vloekend kerst-
gebed uitgesproken. „Dam'it, Sir. aan
wiens kant staat u eigenlijk? De aal
moezeniers zeggen mij. dat dit een
kruistocht is. Maar mijn soldaten
hebben de kwellingen der verdoem
den te lijden. En mijn tanks kunnen
niet vooruit door dit vervloekte weer,
zonder mijn vliegende artillerie. Geef
my vier dagen helder weer en ik pre
senteer als kerstgeschenk aan uw Zoon
geheel het Duitse leger". HU heeft
elndeiyk zijn goed weer gekregen.
van burgera beginit door deze smalle
sleuf dwars door het front- Aan beide
zijden van de corridor wordt zwaar ge
vochten. In de corridor is er een opeen
hoping van Amerikaanse soldaten,
tanks, geschut, jeeps en drommen
burgera.
zwaar gevochten", zegt hij- „Elk mo
ment kon die smalle sleuf door ae
Duitsers toegeknepen worden.
Ik zie nog voor me hoe de hoge
sneeuw telkens opstuift onder de
kogelinslagen. Op een moment spring
ik in een greppel om dekking te zoeken
DROPPINGS
Vanaf half tien 's morgens die drieën
twintigste december dreunen de ge
allieerde vliegtuigformaties laag over
de belegerde stad en droppen hun
materiaal- In de namiddag verduistert
Joseph Meunier (32) voor het gedenkteken van brigade-generaal McAuliffe op de Place McAuliffe in Bas
togne. Als zevenjarig jongetje lag Joseph Meunier een nacht lang in Chevogne op een bevroren aardappel-
hoop. Midden in het front.
Dokter Govaerts, schepen van
Bastogne en in die gedenkwaar
dige dagen de enige arts in Bas
togne: „De dag voor de drop
ping zei een Amerikaanse
officier tegen me: Als we mor
gen geen voedsel hebben, zijn
we verplicht ons over te
geven
met hem op een bevroren aardappel-
hoop Het vriest twintig graden onaer
nul. Van zijn twaalfjarig broertje zijn
die nacht beide voeten bevroren- Hij
is gewond door een granaatscherf in
zijn rug. De twee kinderen op die
aardappelhoop zijn getuigen van een
verwoed bajonet gevecht tussen een
groep Duitsers en Amerikanen. Op
31 december brandt het gehele dorp
uit. Er blijft niets van over dan lijken.
De losgebroken varkens zwerven tussen
de puinhopen en Joseph ziet hoe ze aan
de lijken vreten.
In de kelder, waar hij halfbevroren
is opgenomen, opereren de Duitsera
hun gekwetste soldaten onder onvooi-
stelbare omstandigheden, „Ik zie nog
udè1géfeffnpfcttfeerde been met laars-ren
broekspijp naast me staan", zegt Josepn
„terwijl de geamputeerde in de kelder
naast ons ligt.
Maar Bastogne houdt stand en wordt
ontzet. De Duitse doorstoot wordt tot
stilstand gebracht. Op 16 januari 1945
ontmoeten de eerste patrouilles van
Pattons Derde Leger, oprukkend uit
het zuiden, en Montgomery's Eerste
Leger vanuit het noorden elkaar in
Houffalize. De tentakels van het laat
ste Duitse offensief worden afgesneden
De Russen zetten geiyktydig hun of
fensief weer in. Het is gedaan met
Hitler-Duitsland.
In Bastogne is op de Madassonheuvel
een indrukwekkend monument opge
richt ter nagedachtenis van de Battle
ol the Bulge (de slag van de uitbraak).
Ter nagedachtenis ook van de 76-890
Amerikaanse soldaten, die op deze wei
nige vierkante kilometers im enkele
weken hun leven Lieten. Was de Duitse
doorbraak gelukt, dan was het leed
ook voor Zuid-Ndderland niet te over
zien geweest. De herovering van
Maastricht stond reeds op het Duitse
programma.
Een schokkende ervaring, mUn kerst-
pelgrimage naar dit bloeddoordrenkte
toeristenland van de Ardennen. En
onvergeteiyk die door merg en been
gaande klacht van een Duitse officie»,
die met zon Kroep In een lagere school
In het gehucht Champs. 4 km ten wes
ten van Bastogne door de Amerikanen
werd overvallen op oudejaarsavond.
Hj| kwam om op die dag. Als de
schoolmeester nadien het verwoeste
lokaal bezoekt, leest hU op een tafeltje
een haastige, nerveus genoteerde bood
schap van die Duitse officier. Geschre
ven in de kerstnacht tussen twee mi
trailleurstoten in. Möge die Welt nle
mehr solch elne Weihnachtsnacht er-
leben", slaat op dat tafeltje. „Nichts
ist schreickllcher als fern von Mutter,
Frau und Kindern von Waffen nieder-
gestreckt zu werden. Entspricht es der
Menschenwürde. der Mutter einen
Sohn zu rauben, der Gattin den Ehe-
mann, den Kindern ihren Vater? Das
Leben wlrd uns geschenkt, um elnan-
der zu lieben und zu achten. Aus den
Ruinen, dem Blut und dem Tode wlrd
wohl eine briiderliche Welt geboren
werden".
(Dat de wereld nooit meer een derge
lijke kerstnacht hoeft te beleven. Niets
is verschrikkeiyker dan ver van moe
der. vrouw en kinderen door wapens te
worden geveld. Komt het overeen met
de waardigheid van de mens de moeder
van een zoon te beroven, de vrouw van
haar man. de kinderen van hun vader?
Het leven wordt ons gegeven om liefde
en achting voor elkaar te hebben. IJlt
ruïnes, bloed en dood zal wel een broe
derlijke wereld geboren worden).
Ik moet denken aan Mariene Die-
trichs lied: „Wo sind die Soldaten
hin?" Maar over hun monumenten
en massagraven heen klinkt de
verontrustende boodschap van die
Duitse officier in die kerstnacht
1944 gekrabbeld op een verveloos
schooltafeltje
JULES KOOKELKOREN
De wegen rond de stad waren vol boeren die hun huis verlieten.
modder hielden de
stand tussen
Op tweede kerstdag bereikten de eerste tanks van Patton
Bastogne.
Een ontmoeting tussen bevrijders en bevrijden, maar de strijd ging
door.
Het gedenkteken staat voor 76.890 gedode Amerikanen,
ongekend aantal Belgen.
