LAS
VEGAS
LAS VEGAS Aan het einde van de kokend
hete woestijn een donkergele zandbak, waar
in alleen de taaiste cactus de strijd tegen de
zon nog niet heeft opgegeven trekt Barbara
Littwood voor de 853e maal aan de blinkende
hendel van de slotmachine. Het is half vijf in
de nacht, die de temperatuur heeft doen dalen
tot 36 graden Celcius. Praise the Lord. Er is nog
barmhartigheid. Om acht uur vanavond had ze
al 256 dollar verloren, een plastichandtas vol
dimes, waarmee ze het stomme monster voe
derde. Om tien voor negen won ze voor de eerste
keer de jackpot, even over elven liep de machine
voor de tweede maal leeg. Het klonk als een
closetpot met nierstenen, die krachtig wordt
doorgetrokken. Even probeerde Barbara Litt
wood het toen aan de baccaratafel. De dertig
dollar, die ze inzette, was ze binnen twee minu
ten kwijt, met de volgende vijftig dollar over
leefd» ze twee ronden, die haar bezit deden
aangroeien tot over de 400 dollar. Een blonde
juffrouw in een roze konijnepak streek met
haar pluimstaart zacht langs haar been en vroeg,
wat ze wilde drinken van het huis. Ze nam een
whisky on the rocks, accepteerde ook de gratis
sigaret met filter en kocht vervolgens voor 300
dollar fiches. Ze speelde doodvoorzichtig, want
hei was haar huishoudgeld en de maand had
nog zestien dagen. Om twaalf uur stond ze bij
de coke-automaat met alleen nog haar handtas
vol dimes. Ze had nog een lange, verrukkelijke
nacht voor zich.
Er worden honderdduizenden gewonnen, er worden miljoenen verloren.
Faites vos jeux. Vierentwintig uur lang per dag zijn de roulettetafels
bemand met miljonairs, gelukzoekers en eenvoudige Amerikaanse burgers,
die hun snoepcenten glimlachend komen stuk slaan. Niks is onmogelijk
in dit grootste gokcentrum van de wereld. Alles kan, alles mag, want
uiteindelijk trekt de eigenaar van de goktent toch aan 't fraaie langste eind.
Eigen knokploegen houden maffia
buiten de deur van
modern sodomma en gomorra
Barbara Littwood. 46 jaar, moeder van
twee kinderen, heeft haar schoenen
uitgeschopt en staat nu wijdbeens voor
de slotmachine. Ze kijkt naar het glas.
achter de gekleurde figuren rond
tollen. Als ze drie citroenen op een
rijtje heeft, zal de blinkende lekbak
volstromen mei dimes. Ze heeft de
handel extra-lang vastgehouden en
daarna voorzichtig van zich- afge
duwd. Ze wacht in ademloze spanning
af. Aan de andere kant van het loop
pad harkt een gapende croupier voor
waalfduizend dollar aan fichés naar
zich toe. Faites vos jeux.
s kwart voor vijf in de lange
nacht, die alweer wijkt voor de dag
Bloedrood kruipt de zon boven de
kale. grijze bergen uit. De machine
rochelt en spuwt met tegenzin drie
munten uit. Barbara glimlacht Ze heeft
nog twintig dollar cn een ticket voor
de vliegtocht naar Los Angeles. Ze
[koopt een hamburger en probeert een
nieuwe machine. Een blonde juffrouw
i schotsgeruit pak vraagt, of ze
[iets wil drinken van het huis. Coke of
Seven Up, want alle waar is naar het
ld. dat ze stuk slaat.
wint drie dollar en verliest et zes.
Ze geeft een klap tegen de ruit en
'loekt. Tranen trekken slordige voren
n haar pancake. Haar voelen bran
den, ,,Shit" mompelt ze, ..bullshit". Ze
gooit haar laatste dimes in de smalle
gleuf, luistert met gebogen hoofd, maai
de machine geeft geen krimo Het spel
robot tegen mens is voor haar een
verloren zaak. Ze pakt haar glas en
«mijt de coke tegen het venster, waar
achter twee aardbeien en een cocos-
noot roerloos liggen opgebaard. Drie
aardbeien hadden haar de jackpot ge
geven. Ze pakt haar poederdoos en
kijkt in de ronde spiegel. Dan sloft ze
naar de buitendeur, die vanzelf wijkt
T.c kijkt naar het immense plein, waar
het asfalt alweer dampt. Waarachtig.
Vegas geeft de vreugde niet
Hsse energie
In de donkere gokpaleizen van Star
dust, Bonanza. Alladln. Frontier, Du
nes, Fremont en Sands blaast de air
conditioning ondertussen frisse ener-
in de richting van de croupiers, die
hun dobbelstenen tegen de rand van
speeltafels caramboleren. Een
vrouw met het figuur van haar dochter
en het hoofd van haar moeder maakt
duidelijk slagzij, maar de fiches ziet ze
nog. Ze heeft ze voor de verandering
op de randen gezet: de man in smo
king naast haar houdt zijn hand onder
haar oksel, waarbij hij krijgshaftig
kijkt als vaders op oude, bruine foto's,
die zich met één hand op de piëdestal
hebben laten vereeuwigen. De vrouw
verliest vijfhonderd dollar en herkauwt
het bedrag kwijlend vóór in de mond.
Een blonde juffrouw in het pak van
een horse-guard komt vragen, of ze
iets van het huis wil drinken. De vrouw
schudt haar hoofd, kijkt dan naar bo
ven, waar een brede spiegelbaan boven
de speeltafel glinstert. ..Hebben jullie
het gezien schoften?", schreeuwt ze.
„jullie bestelen me allemaal".
Die bede omhoog richt ze tot de con
troleurs, die in alle gokpaleizen waken
over de gouden eerlijkheid van Las
Vegas. Ze liggen op hun bulk op de
manshoge vlieringen, die met kunst en
vliegwerk tussen zoldering en dak zijn
gewurmd en werpen continu hun ade
laarsblik omlaag naar de graaiende
handen van spelers en bankhouders.
Daarnaast beschikken de eigenaars
over een gesloten circuit van televisie
camera's. die elke manipulatie haar
scherp registreren en doorgeven naar
de regiekamer, waar de eigen recher
cheurs od scherp staan. Las Vegas is
als de dood. dat de onderwereld, de
duistere syndicaten van Los Angeles en
San Francisco zich meester zullen ma
ken van de stad en om die coupe te
verijdelen heeft men zelf knokploegen
geformeerd, die alle zware jongens de
woestijn inranselen.
Eén van de laatste slachtoffers was
Frank Sinatra, die hartelijke betrek
kingen zou onderhouden met de Ame
rikaanse maffia. Hij werd eerst ge
dwongen om zijn aandelen in het enor
me Sandshotel van de hand te doen
en daarna blokkeerde men zijn kre
diet. Zoetgevooisde Frank was gewend
om in zijn eigen Sands met inzetten
van tienduizenden dollars le spelen,
maar toen hij op een avond 15.000 dol
lar schuld aan de bank had, werd hij
door de hotelmanager persoonlijk op
de schouder getikt en gesommeerd het
bedrag cash op tafel te toveren. Sinatra
weigerde, gooide zijn glas whisky over
de tafel en sloeg de croupier tegen de
vlakte. Twee seconden later lagen zijn
Lvee voortanden in het hoogpolig ta
pijt en werd hij door vier bewakers de
warme Strip opgewerkt.
Huzarenstuk
Iedereen in Las Vegas wist, dat dit
ongehoorde huzarenstuk een vergel
dingsmaatregel was van Howard
Hughes, die nog een persoonlijke appel
met de zanger le schillen had. Hughes,
de miljardair, de ongekroonde koning
van Las Vegas beschouwt de stad in
de woestijn als zijn privé-Sodom en
Gomorra en duldt geen tegenspel. Nic
de Griek heeft het enkele jaren ge
leden geprobeerd. Hij kocht met steun
van de grote Griekse kolonie in Ame
rika grond in het centrum van Las
Vegas en zette de spaarcenten van
duizenden emigranten op de magische
cijfers. Hij was de grootste gokker van
de zestiger jaren en hij kreeg daar
naast het predicaat van de grootste
verliezer. Toen hij enkele jaren ge
leden stierf was' hij zo arm als een
kerkrat, maar zijn droom ging toch in
vervulling. Opgebaard in een gouden
kist werd hij op een open rijtuig over
de Strip naar 'het hete, bruine graf
gereden, waar nu een engel van mar
mer rouwend de wacht houdt.
Brede gleufhoed
De grote Howard had een krans ge
stuurd. maar zelf liet hij zich bij de
begrafenis van zijn rivaal niet zien.
Hughes is voor het laatst in 1947 ge
signaleerd en de foto, die toen geno
men werd toont een vage figuur onder
een brede gleufhoed. Sindsdien hebben
honderden fotografen en journalisten
jacht op hem gemaakt, maar hij bleef
de ongrijpbare macht achter het groot
kapitaal van Amerika. De hoofdredac
tie van de Los Angeles Times loofde
15.000 dollar uit voor de man, die er
in zou slagen een foto van de onzicht
bare koning te schieten, maar de pre
mie ligt nog steeds onaangeroerd in de
kluis van de Bank of America.
Hughes heeft zich twintig jaar geleden
vrijwillig uit het openbare leven ge
gumd en heeft geen behoefte meer aan
de wierook van de publiciteit. Hij heeft
de gehele bovenste etage van het
Thunderbirdhotel in Las Vegas tot zijn
beschikking en als het hem daar te be
nauwd wordt, daalt zijn privé-helikop-
ter op het dak en neemt hem onbe
reikbaar voor de nieuwsjagers mee in
het zwerk. Hij heeft ook zijn eigen
trein met geblindeerde ramen, zijn
eigen villa in Beverley Hills met een
drievoudig cordon van wachtposten,
die hem bijtijds waarschuwen voor in
dringers. Zelfs een deurwaarder, die
hem persoonlijk een dwangbevel moest
overhandigen zag na een eindeloze
Dank zij de fabuleuze opbrengsten uit de vette gok potten kan Las Vegas zijn miljoenen gasten de duurste
sterren van dit ondermaanse uit het vuistje aanbieden. De girls van de Parijse Folies Bergères en het Lido
worden in speciale chartervlicgtuigen overgevlogen om in de woestijn een best beentje voor te zetten, zangers
als Sammv Davis en Frank Sinatra komen even tussen de gouden schuifdeuren een onverwoestbare evergreen
zingen. En the show, the show goes on for ever and ever.
Razend druk
Hoe groot de rijkdom is van deze man
weet geen mens; een kleine indicatie
was misschien de plotselinge verkoop
van zijn meerderheidspakket aandelen
in de luchtvaartmaatschappij T.W.A.
Hij kreeg in één dag een bedrag van
385 miljoen gulden op zijn bankreke
ning bijgeschreven. Met dat geld be
gon hij gelijk een eigen luchtvaart
maatschappij Air-West, die nu met zijn
vloot van de modernste straalverkeers-
vliegtuigen het monopolie heeft op de
razenddrukke route tussen Las Vegas
en Los Angeles. Het aantal passagiers,
dat uit de hete woestijnlucht kwam
vallen steeg van ruim twee miljoen in
1967 tot 3.5 miljoen in 1968. „Hughes",
zegt één van zijn medewerkers, die zijn
eigen baas nog nooit gezien heeft,
„koopt vliegtuigen zoals een ander
een brood. Van de 254 vluchten, die
elke dag op het vliegveld van Las
Vegas beginnen, neemt de onzichtbare
Howard er meer dan de helft voor zijn
rekening. Hoeveel hotels en gokpalei
zen hij zijn eigendom mag noemen weet
Monstrum
De vijftien miljoen mensen, die elk
jaar de pelgrimstocht naar het mekka
in de woestijn maken bekommeren er
zich overigens niet om in wiens bed ze
nu eigenrijk slapen. Er zijn er immers
meer dan genoeg. 22.000 op dit mo
ment. In 1971 zullen er 33.000 peluw-
ties van mollig dons op de grote en
kleine gelukszoekers wachten. Zojuist
heeft hotel Internationaal zijn verzil
verde deuren geopend: een gigantische
toren met 1500 kamers en een zwem
bad op het dak. De volgende toren
staat veertig meter verder al in de
De goudkoorts in Las Vegas is niet
meer te stuiten. Nauwelijks honderd
jaar geleden was het een schamele
nederzetting, waar 30 mormonen zich
tevergeefs tegen plunderende indianen
stammen verdedigden. Veertig jaar ge
leden werd het eerste hotel gebouwd,
dat inmiddels alweer door bulldozers
met dc grond gelijk is gemaakt. Sinds
dien heeft de woestijn een monstrum
gebaard, waarin het geratel der tien
duizend slotmachines nooit meer ver
stomt. Over het hete zand zijn asfalt-
tapijten uitgerold, waarlangs de hotel
paleizen elkaar in pompeuze ijdelheid
overtreffen. In de koele feestzalen dan
sen de langbenige girls van de Folies
Bergères en het Lido en brengen ster
ren als Frankie Lane, Barbara Strei
sand en Ella Fitzgerald hun uitgekien
de shows. Hun namén spatten in
neonscherven van de gevels, hun ge-
zamenijlke gage bedraagt meer dan
1 miljoen dollar per week.
Godverlaten
Dat is Las Vegas. Een kunstmatig ge
koelde nachtmerrie in beton, een gro-
leske blokkendoos in een godverlaten
landschap, waar Amerika 24 uur per
dag. 365 dagen per jaar met de tong
op de lakschoenen speelt. Voor de ver
liezers, die behoefte hebben aan gees
telijke bijstand zijn er 143 kerken,
waarin Gods bedoelingen met de mens
op 35 manieren worden uitgelegd. Voor
romantici, die weinig tijd willen ver
liezen, zijn er 22 kapellen, waarin men
binnen tien minuten voor 30 dollar kan
trouwen en voor 70 dollar kan schei
den. The Chapel of the Belle biedt in
zijn advertentie de keus tussen - een
rechter en een authentieke dominee.
Foto's, ringen en een gramofoonplaatje
van de plechtigheid worden tegen bij
betaling ook geleverd. Vierentwintig
uursservice, creditkaarten worden ge
accepteerd. De Sweetheart-wedding-
chapel op de zuid-boulevard gooit er
gratis corsages tegenaan en de Luckv-
kapel stuurt een taxi naar het hotel
om het bruidspaar op te halen
Vorig jaar hebben 44.367 mensen van
deze aanbiedingen gebruik gemaakt,
wat een stijging betekende van 4,8 pro
cent len opzichte van het toch al
vruchtbare jaar 1967. Daarentegen steeg
het aantal geboorten vorig jaar slechts
met 4 lot 5014. En dat op een bevolking
van 290 000 zielen, die langzaam ver-
chroeien in de gloeiende wind.
Toch ontmoet ie weinig ontevreden
mensen in Las Vegas, want de vette,
ohvoorslelbare winst balsemt alle ont
beringen. Vorig jaar hebben de ge
arde gasten voor 2 77.624.239 dollar
vergokt en 271.451.879 dollar aan ander
■ertier stukgesmeten Daarnaarst zorg-
lon de ruim twee miljoen doorgaande
eizigers nog eens voor een snoep-
'•entje ten bedrage van bijna 11 miljoen
lollar. In souvenirs, hot dogs en ge
marineerde kikkcrbillen werd in die-
elfde twaalf maanden 282.431.879 dol-
'ar geïnvesteerd.
Las .Vegas op haar beurt pot deze poet
niet op, maar bouwt in krankzinniig
'ompo de meest bizarre goktempels op
lit ondermaanse. Naast een restaurant
in de vorm van een radarboot is er
sinds vorig jaar ook een circustent,
waarin trapezewerkers hun salto-mor-
'ales maken boven de slotmachines en
le draaiende roulettes. Deze roodwit
.estreepte canard i* geheel van beton
Je kunt er
duizenden dollars
verliezen,
je kunt er trouwen
en scheiden
en dat allemaal
binnen
tien minuten
opgetrokken, maar door een geraffi
neerde belichting met nerveuze schijn
werpers lijkt het 's nachts, alsof het
dak een wapperend tentzeil is.
Zonder ramen
„Dit is de stad van dc toekomst", zegt
de uitermate stuurse heer Peyne, die
in een bunker zonder ramen de glorie
v an Las Vegas uitdraagt. Met intense
tegenzin neemt hij zijn gasten tenslotte
mee naar het oudste gedeelte van de
stad, dat dertig jaar geleden werd op
getrokken. Hij heeft de air-conditio
ning van zijn wagen hoog opgejaagd
en smeekt ons, of we alsjeblieft alle
ramen dicht willen houden. Het zweet
loopt mei stralen in zijn kleffe over-
hemdboord. Down Town Las Vegas be
staat uit twee massieve blokken, vol
gepropt met gokmachines. cola en
tweepersoonsbedden. Aan de gevels
hangen twee miljoen lampen en 60
kilometer neonbuis, die de woestijn
nacht voorgoed verjaagd hebben. De
heer Peyne veegt met een zakdoek over
zijn voorhoofd en raadt ons aan om
niet uit te stappen, „Op kantoor heb
ik wel foto's voor u", zegt hij, „we
kunnen beter wat gaan drinken"..
Over de Strip jagen de auto's vier
rijen dik het imaginair geluk achten*
Ook deze nacht geeft de bezetenen geen
uitstel van executie
Faites vos jeux.
Twee mijl verder huilen de jakhalzen.
Over drie uur vliegt Barbara
Littwood terug naar Los Angeles.
LEO THURING
De Las Vegas Strip vijf kokendhete mijlen vol gokhuizen, trouw
loos miljarden dollars aantrekt. Hier speelt Amerika zwetend met het on
