Willy Brandt
vooral eerlijk en
gerespecteerd
TWEE JAAR GEËIST TEGEN
DIENSTWEIGERAAR R. BOOT
Rebellie Chili met
sisser afgelopen
Meningen in
Tweede Kamer
sterk verdeeld
Ned. priesters
stemmen in
met lokale
oplossingen
Vliegen zonder
navigator:
op computer
JÜJNSDAG OKTOBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 9
(Van onze correspondent
Norman Crossland)
BONN Als buitenlanders In
West-Duitsland hadden mogen
stemmen, dan was Willy Brandt
al lang bondskanselier geworden.
Maar het is een droeve overpein
zing over de na-oorlogse Duitse
mentaliteit, dat die aspecten van
zün leven en karakter, die wii zo
aanbevelenswaardig vinden, door
zovelen van zün eigen landgeno
ten als verwerpelijk, ja zelfs als
verraderlijk werden beschouwd.
De levensgeschiedenis van Willy
Brandt is nobel. Sinds hij als
ionge man lid was van de socia
listische partij, heeft hij altijd
voor rechtvaardige zaken gestre
den. De onwettige zoon van een
winkelmeisje in Lübeck had
reeds het kwaad dat zijn land
aantastte, onderkend, verworpen
en bestreden, toen vele van zijn
fatsoenlijke landgenoten zich
rondom de nazibanier schaarden.
Gedurende de vele jaren, dat
Brandt een leidende positie in
het Duitse politieke leven had
in West-Berlijn en in Bonn is
veel van het ongezonde ressenti
ment tegen hem verdwenen, en
een nieuwe generatie met andere
oordeelsmaatstaven is opgegroeid.
Toch lag Kurt Georg Kiesinger,
die elf jaar lang lit van de nazi
partij geweest is, ver voor op
Brandt in de populariteitsmetin-
gen gedurende deze laatste ver
kiezingen.
Het is verbazingwekkend voor
een buitenlander, hoe veel vijan
digheid Brandt gedurende de
jaren te verduren heeft gehad.
Men veroordeelde hem niet
aleen, omdat hij naar Noorwegen
uitweek, nadat Hitier de macht
had overgenomen, en omdat hij
naar Duitsland terugkeerde in
het officiersuniform van het
Noorse leger na de oorlog, maar
ook vanwege zijn ouderschap.
Adenauer spotte hier nog tijdens
de verkiezingen van 1961 mee.
Vele mensen schijnen er nog
steeds van overtuigd te zijn dat
Brandt vroeger communist ge
weest is, en een timmerman, die
in mijn huis een karweitje op
knapte, verzekerde mij dat
Brandt „in Spanje tegen de Kerk
had gevochten".
Vier jaar geleden leek het er op
of Brandt op hun punt van af
treden stond. Hij was er zojuist
voor de tweede maal weer niet in
geslaagd om kanselier te worden
en weer kenmerkte de ver
kiezingscampagne zich door de
laster over zijn verleden. Hij
kondigde aan, dat hij zich niet
weer herkiesbaar zou stellen en er
waren geruchten dat zijn Noorse
vrouw had voorgesteld om naar
de zuiverder lucht van Noor
wegen teryg te keren. Men had
hem dat nauwelijks kwalijk kun-
drie jaar ervaring van zijn partij
in de grote coalitieregering en
door zijn rol als minister van
Buitenlandse Zaken. Hij heeft
oneindig meer zelfvertrouwen
gekregen, ziet er jonger, fitter en
meer ontspannen uit.
Hij is bekwamer geworden in het
debatteren en wekt de indruk
een vechter te zijn. De christen
democraten konden nauwelijks
hun oren geloven, toen hij ge
durende de verkiezingsnacht plot
seling op de televisie verscheen
om aan te kondigen, dat hij zou
trachten een regering te vormen
met de verliezers, de kleine vrije
democratische partij. Waarom?
De C.D.U. vierde reeds haar
overwinning op het partij-hoofd
kwartier en president Nixon had
al ppgebeld om Kiesinger te
feliciteren met weer een nieuw
Wikt en weegt
Brandts grootste pluspunt is zijn
absolute eerlijkheid. HU is geen
man, die gladweg op alle vragen
een antwoord klaar heeft. Brandt
wikt en weegt, voordat hij een
antwoord geeft. Hij is het tegen
overgestelde van de gladde
politicus. En zelfs de meest
cynische toehoorders komen van
zijn eerlijkheid onder de indruk.
Natuurlijk bestaat het risico, als
men teveel zijn populariteit in
het buitenland benadrukt, dat
men hem dan in het binnenland
meer gaat wantrouwen. Een paar
jaar geleden zei een vooraan
staand Engelsman, toen hij
Brandt feliciteerde met zijn
benoeming tot minister van Bui
tenlandse Zaken: „Wij wisten,
dat je het zou halen, Willy. Dit
is werkelijk, waar je thuis hoort".
Dit was vriendelijk bedoeld,
maar Brandt was er niet mee
gediend, want het hield in, dat
hij op de een of andere manier
„de lieveling van de buitenlan
ders" was, een soort minister
van Buitenlandse Zaken van de
Gedurende zijn carrière heeft
Brandt zich altijd veel moeite
gegeven om duidelijk te maken,
dat hij in de allereerste plaats
het belang van West-Duitsland
vertegenwoordigde.
En in werkelijkheid zijn zijn hel
pers er druk mee bezig er de
nadruk op te leggen, dat de
nieuwe regering meer zelfverze
kerd op zal treden in haar ver
houding met andere regeringen
dan haar voorgangers.
Brandt is van plan om de kanse
lier te worden van een „land, dat
bevrijd is, eerder dan veroverd".
Hij bedoelt hiermee niet, dat
Bonn hooghartig of moeilijk zal
gaan doen, maar dat de Bonds
republiek volwassen is geworden
en meer zelfverzekerdheid aan
de dag moet leggen.
Men ziet in West-Duitsland niet
voldoende in, hoe waardevol het
voor het land is, dat Brandt zo
veel vertrouwen in het buiten
land geniet. Hij is een van de
zeer weinige Westduitse politici,
die niet alleen in het westen,
maar ook in Boedapest of War
schau respect afdwingt. Het kan
zijn, dat zijn politiek niet aan
vaardbaar is voor de Polen, maar
hij heeft tenminste het morele
gezag om zijn politiek aan Polen
voor te leggen.
Iets wat zijn voorgangers niet
hadden.
Het is nu 36 jaar geleden sinds
de man, die gisteren kanselier
werd, uit zijn land moest vluch
ten en 33 jaar geleden, dat de
nazi's hem zijn Duitste staats
burgerschap ontnamen.
Het heeft twintig jaar geduurd,
voordat zijn partij genoeg respect
af kon dwingen om een kanselier
te leveren. De verkiezing van
Gustav Heinemann tot bonds
president en van Willy Brandt tot
bondskanselier hebben 1969 een
belangwekkend jaar gemaakt
voor West-Duitsland en voor
Europa.
(COPYRIGHT GUARDIAN)
DRIE VAN BREDA
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG „Het is onverdraaglijk
de drie van Breda een vage hoop te ge
ven en hen dan weer uitzichtloos verder
te laten vegeteren", aldus gistermiddag
mr. Van Schaik in de Tweede Kamer,
die een uitspraak van de Kamer wilde
„terwille van het welbevinden van het
Nederlandse volk en van deze drie men
sen, want mensen zijn ze, ondanks alles".
Hij zei voorts dat meer voornamere lei
dinggevende figuren uit Hitler-Duitsland
dan deze drie leven en werken in vrij
heid. Ook bij de gratieverlening is van
willekeur sprake geweest.
„Waarom deze drie als monument en
als projectie van collectieve volksschuld
vasthouden, terwijl alle Nederlandse ter
dood veroordeelden die hun eigen
volk hebben verraden via dubbele
gratie vrij zijn gekomen?", aldus mr.
Van Schaik. „Een straf van 25 jaar zon
der verder uitzicht kan geen recht meer
heten, doch wreedheid, die op onszelf
terugslaat. Deze doodstraf op termijn is
zwaarder en onmenselijker, dan de dood
straf zelf".
Namens de meerderheid van de PvdA,
die tegen de motie zou stemmen zei drs.
Voogd, „dat vrijlating duizenden die
buiten hun schuld al een keer door de
hel zijn gegaan in het diepst van hun
gevoelens zal treffen en teisteren. Ook
die mensen hebben levenslang. Vrijlating
zou hun straf nog eens verzwaren".
VVD-fractieleider mr. Geertsema zei,
namens een grote meerderheid van zijn
fractie thans tegen vrijlating te zijn. De
VVD is echter niet bereid nu een voor
alle tijden geldende uitspraak te doen.
„De vrijlating op dit moment zou extra
leed aan de nog levende slachtoffers
van Stoetwegen
die namens de voor vrijlating zijnde
meerderheid van de CHU-fractie sprak,
zei dat nu er eenmaal hoop is gewekt bij
de drie ook uitzicht op vrijlating gebo
den moet worden. Het argument dat men
het de nabestaande slachtoffers niet
Geen herziening
voorschriften
boomkorschepen
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Minister Lardinois
(Landbouw eu Visserij) is niet van plan
de veiligheidseisen voor boomkorvissers-
schepen te verscherpen. Sinds januari
1963 zyn veertien van deze schepen ver
gaan, waarbij 42 vissers het leven ver
loren. Uit bestudering van de rampen
is vast komen te staan, zo delen minister
Lardinois en minister Bakker (Verkeer
en Waterstaat) mee, dat de vissers in
een aantal gevallen te grote risico's heb
ben genomen.
Op 21 augustus j.l. verging de kotter
TH 38, en naar aanleiding van deze
ramp zijn vragen gesteld in de Eerste
Kamer. Boomkorvisserij is zoals elk
bedrijf gevaarlijk, maar als aan de vei
ligheidsvoorschriften stipt wordt vol
daan, worden de risico's tot het aan
vaardbare teruggebracht, zo antwoorden
de ministers. Bij het rampenonderzoek
is geen verband gebleken tussen het on
geluk en de grootte van de bemanning
of de plaats waar gevist werd. De minis
ters delen mee dat gezocht blijft worden
naar nieuwe inrichtingen en constructies
die de boomkorvisserij veiliger kunnen
maken.
Gewichtloosheid
veroorzaakte
dood van Bonny
CAPE KENNEDY (Reuter) Een
onderzoek naar de ruimtevlucht waarbij
hel aapje „Bonny" in juni jongstleden
om het leven is gekomen, heeft een nieu
we controverse in het leven geroepen
over de gevaren van een langdurige toe
stand van gewichtloosheid in de ruimte.
Volgens goedingelichte klingen zijn de
onderzoekers tot de conclusie gekomen,
dat „Bonny" is overleden als gevolg
van zijn toestand van gewichtloosheid.
De onderzoekers zullen de ruimtevaart
deskundigen waarschuwen dat langduri
ge vluchten in de ruimte door de ge
wichtloosheid fysieke aftakeling veroor
zaken. De leider van het onderzoek, dr.
W, Ross, directeur van het biologische
ruimtevaartlaboratorium aan de univer
siteit van Californië, zal volgende week
verslag van zijn bevindingen uitbrengen
Kamervoorzitter mr Van Thiel begaf
zich gistermiddag persoonlijk naar
de publieke tribune om de gemoe
deren tot bedaren te brengen.
kan aandoen, sprak haar niet zo aan.
„Mijn fractiegenoten zullen de motie
steunen", aldus de heer Aarden, „omdat
er geen mateloze straf mag bestaan".
De pacifist Wiebenga zei dat zijn frac
tie tegen zal stemmen zonder gevoelens
van wraak. Een juiste oplossing van het
probleem is niet meer mogelijk. Hij
vreesde ok voor ongunstige repercus
sies in Duitsland: „We mogen niet. de
indruk wekken dat Nederland „schluss
machen" wil met het verleden".
Burgemeester
van Gorkum nog
niet opzij gezet
DEN HAAG Burgemeester Ridder
van Rappard van Gorkuin zal niet op
non-actief worden gesteld tijdens het on
derzoek naar de bestuurbaarheid van
die gemeente. Dat blijkt uit het antwoord
dat minister Polak (Justitie) gisteren als
vervanger van de minister van Binnen
landse Zaken in de Tweede Kamer heeft
gegeven op vragen van de socialist Lems.
Nu twaalf raadsleden van de gemeente
Gorkum, onder wie drie wethouders, heb
ben bedankt, vond de heer Lems dat al
leen door ontslag van burgemeester Van
Rappard de verontrusting bij de bevol
king in de betrokken gemeente kan wor
den weggenomen.
Minister Polak wilde niet positief ant
woorden op de vraag of de gemeente
Gorkum door de crisis in de raad on
bestuurbaar is geworden. „Er is een si
tuatie ontstaan die tot onbestuurbaarheid
kan leiden", zei de minister. De commissa
ris van de Koningin stelt een grondig
onderzoek naar de bestuursmoeilijkhe-
den in. Op basis hiervan zal het kabi
net waarschijnlijk begin volgende week
tot een voorlopig standpunt komen. Aan
het onderzoek verlenen alle belangheb
benden, ook burgemeester Van Rappard,
hun medewerking. Mede op grond hier
van wilde de minister niet antwoorden
ojp de vraag, of de betrkken burge
meester beter niet tijdelijk op non-ac
tief kan worden gesteld of spoedig ont
slag moet worden gegeven.
Verdediger:
bezwaarden
vallen tussen
wal en schip
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Ron Boot, de notoire
dienstweigeraar en hongerstaker, stond
vanmorgen voor het Hoog Militair Ge
rechtshof. Om verzachting van zyn von
nis te vragen, dat het Militair Gerechts
hof hem had opgelegd. Het militair ge
rechtshof had Ron Boot anderhalf jaar
gevangenisstraf opgelegd, omdat hij
dienst had geweigerd. Al eerder waren
zijn bezwaren op grond van de Wet Ge
wetensbezwaren militaire dienst, door de
kroon afgewezen. De advocaat-fiscaal,
mr. baron Van Voorst tot Voorst, eiste
twee jaar gevangenisstraf. Want, zo zei
bü, op grond van goed gedrag komt hij
dan met 1 jaar eu 4 maanden op vrije
voeten.
Mr. baron Van Voorst tot VoorSt wilde
rekening houden met de plichten van een
gewone dienstplichtige, die ook ruim
twee jaar de militaire dienst moet on
dergaan.
„Wat is de grond van je hoger be
roep". vroeg president mr. E. A. M. La-
„Nou, ik heb anderhalf jaar met af
trek gekregen. Dat vind ik ite hoog, weet
Ron Boot brengt rijn gewetensbezwa
ren ter sprake. Hij wil niet doden, om
dat hij de ervaring van het doden niet
De president: „U staat terecht omdat
u als militair opzettelijk ongehoorzaam
bent geweest. In hoogste instantie heeft
de kroon uw gewetensbezwaren afgewe-
De president deelt mee, dat er in to
taal drie psychiatrische rapporten zijn
uitgebracht. De inhoud van deze rap-,
porten deelt hij niet mee.
De advocaat-fiscaal meent, dat de fei
ten en ook de strafbaarheid vast staan.
Na zijn h.b.s.-examen trekt Ron Boot de
wereld in; via het zuiden van Europa
komt hij terecht in India. Terug in Ne
derland wordt hij veroordeeld wgeens
een overtreding van de opiumwet. De ad
vocaat-fiscaal noemt wel enkele gegevens
uit de psychiatrische rapporten: Ron
Boot is een op zichzelf betrokken per
soon en wil over zichzelf de beschikking
hebben en is daarom bang voor het ver
lies van zijn eigen persoonlijkheid in mi
litaire dienst. „Ik concludeer daaruit, dat
hij nog niet is volgroeid tot man". Mr.
baron Van Voorst tot Voorst kwam toen
tot zijn eis van twee jaar.
De verdediger, mr. G. J. P. Cammel-
beeok, ging wel in op de gewetensbezwa
ren, want, zo zei hij, dit is de diepere
achtergrond van het feit, dat de beklaag
de hier terecht staat. Hij hekelde de Wet
Gewetensbezwaren militaire dienst en de
toepassing daarvan. „Als een gewetens
bezwaarde voor de commissie moet ver
schijnen, dan moet hij zich van tevoren
geweldig prepareren, wil hij enig succes
bereiken", zo meent hij. „De dienstplich
tigen worden steeds voor conflicten ge
steld, die moeilijk te formuleren zijn.
Daarom vallen ze dan tussen wal en
sohip. Dat is met Ron Boot ook het ge
val. Hij is in een dwangpositie, in een
noodsituatie geraakt".
In zijn gelegenheid tot het laatste
woord zed Ron Boot: „Als wordt gezegd
dat van de straftijd iets afgaat, is dat
niet juist". Tot de president: „U ïbopt
daarmee aohter. Je kunt alleen vervroegd
weg, als je je goed gedraagt. In m'n psy
chiatrisch rapport staat, dat ik wel eens
weer in een conflictsituatie kan raken.
Dan kan dik niet eerder weg".
De president gaf hem daarin gelijk met
de opmerking, dat het eerder in vrijheid
stellen beslist niet automatisch gaat. Uit
spraak op 15 november.
Actie alleen om
hogere soldij
SANTIAGO (AFP) Generaal Ro
berto Viaux. de commandant van het
muitende regiment in Santiago, heeft
zich overgegeven om. naar hij zei, geen
onherstelbare schade aan het land toe te
breftgen. HU verklaarde dat de actie die
gisteren in de hoofdstad en elders is
ontketend, geen politieke, maar econo
mische doelen had. Het zou om hogere
soldU gaan.
Aan de opstand kwam een einde nadat
president Eduardo Frei sterke troepen
had geconcentreerd om elke staatsgreep
poging te verijdelen. Frei had door
tanks gesteunde infanterie en artillex-ie
PLAN OM
VLIEGTUIGEN
LAGER TE
LATEN
VLIEGEN
(Van ome correspondent
SCHIPHOL. By de verkeersleiding
van de Ryks Luchtvaart Dienst is een
plan in voorbereiding, dat het voor de
Schiphol aanvliegende straalvliegtuigen
mogelyk moet maken, 450 meter boven
de grond te vliegen. De RUks Luchtvaart
Dienst wil met deze maatregel de capa
citeit van de luchtwegen boven Neder
land uitbreiden met het oog op de toe
nemende drukte in de lucht. De conse
quentie zal zyn, dat grote delen van
Nederland geluidshinder zullen gaan
ondervinden als gevolg van de laag
vliegende machines.
Met name Noord-Holland, Zuid-Hol
land, Zeeland, Utredht en delen van
Brabant en Gelderland zullen getroffen
worden. Verzet is reeds aangetekend dooi
de Koninklijke Nederlandse Vereniging
voor Luchtvaart, die opkomt voor de
belangen van de zweefvliegers. Naar
verluidt zou de Rijks Luchtvaart Dienst
zijn plannen reeds hebben doorgevoerd,
wanneer priins Bernhard niet schriftelijk
bij minister Bakker om nadere uitleg had
gevraagd dit eveneens in het belang
van de zweefvliegers. De Rijks Lucht
vaart Dienst wil nu de maatregel binnen
een half jaar doorvoeren.
(ADVERTENTIE)
INDE
GREEP (X;
VAN
DE GRIEP?
WITTE KRUIS
helpt u eruit
(en spaart bovendien de maag)
Poeders, tabletten, caChetsi
BBK groeide
gedurende actie
DEN HAAG (ANP) De Beroeps
vereniging voor Beeldende Kunsten
(BBK) heeft sedert het actiecomité op
24 mei van dit jaar optrad ongeveer 200
nieuwe leden geboekt. Dit heeft de
waarnemend voorzitter van de BBK,
Bob Bonies uit Wassenaar, gisteravond
de leden van bet gewest Den Haag van
de vereniging meegedeeld, van welk ge
west Bonies voorzitter is.
Hij noemde een aantal van 20 BBK-
leden, die sedert 24 mei voor het lid
maatschap bedanken. Er werden in de
zelfde periode 153 nieuwe leden toege
laten, terw'ijl bovendien nog ruim 60
beeldende kunstenaars zich aanmeldden.
Deze groep kan als lid zijn aangeno
men als op 1 november in Amsterdam
de ledenvergadering wordt gehouden.
Op de agenda voor deze vergadering
staan: verslagen van de landelijke en
gewestelijke BBK-acties, informatie over
de huidige toestand binnen de vereniging
en gelegenheid voor bespreking van deze
punten. Het bestuur zal een verklaring
over het beleid afleggen.
gestuurd naar het park In Santiago,
waarin het Taenaregiment was gelegerd.
Een militaire staatsgreep zou de eerste
sinds 30 jaar in Chili zijn geweest.
Dinsdagavond is er en kort vuurge
vecht met opstandige soldaten geweest,
terwijl een afgezant van president Edu
ardo Frei in het rebellenhoofdkwartier
was voor een poging om vrede te slui
ten. In het hoofdkwartier verklaarden
officieren, dat een soldaat blijkbaar per
ongeluk een schot had gelost. Dit
schot leidde tol een wild vuurgevecht.
Op dat ogenblik greep generaal-ma-
joor Alfredo Mahn, commandant van de
in Santiago gelegerde tweede legerdivisie
en afgezant van president Eduardo Frei,
een luidspreker en gelastte alle troepen
het vuren te staken. Het vuren werd
inderdaad gestaakt, nadat het nauwe
lijks vijf minuten had geduurd.
(ADVERTENTIE)
ROME De Nederlandse delegatie
van de assemblee van de Europese pries-
tergroepen die nog in Rome aanwezig is
om het verloop van de synode te volgen,
heeft gisteravond zijn instemming be
tuigd met de Voorstellen die de Duitse
taalgroep onder leiding van kardinaal
Döpfner tijdens de laatste plenaire zit
ting van de synode naar voren heeft ge
bracht. Vooral sluiten zij zich aan bij de
vraag om volgens het subsidiariteitsbe
ginsel aan de lokale kerken het beslis
singsrecht toe te kennen in alle zaken
die niet strikt het geloofsgegeven raken.
In hun reactie op de synode zegt de sep-
tuagintgroep dat de bisschoppen langza
merhand moeten weten dat de mensen
„schreeuwen om oplossingen".
Het is niet langer moreel verantwoord,
dat de bisschoppen naar uniforme be
slissingen zoeken. Als de bisschoppen el
kaar niet de vrijheid gev^n om in hun
lokale Kerken oplossingen uit te probe
ren voor allerlei zaken, die niet de ge-
loofseenheid raken, dan zullen zij alle
vertrouwen van hun gelovigen verlie
zen, aldus de Nederlandse priestergroep,
die besluit met de vraag: „Of laten de
bisschoppen het trekken van consequen
ties in het praktische vlak liever over
aan de overal levende actiegroepen
van priesters en leken?"
NEW YORK (AP) Een Fin» Straal
vliegtuig is gisteren zonder navigator
aan boord over de Atlantische Oceaan
gevlogen. Het werk van de navigator
werd gedaan door een computer. Fin-
nair verklaarde, dat dit de eerste nor
male transatlantische vlucht was zonder
navigator aan boord.
De 35 passagiers aan boord wisten niet
dat zij deelnamen aan een vlucht, die
een dramatische vooruitgang in de lucht
vaart vormde.
De computer was tot op 65 km buiten
de Canadese kust ingeschakeld. De gehe
le vlucht van 7 uur en 40 minuten was
geprogrammeerd en aan het einde was
de achterstand slechts 3 minuten. Daar
na moest voor de landing nog 37 minu
ten gecirkeld worden boven de New-
Yorkse luchthaven Kennedy.
In Parijs is het gisteren tot een treffen gekomen lussen de politie en studenten van de kunstacademie. De moeilijkheden
ontstonden toen bekend werd, dat premier Chaban-Delinas een bezoek zou brengen aan de nabijgelegen medische
faculteit. De politie was schijnbaar op alles voorbereid, zo meende men- Maar niet op de verfpotten van de jonge
kunstenaars.
