BEVOLKING VAN NIEUWKOOP
IN VIJFTIEN JAAR VERDUBBELD
Voor de toekomst
problemen in overvloed
Geplaatsten kwamen met
veel zweet ronde verder
Muziek is een intellectuele,
sociale en spirituele kracht"
NOG LAND
GENOEG
IN POLDER
Veel nieuwelingen
in stoet met 47
versierde wagens
Moshe Sephula: Muzikaal zendeling in Europa
PAGINA 4
DE LEIDSE COURANT
DONDERDAG 7 AUGUSTUS I960
WMBMÊUk
Gezicht op de Kennedylaan In de richting van de Provincialeweg. Recht»
enige blokken Euro-woningen met drie woonlagen aan de achterzijde
gezien. Van dit type zijn er in plan West II 98 gebouwd. In plan Oost 24.
De zusters van het Bejaardenhui» hebben dezer dagen een tweetal van
dezelfde woningen in de Gabriëlstraat betrok lien (foto links).
Vanuit de tuin van het Bejaardentehuis ziet men links in de polder de in
aanbouw zynde premie(verhuur)woningen in plan West III, die reeds in
de steigers staan. Geheel rechts het houten noodgebouw van de huishoud
school (rechts). (Foto's Wim Dijkman)
(van onze correspondent)
NIEUWKOOP Tot na de tweede
wereldoorlog was Nieuwkoop een
vrij onbeduidende en ook weinig
welvarende gemeente, ingedom
meld als het scheen langs zijn toen
nog ongerepte plassengebied en
naar buiten voornamelijk slechts
bekend bij schilders, natuurmin
naars en vissers.
In de acht eeuwen van zijn bestaan
was tot 15 jaar geleden de bevol
king moeizaam tot 4000 inwoners
gestegen. In 1970 zal dit aantal on
getwijfeld verdubbeld zijn. We kun
nen gerust spreken van een storm
achtige ontwikkeling en alles wijst
er op, dat het einde hiervan nog
lang niet in zicht is.
Het is allemaal begonnen in de vijftiger
jaren onder het burgemeesterschap van
M. P. van der Weyden, onder wiens
bewind de bevolking in 10 jaar tyds met trui^ gepland,
2000 zielen toenam.
Het gaat nog sneller tijdens het huidige
gemeentebestuur onder leiding van
burgemeester A. H. van Montfoort. In
nog geen vyf jaar tyds zal de bevolking
dan gestegen zyn van 6000 tot 8000
inwoners.
HET ENE PLAN
NA HET ANDERE
een begin gemaakt met plan West I, aan de waterkant willen wonen. Fraj
oostelijk van de huidige Kennedylaan. landhuizen en bungalows kwamen
Zonder pauze werd overgestapt naar de plaats van oude vervallen huisjes,
het aangrenzende plan West n en reedsEen tweetel bungalow-parken en e
staan de eerste premiewoningen in j groot gemeentelijk kampeerterrein wi
West in, zuidelijk van de Achterweg den aan de plaszijde aangelegd,
in de steigers, waarvan tot in details
de bestemming reeds is vastgelegd.
Voor verdere plannen die
zijn, is momenteel geen bomrlemin TATTATTrTpjc'
voorhanden, maar het gemeentebestuur 1IN IJU jlXvJLL
lonkt reeds ongeduldig verder west
waarts. Er is nog lang genoeg in de
Nieuwkoopse polder
"..te „RECREATIE-
In de Maagdelijke polder kwam het
ene uitbreidingsplan na het ander. Vóór
1960 was het plan centrum achter de
Meeuwenlaan, zij het overigens wat
benauwd, in enkele jaren volgebouwd
en was reeds de eerste paal geslagen
in het tweede plan Oost, waar ook het
Industriepark werd gesticht.
Dér plan Oost was volgebouwd, was al
Naast een verheugend aantal woning
wetwoningen, vooral ten behoeven van
de eigen bevolking, ook te Noorden aan
de Prolkade, en van toenemende kwali
teit en gerief, werden in de uitbreidings
plannen vooral huizen voor de verkoop
gebouwd.
„Vrije vestiging te Nieuwkoop aan de
plassen, in het centrum van het land"
is de toverformule, die het vele honder
den in den lande aantrekkelijk moest
maken, hier him woonplaats te kiezen.
Het zijn meest forensen voor wie door
de auto de afstand tot hun werkkring
in de stad, geen beletsel meer is.
In deze „nieuwbouw" werden nieuwe
lagere- en kleuterscholen gebouwd, die
lokalen moeten behelpen, de Dr. Ariëns
allen te klein worden en zich-met nood-
Mavo, hek bejaardentehuis Aaren Am-
stel, een winkelcentrum en tennisbanen
aangelegd. Hier is nóg een winkelcen-
ien nieuw gemeentehuis
en een nieuwe huishoudschool.
Was het eerste uitbreidingsplan, zowel
wat woningbouw als stratenaanleg be
treft in het algemeen nog al bekrompen
van opzet, nieuwe plannen werden
worden yeel royaler en aantrekkelijker
aangepakt. Betere huizen met mee
voorzieningen, bredere straten, parkeer
havens, garages, groenvoorziening e.d
maken het wonen er plezierig.
Naast de vanouds bestaande ijzerindu
strie in het Zuideinde ontstond een
nieuwe „recreatie-industrie" op parti
culiere terreinen met zomerhuisjes, ca
ravans en tenten in schreeuwende kleu
ren, die zich op soms ontstellende wijze
gaat ontwikkelen ten koste van de oude
intieme rust en van de schone natuur.
Waar moet dit alles heen? Het is een
vraag, die paak gesteld wordt. Plano
logen en andere deskundigen zullen on
getwijfeld trachten hier een antwoord
plan, dat binnenkort verwacht wordt,
op te gepen in het Recreatie-structuur-
Van het gemeentebestuur zal worden
verwacht, dat ret met wijs beleid het
ene tegen het andere zal afwegen.
Neringdoenden en allen die op een of
andere wyze in de recreatieve sector zjjn
geïnteresseerd, juichen het perbluffende
tempo van de uitbreiding van het dorp
van harte toe. Zij zeggen, er is nog land
genoeg in de groge polder tussen Hoge
Dijk en Provinciale weg om te bouwen.
Er zijn langs de Natte polder nog kamp
jes genoeg voor zomerhuisjes en cara
vans en anders maken we ze. Er is nog
water in overvloed voor nog veel 1
woonboten, dan er nu al zijn.
Anderen, die meer van rust en natuur
houden, slaan deze ontwikkeling met
bezorgdheid gade. Zij willen de onge
breidelde in bezitneming van het plas
sengebied en zijn oevers door recrean
ten een halt toeroepen. Zij vinden, dat
Nieuwkoop aan zijn taak woonruimte
te bieden aan honderden uit de steden
ruimschoots voldaan heeft en dat het
oude dorp een kind met een waterhoofd
dreigt te worden.
Hoe dit alles zich ontplooien gaat,
wachten we met grote belangstel
ling af. In ieder geval zijn er voor
Nieuwkoop op een keerpunt in z'n
historie interessante problemen.
Het is te wensen, dat het voortva
rende gemeentebestuur en 't meer
houdensgezinde kunstgenootschap
elkaar mogen vinden en in harmo
nische samenwerking de toekomst
van de gemeente in de juiste banen
leiden.
Hazerswoudse
drieling in
Acad. Ziekenhuis
HAZERSWOUDE Mevrouw M.
van Ofwegen-Heineman (19) uit de
Hazerswoudse Hobbemastraat 44
heeft in het Leidse Academisch
Ziekenhuis het leven geschonken
aan een drieling: twee jongens en
één meisje. De drieling woog bij
de geboorte in totaal 4200 gram.
De 30-jarige vader heeft zich inmiddels
al vervoegd bij de ambtenaar der bur
gerlijke stand van de gemeente Leideai
de geboorte van zijn drie spruiten
te geven. De namen van de drie
kinderen luiden: Robert-Harold, Leo-
nard-Bernhard en Desirée-Antonette.
Zij wogen bij de geboorte resp. 1050,
1650 en 1500 gram. De geboorte van de
Leids-Hazerswoudse drieling nam in
totaal 16 mjnuten in beslag.
Het oude dorp met Zuideinde eo Noor-
denseweg, planloos en grillig gegroeid
al naar behoefte in de loop van vete
jaren, ofschoon nog grotendeels intact,
begint toch van lieverlede zyn oor- j Het kunstgenootschap bepaalde z'n
spronkeiyk karakter meer en meer te j standpunt reeds in een brochure
verliezen. De oude huisjes en lage kamp- r
ie. .en de plagde hijken g.oa waart°verhet Passengebied en zal zyn
te zyn, nu Nieuwkoop door rijke stede- ideeën over het dorp t.z.t. in een
lingen in ontdekt, die kost wat kostandere brochure
Opeii Leidse Tenniskampioenschappen
LEIDEN. Geheel in tegenstelling met
de voorafgaande dagen verliep de rijfde
dag van het Roomburgtoernool zonder
opzienbarende verrassingen.
AUe geplaatsten, die nog in de stryd wa
ren, kwamen een ronde verder, zij het
dat door menige speler heel wat zweet
druppels moesten worden vergoten
dit te bereiken.
De eerste halve finalist is bekend in de
vorm van Rob Koggink, die Ronald
Blommendaal te slim af was. Blommen-
F. Luyk-C. Klotz
P. Boelens-F. Teyvelein
F. Schmitz-A. Bobbers
Munck-v. Maurik
L. Sanders-W. van As
J. Martens-J. Mulder
F. Hemmes-J. W. Bruin
W. PulkUB-A. Constandse
P. Vaartus-J. Korteweg
N. Welschen-N. Sie
Gelder-G. Pasma
Katwijks vijftiende
corso groter dan ooit
KATWIJK Voor de 15de keer
zal het jaarlijkse bloemencorso
„Flora's kleurenpracht aan zee",
door de Katwijkse straten en over
de boulevard trekken. Men zal het
's middags en - glorierijk verlicht -
's avonds kunnen bewonderen. Dit
werkwoord „bewonderen" is géén
overdrijving. Want het corso 1969
zal werkelijk grootser zijn dan ooit
tevoren.
Vroeger bleef nameiyk de mededinging
vrijwel tot Katwijk beperkt. Maar de ge
weldige toeloop van nieuwe gegadigden,
ook van buiten de gemeente, heeft het
organiserende VVV (lees hier maar: de
onvermoeibare, initiatieven-rijke direc
teur Chr. Verplancke) doen besluiten, al
lerlei toeristische attrakties uit de rand
stad Holland: Linnaenshof, Avifauna,
nog vele anderen, erbij
Madurodam
te betrekken.
De loco-burgemeester van de Haagse
miniatuurstad rijdt zelf mee. Verder
doen o.a. mee het Automobielmuseum te
Leidschendam, het Zandvoortse Dolfina
rium, het Katwijkse Sportfondsenbad.
Verschillende dealers van de allernieuw
ste, d.w.z. pas uitgekomen auto's zien.
Voor het eerat neemt de Rijnsburgse
bloemenveiling Flora deel met een gra
tis aangeboden, prachtige praalwagen.
Tussen de namen van oude bekenden
lees ik nog meer nieuwelingen: de
Noor dwy kers Duna Deli en Casino en zo
waar de Amsterdamse diamantslijperij.
Enfin, het wordt een ongekend lange
stoet van 47 praal- en particuliere wa
gens. Ze zyn rijk met bloemen opgesierd
enkelen dragen een kleurjge last van
duizenden guldens.
Niemand hoeft overigens in het onzeke
re te verkeren, want voor de stoet uit
worden de deelnemerslijsten langs de
route verspreid.
Dat deze keer zoveel vreemden meedoen
houdt ook verband met de veranderende
gewoonten der vakantiegangers. De men
sen hebben tegenwoordig niet zoveel ge
duld en rust meer als een vorige gene
ratie. Ze kunnen zich niet wekenlang
aan en bij 't strand ophouden, willen wat
anders zien. Hierop haken allerlei at
tractie-bieders uit de naaste en wijdere
omgeving in, tot Alphen en Amsterdam
toe. Katwijk wordt ook steeds meer
een trekpleister. Men gaat er graag heen.
Het is te begrijpen, dat zo'n enorme
stoet niet door drie of vier muziekkorp
sen en drumbands kan worden begeleid.
Zeker zeven of acht gezelschappen mar
cheren mee. Op dit ogenblik zijn be
kend: Muziekgezelschap Wilhelmus (uit
Sliedrecht), tamboer- en trompetkorps
DVS (Katwijk), Muziekgezelschap UNI
(Katwijk), drumband DWS (Rijnsburg),
Muziekgezelschap Den Burcht (Leiden),
drumband De Wilbert (Leiden). Onder
handeld wordt nog met twee andere en
sembles, o.a. uit Rotterdam.
De middagomgang begint om 14.10
uur aan de Sandtlaan, die van 's avonds
om 20.15 uur aan de Parklaan.
Het grandioze vuurwerk wordt om 22.15
uur afgestoken, zodat de corsodeelne
mers het ook kunnen zien.
Tenslotte de routes: middag: Sandtlaan,
Rijnstraat, Van Egmondstraat, Kerkstr.,
Zeeweg, Kon. Julianalaan, Boslaan,
Meeuwenlaan (rust), Zeeweg, Voorstr.,
Ennnaplein, E. A. Borgerstraat (rust).
Rijnmond, Boulevard, Vuurbaakplein,
Driepiassen weg, Parklaan, Ouwehand-
straat, Varkerisserstraat. Avond: Park
laan, Annastraat, Zeeweg, Voorstraat,
Emmaplein, Kon. Wilhelminastraat,
Sioisweg, Te Brittenstraat (rust), E. A.
Borgerstraat, Rijnmond, Bqulevard,,
Vuurbaakplein, Drieplassenweg.
LEIDEN „Ontspan je, reageer je emoties af. Wees emotioneel gezond.
Leef niet volgens principes, maar volgens de natuur. Mijn volk staat
dichter bij de natuur dan de blanken." De boodschap die de 38-jarige
Moshe Sephula uit Zuid-Afrika heeft te brengen, is een Christelijke,
maar een boodschap, waarin de Zuid-Afrikaanse negercultuur door
klinkt.
Moshe Sephula is predikant van de Zuid-Afrikaanse tak van de African
Methodist Episcopal Church - en waar religie en muziek zulke nauwe
banden hébben als in Afrika, betekent dat tevens muzikaal leider.
Hij heeft dan ook een religieuze en een muzikale opleiding, verzamelt
de liederen van zijn volk en zingt een uitgebreid repertoire, vaak ver
taald in moderne Europese talen. Het liefst spreekt hij over zijn op
vattingen vanuit die muziek.
Leemte
„Muziek", zegt hg in zijn Engels, dat in
Afrikaans overgaat, wanneer hy geëmo
tioneerd raakt, „muziek is een taal, een
sociale kracht, een spirituele kracht en
een intellectuele kracht. Muziek kan 'n
brug vormen tussen verschillende naties,
het is een communicatiemiddel. Daar
om is het zo jammer, dat er zo weinig
Zuid-Afrikaans materiaal bestaat; de
antropologen zagen er de importantie
niet van in". Zelf wil hij nu in deze
leemte voorzien door in ons land een
songboek met in het Engels vertaalde
teksten uit te geven, niet-religieuze, al
ledaagse Afrikaanse muziek
exotisch ritmee dat door 'n klein bandjereligie veranderd en verbak
Zevenhoven 6-3 6-1 verzorgd wordt. j heb recht op mijn eigen individualiteit".
6-3 6-1
2-6 3-6
6-0 6-3
0-6 6-4 6-4
6-2 6-3
6-3 6-3
Engelse hoofdstad, om er te studeren en
om er te werken. „Ze zijn tevreden, maar
ze missen er hun gewone omgeving, hun
kerk, waarin gezongen wordt. Dat
brengt tal van sociale problemen met
zich mee, ook politieke", aldus de neger
predikant, die ontkent een politiek doel
voor ogen te hebben met zijn werk.
„Ik predik voor de gehele congregatie,
Maar dat onze kerk een negerkerk is,
wil zeggen, dat de negermuziek er in
ere wordt gehouden, dat er fel religieus
wordt meebeleefd'. Dan komt een
klacht aan het adres van de Europese
muziek: „Die deed grote schade i
Afrika, meer schade dan enig ander
stituut. Onze cultuur werd er voor
aanzienlijk deel door vernietigd, o
zamerhand dichtbij de top te geraken
i met twee keer 6-1 gaf hij Wout van
As geen enkele kans.
By de dames keerde mevrouw Kieboom
i goede prestatie door scherp spelend
Els Veentjer de eerste set a fte snoepen
in de tweede zelfs nog een 5-4 voor-,
sprong te bewerkstelligen. Daarna was
het echter met haar gebeurd en fel
geconcentreerd spelend won Els Veen
tjer de partij (9-7, 6-3). Nellemieke
Brouwer toonde weer eens aan over nietj DEA - ie ronde:
daal pikte nog wel de eerste set met geringe talenten te beschikken. Met 6-3, mej. Groen-mej. Wagenvoord
schitterende backliandpassings en wist 6-1 versloeg zij mevr. Zevenhoven. In de N. Brouwer-mevr. Zevenhovei
Koggink tot 5-5 in de gaten te houden, volgende ronde moest zij echter haar E. Veentjer-mevr. Kieboom 5-7 9-7 6-3
Op onverklaarbare wyze was Jan Blom- meerdere erkennen in de geplaatste Tinei 2e ronde:
mendaal echter niet in staat de overige Zwaan, al dient hierbij vermeld te wor- T. Zwaan-N. Brouwers 6-4 7-5
twee games te vergaren en met 7-5, den, dat Nellemieke met het geluk iets, DDAMaar het zingen is ook zonder dat ge- bewecin£. dan in Amerika niet
6-1 moest hg het onderspit delven voor meer op haar hand zeker setwinst ge-'.T. Groen-A. Rauws—J. Overdijkink-me- nezend voor een volk, volgens de 38-ja- Black Power of achter de
de betere conditie van Koggink, die uit- proefd zou hebben (6-4. 7-5). vrouw Kook 6-4 2-6 6-3 rige donkerbruine neger. Men kan er richtin_King. in EUr0Da niet achter
elndelyk van doorsdaggevende betekenis in de B-afdeling speelde Eddy de Vries HDA: zijn emoties in uitdrukken, ook zonder) (l> o)a )n
bleek. een goede partij tegen Gerard Pesna env. Gelder-W. SieKorteweg-D. Haks bijpassende tekst, zonder boodschap. Het
goed gebruik makend van zijn dubbele 6-1 6-3 bindt de mensen samen; „je kan geen
In de A-afdeling werd de eerste ronde forehand wist hij deze ondanks verlies Robbers-Temminck Kasten-Rutgers isolationist zyn bij het muziek maken'-,
volledig afgewerkt, waardoor de wed- in de koude reeks met 6-1 in de derde
■trQdleiding geltjk ligt met haar schema, te kloppen
Binding
De Afrikaanse Methodistische Episco
pale Kerk wil dezelfde rechten als andere
kerken krijgt die trouwens ook wel
stelt zich niet achter welke politieke
welk streven dan ook, evenmin als in
Afrika. Wel zal de Kerk een gemengd
gehoor verbieden.
Negerkerk
6-4 8-6
teksten
verstaan vai
9-7 6-3 meebrengen.
4-6 6-3 6-4
Ron van Gelder maakte zyn plaatsing als Ook Costandse bereikte hier de volgende
no. twee waar door de Noordwijker Ge-i ronde door Harry Mulder te eilminneren DEB:
rard Pasma met bekeken balletjes geen; (6-3, 6-3). J- Onnes-mej. Bos
enkele illusie te laten. Meer moeite had Bij de dames bevestigde Annie Meijer A. Meyer-A. Blaas
Piet Vantjen met Peter Burki. In de haar vorm van de laatste weken Agnes HEB:
eerste reeks leek er voor Veentjer geen Blaas kon nog wel de eerste set pakken Koggink-Blommendaal
vuiltje aan de lucht en wel diepe drives maar moest in de volgende twee sets A. Constandse-A. Mulder
en flitsende passing wist hij deze voor j wijken voor de scherp geslagen forehand E. de Vries-C. Pasma
zich te winnen (6-2). In de tweede jen diepe backhands van Annie Meijer. HDB:
reeks kwam Burki er echter steeds be- In de laagste afdeling, de C-afdeling, Pasma-Blommendaal—Cernik-de WegerQp de kerk van de blanke in Europa,
ter in 'n schitterend spelend dwong hij kostte het Anita Steenhouwer veel moei- c,ie vee' minder een uitlaatklep vormt
3-6 7-5 6-1
6-3 6-3
6-0 2-6 6-4
verschillende talen en het
de muziek zelt met zich Alncn Methodist Epiecupal Church
werd in 1787 opgericht als een van de
Amerikaanse slavenkerken en is inmid
dels uitgegroeid tot de grootste der ne-
gerkerken. In Zuid-Afrika is de AMEC
de voortzetting van de Ethiopian Church
Ethioopië is in Zuid-Afrika voor
Uitlaatklep
Muziek speelt een belangrijke rol in de
kerk van Moshe Sephula. „Wat is religie
zonder muziek", zegt hij zelf. En hy wyst
Veentjer de tweede set af (6-4). In de
bealiasende reeks zakte Burki echter
weer snel af en met 6-0 liet Veentjer
zien wie er wel de sterkste is. Fred Hem
mes had in de eerste reeks nogal wat
moeite met Jan Willem Bruin door de
geringe controle over zyn slagen (7-5),
maar in de koude reeks was het snel
bekeken (6-3). John Martens vond tegen
Jan Mulder eindeiyk zijn touch terug en
met 6-2, 8-6 zegevierde hij; Loek San
ders toonde weer eens aan, zo lang-
mevrouw Giberius te verslaan,
de sterke lobs en goede drophots
van Anita gaven uiteindelijk de door
slag (6-2, 5-7, 6-4).
Bij de heren bereikte Peter de Koning
de volgende ronde door Schreiner uit te
schakelen en aldus de grootste kansheb
ber voor de titel te biyven.
De voornaamste uitslagen zijn:
HEA - le ronde:
P. Veentjer-P. Burki 6-2 4-6 6-0
P. Blaas-N. Kuypers 6-2 6-2
Temminck-BonteKook-Ha rteloh
emotioneel-religieus beleven. „In
Haarlem zag ik Surinamers op het
marktplein naast de kerk een eigen
dienst houden: In de kerk kunnen deze
niet zingen, want het ia de kerk
I van de blanken".
6-3 6-1
DEC:
.1. Teeuw-H. v. d. Velde 6-4 7-5
K. van Leeuwen-E. Mulder 6-0 4-6 6-1
A. Steenhouwer-mevr. Giberius
6-2 5-7 6-4
HEC: I
Alting Sieberg-Haazebroek 6-4 7-5 Met hetzelfde probleem ziet Moshe zich
W. Brener-J. C. Mulder 7-5 9-7 6-11 ln Londen geconfronteerd. Uit de voor-
J. Drok-B. Goedhart 6-2 6-3malige kolonleën van het Britse ryk zyn
R. de Koning-R. Schreiner 6-3 fl-4tal van mensen overgekomen naar de
stamland
de Bantu-n
gers. De Ethiopische kerk werd gesticht bij zijn bezoek aan ons land (wegens de
door Nangena M. Mokone. aanvankelijk) uitgave van zijn songboek) treft hij hier
lid van de Methodistische kerk. Het I dezelfde situatie,
doel, dat deze kerken van het begin af
nastreefden was de negerbevolking van Ware Zendeling
Een vast inkomen kan er voor hem nog
de Verenigde Staten en Zuid-Afrika een
eigen Methodistische kerk te geven, af
gestemd op de eigen culturele en reli
gieuze behoeften. In de kerk van de
bfanke voelde men zich niet thuis zo
men daar al werd toegelaten. En Moshe
duideiyk in Europa. Om praktische re-
duidlfk In Europa. Om praktische re
denen beperkt hy zich tot Londen, maar
niet af. Als ware zendeling leeft hy
giften en vermoedeiyk van zijn idealis
me. Hy is er niet minder optimistisch op
en verdraagt biymoedig, dat hy nu al S
jaar uit zyn vaderland weg ls, waar hij
wel nog eens hoopt terug te keren: Hij
heeft in Zuid-Afrika natuuriyk zyn ver
wanten wonen en kreeg er zijn oplei
ding tot predikant en tot sociaal werker.
De onlangs vermoorde guerillastryder
in Mozambique Eduardo Mondlane was
een klasgenoot van hem op de Jan Hof-
meijerschool of social work. Moshe Se
phula deed o.a. missionair werk in Zuid
West Afrika en was later „Radio-, au
dio-, visual- en mass-communication or
ganizer" bij de Wereldraad van Kerken
in Zuid-Afrika, waar bij de introductie
van moderne technieken in het religieus
onderwys bevorderde.
MENNO WOLTERS