de pier
Ierse premier Lynch greep
in om erger te voorkomen
WERKEN ZONDER BAAS
Geen paniek maar wel
rood lampje voor
voeder- en weideböuw
ONDERZOEK ZAAK
DEFREGGER GAAT
IN ITALIË DOOR
SLAPEN
OP DAM
VERBODEN
TATEMOORD
IN MEMPHIS
Politieman
gemolesteerd
Boze geluiden
uit Engeland
Tsjecho-Slowakije
Militie is paraat
betogers
Experiment van Tornado:
Democratisering
produktieproces
tegen
Westen van
wroeten
beschuldigd
Onderzoek
bloembollen
in Amerika
gaat door
Film over
„kapitein
vanFiletto
VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1969 DB LEIDSE COURANT
Voorstel gemeenteraad
'AMSTERDAM Half september
krijgt de Amsterdamse gemeenteraad
voorstel tot wijziging van de alge
mene politieverordening ter goedkeuring
voorgelegd, die een einde moet maken
de openlucht slaap-in bij het natio
naal monument op de Dam.
Burgemeester Samkalden wacht zo
lang, omdat hij het voor geen prijs in
deze lange hete zomer tot rellen wil la-
komen. Wanneer burgemeeste Sam
kalden in september zijn zin krijgt,
wordt de algemene politieverordening
uitgebreid met twee artikelen. Het eer
ste zal het zitten, liggen of staan op het
eigenlijke monument verbieden. Daaron
der wordt verstaan de halfronde muur,
de bank en het bovenste bordes. Krans-
leggers krijgen speciale toestemming. De
treden, die naai- het monument leiden,
blijven toegankelijk voor iedereen. Het
tweede artikel verbiedt het slapen op de
openbare weg binnen de bebouwde kom.
dus ook op de treden van het nationaal
monument.
Tussen vier en vijf uur vanochtend
hebben vijftien politiemannen weer 65
jongeren gepakt, die in de C. en A.-pas-
tussen Nieuwendijlk en Damrak, in
portieken op de Nieuwendijk, het Beurs-
poortje, bij gebouw Industria op de Dam
de voetgangerstunnel bij de Kam-
perbrug tegenover het C.S. lagen te sla
pen. Onder ihen bevonden ©ich dertien
Nederlanders. De rrieesten werden na on
derzoek op het bureau Warmoesstraat
heengezonden. Bij de 24 jongelui, die
werden vastgehouden, waren 14 buiten
landers zonder geld of identiteitspapie
ren. Zij zullen als ongewenst vreemde-
over de grens worden gezet. Negen
de aangehouden Nederlanders, die
minderjarig waren, werden aan de kin
derpolitie overgegeven. Twee van hen
bleken uit' een inrichting te zijn ont
vlucht. Volgens inspecteur G. Horstmann,
die de leiding van de actie had. is de
to om op straat te slapen sterk ver
minderd in verband met de regen.
Ook werden op de Dam een 22-jarige
jongeman en een 17-jarig meisje
aangehouden wegens openbare schennis
de eerbaarheid onder de arcade van
het Koninklijk Paleis, duidelijk zichtbaar
voorbij gangers.
MEMPHIS Een invalide boekhou
Ier en zijn vrouw zijn gisteravond laat
n hun kostbare flat te Memphis
moord. Volgens de politie lijken de m
den op de slachting, die vorige week te
Hollywood heeft plaats gehad en waar
de actrice Sharon Tate het slachtof-
F ttr is geworden.
De politie wil echter niet zeggen of ei
een verband bestaat tussen de moorden
in Hollywood en die en Memphis.
De slachtoffers, waren de 58 jaar oude
Roy Kenneth Dumas en zijn 46 jaar
de echtgenote.
De handen van de man en vrouw,
in afzonderlijke slaapkamers werden 1
moord, waren op de rug gebonden. Het
bloedverlies was zo groot, dat de wijze
waarop de moorden zijn gepleegd, niet
onmiddellijk was vast te stellen.
(ADVERTENTIE)
centrum van vermaak
gchcymingen v
•■-•li 4—1'
(HU ,mL'I
Katholieke vechtjass
extreme protestanter
en benzinebommen.
Invloed van droge zomer
DEN HAAG Van een noodtoestand
voor onze rundveehouderij kan men in
deze warme, droge zomer tot-nu-toe
niet spreken. Maar wel is er volgens
het rijkslandbouwconsulentschap voor
voeder- en weideböuw in Wageningen
een rood lampje gaan branden: in
komende winter zouden de veehouders
wel eens krap in hun ruwvoeder kunnen
Toen in juni het eerste gras van
jaar werd gemaaid werd er behoorlijk
wat ruwvoer gewonnen, maar door de
droogte die we sindsdien beleefd hebben
zit de tweede „snede", die normaal
augustus wordt gemaaid, er nauwelijks
meer in. Veel bedrijven hebben de afge
lopen jaren een zware veezetting gekre
gen. Dank zij de goede grasgroei in die
jaren kon dat, maar nu wordt het toch
wat moeilijker. Wie onder deze omstan
digheden vee moet afstoten kan er maar
beter niet te lang mee wachten, vindt
het consulentschap in Wageningen,
ders is straks iedereen tegelijk met zijn
koeien aan de markt.
VENLO (ANP) De gemeentepolitie
te Venlo heeft 7 Ambonnezen gearres
teerd en op het politiebureau ingesloten.
De aanhouding geschiedde nadat
groep van vijftien Ambonnezen een
chercheur had gemolesteerd, omdat deze
een Ambonnees, die in het winkelcen
trum een 57-jarige wandelaar uit Venlo
zonder enige aanleiding mishandeld zou
hebben, had gearresteerd. De politie
man kon eerst worden ontzet nadat po-
litieversterking was aangerukt.
In Zuid-Holland gaan in de omgeving
ari veilingen nogal wat doorgedraaide
groenten naar het vee, maar verder
heeft men nog niet gehoord van bijvoe-
op grote schaal. Wel zal ook hier
niet veel kunnen komen van het inkuilen
de tweede snede gras, omdat het
het gras nu al nodig heeft.
Aardappelen en graan
Aardappelen, weet het proefstation
)or akker- en weideböuw in Wagenin
gen te melden, hebben op de lichte zand
gronden en de zware kleigronden
land al wat last van de droogte. Op
de goede kleigronden daarentegen heb-
ze weinig te lijden. Door het slechte
voorjaar zijn vrij veel aardappelen dit
jaar pas laat gepoot, tot eind mei
en vooral bij die late aardappelen doen
zich de moeilijkheden voor. Toch zijn,
volgens het proefstation, de zorgen over
het algemeen niet erg groot.
Op de Zuidhollandse eilanden verwacht
men iets lagere graanopbrengsten dan
men de laatste jaren gewend was, maar
toen waren ze dan ook abnormaal hooi
(Van c
correspondent Ben Sies)
LONDEN „De uitbarsting van minister
president Jack Lynch van Ierland dreigt tot een
volwassen ruzie tussen de regeringen in Londen
en Dublin te leiden. Tot dusver werd hij be
schouwd als een leider met verantwoordelijk
heidsgevoel, maar zijn aanspraken op Ulster
ondermijnen de goodwill, die Ierland tijdens de
afgelopen 25 jaar in de wereld heeft verworven."
Zo veroordeelde The Sun vanmorgen de radio-
en televisietoespraak van de Ierse premier. Ook
De aard van het Ierse optreden be
vestigt deze lezing. Dublin drong er in
Londen op aan onmiddellijk een VN-
politieleger te vragen voor het herstel
len en handhaven van de orde in Noord-
Ierland. En Dublin wist uiteraard, dat
Londen op dat verzoek eenvoudig niet
zou reageren. Op de tweede plaats ver
klaarde minister-president Jack Lynch,
dat het Ierse leger veldhospitalen zou
inrichten langs de grens voor de even
tuele verzorging van gewonden. Dat zou
een humanitaire maatregel kunnen zijn.
Het is in ieder geval geen militaire drei
ging. Deze stappen mag men dan ook
zonder meer zien als gebaren, die uit
sluitend voor het thuisfront bestemd
zijn. Hetzelfde geldt trouwens voor zijn
pleidooi voor de hereniging van Ierland
als de enige mogelijke permanente op
lossing van de problemen. Met die woor
den begaf hij zich echter op een veel
wijder en delicater terrein. Zij beteke
nen een complicatie, waarvan de gevol
gen nog lang niet duidelijk zijn.
Over de morele implicatie van de ver
deling in zes graafschappen voor het
Engelse Noord-Ierland en 26 graafschap
pen voor de onafhankelijke republiek
Ierland, is bepaald nog niet het laatste
woord gesproken. Waar het in de hui
dige omstandigheden echter om gaat, is
dat hereniging al vijftig jaar lang het
grote schrikbeeld van de protestanten
in Noord-Ierland is geweest. Juist om
die mogelijkheid te voorkomen heeft de
protestantse meerderheid in de graaf
schappen het democratische proces stel
selmatig verkracht en een schaamteloze
discriminatie tegen de katholieke min
derheid volgehouden.
Verziekt
andere bladen, de serieuze Times en de Guar
dian, veroordeelden de interventie van Dublin.
Majoor James Chichester-Clark, minister-pre
sident van Noord-Ierland, had al eerder fel ge
reageerd zo fel, dat het jarenlange moeizame
proces van voorzichtige en zorgvuldige verbe
tering van betrekkingen tussen Belfast en
Dublin nu volkomen ongedaan is gemaakt. En
Londen mompelt paternalistische verwijten. Dit
vertoon van verontwaardiging is meer dan ir
reëel. De interventie van het officiële Dublin
was in de gegeven omstandigheden onvermij
delijk. Sedert vorig jaar oktober in Noord-
Ierland de huidige golf van onrust begon, is de
interne pressie in de republiek dagelijks toege
nomen. De ontwikkelingen in het noorden
hebben nu een punt bereikt, waar die pressies
niet meer onder controle gehouden kunnen
worden; ook niet in Ierland zelf. Na lang beraad
en gedetailleerd overleg met zijn kabinet, nam
minister-president Jack Lynch tenslotte een
initiatief om een wilde, onofficiële interventie
van Ieren te voorkomen.
In dit verband moet n
vaststellen,''dat de redevoering van mi
nister-president Jack Lynch tot grotere
spanningen heeft geleid. Niettemin zijn
de kritische reaotïès van Nobrd-Ier 1 and
en Engeland onrealistisch, om niet te
zeggen hypocritisch. Belfast heeft de zo
genaamde „zufver interne aangelegen
heid" vijftig jaar lang met schandelijke
opzet verziekt. Het uiteindelijk verant
woordelijke Londen heeft dat een halve
eeuw lang met schuldige nalatigheid
toegelaten. De huidige gebeurtenissen
zijn wat dat betreft typerend.
De uitbarstingen, die het conflict op
de top hebben gedreven, zijn het di
recte gevolg van de in de gegeven om
standigheden waanzinnige provocerende
manifestatie van 15.000 protestanten met
vijftig muziekkorpsen en honderden
vaandels in Londonderry. Met die de
monstratie vierde de militante organi
satie van de zogenaamde apprentice
boys de historische overwinning op de
katholieken in 1689. In het van gods
dienstige spanning trillende Noord-Ier
land was dat een absurditeit, waarvan
iedereen de gevolgen had kunnen en
moeten voorzien. Toch legde Londen
zich als vanzelfsprekend neer bij de
beslissing v^n Belfast. Men beperkte
zich tot een onzinnige oproep om de
openbare orde te respecteren. Het hand-
(Van één onzer verslaggevers
ETTEN-LEUR Tornado heeft de eerste stap gezet op de
weg naar een werkklimaat, dat door veel werknemers ge
ambieerd wordt en dat populair omschreven zou kunnen
worden als „het werken zonder baas".
Tornado heeft 1 juli jl. zowel in de vestiging in Etten-Leur
als in de fabriek in Zwijndrecht bij wijze van experiment een
produktiegroep geformeerd. De leden van deze produktie-
groepen hebben inspi'aak in de planning van de produktie
en zowel individueel als collectief verantwoordelijkheid
vóór de produktie van de groep. Ais dit experiment slaagt,
zal Tornado deze democratisering van het produktieproces
in het gehele concern volledig doorvoeren en in iedere ves
tiging meerdere produktiegroepen stichten. Het experiment
zal een jaar duren.
De directie van Tornado streeft, zo werd ons meegedeeld, een
tweeledig doel na. In de eerste plaats wil de directie komen
tot een efficiëntere opzet van de produktie. In de tweede
plaats hoopt men door de democratisering het werkklimaat
zo te verbeteren, dat het aantrekken van nieuw personeel
gemakkelijker zal worden, terwijl men daarnaast verwacht,
dat het verloop aanzienlijk minder zal worden.
Bij Tornado werken veel ongeschoolde werknemers, zij het
dan dat de betiteling „ongeschoolde" beter vervangen kan
worden door „geoefende". De directie van Tornado is er zich
van bewust, dat het een onhaalbare kaart is deze mensen
verantwoordelijk te stellen voor de produktie, zonder dat zij
een inzicht hebben in die produktie. Daarom zal in eerste
instantie voor deze groep een algemeen vortnende opleiding
een jaar.'Het is geen vakopleiding, maar een opleiding die
de man inzicht verschaft in organisatie, produktie, kwaliteit
en machinebediening en die de man daarnaast een flink brok
algemene ontwikkeling bijbrengt.
De opleiding is niet bedrijfsgebonden. Tornado mikt bij deze
opleiding vooral op de jonge ongeschoolden, de definitieve
opzet van de opleiding is nog niet rond. Tornado zou hiervoor
een aparte afdeling willen stichten. Deze afdeling zou zich
dan ook bezig moeten gaan houden met de verdere vorming
van de geschoolde werknemers in het bedrijf. De huidige
bedrijfsopleidingen leveren namelijk wel uitstekende vak
mensen op, maar doen te weinig aan algemene vorming.
De democratisering, die de directie voorstaat, werkt als volgt:
in iedere produktiegroep worden de problemen besproken
en opgelost doof een chef en een aantal afgevaardigden uit
de groep. Het besprokene moet uitgedragen worden over de
gehele groep. De bedoeling is, dat er iedere vier weken ver
gaderd wordt Tijdens de vergaderingen worden de produk-
tieresultaten van de afgelopen werkperiode van vier weken
besproken en aan de hand daafvan wordt de planning voor
de volgende werkperiode doorgenomen. De afdelingschef
geeft wel leiding, maar doet dat alleen in overleg met de
groep. Beslissingen moet hij motiveren. Hij is zowel naar
boven als naar beneden verantwoording verschuldigd, wat
overigens zijn taak er niet gemakkelijker op zal maken.
Naast de produktiegroepen bestaat er nog een centrale over
leggroep, waarin vertegenwoordigers uit alle produktie
groepen zitten. Deze groep treedt, coördinerend op en signa
leert gezamenlijke problemen. Volgens de directie is het zo,
dat pis de produktiegroepen goed functioneren, de centrale
overleggroep slechts af en toe bij elkaar hoeft te komen.
Tornado zal, als het experiment slaagt, het huidige tarieven
stelsel loslaten. Voor de beide produktiegroepen, die respec
tievelijk in Zwijndrecht en Etten-Leur werken, is dat al
gebeurd. De directie acht ieder tariefstelsel uit de tijd. Dit
systeem is er zwart op wit gesteld op gebaseerd, dat de uit
voerende man geen verantwoordelijkheid draagt, geen ini
tiatief neemt en alleen doet wat hem bevolen wordt. Doet
hij dat snel en goed, dan verdient hij meer. Die opvatting
r,eid hard werk voor
2lsel blijkt bovendien
i tot onderlinge strijd
haven van de vrede tussen de opge
zweepte protestanten en de emotionele
katholieke minderheid werd overgelaten
politiemachten die niemand nog
ooit als een onpartijdig overheidsappa
raat kan zien. Een deel van de Noord-
Ierse politiekorpsen is gewoon een ge
wapende afdeling van het extreme pro
testantisme.
Toegegeven
De Britse bladen, die minister-presi
dent Jack Lynch zo fel veroordeelden,
PRAAG (AFP) In Tsjecho-Slowa
kije zullen leger- en arbeidersmilitie de
kom?nde dagen de politie helpen met
het handhaven van de openbare orde,
rust en veiligheid. Dit hebben de fede
rale, Tsjechische en Slowaakse regerin
gen na een bijeenkomst in Praag be
kendgemaakt.
Met name in de grote steden zijn bij
de nadering van de eerste verjaardag
van de Warschaupactinvasie veiligheids
maatregelen getroffen. De drip rege
ringen hebben de justitiële autoriteiten
die de wet overtreedt en de rust en
veiligheid van het land in gevaar brengt.
Voorts wijzen zi.i alle functionarissen en
leiders uit het bedrijfsleven op hun per
soonlijke verantwoordelijkheid in de toe
passing van maatregelen die verstoring
van produktie, vervoer en bevoorrading
onmogelijk moeten maken.
De toestand is ernstig, zo verklaren
de drie regeringen. Sedert enige tijd voe
ren anti-socialistische en ant-Russische
krachten hun activiteit op. Er worden
pamfletten en oproepen verspreid die ge
richt zijn op uitlokking van onwettige
acties. Met ongefundeerde en gefanta
seerde berichten probeert men paniek te
zaaien en de normale loop van produk
tie en bevoorrading te remmen. Deze
acties zijn duidelijk gecoördineerd met
uitzendingen van sommige Westerse ra
diostations, die zich voordoen als vrien
den van het Tsjeahoelowaaksa volk maar
in werkelijkheid tot socialistisch bewind
in Tsjecho-Slcnvakije willen ondergraveni
„Anti-socialistische brachten roepen de
bevolking op tot demonstraties, rellen en
verzocht, streng op
te treden tegen ieder sabotage", aldus het oommumquA
De Nederlandse bloembollenindustrie
beeft haar bijdrage voor het bloembol
lenonderzoek dat aan de universiteit var
Michigan wordt verricht, voor drie jaar
verlengd, en voor die periode 160.000
dollar ter beschikking gesteld. Het pro
gram van de universiteit is zijn vijfde
jaar ingegaan met een oorspronkelijke
bijdrage van 200.000 dollar van Neder
land.
Prinses 'Arme vtm Engeland, da enige 'dodster van het Britse koninklijk* paat
te vandaag rtegenti-en jaar geworden. Een recente foto van prinses Arm*,
vervaardigd door Lord Snauidon, edhbgeiwot van prinses Margaret,
De tuinbouwkundige dr. August de Her-
togh heeft de leiding van het onderzoek,
dat er op is gericht na te gaan hoe de
Nederlandse bollen reageren op de om
standigheden in Noord-Amerika en d<
bloemenhandelaren voor te lichten ovei
de behandeling van de bollen.
De Hertogh merkte op: „De Neder
landse bollen ondergaan een soort per
soonsverandering tussen het ogenblik dat
ze Nederland verlaten en aankomen in
de bloemenwinkels van de Verenigde
Staten en Canada. Bollen zijn een soort
kleine biologische computers. Zij slapen
niet, zoals vele mensen denken, maar
passen zioh voortdurend aan aan hun
milieu. Voor het planten in de tuin zijn
de veranderingen niet ernstig. De ama
teurtuinier kan er zeker van zijn dat
de bollen als het voorjaar wordt bloe
men brengen. Maar voor de bloemkwe
kers is het nodig te weten, hoe zij de
bollen moeten behandelen, zodat ze op
een bepaalde datum bloeien en tot een
bepaalde hoogte groeien. Als een kweker
bijvoorbeeld hyacinten nodig heeft voor
Kerstmis, rnoet hij precies weten wan
neer de bollen geplant en hoe ze behan
deld moeten worden om voor de verkoop
in de feestdagen in bloei te zijn. Een
vergissing van een dag kan rampzalige
verliezen veroorzaken".
De laatste vier jaar is de belangstel
ling voor bolbloemen enorm toegeno
men, niet alleen door het onderzoekings
werk, maar ook door de grote inspan
ning van de Nederlandse bollenindustrie
om de belangstelling van gebruikers en
handelaren te stimuleren. D® verkoop
resultaten hebben de industrie ertoe ge
bracht de financiële bijdrage aan het uni-
verriteitsonderzoek te verlengen. Gedu
rende 1868 is de verkoop van tulpenbol
len met 20,5 procent gestegen, dia van
hyaointanbol 1 en met 27,5 procent
geven deze feiten grif toe. De Sun ver
klaarde in een hoofdartikel onder ande-
„Het was dwaasheid de protes
tantse demonstratie in Londonderry niet
te verbieden. Waarom faalde de rege
ring van Ulster op dit punt? Omdat zij
was onenigheid te krijgen met de
oranjehorde waartoe de meeste politici
de regerende unionistische partij
behoren. Daarom gokte men roekeloos.
Resultaat is een zodanige storm van
bitterheid en fanatisme, dat het nu meer
dan ooit twijfelachtig is of Ulster kan
voortbestaan in handen van de huidige
machthebbers".
De Times zei het niet minder duide-
jk: „Met het verbod op alle openbare
manifestaties wachtte de regering van
Noord-Ierland totdat de protestanten hun
feest hadden gehad 'n Londonderry.
Daarmee heeft die regering zich, in de
ogen van de minderheid, schuldig ver
klaard aan partijdigheid. De gevolgen
m deze tactische fout zijn ernstig".
En de Guardian: „Het besluit om al
le optochten te verbieden kwam te laat.
En de reden is niet nieuw. De unionis
tische regering van Ulster loopt over
van de mooie woorden, totdat men wordt
geconfronteerd met de eigen extremis-
Kan iemand betwijfelen, dat de re
gering van majoor James Chichester
Clark, verstoken van alle morele geloof
waardigheid, geen feitelijk gezag meer
heeft? Mag men de katholieke minder
heid verwijten, dat ze zich in die om
standigheden bedreigd voelt? Kan men
ontkennen, dat Dublin in de gegeven
situatie iets moest doen om een geweld
dadige emotionele uitbarsting
tuurlijk; de interventie van minister
president Jack Lynch kon alleen maar
lieuwe spanningen en complicaties
leiden, maar zijn woorden bezwoeren
het gevaar van het bizarre doch bloedi
ge worsteling op veel grotere scbaal.
Bernadete Devlin, het katholieke
Britse parlementslid van Noord-
Ierland is een van de leidsters op
de barricaden. Ze heeft tranen in
haar ogen. Niet van verdriet, maar
pathie in Ierland te voorkomen? Na- door het traangas.
LAUILA (AP-Reuter) Een Ita
liaans politieonderzoek in de zaak van de
hulpbisschop van München, Matthias
Defregger die betrokken was bij de exe
cutie van 17 Italianen uit bet dorp Fi-
lctto gaat voort, niettegenstaande dat 'n
officier van justitie in Duitsland ver
klaard heeft, dat de zaak afgedaan is,
aldns wordt van goed ingelichte zijde
meegedeeld.
Hst hoofdbureau ven politie te Lauiie
zal over enkele dagen het eerste rap
port over de zaak aan de plaatselijke
aanklager, Armando Trolse, aanbieden.
De politie heeft overlevenden van de exe
cutie ondervraagd. Troise, die zijn onder
zoek afgelopen maand begon als reactie
op eisen van communistische parlements
leden, heeft meegedeeld, dat hij zal ver
zoeken om uitwijzing van Defregger als
het onderzoek uitwijst, dat de prelaat op
enigerlei wijze verantwoordelijk was
voor de executies. Als Troise het politie
rapport in zijn bezit heeft, kan hij of de
Duitse autoriteiten om toestemming ver
zoeken verklaringen af te nemen van ge
tuigen in Duitsland of de Duitse officier
van justitie, Dietrich Rahn verzoeken zijn
documenten voor bestudering aan de
Italiaanse autoriteiten over te dragen.
In München is bekendgemaakt dat er
een gemeenschappelijke Duits-Italiaanse
filmdocumentaire zal worden gemaakt
over de zaak-Defregger, die „De kapi
tein van Filetto" zal heten.
