CORTISONE IS ZEKER GEEN SNOEPGOED I ALBANIË HEEFT GEEN TIJD VOOR GODSDIENST PERRY DUMAS Legende om Merckx? Semi-prof niet werkloos bi j afgelasten Moskeeën en kerken gesloten BOERDERIJTJE TREKPLEISTER VOOR TOERIST Vrijdag 5 december i%9 de leidse courant Eddy Merckx is een superkampioen. Bij zijn prestaties zinkt alles in bel niet. Schreven sommige kranten na de laatste Tour de France niet dat het „Merckx- en maantijdperk" aange broken was, een tijdperk met nieuwe mogelijkheden, waarin alle menselij ke waarden en grenzen anders kwa men te liggen? We beamen volledig deze woorden. Het tegenovergestelde zou gelijk staan met zelfmoord. Dit gezegd zijnde en aan Caesar gegeven hebbende wat aan Caesar toekomt, moet er ons toch iets van het hart. Dezelfde vurige bewonderaars van 't wielerwereldwonder „Merckx" bena drukten dat Eddv zijn buitengewone prestaties gedeeltelijk te danken had aan het gebruik van „cortisone". Dit wondermiddel zou het lichaam tot on gelooflijke prestaties in staat stellen. Nochtans komt het niet voor op de lijst van de dopingsprodukten. We weten niet of Merckx cortisone slikt. We geloven van niet en hopen in ieder geval dat we gelijk hebben. Wat we wel geloven is het feit dat twee apothekers ons vertelden dat er al ettelijke mensen in hbn apotheek geweest waren om zich cor tisone aan te schaffen, met het doel zich te drogeren. Een van hen was drummer in een beatorkestje en dacht dat cortisone hem de nodige opkikkering zou geven om zijn trom mels zonder ophouden te bespelen ge durende de nacht van zaterdag op zondag. Een ander vertrok, naar Spanje en wilde de hele nacht door rijden. Een derde was een student die van mening was dat cortisone hem het nodige verstand en de no dige wilskracht zou geven om met brio door zijn examens te spartelen. was om alles tot een goed einde te brengen. Zonder uilzondering gaven ze toe dat zo cortisone kwamen kopen omdat Merckx het ook had genomen. Bijgevolg was het een onfeilbaar pro- dukt. We herhalen het nogmaals: we hopen voor Merckx dat hij geen cortisone slikt Wat ons wel tot nadenken stemt is de massahypnose die kan uitgaan van een wielervedette. Een massahypnose, die zijn aanbidders aanzet om een bepaald produkt in te nemen zonder zich zelfs af te vragen of het wel werkzaam is voor het be oogde doel en zonder zich een ogen blik te bezinnen of het eventueel niet schadelijk is. Hopelijk maken we ons onnodig bezorgd en blijft alles be perkt tot enkele onbezonnen individu en die op eigen initiatief in deze twee apotheken binnenstapten. De waar schijnlijkheidsberekening verplicht ons echter het tegenovergestelde te gelo- loven Daarom wat meer over corti- Cortisone is een van de verschillende hormonen, die door de schors van de bijnieren (kleine klieren met inwendi ge afscheiding, gelegen tegen de nie ren en daarom bijnieren genoemd) worden afgescheiden. Het behoort. evenals hydrocortisone, lot de groep van de „glucosteroiden". Deze hor monen hebben een ingrijpende wer king op het organisme. Ze werken vooral op het koolhydraten- en suikèr- metabolisme. Ze hebben tevens een in vloed op de stofwisseling van water en van de minerale bestanddelen. Het suikerverbruik ten aanzien van de weefsels, dus ook ten aanzien van de spieren, wordt kleiner. Het suikerge halte in het bloed gaat stijgen en er heeft een opstapeling plaats van koolhydraten (glycogeen) in de lever. Bij het toedienen van zeer grote hoe veelheden cortisone kan dit zelfs lei den tot suikerziekte. De cellen van het organisme kwijnen gedeeltelijk weg door het omzetten van eiwiten in koolhydraten. De spieren worden eerder slapper dan steviger. Tevens heeft er een opeenhoping van water trium en een verhoogde uitscheiding van kalium. Het weerstandsvermo gen tegen koude verhoogt en men kan plaats door een tegenhouden van na- een gevoel van „alles-gaat-goed" over zich krijgen. TWEESNIJDEND ZWAARD Na deze technische uiteenzet ting zal het voor iedereen duidelijk zijn dat cortisone en cortisonederiva- ten niet als snoepgoed kunnen geno men worden Ze hebben immers een te ingrijpende werking op het orga nisme en kunnen 't hormoneneven- wicht geheel van de kook brengen. Dat dit niet denkbeeldig is blijkt uit het feit dat zowel een. tekort als een teveel aan bijnierschorshormonen aan leiding kan geven tot uitgesproken ziektebeelden die respectievelijk als 't „syndroom van Cushing" en als de „ziekte van Addison" beschreven wor den. Amateur-cortisoncslikkers die toch op eigen initiatief van zins zijn dit hormoon te gebruiken als zogezeg de doping, zouden er goed aan doen eens even 't advies te vragen van hun behandelende geneesheer. Hij zal hun in een minimum van tijd ontnuchteren en hen ook uitleggen hoe voorzichtig ieder geneesheer deze produkten han teert wanneer hij ze als geneesmiddel voorschrijft. Op de juiste wijze gebruikt zijn cor tisone en zijn derivaten prachtige mid delen ter bestrijding van rheuma en aanverwante ziekten, sommige vor men van allergie, bloedkanker, som mige oog- en huidziekten. Ook om de afstoting van overgeplante organen tegen te gaan bewijzen ze grote dien- Niet zelden moet de behandeling echter stop gezet worden omdat cor tisone aanleiding kan geven tot maag zweren, suikerziekte, abnormale weef selzwelling, hoge bloeddruk, psychi sche stoornissen enz. De geneesheren weten zeer goed dat men de voor- en nadelen van dit tweesnijdend zwaard tegen elkaar dient af te wegen. Het gebruik van cortisone in de sport is ons inziens even crimineel als het ge bruik van de produkten die officieel als dopingsprodukten gekatalogiseerd staan. Verzorgers die aan onschuldige en goedgelovige jonge mensen deze produkten aanbevelen, horen thuis achter de tralies. Er lopen al genoeg sportwrakken rond waarover angst vallig gezwegen wordt in alle talen. Er bestaan geen wondermiddelen, laat u toch niets wijs maken. Regel uw pres taties naar uw natuurlijke vermogens. En nogmaals: indien u meent, dat er ergens iets hapert, vraag raad bij een man van het vak. d.w.z. bij een ge neesheer die uw volle vertrouwen heeft. Wanneer er iets aan uw wagen hapert gaat u toch ook naar een ga ragehouder? NED. KAMPIOENSCHAP Jonge judoka's kunnen doorbraak forceren VOORBURG De Nederlandse kam pioenschappen Judo in de individuele gewichtsklassen vinden zondag a.s. plaats in de sporthal „Vliegennolen" in Voor burg, waar de hele Mcxico-plocg en dc sterkste twee judoka's uit elk district 'ezig zullen zijn. Peter Snijders probeert het opnieuw op te nemen tegen Wim Ruska bij de zwaargewichten, een streven dat vorig jaar volkomen mislukte en dat ook dit (Van onze sportredactie DEN HAAG. Ook in tweed* j instantie is het verzoek van de Haagse eredivisievereniging ADO om tsenii) profvoetballers in aan- merking te laten komen voor uitkering krachtens de werkloos heidswet bij afgelasting van een i wedstrijd, afgewezen. ADO had deze zaak aanhangig ge maakt bij de Centrale Raad van Beroep, dio oordeelde dat een scmiprovoetballer een nevenfunctie uitoefent, naast zijn ..normale dagtaak" en dat derhalve niet kon worden gesproken van werkloos heid. ADO zocht hel hogerop en bracht de zaak onder de aandacht van de hoog ste instantie, de Centrale Raad van Be roep. die thans uitspraak heeft gedaan r-n stelde: „Dergelijke gevallen komen zo weinig voor dat de betrokkenen niet 1 ais werkloos beschouwd kunnen wor- Eddv Merckx jaar tot mislukken gedoemd lijkt. Naast Ruska zijn er dit jaar nog 14 judoka's I die in deze groep meestrijden. Bij de I halfzwaargewichten is titelhouder Jan j Tukker afwezig daardoor is Ernst Eug- ster, eveneens van de KodokanDojo favoriet. Maar de sterke Jan de Graaf (Guan Lin) kan wel eens voor een ver rassing gaan zorgen. Middengewicht Jan Snijders gaat proberen zijn 6e titel te veroveren maar heeft de concurrentie van Adri van Polanen (Luiten), Gerard Vroegh (Westdijk) en de sterke vechter Martin Poglajen die vorig jaar in Ja pan verbleef. Bij de halfmidden-gewichten is Eddy van der Pol (Eindhoven) ongetwijfeld favoriet. Concurrenten voor de titel zijn Theo Schneiders (Guan Lin) en Do Boers- ma (Amersfoort), die in M.-Nederland de judoka's van Geesink uitschakelde,. Bij de lichtgewichten is Karei Gietelink (Haarlem) de grote kanshebber. In alle klassen kunnen jonge judoka s nu defi nitief de doorbraak naar de top forceren. Het ballet van de 20sle Eeuw brengt woensdag 10 december in Brussel een nieuw ballet van Maurice Béjart: De overwinnaars. Het ballet, naar een werk van Richard Wagner, staat op het programma van dc jaarlijkse persgala, waarop koning Boudewijn en koningin Fabiola aanwezig zullen zijn Het is een verbeelding van gesubli- •de liefde, los van aardse ban- „Vcrticr met naald en penseel" is d< titel van een tentoonstelling van schil derijen, wandlappen, ceramiek er poppen, die van 6 lot 21 decembei wordt gehouden in Panorama Mes dag, Zeestraat 65b, Den Haa.g. ielerkampioenscliap voor merkeploegen amateurs AMSTERDAM (ANP) Dr KNWU heeft besloten volgend jaar voor hel eerst een amateurkampioenschap op de weg voor merkenploegen te laten verraden. AVaar én wanneer dit kampioenschap zal worden gehouden, slaat nog niet vaat. Waarschijnlijk wordt het Zuid-Limburg. De wedstrijd zal open staan voor alle merkenploegen die met een formatie van zes renners kunnen deelnemen. De strijd zal zo mogelijk worden gevoerd op een parkoers in de vorm van een criterium De sponsors in de wielersport, die zelf om het kampioenschap hebben gevraagd, hebben tevens op zich genomen voor de organisatie ie zorgen. Ook hebben zij be sloten de eventuele baten af te staan aan Olympias Tour door Nederland, die vol gend jaar van 7 tot 14 mei zal worden gehouden. Fons Jansen komt terug in Diligentia met zijn programma „Driemaal an dermaal" Van vrijdag 6 tot en met zaterdag 28 januari geeft hij (behalve op zon- en maandagen) dagelijks voorstellingen. The Swingle Singers treden donderdag 11 december op in het congrescen trum RAI te Amsterdam. In afwij king van hun normale programma zullen zij werken van Gershwin, Ra- vel en Albeniz ten gehore brengen. TIRANA Als de groei van het be volkingsaantal en van het aantal ge bouwen de eerste indruk is, die je van het moderne Albanië krijgt, dan is de tweede de totale verdwijning van leder teken van georganiseerde religie. De prachtige Ethem Bey moskee slaat I nog steeds in het hartje van Tirana en I haar levendige rococo fresco's zijn nog intact, maar het gebouw is, gesloten. Toevalligerwijze is de sleutel nooit voor- handen cn hel interieur wordt ge- I bruikt als een archeologische opslag- plaats. Aan de voeten van de Mihrab j, staat een beeld van de godin Aphrodi- I De grote nieuwe moskee van Durrës I (Durazzo), die de hoofdweg vanaf de I haven domineerde en die vroeger iede- I re vrijdag gevuld was met gebogen I mannenhoofden, mist nu zijn minaret I en men zegt, dat hij nu door de rege- ring wordt gebruikt. De moskee te I Lcsh bestaat nog, maar dan als muse- 1 um. die te Scutari zijn verdwenen. Al- I banië is nu officieel een atheïstische I staat, de enige in-de wereld. I De aanval op de godsdienst gaat ver- I der dan dal de marxistische leer ver eist of dan de communistische vijan digheid tegen de Kerk in andere lan den noodzakelijk vindt. In de meeste communistische landen zegt men dat de Kerken zelfs nuttig kunnen zijn. doordat de godsdienstige mensen hun energie op die manier af kunnen rea geren en niet door zich met politieke activiteiten bezig te houden. Het idee, dat religie opium voor 't volk is. snijdt naar twee kanten, naar men in die an dere communistische landen ontdekt heeft. De houding van het regiem van Hoxha heeft zowel een nationalistische als 'n ideologische grondslag. Godsdienst heeft nooit een hele sterke invloed uit geoefend op de geest van de Albane zen. Lang voordat het communis me op het toneel verscheen, ver klaarde de dichter Nairn Frashe- ri, dat „de religie van een Al banees zijn vplk is". Het atheïsme on derdrukt 'n aantal spanningen en frus traties in het historische zelfbewust zijn van de Albanees en het maakt een eind aan wat tot nu toe een verdeling- (ii) zaaiend élement in het Albanese na tionale leven is geweest. Degenen, die er het ergst onder lijden, zijn van de oudere generatie, de grijze mannen, die in de café's zitten zonder de gebedssnoeren, waarmee zij altijd speelden, de oude vrouw die schuchter naar je toeloopt als je naar een verlaten moskee staat te kijken en je toevertrouwt: „Ik ben ook een mos- Elite Het is moeilijk om de houding van het volk tegenover het regiem te omschrij ven. De onschuldige vriendelijkheid van de Albanezen in het persoonlijk con tact blijft onaangetast, cn zelfs al let hij zeer goed op wat hij zegt, dan is dit alleen maar begrijpelijk. De Alba nees, die altijd onder autoritaire heer sers heeft geleefd, heeft een onfeilbaar gevoel waar de macht zich bevindt, en hij heeft er respect voor. Wat een bepaling van de persoonlijke houding van de Albanezen zo moeilijk maakt, is de verandering van de so ciale structuur. In plaats van de land eigenaar. de bey, de arme boer cn een kleine op het westen georiënteerde in- tclligentia, ziet men nu een proletari aat in opkomst, zowel in de stad als op het platteland, cn een bureaucratische elite rondom de communistische partij. De elite is zich te zeer bewust van haar voorrechten om ze op het spel te zetten, het proletariaat is nog te on derontwikkeld en misschien te zeer overdonderd door de verbetering in de voorziening van consumptiegoederen om zich zelf in een onafhankelijke rol voor te kunnen stellen. De voornaam ste hoop voor persoonlijk politiek ini tiatief ligt in de' schepping van een technisch onmisbare bestuurdersklasse, wiens behoefte aan een privé econo misch oordeel eerst tot uiting zal ko men in een wijziging van de strakke houding van de partij om daarna in vloed uit te gaan oefenen op de alle daagse beslissingen van het normale Argwaan Het Albanese nationalisme is altijd een stekelige plant geweest, die nog gevoed werd door een reële argwaan tegenover de territoriale doelstellingen van haar buren. Traditioneel heeft zij altijd verbonden gesloten met de sterk- 1 ste mogendheid in de nabijheid Hoxha heeft deze historische politiek met de finesse van een Talleyrand ver volgd. Uit noodzaak was hij na de oor log met Joego-Slavië verbonden, dat hem op het binnenlandse front tegen communistische rivalen had beschermd, maar hij zwaaide zo gauw als dat mo gelijk was over naar de rijkere, ster kere en verder verwijderde Sovjet- Unie. En toen Rusland weer goede vriendjes met Joego-Slavië werd, en Hoxha aanraadde om groenten en fruit voor de Russische consument te ver bouwen in plaats van zich te industria liseren, toen gaf hij de Russische ad viseurs en oorlogsschepen hun congé en ging een verbond aan met Mao's Chi- Het leek alsof de Chinese invloed In Alba,nië niet erg sterk was. Maar Chi na heeft een reële cn een tweevoudige betekenis voor de Albanezen. Zij is een symbool, dat hun land niet alleen staat in een vijandige wereld, en economisch verschaft China hen de adempauze om een industriële infrastructuur op te bouwen, zodat'Albanië op een toekom stig tijdtip meer zal uitvoeren dan in voeren. (C opyright Guardian) „De gewichten van mijn Drentse en andere heemklokkcn zijn van zwerf keien. De stenen moeten precies op Langeland. Denemarken U kunt het geloven of niet. maar ik zit soms dom weg met een weegsobai I aan het strand keien te wegen. De mensen, die dat zien. wijzen in gedachten veel betekenend naar hun voorhoofd cn denken: die is ver weg Ik zat hier een keer in de-staatsbossen r.r.i te wegen. Er kwam een boswachter aan in zijn autootje. HIJ stapte uit. Zag me wegen. Sprong gauw weer in de auto en reed hard weg. Ik zag hem denken: „die vent met die weegschaal die is goed gek". De 33-jarige Perry Dumas „ja. u schrijft hel net als de, auteur van De drie musketiers" glimlacht wat in zijn ringbaard. Hij houdt wel van een grapje. Hij vindt het best als de buitenwereld hem een beetje voor gek verslijt, als men hem dan maar in de gelegenheid steil rustig zijn zeer bijzondere klok ken te maken. Uniek voor ons land is dit handwerk stellig. Hij werkt bij de uitgeverij Van Gor- cum in Assen. „Ik verzorg de tech- nisch-commerciële kant van de uitga ven. Contacten leggen met auteurs. Bezoeken van beurzen in het buiten land. Een interessante baan met veel Jarenlang kreeg hij les van de De venter schilder Kees Zwolsman. „Ik heb altijd voor mijn plezier geschil derd. Ja, een zondagsschilder mag u mij best noemen". Perry Dumas is niet bang op de commerciële toer te gaan. „Toen ik nog in dienst van de NATO was in Duitsland schilderde ik bij het leven. Die Engelsen wilden als maar leuke plekjes uit oude stadjes vastleggen en meenemen naar huis. „Toe, dat straatje daar, schilder dat voor mij", heette het dan. Mijn vrouw dje elke week kwam kon er geen linnen en spieramen tegen aan slepen. Het enige wat ik nu nog schilder, zijn de wijzerplaten van mijn klokken De zeer blonde, wat frêle en zeer slanke Els Dumas-ter Wal (30) lacht maar wat om"de vlotte en rustige ver teller naast haar. Ze beaamt z'n voor een leek licht gekleurde verhalen schenkt ons en de dochters Katink^ (6 en Mariska (7) wat fris ki. Ruiterklokken Perry en Els zijn beiden onderwij zer. Perry ging direct na de kweek in dienst Els heeft nog wel voor de klas gestaan. Ze hebben beiden een kunstzinnige inslag. Bij Perry gaat deze gepaard met een aangeboren handigheid op technisch gebied. „Ik leerde van vader al heel vroeg frai- sen en draaien. Komt me nu te pas bij het maken van uurwerken. Als hel zou moeten, zou ik een uurwerk ook helemaal zelf kunnen maken. Maar je kunt ze beter kopen. Ik heb wel eens een binnenwerk gemaakt met houten kamwielen etc. Hoe ik er toe geko men ben? Dat is een heel verhaal. In het Zwarte Woud tref je de bekende kapotte automaatklokken aan. Klok ken met draaiende figuurtjes (rui ters etc.), die bij de uurslag te voor schijn komen en ronddraaien. Die klokken daar zijn merendeels kapot fabrikant van ruiter- en heemklokken Achterwand van het oude boerderijtje met unieke heemklokki De uurwerkmakers zijn er nog wel Maar hun ouderwetse werkplaatsjes hebben ze verruild voor een betrek king in een uurwerkfabriek. Vooral vind je die in Furtwangler, het cen trum van de klokkenindustrie. En iri die oude werkplaatsen, waar die ka potte klokken nog hangen, en in de musea, maar ook in dat klokkema- kerscentrum heb ik mijn ogen goed de kost gegeven en er veel van opgesto ken. Met het doel, het maken van automaatklokken. Ik noem mij dan ook geen klokkemaker. maar klokke- bouwer. Immers vermeld je het eer ste, dan komen ze van heinde en verre met oude grootvadersklokken op je af. die stuk zijn. In het begin repareerde ik ze wel, maar daar ben ik toch maar mee gestopt". Uit Perry Dumas' groeiende interes se ontstond een steeds grotere be hoefte aan het maken van ruiterklok- ken. Als de klok slaat, rijdt de ruiter op zijn paard boven het uurwerk rond. Maar Perry wilde ook iets van" het eigene van het heem, aan zijn klokken meegeven. Vandaar die oud- Drentse motieven het zonnemd en de weegschaal, die hij eigenhandig in de ook door hem- gemaakte kast snijdt. En niet te vergeten dc wel zeer bij zondere gewichten van zwerfkeien. Hij zegt het zo: „Man, je wordt te genwoordig toch doodgegooid met zo genaamde Zaansc klokken. Daar is geen aardigheid meer aan. En dan moet je ook nog weten, dat ei hele slechte onder zijn Die onderdelen? Wel het uurwerk koop ik doorgaans, zoals ik al zei Alleen bij automaat- of ruiterk lokken moet ik wel een Klein Hilbinffshof met zijn Jeu apart t. senwerk bouwen, dat corres pondeert met het uurwerk. Voor de ombouw, de klokkenkast, gebruik ik goede houtsoorten, meestal oudciken van deuren, oude lits-jumeaux etc. Moet „trekvrij" zijn. Hel houtsnijwerk is ook van mij. De wijzerplaten zijn doorgaans van massief koper. Daarvoor gebruik ik vaak oude kopercliché's van de druk kerij". Drie jaar lang maakt Per ry Dumas nu al klokken in zijn vrije tijd. Hij zal er nu een stuk of vijf tig hebben vervaardigd. Ze hangen in de expositieruimte van Klein Hil- bingshof het kostelijk uit 1604 da terende boerderijtje op de Hondsrug route te Gieten waar de Dumas' nu van oktober 1968 af permanent zijn neergestreken „Het is avond werk. In de weekenden komt er niets van door het vele bezoek van de toe risten en vakantiegangers. Over een „gewone" heemklok doe ik tussen veertien dagen en drie weken. Een ruiterklok vergt anderhalve maand". Het type van de zogenaamde Enga- diner klok heeft eigenlijk wel mo del gestaan voor Dumas' scheppingen zonder dat het regelrechte kopieën zouden zijn. De heemklokken maken een stevige boerse indruk. Ze zijn be paald niet fraai van lijn of vorm, maar rechttoe-rechtaan, degelijk en toch verrassend door hun eenvoudige schoonheid. Het is eigenlijk meer het excentrieke stellig ook door de ge wichten dat mij in deze klokken boeit, dan dat ik ze zo zou bewonde ren om hun bijzondere vormgeving. De goedkoopste kosten f 155.-- tot f 195,.— Een kleine ruiterklok komt op f 255.-- De duurste loopt tegen de vierhonderd gulden Mevrouw Dumas vindt het juist, dat het volle gewicht aan de klok komt te hangen. Zij. die nu al menig klokje heeft horen slaan in haar huwelijk, weet overigens ook best waar de slin ger hangt. Ook zij weet artistiek van wanten, al loopt ze er niet mee te koop. Ze volgde „losse" schilder-, te ken- en boetseerlessen op de acade mie te Arnhem. Haar fijnzinnige bijoux vertellen er van. „Een jaar of zes geleden, toen het emailleren een algemene hobby werd, ben ik er ook mee begonnen. Ik heb wel een apar te techniek ontwikkeld, namelijk door het opsmelten van kristalglas". Naast schilderijen. gebatikte en handbedrukte stoffen en potterie van andere kunstenaars toont de oude Drentse hoeve, wat verscholen aan ?en lief binnenweggetje achter Gie ten, een weelde aan emaille siera den, verrassend door hun frêle kleu ren. Tinten, zo passend bij de image van de maakster. Maar de achter a/and van de deel met de unieke heem klokken is alleen een gang naar Klein Hilbingshof en zijn vriendeïtjke be woners al meer dan waard. THOMAS vos

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 7