Paus
Arabische dreiging
verenigt partijen
onder Golda Meir
Kard.
nog een
Suenens:
lange weg
BONN GAAT UIT
VAN BESTAAN VAN
2 DUITSLANDEN
Stemming over collegialiteit
akkoord met voorstellen synode
Synode elke
2 jaar bijeen'
ISRAËL TER STEMBUS
GRENZEN EN
VREDE ALS
INZET
Bask ter dood
veroordeeld
Reacties op synode
Openheid is
doorgebroken
Geen erkenning, maar:
DINSDAG 28 OKTOBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
gVpnl onze speoialla verslaggever J. Spiit/z)
ROME. Nog maar nauwelijks hadden de
bisschoppen gisteren hun placet (ja), non placet (nee),
of placet Üuxta rmodum (ja onder voorbehoud)
uitgesproken over de stellingen betreffende de nieuwe
vormgeving van het kerkelijke bestuur in meer
collegiale zinof paus Paulus VI kon hun meedelen,
dat hij, wat de grote lijnen ervan betrofdiirect
akkoord kon gaan. Daarmee deed de paus zijn geuite
belofte gestand, dat hij de richtlijnen van het tweede
Vaticaans concilie wilde volgen. Hij is het niet alleen
eens met de bisschoppensynode, hij is ook van plan
de door de synode gewenste veranderingen in het
kerkelijke bestuur op korte termijn door te voeren.
In Eijn toespraak
plenaire zitting va
volgende punten:
1. De bisschoppensynode, In gewone of buitengewone
vorm, kan regelmatig bijeengeroepen worden, in
prinaipe om de twee }aar_ Indien nodig kunnen
daartussen speciale synodes worden gehouden over
problemen, die bepaalde territoria raken-
2. Het secretariaat van de synode zal zodanig worden
uitgebreid, dat het efficiënt kan werken. Tevens
zullen bisschoppen uit het wereldepiscopaat worden
aangezocht om mauw samen te werken met dit
secretariaat. Deze vertegenwoordigers van het
wereldepiscopaat kunnen onderwerpen aan de orde
stellen, die voor behandeling in de synode in
aanmerking komen. De taak van het secretariaat is
„een klimaat tussen paus en bisschoppen te scheppen
dat bevorderlijk is voor een engere communie en een
organische samenwerking", aldus de paus.
3. De eigen aard en bijzondere eisen van de oosterse
Kerken zullen nog meer als voorheen erkend moe
ten worden. Dit kan gebeuren door een juiste toe
passing van het subsldiariteirtsbeginsél, dat nog ver
der doorgevoerd zal moeten worden.
Paus Paulus noemde het „een vreugde veel meer dan
een plicht" op deze manier de meningsuiting van de
bisschoppen tot zijn recht te kunnen laten komen.
Het feit, dat een aantal bisschoppen de stellingen
betreffende de onderlinge relatie tussen paus en
bisschoppenconferenties en die tussen de bisschoppen
conferenties zelf hadden goedgekeurd onder voor
behoud (placet iuxta modum) is voor de paus reden
tot „diepgaand onderzoek". De resultaten daarvan
zullen de bisschoppen zo spoedig mogelijk worden
„Met dit antwoord van paus Paulus is de Kerk een
nieuw tijdperk ingegaan. Wanneer collegialiteit ver
taald mag worden met medeverantwoordelijkheid, is
het duidelijk dat deze niet beperkt blijft tot de paus
en de bisschoppen; medeverantwoordelijkheid voor
de gang van zaken in de universele Kerk zowel als
In de lokaJle en regionale Kerken is een zaak van het
hele godsvolk. Dit zal de dienstbaarheid van het
gezag van de Kerk aan de mensheid effectief en
meer menswaardig maken", aldus kardinaal Suenens
van Meohalen Ln een commentaar gistermiddag.
„Bovendien maakt de uitvoering van het subsidiari-
tettisbeginsel de Kerken volwassener: zij kunnen,
waar d!it niet. in strijd is met de eenheid en het
geloven van de Wereldkerk, hun eigen wegen gaan.
Worden de Kerken rijper, dan ook de gelovigen, die
tot deze Kerken behoren".
MARGARET MEADj
MARIHUANA
MOET VRIJ
WASHINGTON (AP) Dr. Margaret
Mead, de beroemde Amerikaanse
tropologe, heeft voor een subcommissie
■van de Amerikaanse senaat verklaard,
dat marihuana niet alleen niet verboden
zou moeten worden, maar dat het ge
bruik voor personen boven de 16 Jaar
volledig vrij zou moeten zijn.
„Er zouden niet meer beperkingen op
het gebruik van marihuana moeten zijn
dan op die van het roken van sigaret
ten of het drinken van bier", aldus
mevrouw Mead. Tegenover verslagge
vers verklaarde zij later dat er geen be
wijs ls dat marihuana op zich schadelijk
zou zijn of zou leiden tot het gebruiken
van zwaardere middelen .„Het leidt niet
tot de excessen, die alcoholgebruik mee
brengt en mist de schadelijke effecten
van tabak", aldus de geleerde.
(Van c
correspondent)
Leger niet meer
uit de plooi
Sinds enige weken dragen dertig
luchtmachtfunctionarissen van ver
schillende rang en functie een nieuw
dagelijks tenue, dat enigszins afwijkt
van liet nu gangbare. Uiterlijk is er
nauwelijks verschil. Er is slechts een
andere stof gebruikt, die niet, zoals
thans het geval is, uit 100 procent wol
is samengesteld, maar uit 25 procent
polyester en 75 procent wol.
Het nieuwe dagelijks tenue ls wat
lichter dan het nu gangbare. Boven
dien moet de plooivastheid en het kreuk-
herstellend vermogen groter zijn.
Het betreft hier een proef van het
Directoraat Materieel Luchtmacht, die
tot en met september van het volgend
jaar zal duren. De „proefdragers" bren
gen te zijner tijd hun bevindingen uit.
Komt er gunstig oordeel uit de bus, dan
zal overwogen vrórden, het nieuwe teneu
algemeen In te voeren.
Voor Apollo-8 al
7000 bezoekers
De tentoonstelling „Met de Apollo-8
rond de maan" ln het Nederlands Con
gresgebouw in Den Haag heeft tot nu
toe omstreeks 7000 bezoekers getrokken.
De helft daarvan bezocht de expositie
in het weekeinde. Er werd toen de
maximumcapaciteit verwerkt. De tot ni
toe getoonde belangstelling voor deze ex
positie laat niets te wensen over, zo me
nen de organisatoren. De tentoonstelling
duurt tot en met 2 november.
Op de Via Margutta in Rome werd
de jaarlijkse traditie opnieuw be
vestigd van de driedaagse open*
luchtexpositie van werken van al
lerhard beeldende kunstenaars. Rijp
en groen, alles, hangt er dooreen,
Er staan stoelen bij om de zaak rus
tig in ogenschouw te nemen. Er is
geen Romeinse kunstenaar>- die op
deze tentoonstelling wil ontbreken.
BURGOS (AFP) Een Spaanse krijgs
raad in Burgos heeft de Baskische na
tionalist Antonio Arrizabalaga wegens
„banditisme en militaire rebellie" ten
dienste van de Baskische nationalisti
sche organisatie „ETA" ter dood ver
oordeeld. Twee andere leden van de
ETA. Antonio Bedialauneta en Ignacio
Garcia Adibarri, zijn elk tot 25 jaar
gevangenisstraf veroordeeld. Het militai
re vonnis zal vandaag ter goedkeuring
aan de Spaanse regering worden voor
gelegd. Wordt het vonnis gehandhaafd,
dan volgt terechtstelling binnen twaalf
uur. Het staatshoofd kan het doodvon
nis in levenslange gevangenisstraf wij
zigen. Tijdens het proces hebben de drie
mannen geweigerd Castilliaans te spre
ken. Zij vroegen een tolk, maar kregen
die niet
Van onze speciale verslaggever J. Spitz)
ROME De toch wel verrassende
resultaten die de gisteren in Rome be
sloten synode [van het wereldepiscopaat
heeft opgeleverd, heeft een aantal reac
ties opgeroepen, waaruit wü hier een
keuze maken. Allereerst die van kardi
naal Suenens, die zich voor de synode
door zijn openlijk geuite verlangens de
woede van de Romeinse Instanties op
de hals {haalde, pnaar juist door die open
heid de besprekingen op de synode waar
schijnlijk wezenlijk heeft beïnvloed.
diplomatiek te zeggen precies wat hem
op de lever lag. Deze houding is door de
synode overgenomen, en al vrij snel.
Zelfs door mensen van wie je het niet
ou verwachten.
Patriarch Maximos V Hakim t
Beiroet:
Deze synode heeft wegen geopend v
e oecumene. En dan bedoel ik niet
alleen in onze, Oosterse richting, waar
het synodale, collegiale werken en han
delen tussen patriarchen en bisschoppen
vanouds normaal is, en ook naar de
reformatie. Hier ligt de kracht van het
Westen: het staan tussen orthodoxie en
reformatie in. Veel bisschoppen hebben
de autonomie in de lokale Kerken
gepleit en de paus heeft ze toegezegd,
voorzover deze de eenheid in de Kerk
niet schaaadt. Deze autonomie, vervat in
zijn zogenaaamde subsidiariteitsbeginsel,
lijkt op gezond pluralisme, waardoor ook
het grondvlak, leken en priesters,
het overleg betrokken worden.
TEL AVIV Bijna 1.750.000 kiesge
rechtigde Israëliërs boven 18 jaar zijn
vandaag voor de zevende maal in de
korte maar bewogen geschiedenis van de
joodse staat naar de stembus gegaan om
voor de komende vier jaar hun een-
kamerparlement, de „Knesset", samen te
stellen. Tekenend voor de situatie is dat
in de noordelijke grensnederzettingen,
die veelvuldig onder Arabisch vuur lig
gen, kogel- en brandvrije stembussen
worden gebruikt en dat strenge veilig
heidsmaatregelen zijn genomen tegen
I eventuele sabotagedaden van Arabische
commando-organisaties. In tegenstelling
tot de gewelddadigheid waaraan Israël
vrijwel dagelijks blootstaat, verliep da
verkiezingscampagne in een zeer rustige
sfeer.
In dit land, waar zestien partijen zijn,
betekent de Arabische bedreiging van
de jonge staat een verenigende factor,
die geleid heeft tot het samengaan van
partijen in grotere combinaties. Zo
zullen de socialistische partijen, waarvan
de „Israëlische arbeiderspari ij", Mapai,
de grootste is, onder leiding van de
71-jarige premier Golda Meir voor het
eerst met een lijst uitkomen, ondanks de
belangrijke tegenstellingen die binnen
deze mammoetgroepering bestaan-
wei zeker dat de combinatie, die
de 120 zetels in het huidige
parlement bezet (doordat de links
de Mapai staande „verenigde arbeiders
partij, Maparn. zich dit jaar bij de
andere socialistische partijen aansloot),
als grootste uit de bus zal komen. Het
staat op grond van de jongste
kiezingen voor de „Histradoet"
grootste vakbond, niet vast of zij de
absolute meerderheid zal behalen.
Het verlies van de alliantie bij deze
verkiezingen werd voor een belangrijk
deel toegeschreven aan de grote
stemonibhouding bij haar aanhangers uit
ontevredenheid over het economische
beleid. De partijleiders zijn evenwel
tegen do apathie van hun aanhang te
velde getrokken. Hierbij komt dat bij de
parlementsverkieznngen het algemene
nationale belang en de wijze waarop
over viv.de en grenzen wordt gedacht,
een eminente rol spelen.
Het saoialistisch front: de Mapai,
waartoe ook minister van Buitenlandse
Zaken Abba Eban behoort, de zionistische
„Achdoet ha'avoda poalei zion" met als
kopstuk vice-premier Jigal Allon, de
Maparn en de Rafi van minister van
Defensie Mosje Dajan, is bereid tot
directe onderhandelingen met elk van de
jpmiungende Arabische starten, indien
formele vredesverdragen er het gevolg
van zijn. Zolang er geen vredesverdrag
is zal Israël de huidige bestandslijnen
handhaven en zijn positie consolideren.
Jeruzalem moet een eenheid blijven, met
garanties voor de heilige plaatsen-
De voornaamste tegenstander van de
alliantie, de partycombinatie het Libe
rale blok (Gachal), heeft zich bü voor
baat verzoend met het idee dat de so
cialisten voorlopig niet te verslaan zün.
Gachal wordt dan ook niet gepousseerd
als een alternatief, maar als „noodzake-
iyk tegenwicht" van de machtige groe
pering van Golda Meir.
Het liberale blok verwijt de arbeiders
partijen een verouderde socialistische
politiek aan te hangen. De partij pleit
voor anti-stakingswetten dn de openbare
seotor en bevordering van het particulier
ondernemerschap. Ten aanzien van de
gebieden die Israël tijdens de zesdaagse
oorlog van 1967 heeft bezet, neemt zij
een categorisch standpunt in. Deze
moeten worden beschouwd als „bevrijde
gebieden van het historisch vaderland",
aangezien er geen uitzicht zou zijn op
vrede met de Arabieren
Derde partij in grootte is de
„natdonaal-religiieuze partij", met elf
parlementszetels. Zij staat onder leiding
de minister van Binnenlandse
Zaken, Mosje Sjapiro. De partij streeft
een staat en maatschappij, die
geheel zijn gebaseerd op de torah en de
joodse traditie. Zij probeert een jeugdig
en gematigd imago te creëren- Er zijn
ook twee orthodoxe jdaïstische partijen,
die samen zes zetels hebben.
Om het beeld verder te compliceren
zullen aan deze verkiezingen naast kleine
bestaande partijen nog vier nieuwe
partijen deelemen. Interessant hiervan
zijn de „vredeslijst", waarin zich linkse
intellectuelen bevinden en die zich
uitspreekt voor het teruggeven van alle
bezette gebieden en voor legalisatie van
hasjiesj en haar tegenpool „Land van
Israël", een lijst, die een maximaal
gebied opeist van de Berg Hermon tot
Suez. De 83-jarige oud-premier David
Ben-Goerion is de politiek nog steeds
niet moe en heeft zich aan het hoofd
gesteld van de „staatslijst", die
hoofdzakelijk wordt aangehangen door
cud-leden van Dajans „Rafi".
De grote verscheidenheid van partijen
Premier Golda Meir
is een gevolg van het feit, dat meer dan
de helft van de bevolking afkomstig is
uit een zeventigtal landen, waardoor
veel verschillende tradities, leef
gewoonten en meningen voorkomen. Ook
het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging draagt niet tot beperking van de
partijen bij. Premier Meir heeft tijdens
haai- campagne laten uitkomen, dat zij da
huidige regering van nationale eenheid,
die vlak voor het uitbreken van de
zesdaagse oorlog zonder de communisten
werd gevormd, wil voortzetten zolang
het bestaan van het land wordt bedreigd.
Slechts enkele meters onder de top
van de Zugspitze, de hoogste berg
van de Duitse Bondsrepubliek,
worden nieuw ontwikkelde ont
vangstantennes op hun deugdelijk
heid beproefd. Zij moeten onder alle
weersomstandigheden goed blijven
functionerenOp de bijna 3000 meter
hoge Zugspitze heersen voor deze
test ideale omstandigheden Om vast
te stellen of de antennes aan de
eisen voldoen, worden zij regelmatig
gecontroleerdEventueel worden
correcties aangebracht.
gebouw met tien verdiepingen te be
klimmen. We zijn nu op de derde verdie
ping aangekomen: heel wat als je naar
beneden kijkt, maar nog bijna niets als
jè naar boven kijkt. Vragen over paus
keuze en de theologie van de nuntius,
waarmee veel bisschoppen omhoog zit
ten, zijn bijvoorbeeld slechts even ge
noemd.
Belangrijke punten voor mij waren:
Het voorstel van de Parijse kardinaal
Marty om in de eerstvolgende synode de
vraagstukken rond de priester, het
huwelijk en de ontwikkelingslanden aan
de orde te stellen.
De agenda kan worden opgesteld niet
door de paus alleen maar ook door
de bisschoppen.
Terwijl de paus ln de vorige synode
nog niet eens goed zag waarom er eigen
lijk een internationale theologencommis
sie moest zijn (er was immers de con
gregatie voor de geloofsleer), accepteert
hij nu, dat het belangrijke probleem van
de theologie en collegialiteit aan deze
commissie wordt overgelaten omdat de
bisschoppen dit willen.
De ontmoeting van de congregatie
van de geestelijkheid met de voorzitters
der bisschoppenconferenties een eigen
priester hadden meegebracht. Telkens
werd in de discussie de bisschoppen naar
hun mening gevraagd, maar deze zeiden:
„Laten de priesters zelf spreken".
F. X. Murphy, schrijver van het boek
..Brieven uit Vaticaanstad"
Ik denk dat de openheid die kardinaal
Suenens de laatste maanden aan de dag
gelegd heeft (bijvoorbeeld in het inter
view met „Informations Catholiques
Internationales") de synode heeft open
gebroken. Hij heeft het aangedurfd, on-
I Kongo zijn, soals ook vaak elders,
da vrouwen voor hun kapsel aan
gewezen op familie- of burenhulp.
Niet omdat de kapperp er duur.
maar omdat ze schaars zijnNie
mand breekt er zich het hoofd over:
en de resultaten zijn soms verras-
Verdrag in
aantocht?
woonboten onder-
BONN Ilcel voorzichtig bereidt de
nieuwe Wcstduitse regering 'n nauwere
en meer realistische verhouding met
Oost-Duitsland voor. ZU doet dit zo
voorzichtig om geen onnodige onrust op
het thuisfront tc veroorzaken.
Hoewel de verandering miniem schijnt,
moet men toch een aanzienlijk belang
hechten aan de beslissing om het minis
terie „voor alle Duitse aangelegenhe
den" te herdopen in ministerie „voor
onderlinge Duitse aangelegenheden". De
verandering hoydt in, dat Bonn zeer
voorzichtig van haar bewering om alle
Duitsers, zowel in het oosten als in het
westen, te vertegenwoordigen, afziet
Het is 'n erkenning, dat de vroegere
Russische bezettingszone een staat is
geworden.
Vandaag legt de Westduitse kanselier
Brandt er in de regeringsverklaring de
nadruk op, dat Bonn de DDR op grond
van het internationale recht niet kan
erkennen, aangezien noch West- noch
Oost-Duitsland elkaar als buitenlandse
i landen kunnen beschouwen. Maar de
i regeringswoordvoerder, Ahlers, zei gis-
teren, dat Bonn van het principe uit
ging, dat er twee Duitse staten binnen
:en Duitse natie bestonden.
Brandt zei in een interview, dat de
ïieuwe regering de voorstellen van haar
voorganger van 1967 nieuw leven in zou
blazen. Toen stelde Kiesinger Ulbricht
r om nauwere menselijke, economi
sche en culturele banden tussen de twee
delen van Duitsland te vestigen.
De nieuwe minister voor onderlinge
Duitse aangelegenheden, Franke, zei, dat
hij geen bezwaren had tegen een ver-
g, dat de verhouding tussen de twee
Duitse staten vast zou leggen, als het
werkelijk vooruitgang met zich mee zou
brengen. De Oostduilsers heben door
laten schemeren, dat zij belangstelling
r zo'n verdrag hebben.
