„Het is
geweldig
zo n transplantatie"
NIERPATIËNT J. C. KOCH (43)
LEIDT EEN NORMAAL LEVEN
Parlement moet uit
één Kamer bestaan
GOODWILL VOOR COLLEGIALITEIT
ONTBREEKT OOK BIJ BISSCHOPPEN
WD'ER VAN RIEL
Congar roept schande
Angst in Rome
om als rebel te
worden gezien
Tegenoffensief
ingezet tegen
de „ketters'
Weinig hoop op klimaatsverandering
Men zegt dat
'kaas uit het vuistje'
alleen maar propaganda
is van de kaasjongens.
VRIJDAG 10 OKTOBER 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 11
UTRECHT Zij die de dood in de ogen hebben gekeken praten niet. Dat was mijn eerste
gedachte toen ik het onopgesmukte, ongekunstelde levensverhaal hoorde van J. C. Koch,
43, getrouwd, vader van drie kinderen, sinds 1945 nierlijder. In 1967 werd hij in het zieken
huis opgenomen voor behandeling met een kunstnier. In 1968 kreeg hij als eerste in Neder
land van het Utrechts Academisch Ziekenhuis, een kunstnier thuis, werd zo thuisdialyse-
patiënt (dialyse doorspoeling). In 1969 onderging hij een niertransplantatie in het
Academisch Ziekenhuis in Leiden. De wetenschappelijke kennis van twee universiteiten
heeft ervoor gezorgd dat er nu weer een normaal gezond mens rondloopt, die met bescheiden
terughoudendheid kan vertellen over wat hij heeft meegemaakt.
„Het begon allemaal in 1945. Ik ging
naaf Indië als OVW'er. Het was na de
oorlog niet zo gemakkelijk om aan de
slag ï.e komen, de meeste bedrijven
hadden geen materialen en ze konden
niet draaien. Nu ja. je liep met je ziel
onder je arm en in die tijd zag ie veel
de aanplakbiljetten die opriepen voor
h. m. wapenrok, die trokken geweldig.
Na de nodige injecties zijn we aan
boord gegaan. Ik veronderstel dat die
nierontsteking die ik toen kreeg kwam
van die injecties en het onzuivere wa
ter aan boord. Dat drinkwater aan
boord was hopeloos slecht. Ze hebben
mij direct in de ziekenboeg opgenomen
met een zoutarm dieet, en na drie da
gen ben ik we waren ongeveer op de
kust van Ceylon van boord gebracht
naar een Engels hospitaal. Daar heb
ben ze me drie weken verpleegd. Na
een periode van lopend patiënt mocht
ik weer naar mijn onderdeel terug.
Toen was ik dus genezen. Bij mijn on
derdeel terug heb ik gewoon de dienst
gedaan zoals de andere jongens ook de
den tot aan '48. Toen ben ik in Indone-
lië gemobiliseerd en er tot en met 1956
gebleven. Nooit last gehad van hoge
bloeddruk of iets dergelijks. In 1965 be
gonnen mijn nieren weer te spoken.
Dat begon met hoge bloeddruk.
Climax
in Leiden; er is 50 pet kans.''
Wist u van tevoren al dat dit zou kun-
„Nee, maar wij waren in Leiden ge
weest voor bloedproef en weefselbepa
ling. We zaten in die computer. Als er
een nier vrijkwam die bij je past dan
was je kandidaat voor een transplan
tatie. Om precies te zijn: op 21 mei
kreeg ik die oproep voor Leiden. Ik
werd diezelfde avond nog geopereerd.
Van die niertransplantatie ben ik vrij
vlot genezen. Na tien dagen normaal
de hechtingen eruit, maar daarna
kreeg ik door voeding en medicijnen
waartegen mijn maag niet bestand was
een maagbloeding. En die heeft de zaak
wat opgehouden. De nier begon een
beetje tegen te sputteren. Daarnaast
kreeg ik ook nog een keer een blaas
ontsteking. Ja met al die dingen is dus
eigenlijk het totale genezingsproces
vrij lang geweest. Ten slotte kreeg ik
ook nog een buikgriep waardoor het
aantal witte bloedlichaampjes bedui-
- dend ging dalen. Toen was ik dan ein
delijk zover dat ik uit bed mocht, een
beetje heen en weer lopen, mijn bed op
maken en de afwas doen van datgene
wat ie die dag gegeten had enzovoort.
Kortom het was weer een leven zoals
je eigenlijk thuis gewend bent. Ik ben
de 29e augustus weer naar huis gegaan
en van die tijd af gaat het enorm. Dat
is eigenlijk het hele verhaal."
SLECHTS VIER
PROVINCIES
MET EIGEN
PROVINCIAAL
PARLEMENT
(Van o
s parlementaire redactie)
In 1967 kwam eigenlijk de climax. Dat
begon met pijn in mijn linkervoet, dia-
ree, overgeven en moe en slaperig zijn.
Ik kon elk uur van de dag slapen. Ik
moest worden opgenomen in het zieken
huis. Daar bleek dat ik geen urine kon
produceren. In de avond werd ik afge
voerd naar Utrecht naar de nierafde
ling. Daar hebben ze direct ingegrepen
met een spoeling.
Dat zijn uren durende bezigheden waar-
bil je dus niets anders doet dan plat
op je rug liggen. Ik meen dat de eer-
*te spoeling zoiets van 49 uur duurde.
Ik knapte er behoorlijk van op. Toen
dat plasticpijpje uit mijn buik verwij
derd werd 7,at ik al weer als een heel
gezonde meneer rechtop in bed. Tot dc
volgende dag cn toen kreeg ik dus.
weer een pijpje in mijn buik en toen
hebben ze me bijna zestig uur gespoeld.
Een aansluiting aan de kunstnier xverd
ingebracht en nu ja, ik was klaar voor
de spoelingen, voor de dialyse.
Nou, in die periode begon dus ook on
ze opleiding, de kennis van de kunst
nier, en alles wat er omheen hing, dat
hebben we moeten leren omdat we
thuis zelf zouden gaan spoelen, als eer
sten in Nederland. Dat is vrij goed ge
lukt, na drie maanden hadden we het
behoorlijk onder de knie. Na 22 maan
den kreeg ik plotseling een telefoontje
van; je moet getransplanteerd worden
Spanningen
..Wat die thuisdialyse betreft: het heeft
geen zin om te praten over de spannin
gen en de zuchten, de moeilijkheden
vooral in het begin. Later is 't veel ge
makkelijker. De controle die is als het
ware ingebouwd in de apparatuur. Ei-
waren vijf alarmschellen voor de onder
delen van de kunstnier die gevaar kon
den opleveren en die alarmschellen
die gingen zo luid dat je daar echt wel
wakker van moest worden. Het valt
erg mee hoeveel ruimte zo'n installa
tie inneemt in huis. Aanvankelijk heb
ben we in onze eigen slaapkamer ge
spoeld want de hele apparatuur stond
in onze slaapkamer, plus het bed en al
les wat daarbij hoort. Later is dat ver
anderd. De eis wérd gesteld dat we n
aparte dialysekamer moesten hebben
omdat we niet de hele week geconfron
teerd moesten worden met de kunst
nier en alles wat daarbij hooit. Je ge
bruikt hem twee en later drie keer in
de week
We hadden een kamer van drie bij vier
meter en die is dan wel behoorlijk vol.
Drie by vier was eigenlijk ook de mini
mumeis van de artsen, kleiner mocht
hij zeker niet zyn want dan was er geen
ruimte meer om te werken. Je moest
na de spoeling de kunstnier weer hele
maal schoonmaken, je moet dus een
bepaalde ruimte hebben rondom de
kunstnier. Daar komt bii dat je werkt
met bloed en chemicaliën. Je moet dus
zorgen dal de muur en de vloer schoon GIGTOOMJG
zijn. Het mooiste van de apparatuur is
dat hy mobiel is, alles is bereikbaar
overal zitten wieltjes onder.
De moeilijkheden in het begin waren
eigenlijk niet van technische aard, het
was meer onwennigheid. Je moet vol
gens een bepaald systeem werken. Wij
hadden een lijst gemaakt van het sys
teem, precies in volgorde. Als je dan
ergens was en je wist niet meer hoe 't
verder moest dan keek je even op de
lijst en dan kon je zo weer door gaan".
Is er al lang geleden gevraagd of u een
niertransplantatie wilde ondergaan?
„Al heel vroeg. De dokter die ons heelt
opgeleid die sprak daar heel vaak over.
Die had al diverse resultaten gezien
van mensen die getransplanteerd wa
ren geworden. En het is een logische
gedachte dat ook de doktoren hun pa
tiënten zo snel mogelijk getransplan
teerd willen hebben omdat dat betekent
dat er weer een plaats vrij komt. En
of dat nu een thuisdialyse is of iemand
in 't ziekenhuis, dat maakt weinig ver
schil. De gedachte is zoveel mogelijk
mensen te helpen. Vandaag de dag is t
aantal kunstnieren geen probleem, het
Voor die transplantatie kreeg u even
een telefoontje uit Leiden en u moest
meteen weg?
„Dat gaat altijd plotseling. De langste
tijd dat ze tegenwoordig een nier goed
kunnen houden voor transplantatie, is
geloof ik vier uur. Binnen die tijd moet
dus alles kant en klaar zijn. De chirur
gen hebben van tevoren de nier bij de
donor verwijderd, direct de hele opera
tiekamer ingericht voor de transplan
talie. en de patiënt komt binnen. Er
wordt heel weinig gepraat. ,De patiënt
wordt uitgekleed, krijgt een spuitje,
misschien nog een kleine controle of
de nier dus wel degelijk bij die patiënt
past en dan gaat men beginnen. Daar-
om vind ik het ook zo jammer en 't
is gebeurd dat er mensen zijn die op
het laatste ogenblik weigeren om zo'n
transplantatie te ondergaan. Zo'n trans-
plantatietam heeft dan het nodige
werk al verricht. Daarnaast onthouden
die mensen op die manier een ander
me was. Er was vijftig pet kans; er
was nog een andere kandidaat, een da
me. die kon er ook voor in aanmerking
komen, zelfde bloedgroep en zelfde
weefsel. Dat telefoontje betekende dus
dat je alles in het werk stelt om zo
gauw mogelijk in Leiden te komen. De
beste manier was een ambulance met
een loeiende sirene. In tijd van een uur
en een kwartier waren we in Leiden.
Het was toen uitkleden, een spuitje en
het was gebeurd".
Hoe heeft mevrouw Koch er. tegenover
gestaan?
„Tegenover die transplantatie? Ja,
eerst schrik je, die schrik heb je alle
maal. Een maand daarvoor of mis
schien een jaar daarvoor toen had ik
echt wel angst, hoor. Angst om hem te
verliezen. Zo'n kunstnier is natuurlijk
een geweldig iets want je blijft ermee
leven. Maar later toen dacht ik, zo'n
transplantatie dat is iets geweldigs en
hij moet het hebben. Toen de telefoon
ging dacht ik ook niet meer „als alles
nu maar goed gaat". Ik dacht alleen;
„nu gaat het gebeuren". Ik ben meege
gaan naar Leiden. Kwart over zeven
begon de operatie en om ongeveer tien
over tien kwamen de artsen bij me. Ze
zeidende nier werkte al meteen en we
hebben grote kans op succes. Er zijn
geen complicaties. Nou ik was er zo
blij om".
EINDHOVEN Het Eerstc-Kamer-
lid mr. H. van Riel, tevens gedeputeer
de van Zuid-Holland heeft gisteravond
weer eens een stevige knuppel in de Ne
derlandse politiek cn het Nederlands
openbaar bestuur geslingerd. Hy wil,
zei hy gisteravond in Eindhoven op een
bijeenkomst van de VVD:
1. de Eerste en Tweede Kamér ophef
fen en daarvoor in de plaats een een-ka
merstelsel invoeren, op basis van even
redige vertegenwoordiging en rechts-
streeks gekozen,
2. het lidmaatschap van deze Kamer
als nevenfunctie zien, met twee dagen
per week vergaderen voor een lage ho
norering, maar mei een goede regeling
voor reis- en'verblijfkosten.
3. Nederland herindelen in vier grote
provincies met een grote zelfstandig
heid en met een eigen parlement, bezet
door werkelijk goede provinciale en be
roepsparlementariërs.
Het is niet de eerste keer, dat mr.
Van Riel pleit voor deze. wat hijzelf be
schouwt als noodzakelijke hervormingen
voor de toekomst; voor het Nederland
van 1980. Voor 40.000 gulden per jaar
j kan men tegenwoordig bijna geen men-
I sen in 't parlement krijgen, die de bij-
i zonder moeilijke vraagstukken kunnen
overzien en die tegelijkertijd ook nog we-
i len wat besturen is", zei het liberale
j Eerste-Kamerlid gisteravond in Eindho-
ven. Hij wees er daarbij terecht op. dat
I werkelijk capabele mesen niet kiezen
voor de politiek: „voor een matig betaal
de. riskant en soms vervelende en ont
moedigende werkkring".
Toch moet het salaris van het Kamer
lid niet nog hoger worden, want zoiets
is volgens hem niet mogelijk en in be
ginsel ook niet juist. Daarom acht hij 't
veel beter het parlement te laten be
staan uit een Kamer, die twee dagen in
de week vergadert en die ruim geoutil
leerd is met wetenschappelijke hulp
krachten en bureaupersoneel. „De besten
uit het land zullen zich dan verdringen
om lid van 'n derlelijke Kamer te wor
den als hoogst eervolle neven functie", al
dus het liberale Eerst-Kamerlid.
De beroepspolitici kunnen voldoende
werk vinden in de parlementen van de
vier grote provincies, die immers veel
rijkstaken overnemen. De provinciale
politicus zit dan vlakbij de kiezer „en
met zijn neus op het werk". Hij moei
daarvoor natuurlijk wel goed betaald
worden omdat zijn werk een volledige
baan is „Een salaris als van het tegen
woordige Kamerlid is voor hem op zijn
plaats. En voor dat salaris kan men ook
in de tegenwoordige maatschappij men
sen krijgen die deze taak aan kunnen",
aldus mr. Van Riel.
Natuurlijk moeten deze provincies dan
een eigen belastinggebied krijgen, een
stuk van het welvaartsbeleid on het ge
hele welzijnsbeleid. Aan de provinciale
parlementariërs dan de taak drie a vier
miljoen mensen te vertegenwoordigen,
enthousiast te maken en te houden, me
de door een intens en veelvuldig regio
naal contact.
Het gaat per slot van zaken om kwa
liteitsverbetering, zoals mr. Van Riel 't
in Eindhoven noemde. Met beide ogen
lonkend naar de verkiezingen voor de
provinciale staten in maart volgend jaar.
Zuid-Afrika van
postcongres
uitgesloten
TOKIO (Reuter) Zuid-Afrika is uit
gesloten van het congres in Tokio »'an
de wereldpostunie, een instelling van
de V.N., wegens zijn apartheidspolitiek.
Een desbetreffende motie van 32 Afri
kaanse landen is aangenomen met 63
tegen 53 stemmen, bij tien onthoudin
gen. Een motie om Zuid-Afrika van de
unie zelf uit te sluiten, is verworpen. Het
congres vond dat zo'n besluit een meer
derheid van twee derden behoefde. Er
zijn 57 stemmen voor en een even groot
aantal tegen volledige uitsoting uiige-
Overheid wil
met openheid
in medische
tuchtrechtspraak
haast maken
(Van
(Van
nze rechtbankverslaggever)
ROME In Rome zyn de contesteren
de priesters aangekomen, verzameld on
der de naam Assemblee Europcenne des
Prêtres- De Assemblee hectf na veel zoe
ken onderdak gekregen in de niet-
k&tholieke Waldcnzerfaculteit. De beken
de Franse theoloog Yves Congar. met wie
lk gisteren sprak, roept er schande over
dat katholieke instanties geen vergader
ruimte hebben durven afstaan. De angst
om voor rebêl te worden aangezien,
waart hier overal rond.
Pater Congar vreest dat er ook onder
de meer progressieve deelnemers aan de
synode zullen zijn die in hun schulp zul
len kruipen. Toch hoopt hij dat ook in
de synode de stem van het verzet zal
klinken. Hij verwacht veel van de kardi
nalen Suenens. Alfrink. König en Döpf-
ner. die in de laatste tijd niet mis te
verstane woorden hebben geuit: zij ach
ten het langzamerhand de hoogste tijd
dat in de hoogste kerkelijke kringen
«erieus werk wordt gemaakt van een
bevrijding uit de bureaucratie, uit het
Juridisme en het centralisme.
De angst die in Rome heerst voor de
curie blijkt wel uit het feit dat verschei
dene personen die een verantwoordelijke
functie hebben, in of buiten de Kerk. en
die sympathie koesteren voor de moed
van de solitaire priesters, iedere uiting
daarvan nf medewerking weigeren. Een i
generaal-oversle die .-W priesters be
loofd had hen in het generalaat onder te
brengen, heeft hen op zijn kosten moeten
onderbrengen in een nabijgelegen pen
sion, omdat het anders verkeerd zou
worden uitgelegd.
Toch willen de Europese priesters niet
beschouwd worden als een soort tegen-
synode. Men beklemtoont dat de crisis
binnen de Kerk ernstig is en de pries
ters willen dan ook door werk en gebed
de hervorming van de Kerk bevorderen-
Het thema van hun conferentie luidt:
„Bevrijd de Kerk om de wereld te be
vrijden".
Inmiddels zijn ook een veertigtal pries
ters aangekomen van de „Europese broe
derschap van priesters", die zegt vier
duizend priesters en achttien bisschoppen
uit rFankrijk en Spanje te vertegen
woordigen Zij willen in Rome een tegen
offensief openen legen de „progressieve"
priesters die zij voor samenzweerders
uitmaken. Zij verklaren in een commu
niqué vervolgingen en kruistochten te
prefereren box en „ketterse" hervormin-
e parlementaire redactie)
Dit is de 16-jarige Maartje Matthy*-
sen uit Vlisslngen. Het meisje Is iind«
begin september spoorloos.
ROME De Leuvense prol. Philips,
de man die tydens Vaticanum II zo n
grote rol heeft gespeeld by dc samen
stelling van dc constitutie over de Kerk
(waarin ook het probleem van de col
legialiteit is aangesneden) wil in de op
rechte bedoelingen van de paus met deze
synode geloven. Prof. Philips is de enige
niet-officiëie persoon die tot dc synode
wordt toegelaten. Hy vermoedt zelf, om
dat hy als deskundige in het probleem
van de kerkelyke gezagsverhoudingen èn
als organisatiedeskundige (prof. Philips
is reeds jarenlang lid van het Belgische
parlement) gewenst wordt
Wellicht zal van hem. precies als bij
het concilie vijf jaar geleden, gevraagd
worden een bemiddelende rol te spelen
tussen bisschoppen die uit allerlei theolo
gisch klimaat stammen. Een bemiddeling
die een sfeer moet scheppen waarbinnen
goodwill gekweekt kan worden voor de
gedachte van de collegialiteit. Want ver
gissen wij ons niet, aldus prof. Philips,
die goodwill ontbreekt momenteel soms
meer bij de bisschoppen zelf dan bij de
paus. Hij vreest dat met name de Afri
kaanse vertegenwoordigers zeer traditio
neel en behoudend zullen zijn. Overigens
hoopt prof. Philips, dal de synode niet
van plan is om eventuele positieve resul
taten juridisch vast te leggen. Hij merk-
le op: „De Latijnse Kerk is lot op de
graal wettisch; juist die mentaliteit zou
op den duur doorbroken moeten worden.
De Latijnse Kerk moet meer vertrouwen
hebben in de werjeing van de geest.
Juridische bepalingen zouden overigens
opnieuw, ook al zouden ze nog zozeer
getuigen van collegialiteit, de breuk met
de orthodoxie vergroten. Het Westen
weet het weer zo goed, zonder dat wij
erbij betrokken worden, zouden de ortho
doxen terecht kunnen zeggen.
In de oecumene met de orthodoxen zijn
grootse ontwikkelingen op gang gekomen,
mede dankzij de hartelijke en open hou
ding van Paus Paulus, die patriarch
Athenagorae reeds enkele keren per
soonlijk tegemoet getreden is. De or
thodoxen moeten zo'n collegiale men
taliteit in de synode aantreffen, dat zij
een volgende keer zelf kunnen meedoen.
Dat is vroeger ook al gebeurd".
Algemeen wordt in Rome verwacht dat
verschillende bisschoppen tijdens de
synode hete hangijzers uit de pastorale
praktijk aan de orde zullen stellen, dit
ondanks het feit dal de organisatoren
rond de synode dit uitdrukkelijk ver-
I boden hebben.
Welke problemen dat zullen zijn, is
af te lezen uit de lijst van wensen die
de bisschoppen hebben kunnen opgeven
na overleg met hun collega's in de
I nationale en supra-nationale bisschop-
I penconferenties. De voornaamste zijn:
I 1. Celibaat.
I 2. Instituut der nuntii en inter-nuntii
I (Romeinse inspecteurs in de verschillende
landen).
I 3. Gemengd huwelijk.
4. Intercommunie.
Bij de wensen die binnen hel kader
van de agenda der synode vallen, horen:
1 1. Bij belangrijke beslissingen dient de
paus eerst de synode of de bisschoppen-
sluiten samen met de paus. houding van de paus zijn tijdens de
In de komende synode is dat nog niet j synode? Zal hij deze gebruiken om zijn
het geval. Maar misschien kan het persoonlijk gezag te verstevigen middels
klimaat veranderen". een schijnbeweging van overleg, of zal
hij inderdaad in de richting van een
Vert hoop echter heeft men in Rome I coUegilwl-geMJ uit .villen,
hierop nog niet. Voor niet-theologen
blijft uiteindelijk de vraag: hoe zal de joep spitz.
DEN HAAG Dc regering wil niet
meer wachten met de herziening van 't
medisch tuchtrecht. Voor het vertrou
wen in artsen, vroedvrouwen, tandart
sen en apothekers vinden staatssecreta
ris Kruisinga (Sociale Zaken) en minis
ter Polak (Justitie) het belangrijk dat
de uitspraken openbaar zyn die tucht
rechtcolleges doen naar aanleiding van
een klacht tegen een dokter over een me
dische behandeling.
De bewindslieden zeggen dit ln hun
antwoord op het verslag van de Tweede-
Kamercommissie die het in januari van
I dit jaar ingediende wetsvoorstel heeft
besproken.
Degene die zich onder medische be
handeling stelt, moet ervan xerzekerd
zijn dat zal worden opgetreden tegen
eventuele inbreuken op de normen die
de artsenwereld zich heeft gesteld. De
regering wenst eraan vast te houden dat
uitspraken van de medische tuchtcolle
ges openbaar worden gemaakt.
denkt hierbij
1 ter wereld
de encycliek
en die het ker
st ter bespre-
conferenties
aan het protest dat o\
reeds bij de publicatie
Humanae Vitae).
2. Anderen vragen aa
alle documenten en deer
kelijk leven betreffen e
king aan de bisschoppenconferenties
te leggen.
Tenslotte nog dit. Volgens de bekend
ste theologen zou de komende synode
volledig geslaagd mogen heten, als zij
een klimaat kan scheppen waarbinnen
deze en soortgelijke synodes kunnen
functioneren als een soort mini-conciilies. j
,.Er zullen in de toekomst geen voltallige
bisschoppenvergaderingen meer gehou-
den kunnen worden; Vaticanum II was
de laatste in zijn soort. Ze zijn onhan- j
teerbaar geworden. Het zou mogelijk
moeten zijn dat er synodes worden ge-
houden, en dan veel vaker, laten we
zeggen tenminste eens in de twee jaar,
waarvan de deelnemers door het achter- j
land dat zij vertegenwoordigen geman- i
dateerd worden tot het nemen van be- 1
Dat is een misvatting. Reeds in
de 80-jarige oorlog grepen de
musketiers van Willem de
Zwijger naar een stuk kaas.
Het schijnt zelfs dat kaas uit
het vuistje de enige leeftocht
was in het turfschip van Breda.
Het is gewoon een oude,
nationale gewoonte. En nog
altijd grijpt een Nederlander
naar het mes als hij trek heeft
in iets hartigs. En snijdt een
ferm stuk van zo'n groot,
gouden brok. Onze kaasmannen
hadden het best zelf willen
verzinnen, daar niet van. Maar
kaas uit het vuistje
is zo klassiek als
een glaasje recht
op en neer. Zou je
ze daarom zo vaak
bij elkaar zien?
