IN WINNEBA KAN MISSIONARIS OP ZIJN HOLLANDS KANKEREN Gounods „Faust BEERNINK HEEFT HET WEL GEWETEN Gastarbeiders in Ghana (2) We hebben hen helaas in Rome laten studeren Gregor speelt hoogste troeven uit in symfonie van Hindemith Knap spel van Jan Wijn in Saint Saëns Kamer slikt uitlatingen over hardere lijn niet jülil' Drie ministers op dag van werkende jeugd DONDERDAG 16 OKTOBER 1969 DE LEID SE COURANT PAGINA 9 De oude krakende lorrie schuift moeizaam uit het benauwde Accra de weg op naar Winneba: een dorp 50 km ten westen van de Ghanese hoofdstad. De chauffeur heeft een volle lading: 17 Ghanese mannen en vrouwen met hun omvangrijke bagage en mij. De mannen heb ben verschillende lagen vormloze, smoezelige, maar wel kleurrijke kleren aan die dikwijls vol scheu ren zitten en ze zijn aan de hals uitgesproken vuil. De vrouwen dragen eenzelfde klerenvracht. De passagiers begroeten me in koor met ,,akwaaba" (welkom) en de chauffeur ziet er persoonlijk op toe dat ik een zitplaats krijg op een houten bank. Het zijn allemaal bewoners van Win neba, die naar de stad zijn geweest en nu beladen met allerlei inkopen naar huis terugkeren. Onder de houten ban ken en in het looppad liggen en staan bundels, pakken en manden met le vensmiddelen en huishoudelijke artike len. De lorrie is een klein warenhuis, compleet met inventaris en klanten, dat de heuvelachtige weg naar het wes ten naar Winneba opdraaft. Winneba is misschien het vroegere „Windebaai", een van de plaatsen langs de Goudkust, vanwaar de Hollanders het slavenvee naar de nieuwe wereld voerden. Een sterke vislucht en wat zoetige oceaangeur komen me tegemoet als we het dorp bereiken. Winneba is een be drijvig vissersdorp langs de Oceaan. Erg berucht om zijn krachtige en gevaar lijke surf. Het is een ruwweg neerge smeten dorp. verroeste plaatijzeren da ken, betonnen bouwsels en krotten zon der veel regelmaat en orde bij elkaar gezet voor onze begrippen goor en vies. Daarin wonen de 30.000 effoetoe's, de bevolking van Winneba aan wie de god van het dorp, Penkye Otoo, op een heilige zaterdag in april tijdens het „Abowakyer" (het feest van de herten jacht) voor 1969 voorspoed en geluk heeft beloofd. Voor de Nederlandse Winneba meer dan het feest van de Abowakyer. Winneba is zijn wachtka mer. zijn hoofdkwartier en zijn rust- De nieuwkomer komt hier aan Ghana wennen, hij ontmoet hier tientallen mis sionarissen. Zij komen zich wat ont spannen als ze vakantie hebben. Zij komen hier op zijn Hollands kankeren, want dat lucht ook in het buitenland heerlijk op. De nieuwkomer leert door zijn vele contacten met anderen, snel de problematiek van de Ghanese Kerk kennen. Maar als hij naar zijn bestem ming gaat, weet hij in grote lijnen wat hem te wachten staat, legt de Limbur ger drs. Jo Lefering (52), overste van de S.M A.-paters in Ghana, me tijdens mijn bezoek aan Winneba uit. De wachtkamer voor de Nederlandse mis sionaris is een wat log. pompeus ge val. maar rustig gelegen op een heuvel, zodat de oceaanbries er makkelijk door dringt om het hoofd koel te houden. En je hoeft ook als journalist niet zo heel lang in Ghana's wachtkamer te verblijven om tot de conclusie te ko men, dat de missionaris in de komende jaren een koel hoofd meer dan nodig heeft, willen de problemen in de Gha nese kerk hem niet overspoelen. De problemen in de Ghanese Kerk luis teren naar twee kernwoorden: ,,dia- loog" en „beloning" (het al of niet er bij horen). Jo Lefering schetst de ach tergrond: „De Kerk van Ghana is offi cieel en in naam een zwarte kerk. Vier van de zeven bisschoppen zijn nog wel buitenlanders, maar in de diocesen waar de meeste katholieken wonen 60 per cent van de bijna een miljoen katholie ken delen Ghanese bisschoppen de lakens uit. Ook de aartsbisschop is een Ghanees. Toch een zwarte kerk in naam, want tweederde van de priesters volgens de laatste gegevens 253 van de 350 is afkomstig uit het bui tenland en niet Afrikaans". Jaap Opdam (50), afkomstig uit Opdam bü Alkmaar en al sinds 1946 in Ghana, voegt eraan toe: „Op basis van de ge talsverhoudingen zou je mogen ver wachten. dat wij nog veel invloed heb ben op de gang van zaken in de Gha nese Kerk. Je zou verwachten dat je de opvattingen van de verschillende missiecongregaties en opvattingen die missionarissen krachtens hun nationali teit meebrengen, duidelijk weerspiegeld zou zien in de Ghanese Kerk. Dat is niet waar. Wij spelen de tweede viool. Wij zijn gasten en een gast heeft geen rechten, alleen plichten". In Ghana werken missionarissen van drie nationaliteiten wij laten enkele Duitse missionarissen buiten beschou wing. In de drie noordelijke diocesen de Witte Paters, voornamelijk Frans- Canadezen, in de zuidelijke diocesen (uitgezonderd Accra) de Nederlandse SRI.A.-paters en in Accra de Ameri kaanse S.V.D.-paters, waaronder ook nogal wat Nederlanders te vinden zijn. Het personeel van de Ghanese kerk: ruim 250 blanke missionarissen tegen over 97 Ghanese priesters. Jaap Op dam: „Wij hebben de Ghanezen tijdens hun opleiding tot het priesterschap vol gestopt met de traditionele, Romeinse wijsheden, die toen voor nu en altijd golden. Wij hebben al die zaken leren relativeren. De Ghanezen niet. Wij hebben hun voormannen helaas ook nog in Rome laten studeren, zodat we ze nu moeten „de-romaniseren". U kunt wel aanvoelen wat dat allemaal bete kent: de Ghanese bisschoppen zijn eigenlijk niet voor vernieuwingen. Vast houden wat je hebt. Daarom geen dia loog in de Ghanese kerk, want met de dialoog begint de vernieuwing en als je daarmee begint is er volgens de opvatting van de Ghanese bisschop pen geen houden meer aan". Muur van onwil De Nederlandse missionaris, die zich tijdens zijn vakantie fris drinkt aan nieuwe ideëen en aan de nieuwe ont wikkelingen in de Nederlandse Kerk, bevindt zich in wat in Ghana genoemd* wordt „een crisis van begrip", maar wat men beter een crisis van „belong ing" zou kunnen noemen. Bij welke Kerk hoort hij? Bij de Kerk die zich vernieuwt om eindelijk eens ernst te maken met een reëel christendom of bij de Kerk, die in het oude schuitje van Rome meedrijft op de golven van con servatisme. gezapigheid en lusteloos heid? De missionaris behoort bij de Afrikaanse Kerk, hij is „gast in Gha na", maar als hij uit geheel eerlijke motieven de dialoog op gang wil bren gen, stuit hij steeds weer op een muur van onwil. Hij stuit zelfs op die muur als hij veranderingen bijvoorbeeld in de liturige wil doorvoeren, die er louter en alleen op gericht zijn de Gha nese Kerk „Afrikaanser" te maken. Leo Bekema (51) uit Bolsward, 23 jaar in Ghana, vond na zijn verlof in Neder land een brief op zijn kamer in Ku- masi. De bisschop schreef hem zo onge veer: ,.Je bent nu wel in Nederland met vakantie geweest, maar het lijkt me goed eraan te herinneren, dat de liturgie hier hetzelfde is gebleven". Persoonlijk commentaar van Bekema: ..Ik wil met de Ghanezen open en eer lijk samenwerken, maar ze moeten je niet zo laten voelen dat je eigenlijk maar een snotneus bent". v Tijdens mijn eerste nacht in Ghana heb ik uren liggen luisteren naar het ge krijs van jankende wilde honden en de doffe eentonige dreun van de drums. De drum is het medium van de dialoog in Ghana. Heeft de Kerk het juiste medium al wel gevonden? A. THEUNISSEN ADVERTENTIEI munHRRDT'S HOOFDPIJN Eplgonenmuziek kan alleen voortbestaan bjj de gratie van bovcn-middelmatige ver tolkingen. Dat bleek gisteravond weer eens toen in het Congresgebouw het Resi dentie-Orkest onder leiding van Bohumil Gregor een lans brak voor muziek van zijn nu niet meer voor export geschikte landgenoot Vitezslav Novalc en daarna Jan Wijn begeleidde in het tweede pianoconcert van Camille Saint-Saëns. Deze beide stukken staan of vallen met de vertolkingen, maar toen na de pauze Mathis der Maler van Paul Hindemith werd gegeven, sprak de muziek veel sterker aan, ook al was de weergave, hoewel bezield, technisch en qua klankafwerking lang niet altijd ideaal. Eerst dan Novak, en wel diens in 1902 geschreven symfonische gedicht ,,In de Tatra", dat wil zeggen: muzikale be spiegelingen over tochten in het Tsjechi sche gebergte van die naam. Novak, die een grote binnenlandse betekenis heeft gehad als pedagoog en stimulator, ken de zijn vak door en door. Dat bewezen in de gisteravond gespeelde compositie de perfecte vormbeheersing en de kundige orkestbehandeling. Maar als kunstenaar vermocht Novak weinig meer dan na vertellen wat belangrijker hoogroman- tlci reeds markanter hadden verteld. Voornamelijk door de muzikale gemeen plaatsen maakte het gespeelde symfo nische gedicht een nogal langdradige in druk en vermocht het niet de aandacht vast te houden. Dat zou misschien nog wel het geval zijn geweest als de vertol king ongewoon suggestief was geweest, maar dat was zij niet. Bij Saint-Saëns lagen de papieren an ders. Ook hij was een epigoon maar hij was wellicht ,,de tanlentvolste onder de epigonen"zoals wel eens aardig is op gemerkt. Het tweede pianoconcert, dat deze man (die zelf van zijn vroegste jeugd tot op tachtigjarige leeftijd als con certpianist op de podia verscheen), heeft ondanks zijn artistieke oppervlakkig- die hij nodig had, en zij slaagden daarin redelijk wel al was nu en dan een gro tere souplesse vereist dan beschikbaar bleek te zijn. Tenslotte de symfonie Mathis der Ma ler, die Paul Hindemith in 1934 als zelf standig werk plaatste naast zijn gelijk namige opera over Matthias Grünewald, 1 de schilder van het Isenheimer Altaar Hindemith werd om zijn composities die hij vóór deze symfonie en vóór deze ope- I ra scchreef. voor een nieuwlichter versle ten, maar de geschiedenis heeft hem in- tussen in het juiste perspectief geplaatst. Hoe nieuw zijn muziek de luisteraars des tijds ook in de oren klonk, thans beseft iedereen dat deze muziek op traditionele grondslagen rust. Zelfs de samenklank j is nauwelijks meer brutaal, laat staan nieuw. Met dat al is Hindemiths ^muziek naar ons oordeel bepaald geen epigonen- muzlek. Daarvoor is de inventie, de me lodische zowel als. de ritmische en de harmonische, te origineel, en daarvoor is vooral de zeggingskracht te intens en te oorspronkelijk. Gregor voelde zich kennelijk met de ze muziek nauw verbonden. Zowel in 't prachtige Engel Konzert als in de schrij nende tragiek van de Grablegung en de mysterieus-picturale verbeelding van de beproeving van de Heilige Anthonius wist hij het orkest tot beeldend musice ren te bewegen. Ook al was de techni sche afwerking niet altijd feilloos, en al had er aan de klankkarakteristiek bij de voorbereiding meer aandacht besteed kunnen worden, toch was dit de beste uitvoering die wij tot nu toe van Gregor hoorden. Een half volle zaal toonde zich jegens alle uitvoerenden bijzonder erkentelijk. Ks. in succesvolle opvoering door Nederl. Operastichting heid zelfs nu nog (het werk dateert uit 186S) een aanstekelijke aantrekkelijkheid. In het idioom en in de briljante instru mentale virtuositeit van zijn dagen had Saint-Saëns kennelijk toch een eigen ma nier van werken, een manier die zich kenmerkte door een elegante zwier, een spirituele aanpak. Het is voor een Nederlandse pianoso list niet gemakkelijk zo'n werk, dat tech nisch erg hoge eisen stelt, te verkopen zo als 'n Frans artiest dat zou doen, maar men moet erkennen dat Jan Wijn zijn partij uitstekend beheerste en heel knap reliëf gaf en dat de lastige materie hem niet verhinderde levendig te musiceren Dirigent en orkest deden hun uiterste best hem de achtergrond te verschaffen (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Minister Beernink heeft bet met zijn politieke ongelukkige op merkingen over de „hardere lijn van 't kabinet" de laatste dagen in de tweede Kamer wel geweten. De kritiek is hem dinsdag en woensdag bij de algemene politieke beschouwingen niet gespaard ge bleven. Zelfs zijn vrienden in het chris telijk geloof de K.V.P.-er Schmelzer en de AR-fractievoorzitter mr. B. Biesheu vel hebben hem op zijn ziekbed van- alt de Tweede Kamer zeer onvriende lijke woorden toegevoegd- Mr. Biesheu vel zei gistermorgen, niet meer of min der dan dat hel parlement serieus ge- awnen wil worden, dal minister Beer nink dergelijke harde opvattingen niet mag bezigen cn dat zoiets blijk geeft Van een foutieve mentaliteit. „Het kabinet moet niet denken, dat er in Nederland geen politiek alternatief te vinden is. Daarin vergist het zich zeer sterk- Er is namelijk wel een al ternatief: namelijk verkiezingen. De A.R. zou morgen al, wanneer dit nodig -is, aan de verkiezingen kunnen beginnen. Zelfs zeer opgewekt", aldus de A.R.- fractievoorzitter. wiens woorden tegen- i woordig in de Tweede Kamer telkens j weer gewikt en gewogen worden op hun werkelijke politieke betekenis. Hij blijft met zijn partij immer de aantrekkelij ke partner voor de groep van achttien en voor hel PAK: het zogenaamde pro gressieve akkoord. De fractievoorzitter van de A.R. wees de uitlatingen van minister Beernink (later voor de radio nog eens herhaald door minister president De Jong zelf), dat er geen alternatief in Nederland 5 zijn voor dit kabinet met één korte be weging van de hand. „De ministers schij nen dit elkaar de laatste tijd steeds maar weer aan te praten", zei hij. „Maar la ten ze wel bijzonder voorzichtig zijn met deze gedachten. Er is namelijk wel «en alternatief', herhaalde nar. Biesheuvel Toekomstkleding. Links een uit één stuk gemaakt tricot jumpsuit wan d« Zweedss ontwerper Sighatên H err gard. Rechts een donkergroen fluwelen kostuum van 6e Neder Lorde e ontroer per Gils, dat zowel door dames alt heren gedragen kan worden. Meer dan 110 jaar na de première te Parijs heeft gisteravond in het Haagse Circustheater onder auspiciën van de Ne derlandse Operastiching weer een opvoe ring van Gounods „Faust" op tekst van Jules Barbier en Michel Carée plaats gehad. Sinds 1S69 een grande opera", toen de componist de parlandiin het werk door recitatieven verving en tevens de bekende balletmuziek inlaste. Daar voor moest het zich met de betiteling ..opera comique" tevreden stellen, in Frankrijk de gebruikelijke benaming voor een muziekdramatisch werk, met een af wisselend gesproken en gezongen tekst. De belangstelling bleek nog steeds bij- i zonder groot, al het hypennodernisme van I onze tijd ten spijt. De zaal was werkelijk I stampvol En de opvoering bleek terecht succesvol. Men had voor de vier hoofdrollen zeer goede krachten aangetrokken. Stuk voor I stuk fraaie vocalisten, tevens acteurs en actrices van behoorlijk formaat. Wat kernmateriaal betreft spande Te resa Zytis-Gara de Marguerite Poolse van geboorte en verbonden aan de opera van Diisseldorf, wel de kroon. Jammer, dal zij in en vóór de verleidingsscène niet een wat prillere indruk maakte, zij leek wat uiterlijk en gedragingen betreft al een wat rijpere vrouw. Later kwam zij echter, vooral in haar wanhoop over de gevolgen van haar misstap en in haar halve waan zintoestand tot indrukwekkende prestaties. Zij bezat een uitstekende partner iu Franco Bondsolli. een tenor, zoals we er tegenwoordig zelden een horen, bovendien een vlot en soepel acteur, speciaal ln zijn creatie van jeugdige veroveraar. Iets minder geslaagd vonden wij Boris Oanneli onder meer opgetreden onder Von Kara jan, Bernstein. Krips en Gdvilini in zijn typering van Mefdstofeles. Hij miste iets te zeer het cynisme van deze figuur. Maar wat een welluidende bariton en een gemakkelijkheid van bewegen. Ook Robert Massard. ons reeds bekend uit 1' Heure Espagnol bij de Nederlandse Operastichting, moet wat zijn vertolking van de Valentijnrol betreft met ere ge noemd worden. En ook de kleinere par tijen: de Marthe en Wagner waren bij '•esp. Elsa Leoni en Tom Ha en en in goede handen Jammer dat onze landgenoot Simon Britse kapitein door Chinezen vrijgelaten HONGKONG (Reuter) China heeft opnieuw een Engelsman, koopvaardij kapitein Peter Will, vrijgelaten. HIJ is vandaag reeds in Hongkong gearriveerd. Will was de gezagvoerder van het vrachtpassagiersschip Kota Raya en werd 3 juli vorig jaar te Tangkoe ge- Naar wordt aangenomen, worden op j het ogenblik nog zeven Engelsen ln China vastgehouden. Sedert 4 oktober heeft China zet Brit- |too vrijgelaten. van der Geest, die over zulk een mooi blinkende, liohte tenor beschikt, zo weinig maalde van de hem toebedeelde Siebel- partij. Siebel is toch geen schutterige knaap? De regie moest rondweg uitstekend wor den geacht. Een ieder wist zijn plaats en bij het optreden en masse ran koren en figuranten verliep alles evenwichtig, vlot en ordelijk. Wat de decors betreftHier had Nicolaas Wijnberg de uiterste soberheid betracht. Hij had de plaats en omgeving van het gebeuren, laten we zeggen, min of meer schematisch voorgesteld. Misschien waren er in de zaal aanwezi gen. die het liefelijke rozentuintje met de smalle paadjes vóór Marguerites huisje misten, maar ais geheel was hierdoor op het toneel een enorme ruimte ontstaan, verrukkelijk voor actiemogelijkheden van de executanten. Dirigent Louis Froment. ook geen on bekende bij onze operastichting, 'leidde de voorstelling uitstekend. Hij had een stevig contact met acteurs en instrumentalisten. Na een wat slappe ouverture kwam de gang erin. Het. Amsterdams Philharmonisch Orkest betoonde zich opmerkelijk volgzaam en gedisciplineerd. Het Nationaal Ballet, dat de dansen verzorgde, werd voor de niet geringe pres taties van zijn dansers en danseressen door het publiek luide toegejuicht. Uitbundig enthousiast applaus, zowel na de voorstelling als bij open doek. waren het bewijs, dat de opvoering bijzonder in de smaak viel. Vrijdagavond vindt een herhaling plaats met onze landgenoten Marco Bakker en Bert Olsson reep. Mefdstofeles en Valentin. J.W. UTRECHT «ANP De organisatoren van de actie voor de werkende jeugd heb- Den bekendgemaakt, dat minstens drie mi nisters de werkende jongeren, die op 1 no vember in Den Haag hun eisen naai- vo ren .komen brengen, te woord zullen staan. Tot nu toe hebben de ministers Veringa van Onderwijs en Wetenschap pen: Rooi vink van Sociale Zaken en Volks gezondheid, en Klompe van Cultuur". Re creatie en Maatschappelijk Werk laten weten, dat za] aanwezig zullen zijn op .de dag van de werkende Jongeren." Over de mogelijkheden van een gesprek met de Tweede Kamer of bij voorbeeld Kamercommissdee. zijn nog gesn defirvi- 14 eve gegevenj bekend De Nederlandse sportwereld Is net een emmer die steeds overloopt. De ene kwestie na de andere druppelt over de rand. Kwesties in de judo wereld. in de atletiekwercld. in het groepje dat zwemt, in het exclusieve domein van de scheidsrechters. De bonden die kans zien buiten affaires te bleven, mogen zich terecht fier op de borst kloppen. Het zijn er nie bar veel. Klaverjassers, dammers en schakers bijvoorbeeld houden zich doorgaans nogal rustig. Dat zijn dan ook mensen die mei hun hersens En dan weer de affaire-Cruyff, die eensklaps zo nodig aan zijn toekomst moet denken. Hij is dan ook al t\ entwintig en dan loopt een voetbal carrière. zo zal Cruyff denken, ten einde. Hij wil nog wel enige jai liefst in Italië, voetballen maar wa enige jaren. Zo om. Cruyff heeft zich vast wat georiënteerd in Italië dat toev allig ook fraaie schoenen verkoopt. En een drukbezette voetballer die moet trainen, model staan voor tapijtfabriek, winkeltjes moet openen en dat allemaal voor de image c vooral voor de bankrekening ve Cruyff en dan ook nog moet voet ballen, moet er een paar dagen gewoon afknijpen. Helaas vielen die dagen precies in de periode wa het mist en waarin het Nederlands elftal zich voorbereid op een belang rijke interland. Er zijn mensen altijd pech hebben- Cruyff is ei een. Vliegtuig missen, training i sen, interland missen- Toch jam: Hij kon immers niet ge-mist worden. Kessler dacht er anders over- Voor hem geldt: ..We hebben geen mensen nodig die menen onmisbaar te zijn"- Wie de schoen past. Dag Cruyff Cr yff. Medisch bulletin over de gezond heid van Zijne Excellentie de minister van Binnenlandse Zaken, mr H. K. J. Beernink Uehe, Uche „De patiënt zal gedurende zijn verdere levensperiode met ziekte blijven kam pen. Regeringsziekbed werd vann gen door insiders opgemaakt. Er is geen alternatief". Uit welingelichte kringen vei men we. dat de ziekte, waaraan mi nister Beernink lijdt, besmettelijk in. Het kabinet is gewaarschuwd. TUdens hel spoedberaad van het kabinet is iedereen gevaccineerd. Het Kamerlid Van Dis heeft schriftelijke vragen ge steld. Kamerlid Kronenburg (ex-Boeren partij!: „Den Uyl van de P.v.d.A. is eigenlijk Lowieke de vos. Hij is dol op lekkere hapjes (meer staatsuitga ven), maar daarvoor moeten dan eerst de kippen die de eieren leggen opge geten worden". Een uitsmijter. Bedrijfschap Horeca komt met een (vrijvvilligc)hotelclassificatic. Nog ob jectief ook. De ANWB past liever sub jectieve normen toe. Dan kan je ten minste nog eens met de beddevering ritselen. Maar dan wel eerst uitpro beren. Affaire-Frans Derks, de scheids rechter die zo veel, voor sommige mensen, vervelende kreten in zijn mening doel. Hogerhand besliste dat hij niet o de t-v.-buis in debat mag gaan met Leo Horn, die ook al niet op zijn mondje is gevkllcn. Dat had een lekue uitzending kunnen worden. Maar er is zo veel leuks op de buis, zeggen ze. En waarom zou je nou nog eens extra tegen de sportwereld gaan aanschoppen. Daar zorgen ze zelf wel voor de spelers. Het is me het (sport)- wereldje wel. Nikita Kroets.iev heeft onlangs e sauna besteld. Nu wil koning Boude- wjjn er ook een hebben. Zo gezet is de Belgische vorst (och niet? Zeker on derlinge sympathieën. Minister Beernink heeft door mid del van een ledig sigarekistje de Ka mer en de rest van Nederland bedankt voor de vele fruitmanden, bloemen hartelijke woorden, in het bijzonder van de heren Biesheuvel en Den Uyl. Ons lichaam is tivaalfeneenha.lv* gulden waard. Dit hebben Franse medici geconstateerd Zij hebben de waarde van de grondstoffen, loaarvtt het menselijk lichaam bestaat, gekomen. De opwaardering van het opgeteld en zijn tot deze koersbepaling menselijk lichaam ligt dus in handen van onze tandartsen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1969 | | pagina 9