MASSAMOORDEN IN VIETNAM
KOMEN VOOR DE KRIJGSRAAD
december-
voordeel
MAAN EEN FOSSIEL VAN DE MELKWEG?
Zo hard
als glas
en kern
massief?
Neem nu een
jaarkaart 65+en
profiteer van het
Getuige van
massamoord:
„Het waren
mannen,
vrouwen en
kinderen'
Importeur Rijam van
Caran d'Ache neemt
kleurpotloden terug
Kaap Kennedy
straks weer
Canaveral?
Moordenaar
Tom Mboya
opgehangen
Calley kan doodstraf krijgen
Actiecentrum vraagt
bredere bezinning
3dagen
gratis reizen
Rudolf Hess
in ziekenhuis
opgenomen
Sovjet-Unie en
Veren. Staten
bekrachtigen
non-
proliferatie
DINSDAG 25 NOVEMBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
fVan onze redacteur wetenschappen Anthony Tucker)
LONDEN De maangong kon nauwelijks op een
beter moment voor de NASA geklonken hebben,
hoewel het niet helemaal onverwacht kwam, dat
de maan 44 minuten natrilde door de klap van
neerstortende maansloep Intrepid, bevestigden
deze langdurige trillingen min of meer bestaande
theorieën. De maan is niet alleen hard, maar
als prof. Zdenek Kopal van de universiteit van
Manchester het bij het rechte eind heeft, is zij
tussen de 1000 en 10.000 maal zo hard als de
aarde. Dit is een opzienbarende schatting en het
zorgt ervoor, dat alle wetenschappelijke belang
stelling zich weer op de maan richt, nadat men
een beetje teleurgesteld was in de wetenschap
pelijke resultaten van het maanonderzoek. De
serie Apollovluchten, die nu tot en met Apollo-
21 goedgekeurd zijn schenen, na het vertrek van
Conrad, Gordon en Bean weinig uitzicht meer te
bieden. De toestand is nu, wetenschappelijk ge
zien beter en daarom ook politiek gezien
want het congres wil graag een rechtvaardiging
zien voor het dure Apolloprogramma. Men vindt
nu dat Apollo door moet gaan om de vragen, die
opgeworpen zijn, op te lossen.
Een Interpretatie van de seismische
trilling luidt niet alleen dat de korst van
de maan hard is ais glas en waarsohijnlijk
homogeen, maai- dat zij helemaal massief
is. Dit zou een klap betekenen voor die
genen, die nog steeds levende of dode
maanvulkanen hopen te vinden. Als we
weten dat de leeftijd van de maan onge-
geveer 4 miljard jaar is, zoals bleek uit
de stenen die de Apollo 11 meebracht, dan
kan zij nooit een gesmolten kern hebben
gehad.
De wai-mtegeleidingscapaoiteit van cili-
caat is zo klein, dat de maan gewoonweg
geen tijd zou hebben gehad om af te
koelen en daarom nu niet haar vrijwel
totale afwezigheid van inwendige ver
damping zou kunnen vertonen.
Sommige astronomen, waaronder prof.
Kopal hebben er reeds op gewezen dat de
merkwaardige concentraties van massa bij
het oppervlak van de maan de mas-
s zeer sterke en ongewoon harde
structuren doen veronderstellen. Dit wordt
niet onderschreven door NASA-experts.
Voordat men bij de NASA al te snelle
conclusies trekt, bestudeert men de pro
blemen van de mascons zeer voorzichtig.
Op grond van bewijzen, d.wz. de meting
in verschillen in snelheid van voorwerpen
een baan om de maan. kan alleen ge
zegd worden, dat er plaatselijke onregel
matigheden bestaan in het zwaartekracht
veld van de maan. De redenen hiervoor,
de opbouw, en de tijdsduur waarin ze be
staan hebben, zijn problemen die nog niet
beantwoord kuirnen worden.
Maar als men de hardheid van de
maan en de afwezigheid van een dichte
kern aanvaardt, dan doen zich onmiddel
lijk andere problemen voor. Het onder
zoek van maanrotsen heeft de aanwezig
heid van radio-actieve elementen aange
toond zoals potassium- en uranium-
isotopen die als zij in gelijke hoeveel
heden in de gehele maan aanwezig zouden
zijn. voldoende inwendige vertiittdng zou-
ADVERTENTIE) j
Een jaarkaart voor 1970 is
ook al in december geldig.
Dus 13 maanden reisvoordeel!
Profiteer ervan!
Prijs f 50.- p.p. - echtpaar f 75.-.
Vraag ernaar op het station!
-v voordelig
A uit met NS
Het
i kin
deren". Dit zei gisteravond ex-soldaat
Paul Meadlo in een vraaggesprek voor
de Amerikaanse televisiemaatschappij
C.B.S. over de massamoord op dorpe
lingen in Vietnam.
Meadlo zei dat de Zuidvietnamezen
bijeen waren gedreven en dat een of
ficier de militairen gelastte hen te d-
den. Toen hij en andere soldaten de
order niet opvolgden, vroeg de offi
cier waarom zij niet schoten en voeg
de daaraan toe: „Ik wil ze dood heb
ben". De officier liep daarop enige
passen terug en opende het vuur. De
soldaten hadden toen zijn voorbeeld
gevolgd en Meadlo vertelde dat hij
vier houders met elk 17 patronen door
zijn M-16 geweer had gejaagd. „Ik
heb er wellicht tien tot vijftien ge
dood. Het waren mannen, vrouwen
en kinderen".
Op een vraag waarom hij toch had
geschoten, zei Meadlo dat hij opdracht
had gekregen en op dat ogenblik te
hebben geloofd dat hij het juiste deed.
„Het was omdat ik kameraden had
verloren. Ik verloor een verdomd
goede maat".
Meadlo zei te geloven dat ongeveer
370 dorpelingen waren gedood. Er was
vooraf niet over gesproken dat het
dorp moest worden uitgeroeid. „Het
was een van die dingen die voorko
men". De compagniescommandant
was bij de schietpartij aanwezig en
had er op elk moment een einde aan
kunnen maken.
Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Naar aanleiding van een onderzoek, verricht door de Nederlandse
Consumenten Bond naar de aanwezigheid van giftig lood in gewone potloden en
kleurpotloden, heeft de N.V. RIJAM in Den Haag, de importeur van het merk
Caran d'Ache, besloten de eventueel nog by de detailhandel aanwezige voorraden
kleurpotloden van de kleuren groen en geel, die voor 1 augustus 1969 afgeleverd
zyn, terug te nemen. De detaillisten krjjgeu hierover zo spoedig mogelijk bericht. In
de groene en gele potloden van Caran d'Ache, die voor genoemde datum in de
detailhandel zijn gekomen zit namelijk lood in de buitenlaag van het potlood.
„Alle door ons na 1 augustus geleverde potloden zijn absoluut loodvrij", zei woord
voerder van RIJAM. „We bezinnen ons op het ogenblik over tegenmaatregelen.
We vinden de publikatie van de Consumentenbond een beetje te tendentieus. Het
lijkt nu net of het kauwen op een kleurpotlood gevaarlijk kan zijn voor de gezond
heid. Nou ja, dat kan natuurlijk als je een paar honderd kleurpotloden opeet. In
ieder geval zijn we met man en macht bezig om uit te zoeken aan wie we voor
1 augustus de gewraakte groene en gele kleurpotloden geleverd hebben".
Naast Caran d'Ache is lood aangetroffen in de stift van gewone en aquarelpotloden
van het merk Baignol en Farjon, alsmede in kleurpotloden van het merk Swan
en Unicum.
Naar aanleiding van de waarschuwing van de Consumentenbond heeft Bruynzeel's
potloden fabriek N.V. te Bergen op Zoom per circulaire bericht, dat de door haar
vervaardigde kleurpotloden loodvrij en dus gifvrij zijn. Loodvrij zijn ook kleur
potloden van de merken Buffalo, Faber Castell, Hema, Lyra en Vendex. De ver
werking van lood in kleurpotloden is in de warenwet verboden.
den veroorzaken can de kern tot smelting
te brengen.
Hierbij wordt natuurlijk aangenomen,
dat de geschatte leeftijd van de maan
juist is en dat het oppervlaktemateriaal,
dat van de eerste tocht terug gebracht
werd. werkelijk representatief was. Geen
van beide veronderstellingen hoeft nood
zakelijkerwijze juist te zijn de opper
vlakte van alle voorwerpen in het zonne
stelsel, zelfs van de zon zelf, zijn en wor
den nog steeds veranderd door aan
groei in g en er blijft nog steeds een mo
gelijkheid, dat de maan veel ouder is dan
het zonnesysteem terwijl zij op de
een of andere tijd gedurende een zwerf
tocht door de melkweg vastgehouden
werd. Dit lijkt eigenlijk onmogelijk, maar
als het waar zou zijn, dan zou de maan
een nog interessanter voorwerp worden
dan zij nu schijnt te zijn. Zij zou een
soort fossiel van de melkweg zijn.
Hoe dan ook, de enige manier om al
deze vragen te beantwoorden is om naar
de maan te gaan en het brachten udit te
vinden. Het onderzoek moet echter veel
dieper gaan dat tob niu toe het geval was.
De NASA heeft nu tenminste een geloof
waardig wetenschappelijk doel., HK kan
best zijn, dat de geleerden van NASA
gingen glimlachen toen de maangong
weerklonk.
(Copyright The Guardian)
Repatriëring van
Molukkers gaat
niet vlot genoeg
(Van
onzer verslaggevers)
DEN HAAG Volgens do heer Pa-
sila, secretaris van het Repatriëringsco
mité in Indonesië, gaat de repatriëring
van Molukkers uit Nederland naar In
donesië niet vlot genoeg. Vandaag zou
hij naar Nederland komen om hier een
bespreking te hebben met de Nederland
se autoriteiten over een nieuwe repatrië
ringsregeling. In Haagse kringen is men
zeer benieuwd naar wat de heer Pasila
veranderd wil zien. Men is hier van me
ning dat het trage tempo van de repa
triëring niet te wijten is aan onvoldoende
faciliteiten van Den Haag, maar aan het
geringe aantal inreistoestemmingen dat
Djakarta afgeeft voor Molukkers die
willen repatriëren.
Indertijd is tussen de ministers Malik
en Luns de overeenkomst gesloten dat
per maand 200 repatrianten kunnen over
komen naar Indonesië, maar het ziet er
naar uit dat het over het gehele jaar 1969
niet meer dan 200 zullen zijn, omdat Dja
karta niet meer inreistoestemmingen
heeft afgegeven.
Vorig jaar zijn 800 Molukkers gerepa
trieerd. Volgensx de heer Pasila zouden
reeds 8.000 gegadigden zich hebben
laten inschrijven en op toestemming
wachten. Die inschrijving geschiedt dooi
de Indonesische ambassade in ons land.
Komt op de ambassade de toestemming
van Djakarta binnen, dan vraagt de am
bassade bij het ministerie van C.R.M.
de financiële faciliteiten. Deze bestaan
uit 5 a 6000 gulden om bij terugkeer in
Indonesië een bestaansmogelijkheid te ge-
WASHINGTON (AP) Twee Ameri
kaanse senatoren hebben verklaard, dat
de naam Kaap Kennedy weer veran
derd moet worden in Kaap Canaveral.
De democraat Spessard Holland en de
republikein Edward Gurney hebben hun
voorstel gedaan aan de binnenlandse
commissie van het Amerikaanse Senaat
Zij zeggen, dat hun resolutie geens
zins de naam van het ruimtevaartcen
trum op Merritt Island, de John F. Ken
nedy Space Center, waar de Apollo-12-
astronauten opstegen, zou aantasten.
"Volgens de senatoren is hun voorstel
bedoeld om de historische naam van de
kaap te herstellen. Deze naam komt voor
op kaarten uit 1530 en zou volgens Gur
ney „Misschien wel het oudste geogra
fische punt in de Verenigde Staten, zeker
op de oostkust" kunnen zijn.
Gurney verklaarde, dat hij niet ge
looft, dat wijlen president Kennedy „met
zijn gevoel voor het Amerikssnse erfdeel"
zou willen, dat zo'n historische naam ver
loren ging. De naam van Kaap Cana
veral werd in Kaap Kennedy veranderd
vlak, nadat president Kennedy in 1963
werd vermoord.
NAIROBI (Reuter) De moordenaar
an Tom Mboya, de voormalige minister
an Economische Zaken van Kenia, is op
gehangen. Dit heeft een woordvoerder
van de gevangenis, waar de in septem
ber ter dood veroordeelde 32-jarige Isaac
Njenga Njoroge gevangen zat, maandag
bekengemaakt. Njorge heeft zijn on
schuld gedurende het gehele proces volge
houden.
TWEE
KINDEREN
DOODGEREDEN
ALTEVEER (ANP) Omstreeks kwart
over vijf gistermiddag zijn in Alteveer
(gemeente Stadskanaal) twee kinderen
op de fiets door een personenauto fron
taal geschept en op slag gedood.
Het vijfjarige meisje Trudie de Wijk
1 de 8-jarige jongen Renie de Haas re
in in de schemering op hun kinder
fietsjes zonder verlichting links van de
weg, toen ze door de automobilist E. M.
uit Onstwedde, die de kinderen te laat
opmerkte, werden aangereden. Vermoe
delijk werd de automobilist verblind door
tegenligger.
De Leerhoeve en
De Rijnstreek
willen samen
ALPHEN a/d RIJN De raad van be
heer van de N.V. Veevoederfabriek en
Olieslagerij De Leerhoeve te Alpihen a/d
Rijn en het bestuur van de Coöperatieve
Aan- en Veilkoopvereniging De Rijn
streek g.a. te Woerden hebben volledige
overeenstemming bereikt over een sa
menvoeging van hun ondernemingen.
Voor het personeel zal de fusie geen na
delige gevolgen hebben. De fusie kan tot
stand komen als d« in december te hou
den aandeelhoudersvergadering van De
Leerhoeve en de ledenvergadering van
De Rijnstreek met de voorstellen akkoord
gaan. Om de bereikte overeenstemming
te kunnen effectueren heeft De Rijn
streek een bod van 200 procent uitge
bracht op de aandelen van De Leerhoeve.
Kamercomm issie
heeft begrip voor
uitstel van
huurverhoging
DEN HAAG (ANP) Het voorstel
van de regering, de huurverhoging van
1 januari aanstaande overeenkomstig het
advies van de Sociaal-Economische Raad
uit te stellen tot 1 juli, heeft bij een
meerderheid van de leden van de Twee
de-Kamercommissie voor Volkshuisves
ting en Ruimtelijke Ordening begrip ont
moet al betreurt men het dat zo snel is
afgeweken van het systeem van jaar
lijkse huurverhogingen.
Het uitstel dient volgens zeer veel le
den te worden gezien als een uitzonder
lijke beslissing, die in geen geval een
precedent mag vormen. Verschillende le
den meenden dat de regering zich nau
welijks nog op het SER-advies kan be
roepen als zij op andere essentiële pun
ten ervan afwijkt.
Een zeer groot aantal leden informeer
de of het uitstel geen funeste gevolgen
voor de volkshuisvesting kan hebben, en
vroeg hoe de wisselende verhogings
percentages en ingangsdata der verho
gingen zijn te rijmen met de door de re
gering gewenste rust op het huurfront.
Noorwegen: geen
betrekkingen
met N.-Vietnam
OSLO (Reuter) Noorwegen zal met
Noord-Vietnam voorlopig nog geen diplo
matieke betrekkingen aanknopen. Met 64
tegen 61 verwierpen de coalitiepartijen in
het parlement een voorstel voor het aan
gaan van betrekkingen dat was ingediend
door de socialistische oppositie. Minister
Lyng stelde tijdens het debat dat erken
ning van Noord-Vietnam hangende de
Parijse vredesonderhandelingen niet ge
schikt is.
De ramen van de Amsterdamse RAI
waren het strijdtoneel van een wed
strijd tussen glazenwassers Winnaar
werd de drieënzestigjarige Herman
van Raan, die al vijfenveertig jaar
lang ramen lapt.
Prof. mr.
A. M. de Jong
overleden
BLOEMENDAAL (ANP) - Op 75-jarige
leeftijd is overleden prof. mr. A. M. de
Jong, oud-directeur-secretaris van de
Nederlandse Bank.
De heer De Jong is van 1921 tot
31 januari 1959, bij de Nederlandse Bank
werkzaam geweest o.a. van 1940 tot 1947
als directeur en daarna als directeur
secretaris. Verder was hij lid van de
beleggïngsraad en van 1931 tot 1940
buitengewoon hoogleraar aan de Eco
nomische Hogeschool in Rotterdam. Hij
publiceerde o.a. twee delen over de ge
schiedenis van de Nederlandse Bank.
Prof. De Jong was ridder in de orde van
de Nederlandse Leeuw en bij zijn
afscheid werd hij benoemd tot comman
deur in de orde van Oranje-Nassau en
commandeur in de kroonorde van Bel
gië. De crematie heeft in stilte plaats
gevonden.
Overheid en kerkelijke financiën
KRITIEK OP
RAPPORT VAN
WALSUM
(Van onze speciale verslaggever)
DRIEBERGEN Het Oecumenisch
Actiecentrum te Driebergen is van plan
binnen afzienbare tijd een beraad te or
ganiseren rond het rapport-Van Walsum
en de nota-Wittcveen, waarin voorstel
len worden gedaan over de toekomstige
financiële betrekkingen tussen overheid
en Kerken. Tevens wil het OAC de dis
cussie over deze zaak ondersteunen door
publikaties cn documentatie. Het OAC
is van mening, dat de discussie in deze
belangrijke aangelegenheid niet alleen
nationaal maar ook plaatselijk en re
gionaal gevoerd dient te worden.
Met de overheid is het OAC er diep
van overtuigd, dat de veranderde samen
leving een nieuwe omschrijving eist van
de financiële betrekkingen tussen de
staat en de Kerken. Het OAC heeft be
zwaren tegen het rapport-Van Wal
sum, dat in feite een herziene voortzet
ting is van de regeling uit 1815, en tegen
de nota-Witteveen. die terugvalt op een
in 1798 voorgestelde oplossing, waarmee
de financiële banden tussen staat en
Kerken volledig zouden worden verbro
ken. „Nog ernstiger bezwaren dan te
gen de inhoud zijn aan te voeren te
gen de aard van de daarin vervatte dis
cussie tussen Kerk en overheid", aldus
het OAC in een verklaring die dezer da
gen gepubliceerd zal worden. „Deze heeft
zich tot dusverre afgespeeld binnen een
zeer kleine kring van ingewijden. Na de
publikatie heeft de Nederlandse pers
enig commentaar gegeven, doch voor een
publieke discussie ontbreekt tot dusver
re elke basis. Ook de hearing van vori
ge week vrijdag met de Tweede-Ka
mercommissie heeft geen verheldering
gebracht".
Het OAC is van mening, dat er geen
officiële uitspraak over een zo uiterst
belangrijke aangelegenheid als de ver
houding tussen overheid, samenleving
en Kerken gedaan kan worden, zolang
geen brede bezinning heeft plaatsgehad
waaraan zo veel mogelijk mensen, in
groepsverband of persoonlijk, hebben
deelgenomen. De inzet van deze bezin
ning is niet zo zeer de financiële rege
ling zelf, als wel de totale relatie tussen
staat en Kerk. Bij de discussie dienen
niet alleen Kerken betrokken te worden,
maar ook andere levensbeschouwelijke
en algemeen culturele groeperingen.
„Het gaat", aldus het OAC, „in de al
lereerste plaats om een visie op de toe
komst van de Nederlandse samenleving
en om een diepgaande bezinning op de
taak van de overheid voor de komende
decennia. Het kan niet anders of in de
openbare discussie zal de economische
structuur van onze samenleving, de wij
ze waarop culturele goederen, in de
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent)
WASHINGTON De Amerikaanse
officier die de troepen commandeerde,
die, naar men beweert, de slachting in
Pinkville uitgevoerd hebben, zal voor een
militair gerechtshof worden gedaagd. Het
leger heeft een militair proces bevolen
tegen eerste luitenant William Calley
vanwege zes beschuldigingen van moord
met voorberachte rade op tenminste 109
mannen, vrouwen en kinderen.
Luitenaet Calley voerde het bevel c
een compagnie, die naar beweeTd wordt,
de inwoners van het Zuidvietnamese dorp
Son My in maart 1968 gedood heeft
het zgn. bloedbad van Pinkville. Hij is
de eerste Amerikaanse militair, die men
formeel in staat van beschuldiging heeft
gesteld i.v.m. deze gruweldaad. Als hij
veroordeeld wordt, kan hij de doodstraf
krijgen.
Tevens wordt onderzocht waarom geen
disciplinaire maatregelen ttljn getroffen.
In de Senaat is aangedrongen op een se-
naatsonderzoek in de affaire.
Calley wordt er zes maal van beschul
digd. dat hii nas* geweerschoten 109
asen" heeft gedood. Onder
de beschuldigingen is er een, dat hij een
twee jaar oud kind doodgeschoten heeft.
Men beweert ook. dat Calley bevel heeft
gegeven de burgelijke iwoners van het
dorp neer te schieten. Het geschatte aan
tal doden ligt tussen de 100 en de 600.
Er is nog geen tijd vastgesteld voor het
proces, dat plaats zal vinden in Fort Ben-
ning, Georgia, waar Calley gelegerd Is.
Het leger gelooft, dat het tenminste een
maand zal duren voor de verdediging en
de eisers om de rechtzaak voor te berei
den.
Het btsMt van het leger om een mili
tair proces tegen luitenant Calley te be
ginnen, betekent, dat officiële kringen
geen verklaringen over het bloedbad te
Pinkville zullen geven om een afbreuk
te doen aan het proces. De pers zal ech
ter voortgaan met alle nieuwe gegevens
te publiceren. En het feit, dat het leger
nu besloten heeft om een proces te be
ginnen, maakt het zeer geloofwaardig,
dat de beschuldigingen inderdaad op
waarheid berusten.
Tot nu toe schijnt de Amerikaanse pu
blieke opinie minder door deze bewerin
gen over Pinkville geschokt te zijn dan
de publieke opinie in andere landen.
Jaartaart of
3-maandskaart 65+?
Als speciale nieuwjaare
attentie kunnen alle houders
van een 65+-kaart (ook van
een 3-maandskaart) op de
dinsdagen 13.20 en 27 januari
helemaal vrij reizen.
De 65+-kaart is dan uw
spoorkaartje 2e klasse.
voordelig
vw uit met NS
breedste zin des woords, binnen deze
structuur bevorderd of bedreigd wor
den, de omvang en grenzen van het
overheidsbeleid en overheidsingrijpen
enz. aan de orde moeten komen".
In zijn verklaring zegt het OAC ten
slotte, dat overheid en samenleving in
elk geval geen nieuwe financiële relatie
met de Kerken kunnen en mogen aan
vaarden, tenzij de Kerken volledige open
baarheid geven van hun financiële mid-
x
BERLIJN (A.P.) Rudolf Hess, de
laatste Duitse oorlogsmisdadiger die nog
gevangen zit, is van de Spandaugevan-
genis in West-Berlyn naar een Brits mi
litair ziekenhuis in dat deel van de stad
gebracht.
Hess, destijds de tweede man na Hit
ler, is thans 75 jaar oud. Hij was op het
oorlogsmisdadigersproces te Neurenberg
veroordeeld tot levenslange gevangenis
straf, waarvan hij nu 23 jaar heeft uit
gezeten. Hij is naar het ziekenhuis over
gebracht om daar te worden onderzocht
in verband met maagklachten.
WASHINGTON (Reuter) President
Nixon heeft gisteren het verdrag tegen
een verdere verspreiding van kernwapens
bekrachtigd. Hij deed dit nadat het pre
sidium van de opperste Sovjet-Unie het
stuk ook had geratificeerd. De Ameri
kaanse senaat had al enige tijd geleden
het stuk goedgekeurd.
Het wordt van kracht, als 43 staten
tot ratificatie zijn overgegaan, waaron
der Amerika, Rusland en Engeland. De
ze drie landen bevinden zich nu onder
de ruim twintig staten die het verdrag
hebben bekrachtigd. Ongeveer 90 landeu
hebben de overeenkomst getekend, waar
onder Nederland. Nederland heeft het
verdrag eveneens nog niet geratificeerd.
Frankrijk en China hebben geweigerd
het verdrag te ondertekenen.
