UITTOCHT BIJ NASA
Geleerden voelen zich achter
gesteld bij prestigeprogramma s
„Brand" verraadt
enorme Belgische
jeneverstokerij
f43.50sff
Brandt: spoedige
ondertekening van
non-proliferatie
winterpot
2dagen
Brussel
Apollo-12 laat
problemen achter
>IG
Lugters na
ontsnapping
terug in de
Kogelenberg
Geen ontslag
voor huwende
onderwijzeres
3 dagen
Z.-Limburg
Langer uitstel
is nadelig
Manhattan
terug in
New York
Voordelig en
lekker eten?
f4.50 inclusief
Roofoverval
op geldauto
in New York
Minister Veringa legt
zich niet vast op nota
HERVORMING
BESTUUR
UNIVERSITEIT
Proces tegen
studenten
volgende week
afgerond
Auto sneller
dan geluid
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1969
DE LEIDSE COURANT
NEW YORK Niemand minder dan dr. George
Müller het hoofd van de afdeling bemande ruimte-
luchten van de NASA. heeft zyn ontslag gevraagd,
'oor sommigen komt zijn ontslag niet als een ver
rassing, want men begrijpt, dat Müller een zeer
goed leider en administrateur, na het doel bereikt
hebben dat president Kennedy gesteld had, nu
andere dingen aan wil gaan pakken. Maar te zelfder
tijd heeft Müllers leiding toestanden geschapen, die
geleid hebben tot een uitttocht van geleerden uit
belangrijke NASA-posten.
Dit schijnt vreemd, wanneer men hoort, dat het
Apolloprogramma de wetenschap naar de maan
brengt en wanneer wij dat ook op televisie kunnen
Want de Apollo-12 zal niet alleen drie man
eren, waarvan er twee op de maan zullen lan-
naar ook- een ingewikkeld experimenteel pak
ket, genaamd ALSEP (Apollo experimenteel maan-
oppervl aktepakket).
De vijf instrumenten van ALSEP, aangedreven door
kleine nucleare thermo-elektrische generator,
zullen gedurende meer dan een jaar seismische en
andere informaties terugzenden naar de aarde. Dit
klinkt goed en het is zeker grondiger dan de prutse-
ige pakketjes van de Apollo-11, maar toch kennelijk
>nvoldoende om de geleerden van NASA tevreden te
stellen. Want ALSEP was al een onderdeel van het
Apolloprogramma. toen er eerder dit jaar binnen
;en paar weken verscheidene geleerden hun ontslag
ïamen, terwijl zij zachtjes mompelden, dat de weten-
ichap er bekaaid afkwam.
let is misschien veelbetekenend, dat het ontslag
an Müller onmiddellijk volgt op een vergadering
an de raad voor de ruimtewetenschap van de Ame
rikaanse nationale academie van wetenschappen.
het Apollo-wetenschappelijk programma van
NASA zorgvuldig gewogen wordt en ernstig te licht
werd bevonden. Het rapport bi»"- t t schok
kende bevindingen.
Te weinig tijd
Het probleem vanuit het gezichtspunt van geleerden
'igt niet in het aantal experimenten, dat gepland is
'oor het Apolloprogramma, maar in hun ontwerp
Natuurlijk doet zich hier het financiële aspect voor
en men voert met recht aan, dat de ongeveer vier
miljoen gulden die toegewezen zijn voor de ontwik
keling en het ontwerp van experimenten belache
lijk weinig is vergeleken met de kosten van de
gehele operatie Maar het voornaamste bezwaar
tegen de huidige planningsmethode is, dat er veel
te weinig tijd beschikbaar wordt gesteld voor de
planning en het ontwerp van experimenten. De
eerste paar Apollovluchten zullen experimenten
doen, die zo haastig ontwikkeld zijn. dat zij voor
namelijk afhankelijk zijn van bestaand materiaal.
Dit klinkt misschien onbelangrijk, maar als men
werkelijk de volledige wetenschappelijke waarde uit
deze ongelooflijk dure vluchten wil halen, dan is
't zeer belangrijk, dat men gegevens, die men op de
ene vlucht verkregen heeft, zo goed mogelijk ge
bruikt in het ontwerp van de experimenten op de
volgende vlucht. Aangezien het Apolloprogramma
vanaf het begin gebaseerd was op een tijdschema,
dat aangepast was aan de ontwikkeling van ruimte
vaartmateriaal, bepaalden dus de ingenieurs het
tijdschema. Maar de maangeleerden vinden, dat
alles veel te snel in zijn werk gaat.
Het rapport van de Amerikaanse academie van de
wetenschappen legt de nadruk op de behoeften voor
een veel gedetailleerder onderzoekingsprogramma,
dal erop gericht is om de ouderdom en de samen
stelling van de maan vast te stellen Het rapport
vraagt ook om een over het algemeen grondiger en
langduriger uitbuiting van het Apolloprogramma
dan de NASA van plan is. Het rapport suggereert
zelfs, dat zo'n programma een veel grotere voorrang
moet worden gegeven dan een nieuwe en specta
culaire bemande ruimtevlucht; zoals de vlucht naar
Met zijn harde kritiek op de onbuigzaamheid van
de werkwijzen van het Lunar Receiving Laboratory
van de NASA, waar het materiaal van de maan
opgeslagen en onderzocht wordt, geeft het rapport
een duidelijk inzicht in de onenigheid, die de rangen
van de NASA gedurende de afgelopen twee jaar
heeft gespleten. Men ziet de presidentiële werkgroep
voor de ruimte nu duidelijk als een middel dat be-
doeid was om een scheuring te voorkomen. Deze
groep is erin geslaagd om een bemiddelende positie
in te nemen door een uitstel van de Marslanding
voor te stellen, totdat er een gunstiger klimaat be
staat, zowel politiek, wetenschappelijk als econo
misch. De NASA begint zich reeds te bewegen in de
richting, die door haar wetenschappelijke vleugel
vereist wordt de contracten voor een maanonder-
zoekingsvoertuig zijn reeds geplaatst en het Apollo
programma voor de toekomst ziet er soepeler uit
dan in het verleden zoals zij ook bij de ontwikke
ling van nieuwe ruimtevluchten en systemen eerder
uitgaat van brede, algemene termen, dan alleen van
het enge, nationale prestige.
Prestigeprogramma
De uiteindelijke vraag is echter met wat de NASA
zal doen om een verstandig Amerikaans ruimtepro
gramma op te bouwen en om de geleerden tevreden
te houden, maar wat voor uitwerking deze ruzie en
duidelijke inefficiency zullen hebben op het Witte
Huis en het Congres.
De Verenigde Staten bevinden zich in een periode,
waarin het universiteitsonderzoek aangevallen wordt.
Verder komt veel anti-Vietnamgezindheid en ook de
campagne tegen de luchtvervuiling uit de universi
teiten voort. Het lijkt niet waarschijnlijk dat het
Congres of de president zich veel gelegen zullen
laten liggen aan de raadgevingen van de universi
teiten en geleerden vooral omdat de meest drin
gende redenen voor de enorme uitgaven voor de
ruimtevluchten het nationale prestige en de defensie
zijn Het kan best zijn, dat men weer zo'n prestige
programma als dat van de Apollo's op touw gaat
zetten. Als zo'n beslissing zou worden genomen, dan
zou de uittocht uit de NASA veranderen in een
vloedgolf. Alles mag er dan goed uitzien voor de
Apollo-12, maar er liggen moeilijke tijden in het
(Van ome correspondent)
BRUGGE Voor dc elfde maal dit jaar is in België een grote klandesliene stokerij
ontdekt. In een oud herenhuis in Brugge vonden politiemannen 20.000 liter gistende
alcohol, plus een installatie die dagelijks 500 liter alcohol
afleveren. Volgens een inspecteur van douane en accijnzen is
die voor vele legale fabrieken model kan staan".
i installatie
De geheime stokerij werd bij toeval ontdekt. Een buurvrouw, die dacht dal het
huis onbewoond was, raakte gealarmeerd toen gij uit een schoorsteen zwarte rook
zag opstijgen. Zij belde de brandweer, die zo gehaast was, dat de mannen niet eens
de tijd namen om de poort voor hel huis te openen, maar over het hek klauterden.
Die haast werd de sluikstokers noodlottig: de poon was bijzonder goed beveiligd,
de minste aanraking zou het alaimsysteem op gang hebben gebracht. Een stoker
probeerde de totaal onverwacht binnengevallen brandweerlui nog met wat leugens
weg te werken, maar de alcoholgeur was zo sterk, dat zij wel prompt moesten
ontdekken wat er aan de hand was. De man die werd aangehouden, de 64-jarige
R. S., die door zijn omgeving „een technisch acrobaat" werd genoemd, zou maar een
kleine werknemer zijn in een grote bende. Hij bouwde de stokerij in Brugge,
bedacht de beveiliging aan de poort, en maakte een nooduitgang via een kanaaltje
achter het huis. Het brein van de bende is nog steeds onbekend. De afnemers heeft
men ook niet kunnen vinden: men is er wel zeker van, dat alleen een grote peitect
werkende organisatie deze reusaentige hoeveelheden alcohol kan verwerken.
(Van
rslaggevers
ADVERTENTIE
verschiet.
(Copyright The Guardian)
Het kan vriezen, liet kan dooien Dat geldt ook voor Sinterklaas als hij zaterdag
met zijn Zwarte Pieten in ons land aankomt Vandaardat er hard gewerkt
wórdt om zijn reservekostuums in orde te maken. Die moeten er natuurlijk
ook piekfijn uitzien.
DEN HAAG Minister Ver inga (O
sn W.) heeft de Tweede Kamer giste
ren toegezegd samen met staatssecreta-
Van Veen (Binnenlandse Zaken) een
wetsontwerp te zullen indienen waarin
ontslag van huwende onderwijzeressen en
ambtenaressen onmogelijk wordt ge
maakt. Vanuit de Kamer is hier lange
tijd aandrang op uitgeoefend. Deze zaak
is vooral van belang voor scholen bij hel
bijzonder onderwijs.
Minister Veringa kondigde voorts aan
de onderwijsraad om advies te zullen
vragen over de suggestie Vonhoff (WD)
tot het verrichten van een doelstellingen-
onderzoek bij het onderwijs.
ADVERTENTIE
Ideaal voor een kleine
herfstvakantie
Inclusief reis en hotel.
Volledig verzorgd!
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
-v voordelig
V.uitmetNS
BONN (DPA) Bondskanselier
Brandt heeft in het Westduitse parle
ment duidelijk te kennen gegeven, dat
hij van plan is, ondanks de voortdu
rende bezwaren daartegen van de
christen-democratische oppositie, het
verdrag tegen de verspreiding van kern
wapens spoedig te ondertekenen. Echter
ook zijn regering is van mening, dat de
ze ondertekening pas kan plaats vinden
wanneer het vraagstuk van de controle
duidelijk geregeld is.
NEW YORK (Reuter) De 115.000
dwl metende lankboot Manhattan, het
eerste koopvaardijschip dat de noord
westelijke doorvaart naar Point Barrow
in Alaska maakte, is in de thuishaven
New York teruggekeerd. Het schip heeft
een groot gat aan stuurboord, ontslaan
toen het de dikte van het ijs beproefde.
De leider van het project, Stanley
Haas, zei dat nu bewezen is dat perso
neel dat slechts met open water ver
trouwd is, een groot schip volgens plan
door met ijs bedekt water kan brengen.
Het moeilijkste deel van de reis waren
de pogingen door de Straat McClure te
komen, waar men ijs ontmoette van 1,8
tot 4.3 meter dik. De Manhattan bleef
herhaaldelijk steken. Tenslotte is beslo
ten terug te keren en de tocht voort te
zetten door de Straat Prins van Wales,
waar niet zo veel ijs was.
De tanker-ijsbreker is 26 augustus van
Chester in Pennsylvania vertrokken. Op
21 september kwam het in Point Barrow,
Humble Oil and Refining Company, de
rederij van de Manhattan, heeft de reis
op touw gezet om na te gaan of het mo
gelijk is ruwe olie uit het noorden van
Alaska via de noordwestelijke doorgang
naar de oostkust van de V.S. te vervoe
ren. Een definitief besluit omtrent de
commerciële mogelijkheden van de route
wordt niet voor medio 1970 verwacht.
standigheden het optimaal bereik
bare is. Hij verwierp het verwijt van
een overhaaste behandeling en
waarschuwde met klem voor de nade
len, die een nog langer uitstel van de
ondertekening zou meebrengen.
De premier van Oost-Duitsland, Stoph,
heeft Bonn onderhandelingen aangebo
den over het aanknopen van wederzijd
se betrekkingen op basis van gelijkge-
rechtigheid.
In een rede ter gelegenheid van het
550-jarig bestaan van de universiteit
van Rostock verlangde Stoph van de
Westduitse regering dat zij haar in
strijd met het volkenrecht zijnde in
mengingen in de betrekkingen van de
DDR met andere staten opgeeft. Hij
oefende voorts kritiek op de van de
nieuwe socialistisch-liberale Westduitse
regering afkomstige tegenstrijdige
opvattingen en dubbelzinnigheden over
de te volgen politiek. In zijn regerings
verklaring had bondskanselier Brandt
weliswaar over de existentie van twee
Duitse staten gesproken een novum
in de officiële politie van Bonn maar
hij had een volkenrechtelijke erkenning
van de DDR van de hand gewezen.
TILBURG Piet Lugters is uil eige
ner beweging teruggekeerd naar het
rijksasiel de Kogelenbergh in Den Haag.
waar hij zijn terbeschikkingstelling van
de regering ondergaat. Gistermiddag is
dr. E. C. Essen, de directeur-genees
heer van het rs&sasicl, hem persoonlijk
komen ophalen in het Tilburgse woon
wagencentrum.
Verleden week donderdag had Lug
ters tijdens een familiebezoek op het
kamp zich van zijn begeleider ontdaan.
De inrekening van Piet Lugters is op
„vrij unieke wijze" gebeurd, zoals de
officier van justitie in Breda, M. E.
Bauwens, het noemde.
Politie en justitie waren vrijwel on
middellijk op de hoogte van het feit,
dat Piet Lugters zich schuil hield op
het Tilburgse woonwagencentrum. „Van
het begin af aan heeft hij zijn ver
dwijnen als een onbezonnen daad be
schouwd. Hij heeft vaak in dubio ge
staan over wat hij zou moeten doen.
Dat weten we van zijn familie, die niet
ingenomen was met de zelf genomen
vrijheid van Piet en waarmee wij in het
rijksasiel in contact stonden. De politie
is meermalen in en om de wagen van
Piet Lugters geweest, maar kwam er
steeds te vroeg of te laat", zo deelde
mr. Bauwens ons gisteravond mee.
Maandag heeft de directeur-genees
heer van de Kogelenbergh een brief
geschreven aan de vader van Piet Lug
ters en daarin meegedeeld, dat Piet met
zijn wegblijven dat juridisch niet
strafbaar iszijn proefverlof met Kerst
mis riskeert. Piet zou met trouwplannen
rondlopen en wil na zijn terugkeer in
Tilburg als autosloper beginnen, zo
deelde mr. Bauwens verder mee. „Het
is nu wel de vraag of zijn proefverlof
nu inderdaad zal doorgaan".
(ADVERTENTIE)
Vraag naar de
Voor slechts
een heerlijke, Hollandse
maaltijd.
Bij de stations
restaurants.
-y voordelig
x uitmetNS
NEW YORK (AP) Een gepantserde
1 geldauto van Wells Cargo, die 1.377.000
dollar aan kasontvangsten van de wind-
hondenrenncn op de aoueductbaan be-
bevatle. is gisteren leeggeroofd. De buit
was dc op een na grootste geldroof in de
geschiedenis der Verenigde Staten. De
geldauto stond geparkeerd, terwijl een
van de bewakers de lunch gebruikte.
De roofoverval werd gepleegd door
drie gewapende mannen. Zij duwden de
bewaker, de 35 jaar oude Thomas Raf-
tery. die van de lunch terugkeerde, de
wagen binnen en zeiden, toen een van de
andere bewakers zijn wapen greep:
„Als je je pensioen wilt halen moet ie
dat ding laten vallen". Zij hielden hun
revolvers op Raftery gericht en zeiden
vervolgens: „Beweeg je niet of wij schie-
De drie bewakers werden handboeien
omgedaan en vervolgens reed de gepant
serde wagen twee straten ver naar een
woonwijk, waar een nieuwe Chevrolet
die later gestolen bleek te zijn stond
te wachten. De rovers brachten de mees
te geldzakken naar deze auto over en re
den weg.
Iemand, die zag dat niet-geüni-
formeerde mannen de zakken uit
de gepantserde auto in de Chevro
let overbrachten, waarschuwde de poli-
Naderhand werd een auto, die aan de
beschrijving van deze ooggetuige vol
deed, in het centrum van Brooklyn ge
zien. Onmiddellijk werden 'n aantal we
gen afgezet, maar de rovers ontkwamen.
De grootste buit bij een roofoverval
werd op 15 augustus 1962 in Plymouth in
Massachusetts behaald, toen werd
1.511.277 dollar gestolen uit een postauto.
Het Nationale Ballet treedt van 16
I december op het Sadler's Wells Thea-
tre te Londen met voornamelijk werk
uit het eigentijdse reportoire. BBC-te-
levisie wijdt ter gelegenheid daarvan
een programma van een half uur aan
I het gezelschap. Een filmploeg van de
BBC is daarvoor momenteel in Am-
I sterdam. Zij maakt kleuropnamen van
I lessen, repetities (o.a. die met Nure-
yev), voorstellingen e.d. Besprekingen
j over vertoning van de film voor de
Nederlandse t.v. zijn nog gaande.
Uitgaan, winkelen,
eten en
drinken in het Parijs
van België!
Volledig verzorgd.
f C van elk
I station
Alle informatie in de
NS-reiskrant op de
stations.
rx x voordelig
vw uitmetNS
(Van onze pariemei
redactie)
DEN HAAG Minister Veringa van
Onderwijs en Wetenschappen zal in zijn
zo spoedig mogelijk in tc dienen wets
ontwerp bestuurshervorming universitei
ten en hogescholen niet onverkort vast
houden aan de structuren zoals de nota
bestuurshervorming die voorstelt. De
minister zal proberen ook bepaalde ge
dachten te realiseren, die uit de uni
versiteiten en het parlement naar voren
zijn gekomen. Hij wilde echter gisteren
in de Tweede Kamer niet zeggen waar
aan hii dan concreet denkt. Wel wees
hij andermaal duidelijk de gedachte af
om het wetenschappelijk onderwijs van
bovenaf één uniforme organisatiestruc
tuur op te leggen. Ook voelt hij niets
voor een structuur waarbij een faculteit
of subfaculteit wordt bestuurd door een
algemene vergadering met een man-een
stemsysteem. die juridisch als hoogste
orgaan zou gelden. „De eis van volledige
autonomie, de eis dat alleen de univer
sitaire gemeenschap volledige zeggen
schap heeft over de universiteit, is on
juist", aldus minister Veringa.
Vooral de oppositiepartijen waren er
teleurgesteld over dat minister Veringa
gisteren niet concreet wilde aangeven
hoe zijn met spanning tegemoetgeziene
wetsontwerp eruit komt te zien. Met
name poogde men de minister in uit
voerige interruptiedebatten te laten zeg
gen hoe hij zich de samenstelling en
bevoegdheden aan de universiteitsraad
Uit verscheidene steden waren gis
teren scholieren en studenten ge
komen om op de publieke tribune
in de Tweede Kamer de debatten
over de „Nota-Veringa" te volgen.
voorstelt. Het kwam er niet uit. De mi
nister wilde kennelijk zijn handen nog
niet volledig binden. Wel bleek dat hij
de universiteitsraad niet tot het hoogste
bestuurlijke orgaan wilde maken.
Hij bestreed intussen dat zijn nota
„ontmoedigend" zou zijn en ook dat hij
met zijn nota eerst op de resultaten van
het universitair overleg had moeten
wachten. Dat was aanvankelijk wel zijn
bedoeling, totdat bleek dat het bereiken
van gemeenschappelijke oplossingen aan
de universiteiten en hogescholen een il
lusie ging worden. De minister wilde
toen tonen, dat er zijnerzijds wel dege
lijk bereidheid bestond om nieuwe oplos
singen te zoeken.
UTRECHT (ANP) Aan het einde
van de middagzitting van gisteren heeft
de politierechter in Utrecht, mr. R. Lis-
sonc. meegedeeld dat hU de resterende
zaken in het proces tegen de 56 studen
ten die in de curatorenkamer van de
universiteit lokaalvredebreuk zouden heb
ben gepleegd, volgende week maandag
en dinsdag zal behandelen. Die dagen
zullen respectievelijk acht en vijf stu
denten moeten worden berecht.
Gisterenmiddag zijn nog zeven verdach
ten veroordeeld, van wie zes bij ver
stek. De 18-jarige V. verscheen louter en
alleen om te zeggen dat de studenten
bijzonder ontevreden waren over de wij
ze waarop recht gedaan werd. Hij ver
wees naar de verdachte H. „Die jongen
heeft vanmorgen meer dan twee uur
staan praten, voor niets. Het enige wat
gebeurt, is dat u verwijst naar een be
paald wetsartikel. Van tevoren staat al
vast dat er f 100,boete wordt geëist
en dat je f 60.boete krijgt". Na deze
woorden liep V. de zaal uit en werd in
derdaad tot f 60,boete veroordeeld.
In totaal zijn gisteren negentien stu
denten veroordeeld van wie twee voor de
rechter verschenen. Een zaak werd aan
gehouden tot een nader te bepalen tijd
stip. Deze student had de rechter een
brief geschreven waarin hij meedeelde
dat hij in het buitenland was.
MOSKOU (Reuter) Sovjetrussische
constructeurs bereiden de bouw voor
van een auto die sneller kan rijden dan
het geluld. In het blad „Pravda Oekrai-
ni" staat dat de ontwerpen al op de te
kentafels staan van het instituut voor
wegtransport in Charkov. Volgens hoofd-
ontwerper Vladimir Nikitin wordt de wa
gen zestien meter lang. De snelheids
proeven zullen genomen worden op een
bevroren meer. Op zeeniveau is de ge
luidsbarrière ruwweg 1.200 km per uur.
De snelste op aarde is tot dusver de
Amerikaan Craig Breedlove, die met zijn
„Long Spirit of America" op de zout-
vlakten van Utah in november 1965 969
km per uur heeft gereden. De wagen
werd door een straalmotor aangedre
ven. Het Russische snelheidsmonster
zou aangedreven worden door gastur
bines, die een vermogen van 5.500 pk
ontwikkelen.
