Bisschoppensynode vandaag ges loten
Elke sprong heelt
aanloop nodig
MGR. BLUYSSEN
TIJDENS VIERING
UITGESCHOLDEN
Beraad Sovjet-Unie
en ES in Helsinki
Verzoek om meer zeggenschap' v
Spoedig
instructie
gemengd
huwelijk
Steeds meer
aanhang voor
afgescheiden
kunstenaars
PROF. RIJSDORP
Onderzoek
vraagt tijd
Publiek via
televisie
opvoeden
Verkiezingen
in Australië
zijn nog niet
beslist
Pogingen
om synode te
verlengen
30 oktober wereldspaardag
sparen...
verstandig
en
handig...
Willy Brandt:
toenadering
tot Oostblok
Rocard wipt
Couve de
Murville
y
MAANDAG 27 OKTOBER 1969
DE LEIDSE COURANT
(Vam, ortza speciale verslaggever J. Spitz)
VATICAANSTAD De bisschoppensynode te Rome
ls vandaag gesloten met een oproep van de deelne
mers aan Paus Paulus de bisschoppen meer zeggen
schap te verlenen In het bestuur van de Kerk. Het
document was opgesteld in de vorm van een vragen
lijst, waarover gestemd moest worden.
De vragenlijst bestaat uit. drie delen: over het sub
sidiariteitsbeginsel. over de onderlinge verhouding
tussen bisschoppenconferenties en de H. Stoel, en
over de functionering van de synode.
1. Over het subsidiariteitsbeginseleen vaag geheel,
waarbij alleen gezegd wordt dat de eigen autoriteit
van de bisschop in zijn diocees nog verder omschre
ven Iddenit te worden. Hoe ver. daarover wordt niet
gerept. Onduidelijk is ook de stelling dat de Paus zich
vooral moet bezig houden met zaken, die, volgens „de
hoogste autoriteit", de eenheid en het geloven van de
universele Kerk betreffen. Wie is de hoogste autoriteit
die uitmaakt wat tot de belangen van de wereldkerk
bhoort? De Paus zelf? De Romeinse curie of misschien
ook de bisschoppensynode samen met de Paus?. Men
zegt hierover niets. De vragen betreffende het sub
sidiariteitsbeginsel zijn dan ook de minst overtuigen
de. Het kan naituurlijk nog gebeuren dat een of meer
bisschoppen een nadere specificatie wensen, omdat
juist voor de zelfstandige functionering van de kleine
Keiken dit beginsel van enorm belang is.
2. Over de functionering van de bisschoppensynode.
Opvallend in dit krachtige werkstuk is dat de zes
stellingen, waarmee de bisschoppen al dan niet hun
instemming kunnen betuigen, terug te voeren zijn tot
de voorstellen die de Duitse gespreksgroep de vorige
week heeft gedaan. Zoals bekend zaten de kardinalen
Alfrink, Döpfner (München) en König (Wenen) in deze
negen leden tallende taalgroep. Alleen de wens om
3. Over de onderlinge relaties van bisschoppencon
ferenties en H. Stoel. Als voornaamste stellingen
springen hierbij in het oog: De bisschoppen erkennen
de volle vrijheid van de Paus om als primaat be
paalde zaken aan zich voor te behouden. Zij verkla
ren echter, dat zij de Paus hierbij van dienst willen
zijn. Zij menen dat de Paus deze medewerking moet
aanvaarden. Dit punt is van belang voor het morele
gezag van uitspraken (decreten, instructies, encyolie-
PAUS PAULUS
VERDEDIGT
CELIBAAT
ken en dergelijke) die door de Paus ten behoeve van
de wereldkerk worden gedaan. Op de achtergrond
staat hierbij onder meer het ongenoegen van veertig
bisschoppen bij de gang van zaken rond de encycliek
Humanae Vitae. die aan het centrale kerkelijke gezag
eerder afbreuk heeft gedaan dan dat zij opbouwend
heeft gewerkt.
Er moeten methoden worden gevonden om de samen
werking tussen bisschoppen (conferenties) en de Ro
meinse curie mogelijk te maken.
Als er zich in Rome vragen voordoen betreffende de
handenwijze van de lokale Kerk, dan dient eerst deze
lokale Kerk gehoord te worden, voordat eventuele
beslissingen worden genomen.
Over het derde deel van het werkschema (de onder
linge verhouding van de bisschoppenconferenties)
werden de bisschoppen nog geen vragen voorgelegd.
Alleen of zij ermee akkoord gingen dat aan de bis
schoppenconferenties een overzicht van de besprekin
gen der afgelopen dagen ter nadere bestudering wordt
toegestuurd.
PREDIKATIE PAUS
Paus Paulus heeft zich zaterdag voor het eerst sedert
de bisschoppensynode in het openbaar uitgelaten over
de collegia! itei tsgedachte
In de kerk van Maria Maggiore waar zaterdagmiddag
een eucharistieviering plaats had, die beschouwd kan
worden als een liturgische afsluiting van de synode,
liet de Paus prijzende woorden over de collegiali-
teitsgedaohte in het kerkelijk bestuur horen: „Een
vorm van kerkelijke gemeenschap zijn wij ons weer
bewust geworden, die wij, op het fundament van het
apostelcollege, collegialiteit noemen, namelijk de band
van liefde en apostolische arbeid die ons met elkaar
verbindt. Wij willen deze band in de moeilijke tijd
waarin Kerk en wereld zich bevinden, nog hoger
schatten en in ons denken en handelen door de onder
linge liefde werkzaam laten worden".
Bepaald opvallend was dat Paus Paulus deze keer
geen enkele restrictie maakte: hij liet op zijn prijzende
woorden geen oratio pro domo volgen, zoals men van
hem gewend is: een uitvoerige uiteenzetting over het
pauselijke primaat. In de predikatie riep de Paus
tevens op tot goed begrip voor het celibaat, dat hij
„een altijd brandende vlam en een bovenmenselijke
deugd" noemde, die „op bovennatuurlijke hulp is
aangewezen".
(Van i
l speciale verslaggever)
ROME Tijdens een ontmoeting tus
sen de voorzitters der bischoppenconfe-
renties en de congregatie van de geloofs
leer, heeft kardinaal Seper aangekondigd,
dat binnenkort de pastorale instructie
over het gemengde huwelijk, waarom de
eerste synode in 1967 dringend gevraagd
heeft, gepubliceerd zal worden. De kar
dinaal heeft de bisschoppen de defini
tieve tekst voorgelezen.
Uit de schaarse Inlichtingen die over
de instructie te verkrijgen zijn in Rome,
is als voornaamste punt af te leiden, dat
aan de bisschoppenconferenties, in over
leg met de Heilige Stoel, wordt overgela
ten. richtlijnen voor het gemengde hu
welijk op te stellen die passen bij de
lokale omstandigheden. Hiermee zal de
Heilige Stoel aansluiten bij de wens die
de bisschoppensynode in 1967 heeft uit
gesproken.
Er zal, zo wordt verwacht, een zekere
ruimte worden gegeven voor publieke
oecumenische huwelijksinzegeningen
eventueel te volgen door een eucharistie
viering waarin echter van intercommunie
geen sprake zal zijn. Welke de preciese
rol van de niet-katholieke voorganger
hierbij kan zijn, is nog niet bekend. Om
trent de cautiones zal ook een verrui
ming te verwachten zijn: het ligt In de
bedoeling, de gehuwden de vraag voor te
leggen, hun eventuele kinderen in chris
telijke geest op te voeden (tot nu toe luid
de de eis: katholiek te dopen en op te
voeden).
Het lag in de bedoeling van de pause
lijke staatssecretarie, de instructie over
het gemengde huwelijk reeds voor de bis
schoppensynode uit te geven. Kardinaal
Willebrands, voorzitter van het secreta
riaat voor de Eenheid der Christenen,
heeft dit voorfcomen om eerst de bis-
sohoppen de kans te geven, inzage van
de definitieve tekst te krijgen.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM De nieuwe BBK '69
heeft tydens een in Haarlem gehouden
vergadering haar beginselden en ont
werpstatuten aan rond honderd kunste
naars voorgelegd. Tijdens deze vergade
ring. waarop de aanwezigen hun wan
trouwen en veroordeling uitspraken over
de gang van zaken in de oude BBK.
hebben de kunstenaars zich volledig ach
ter de afgescheiden groep gesteld.
Een van de belangrijke veranderingen
van de BBK 69 ten aanzien van de oude
beroepsvereniging is het stemmen over
alle essentiële aangelegenheden (dus ook
over acties naar buiten) per referendum.
Omdat de nieuwe beroepsvereniging zich
ten doel heeft gesteld zich niet tegen
de maatschappij te willen opstellen, maar
er middenin, zullen voortaan ook alle
personen en instellingen, die zich be
moeien met of zich interesseren voor het
culturele welzijn, als lid-niet-kunstenaar
tot de vereniging mogen toetreden.
De nieuwe BBK heeft inmiddels con
tact opgenomen met de besturen van de
federatie en van het voorzieningsfonds
ter verkrijging van doorlopende rechten
voor de leden van BBK '69. Vortss is
de beroepsvereniging begonnen met in
leidende oriënterende besprekingen met
het ministerie van CRM en met gemeen
telijke overheden. Voorts wil BBK 69 de
activiteiten van de solidaire actiegroepen
tn gewestelijke besturen op krachtdadige
wijze voortzetten en ondersteunen.
UTRECHT (ANP) „In de sportwe
reld verwacht men dikwijls onmiddellij
ke praktijkeffecten uit 't wetenschappe
lijk onderzoek. Dit moet tot frustratie
leiden. Zowel een vér- als een hoogte-
sprong behoeft een aanloop. Zo zal men
ook een onderzoeker rust en tijd moeten
laten tot ordening, tot vaststelling van
wat onderzoekbaar is en tot opstelling
van een onderzoeksituatie. Het verlan-
ge naar exact lijkende aanwijzingen
voor de praktijk leidt menigmaal tot 'n
te grote gretigheid in het aanvaarden
van onderzoekingen van beperkte bete-
Prof. Rifsdorp:
UTRECHT (ANP) Prof. dr. K. Rijs-
dorp, die vanmiddag met het uitspreken
van zijn rede over theorievorming en
experiment in de lichamelijke opvoeding
en de sport zijn bijzonder hoogleraar
schap in de gymnologie aan de rijks
universiteit in Utrecht aanvaardde, heeft
tijdens een persconferentie gezegd, dat
het publiek bij sportwedstrijden en der
gelijke in ruimere mate, en vooral regel
matiger, moet worden geïnformeerd over
wat wel en wat niet „fair play" is. Voor
deze „opvoeding" van het publiek-acht
hij de inschakeling van het medium
televisie het meest doeltreffend, al zal
pas na een langere periode van beïn
vloeding verschil in publieksgedrag zijn
te constateren.
Prof. Rijsdorp zei ook, dat in Neder
land steeds minder behoefte bestaat aan
sportbeoefening volgens een bepaalde
organisatie of structuur. „Men wil niet
meer gebonden zijn aan bepaalde trai
ningsuren. Men wil vrij zijn van lid
maatschappen die verplichtingen met zich
brengen. Daarnaast is er echter een
groeiend besef van een bewegingsarm-
moede als gevolg van het zittende leven,
dat velen lelden.
Cornells Hendrik Bilder uit
IJmuiden, de ongekroonde koning
van de vaderlandse pensioentrekkers,
heeft zaterdag zijn honderdste
verjaardag gevierdAls ex-KNIL-
militair ontvangt hij al zeventig jaar
pension. Hier ontvangt hij een klin
kende gelukwens va de vijfjarige
Bertha, een van zijn jongste achter
kleinkinderen.
Dit heeft prof. dr. K. Rijsdorp, die vol
gende maand 58 jaar wordt, vanmiddag
gezegd in zijn rede „theorievorming en
experiment in lichamelijke opvoeding en
sport", waarmee hij zijn bijzondere hoog
leraarsambt in de faculteit der sociale
wetenschappen aanvaardde. Rijsdorp was
voor rector van de academie voor licha
melijke opvoeding in Den Haag. Prof.
Rijsdorp gaat onderwijs geven in de we
tenschap der lichamelijke opvoeding en
is als zodanig benoemd vanwege de stich
ting voor de wetenschap van de lichame
lijke opvoeding.
De nieuwe hoogleraar zei dat het spe
cifieke gymnologische onderzoek het
best ondergebracht zou kunnen worden
in de researchvleugel van een sporthal,
in de nabijheid van de sportvelden, zo
dat de onderzoeker als 't ware „in huis"
met de problemen wordt geconfron
teerd. Prof. Rijsdorp wees erop, dat in
de lichamelijke opvoeding en de sport
nog steeds de gedachte wordt gevonden
dat bepaalde oefeningen bepaalde „abso
lute" effecten hebben, „maar zo proces
matig is de vraag naar het oefeneffect
niet te beantwoorden".
De studie van het leren bewegen, al
dus de hoogleraar kan beter niet worden
geënt op bewegingen die in laboratoria
worden geconstrueerd. Zij moeten berus-
ten op reële bewegingssituaties uit het j
gebied van lichamelijke opvoeding, sport i
en therapie.
Prof. Rijsdorp constateerde met eni- j
ge spijt dat in Nederland geen school- j
experimenten hebben plaatsgehad waar- 1
bij meer tijd voor lichamelijke oefenin-
gen ter beschikking komt, zoals dat al
wel 't geval is in Frankrijk, België en j
Zwitserland en Oostenrijk. Experimenten
als de Westduitse interessegroepen en de
Oostduitse sportschool verdienen volgens I
hem meer aandacht.
Rusland stelt
twee Britten
in vrijheid
MOSKOU (AP) Twee Jonge Engel-
sen zijn zaterdag vrijgelaten In het ka- j
der van de Brooke-Cohensplonagetrans- j
actie en in Londen aangekomen.
De 24-jaar oude Michael Parsons en j
de 29 jaar oude Anthony Lorraine wa
ren in Rusland tot resp. vier en drie jaar
gevangenisstraf veroordeeld wegens 't
smokkelen van verdovend* middalew
Toet Ankh Amon
werd vermoord
LONDEN (AFP-Reuter) De
Eyptlsche farao Toet Ankh Amon is
ongeveer drieduizend jaar geleden door
moord om het leven gekomen. Dat wordt
althans verondersteld door de Britse
toom prof. Ronald Harrison van de uni
versiteit van Liverpool.
Harrison, die deze mededeling zater
dag in een televisieuitzending deed,
heeft met behulp van röntgenstralen de
mummie van de jonge farao onderzocht.
Hij kwam tot de conclusie, dat Toet
Ankh Amon is overleden aan een hersen
bloeding, die waarschijnlijk is veroor
zaakt door een slag tegen zijn ach
terhoofd.
Toet Ankh Amon. die op 18-jarige leef
tijd overleed, werd eerst bekend toen
de Britse egyptologen Howard Carter
Lord Carnarvon in 1923 zijn onge
schonden graf ontdekten. Volgens Har
rison heeft zijn onderzoek aangetoond,
dat de farao niet aan tuberculose is over
leden zoals werd verondersteld.
Deelnemers Pax
Christ i - voettoch t
beuxiren kalmte
(Van een onzer verslaggevers)
DEN BOSCH Tijdens de eucharistie
viering voor deelnemers aan de Pax-
Christictocht zondagochtend in de Bra
banthallen heeft zich een kort incident
voorgedaan. Een bejaarde man, die ver
der niets uitstaande had met de Pax-
Christiebeweging, noch met de voettocht,
had kans gezien ongemerkt naast het
podium te komen, waarop het altaar
stond opgesteld. Op het moment dat mgr.
Bluyssen de consecratiewoorden sprak,
liep de man plotseling enkele stappen in
de richting van de bisschop. Hü riep:
„Weet u wel wat u doet? Lasteraar, laf
aard, Godsmoordenaar."
mam werd weggeleid waarna de
dienst gewoon doorging. Het incident
werd goed opgevangen en iedereen
bewaarde zijn kalmte. De bisschop heeft
ma de eucharistieviering een gesprek met
de mam gehad.
De vice-voorzritter van de Pax-Christi-
bewegtrg, mr P. Theumdssen, heeft
tijdens de eucharistieviering de trekkers
vam de Pax-Christivoettocht opgeroepen
tat actie. Hij vroeg hen daadwerkelijk
mee te bouwen aan het naderbij brengen
van de wereldvrede- Mr. Theunissen
verzorgde als leek de preek. De massale
en uitbundige viering was het besluit
van deze voettocht die donderdag was
begonnen en waaraan circa vierduizend
eindexamenkandidaten van de middel
bare scholen, al discussiërend over
uiteenlopende onderwerpen, hebben deel
genomen.
Telegram
Aan het einde van de dienst werd een
telegram uit Rome voorgelezen van
kardinaal Alfrink. Hij liet weten dat het
hem zeer speet niet aanwezig te kunnen
zijm. Er ging namens de trekkers een
telegram terug met de volgende inhoud:
„Wij missen u hier ongaarne, maar daar
kunmen wij u ook niet missen".
Zaterdagavond waren alle vijftien
routes reeds samengekomen in de
Simt-Jan. Mgr- Bluyssen onitlokte
verschillende malen een algemeen
applaus. Hij wees er vooral op, dat men
eerst zelf van instelling moet veranderen
wil er ooit vrede komen in de wereld.
Medici gekozen
als president
van Brazilië
BRASILIA (RTR) Hel Braziliaan
se congres heeft zaterdag de door de
strijdkrachten aangewezen kandidaat ge
neraal Emilio Garrastazu Medici tot
president van Brazilië gekozen; 293 con
gresleden stemden voor en 76 blanco.
Achter hermetisch gesloten deuren
in een Maastrichtse toneelzaal heeft
Toon Hermans generaal gerepeteerd
voor zijn nieuwe show, die morgen
in het Belgische Gent in première
gaat Alleen zijn vrouw en twee
zoons, alsmede enige medewerkers,
mochten meeluisteren. Toi-toi.
SYDNEY (AP) Hoewel de toewij
zing van slechts 5 van de 125 zetels in
het Australische parlemeht nog niet vast
staat, bluft men in het ongewisse wie
van de twee grote partücn de algemene
verkiezingen in Australië heeft gewon-
Premier John Gorton van de liberale
partij beweerde vanmorgen vroeg, dat
zijn partij een absolute meerderheid van
vier zetels in het parlement had ver
overd. Labouroppositieleider Gogh Whit-
lam heeft de nederlaag echter niet wil-
ten toegeven en zegt dat zijn partij nog
steeds kans op de overwinning maakt
wat door sommige politieke commenta
toren wordt bevestigd. De meeste waar
nemers èél'oven, dat de liberale partij
van Gorton kan rekenen op 62 zetels.
Labour op 58. Waarbij dc uitslag van
de verkiezingen in de vijf overblijvende
districten van beslissend belang kan
zijn ter beantwoording van de vraag wie
de regering in Australië gaat vormen.
De uitslag kan nog wel enige dagen op
zich laten wachten in verband met het
tellen van stemmen per brief.
Prof. Schillebeeckx:
BRUSSEL, (A.N.P.) De bekende
theloog prof. Schillebeeckx, hoogleraar
in Nijmegen en adviseur van kardinaal
Alfrink, heeft zaterdag verklaard dat een
aantal mensen in Rome doen wat zij
kunnen om aan het slot van de bisschop
penconferentie het priesterprobleem nog
m de orde te Stellen.
Die kwestie staat niet op de agenda
i men zou er de synode wellicht een
paar dagen voor moeten verlengen, zo
verklaarde hij in Brussel.
Desgevraagd zei prof. Schillebeeckx
niet te geloven, dat bepaalde kerkvorsten
hun kardinalaat zouden neerleggen als
zij hun ziin niet kregen. Dat kon wel de
wens van sommige theologen zijn, doch
hij zag het nog niet gebeuren.
Beheersing van
kernbewapening
I WASHINGTON (Reuter) De V.S. en
de Sovjet-Unie zjjn overeengekomen op
17 november in Helsinki besprekingen te
beginnen over het vraagstuk van de be
heersing der kernbewapening. De be
sprekingen hebben een voorbereidend
karakter en zijn bedoeld om de agenda
uit te werken en andere procedures.
In kringen van het Witte Huis is ge
zegd, dat president Nixon zeer tevreden
is, dat met de poging om de toenemende
kernbewapeningswedloop tussen de twee
supermogendheden ter wereld af te rem
men, tenminste een begin gemaakt gaat
worden.
De besprekingen over deze kwestie,
ADVERTENTIE
sparen is bouwenaan geluk
Natuurlijk is geluk niet voor géld te koop. Maar het is wel
plezierig en nuttig om wat geld achter de hand te hebben.
Sparen is het hele jaar door belangrijk, maar één dag per
jaar staat sparen in het middelpunt van de belangstelling
op 30 oktober Wereldspaardag.
Vraag eens een brochure. U komt dan tot de ontdekking
dat er heel wat vormen van sparen zijn, waarmee u (als u
aan de voorwaarden voldoet) een forse, belastingvrije
premie kunt verdienen.
Inlichtingen: Wereldspaardag, Postbus 51,
Den Haag.
de V.S. sedert begin 1967 ge
streefd hebben, zullen gaan zowel over
offensieve als defensieve strategische
kernwapens.
In een bekendmaking van het Witte
Huis wordt nog gezegd, dat de regerin
gen van de V.S. en de Sovjet-Unie be
sloten hebben, speoiale vertegenwoordi
gers naar Helsinki te zenden voor inlei
dende besprekingen over de onderhavige
vraagstukken.
De Sovjet-Unie heeft het tijdstip 17 no
vember voorgesteld. President Nixon
heeft reeds Gerard C. Smith benoemd tot
hoofd van de Amerikaanse delegatie naar
Helsinki. Hij is hoofd van het Ameri
kaanse bureau voor bewapeningscontrole
en ontwapening.
HIVERSUM (ANP) In de NOS
televisierubriek Panoramiek is gister
avond een interview met de Westduitse j
bondskanselier Willy Brandt uitgezon-
den, waarin deze vooruitlopend op het
programma dat hü morgen in de Bonds- j
dag bekend zal maken, is ingegaan op
vragen over de politieke koers van het
nieuwe kabinet.
Hij zei onder meer, dat er geen
nieuw Duits nationalisme dreigt, maar
dat de tijd voorbij is van een voort
durend beleden Duits schuldgevoel. In
zake de politiek jegens de Oostblok-
staten zei Brandt, dat de toenadering
vooral gezocht zal worden op het ge
bied van dc handelswetenschap en tech
nologie. Politieke zaken als erkenning
van de DDR en de vaststelling van gren
zen blijven afhankelijk van de betrek
king tussen Rusland en de VS. Boven
dien is West-Duitsland hierin niet vrij,
zolang het geen vredesverdrag heeft met
Amerika, Engeland en Frankrijk, aldus
da bondskanselier.
(Van onze correspondent in Parijs 1
Lucas Kleijn)
PARIJS. De vroegere minister van
Buitenlandse Zaken en oud-premier van
generaal De Gaulle, Couve de Murville,
heeft gisteren de nederlaag van zün
leven geleden. Hü heeft een tussentydse
verkiezing in het kiesdistrict van de
Yvelines verloren van de onafhankelüke
socialist Rocard.
Voor deze tussentijdse verkiezing be
stond in heel Frankrijk een intense be
langstelling. Verleden week zondag kreeg
Couve de Murville niet de vereiste vol
strekte meerderheid van vijftig plus één
om het in eerste aanloop te winnen. Da
verhoudingen lagen toen globaal als
volgt: Couve de Murville 40 pet, Rocard
20 pet, de communist eveneens 20 pet en
de Centrumman 13 pet. Voor de her
stemming trokken de communist en de
Centrumman zich terug, zodat alleen
Couve de Murville en Rocard over
bleven.
Het werd een nek-aan-nekrace. Om
negen uur gisteravond werd de uitslag
beikendgemaakt: Rocard: 13.875 stemmen
•n Couve da Murville: 11.790 stemmen.
