RESULTATEN VAN CHUR
BENEDEN VERWACHTING
MIJNS
INZIENS
Van
open vuur
tot klinisch
koele
keuken
Gebed voor
astronauten
Slecht
nieuws
IULI II rERDAG 12 JULI
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 5
siekenaut n
Schu
ijKgeoou
H. H,
tel. 02
>ruR van vakantie wil ik u de aan-
de hierbij afgedrukte foto
Dch niet onthouden. Daar zitten we
ikzelf onherkenbaar op en
de eerste rijen bij het ochtend-
oncert van de Kurkapel. Vandaag
ehijnl de zon zowaar, en daarom
togen we buiten zitten, met vóór ons
et gezicht op de nijvere strijkers
blazers en opzü het gezicht op het
óaJs we hier zitten zijn we voor
•endeel toch wel wat men
akelig woord „bedaagd"
leegt te noemen. Niet meer zo héél
rg jong dat klinkt beter. Of om
et wijlen de heer Goethe na te zeg-
Unjung und nicht mehr ganz
esund", oni; ig en niet zo erg ge-
'anweg dat laatste zijn we naar dit
iurort gekomen, althans de meesten
ons, want het prospectus en de
Badearzt" hebben het ons beloofd:
jodium- en zwavelhoudende bron,
araan het Kurort zijn faam te dan-
heeft, levert het wrange water,
T"1 "Th at ons van bijna alles af kan hel-
H H en, bij gewrichtsreuma te beginnen
JL_J_L a dan maar zo door, tot aan pijn-
jke knipperogen toe. En dat dit in-
erdaad zo is. verbeelden wij ons
j\If. us maar. en daarom leven wij
^waarschijnlijk toch nog wel een paar
langer dan wij soms dachten.
2, telefo Ochtends, na ons zwaveldrankje
- het Kurbad, mogen we bij de mu-
k van de Kurkapel uitrusten en
3 op ons dieetimaaltje in hotel of
ision voorbereiden. Ook de muziek
evenals dit dieet aangepast, men
/eet hier wat de mensen van het
unjung und nicht mehr ganz ge-
und" toekomt: geen moderne beat-
nuziek of zo, beware néén! Wel
piuziek uit het goed „weleer", toen
oors nog wél jong en nog wél gezond
Uroe varen een „weleer" waarin
5 van de Kurkapel ons te-
ugverplaatsen.
Hooi De vergeelde en beduimelde partitu-
liggen weliswaar ambtshalve op
le lessenaar van Herr Kurdirigent,
zijn strijkers en blazers
lirigeren en spejen het allemaal uit
iet hoofd en wij dromen er aandoen-
ijk op weg: de ouverture „Martha"
v van Flotow. het „Ballet Egyptien"
Luigini, de „Maannacht op
Alster" van Fetras en voor de ge-
nsioneerde krijgers onder ons
Mein Regiment" van ene Blanken-
'uen »Ehr und Wehr" van ene
- je zou er warempel weer
willen méémarcheren!
gaat dat dan elke och-
zolang de Kurbron nog
gravel en jodium spuit,, zolang de
Badeiirzte met hulp en rekeningen
claar staan en zolang om ons heen
ie bergen onaandoenlijk hoog afste
len tegen de blauwe hemel. En zo-
eek: vo ang eri trots alles, toch nog edn tik-
eg 66, eelt je hoop is dat we volgend jaar en
"Weidse het jaar daarna, en zelfs het jaar
daarna, weer terug mogen komen.
a.d. if/j
Ll:'lll|U'
5140; wij
meerstr,
i stil alstjeblieftde Kurkapel
De kranten
Terug van vakantie heb je een hele
dag nodig om de kranten te lezen die
de halve gang versperren, en dan ben
je weer bij. Een moedeloze senator
Boetes heeft het opgegeven, maar
Luns is zo gek niet om het hem na
te doen, een juffrouw van de retirade
heeft een half miljoen gewonnen, de
lonen gaan met een cent per gulden
omhoog, de Nachtwacht werd bezet
en kon blijkbaar, de trommels en pie
ken van het Corporaalschap van
Frans Banning Cock ten spijt, niets
terugdoen, de statistiek heeft bewe
zen, dat meisjes eerder zindelijk zijn
dan jongens, Jos Vrijburg heeft ein
delijk zijn Annewiek gekregen, de
verkeersleiders zijn stipt gaan doen
en bewezen is dat papagaaien zich
uit verveling en niet om andere re
denen de veren uit het lijf trekken.
En dat is dan wat je van drie weken
achterstallige krantenlectuur bijblijft
geen wonder dat er in vreemde
kranten nooit iets over Nederland te
lezen staat!
Hun kijk
En toch heeft de opstandige kijk
waarvan de jeugd zo onverdroten
blijk geeft tot gevolg dat ook ietwat
oudere lieden zoals uw dienaar
allerlei dingen geleidelijk aan een
tikje anders leren bezien, ja bijna zo
als die jeugd ze ziet!
De Duitse t.v. gaf dezer dagen een
grondige uitzending over wat er nu
precies aan de universiteiten en ho
gescholen overal ter wereld gaande
is. De uitzending werd besloten met
plechtige journaalbeelden uit het ge
ijkte universitaire bedrijf: bejaarde
professoren die min of meer wanke
lend een aula kwamen binnenschrij
den, hun slobberige colbertjes schuil
gaand onder toga's met de wonder
lijkste opstiksels en hun kale koppen
getooid met toch eigenlijk zeer zotte
baretjes, en die elkaar daarna met
vertederde gebaren allerlei kettingen
omhingen, waardoor ze prompt en
zichtbaar in eer en aanzien stegen
ineens was het om het luidkeels uit
te proesten!
Nog maar vier, vijf jaar geleden zou
je er alleen maar eerbiedig naar ge
keken hebben, zó eerbiedig dat je er
bijna voor uit je stoel zou zijn opge
staan. En nu bedééd je je alleen
En zo ziet u, het werkt toch door,
die generale ontluistering! die weer
galoze ontdekking, die sprookjesdich
ter Andersen trouwens een eeuw ge
leden ook al gedaan heeft: dat de
keizer die door iedereen om zijn
fraaie kleren benijd werd. toch eigen
lijk geen kleren aan heeft
J. W.
ar Niei
i.eentp
id uw l
kadasl
n bij
no
lof ik
wordt,
:edelp
voorzü
beheli
Zwitserse keukei
Onnodige
spanningen
taboe door
loop-, rijk- en
bukschema s
Een Van de grootvaders uit onze
familie was een zeer vooruit
strevend maar hoogst eigenwijs
man. Wat hij in zijn kop had,
ging door. Als planter op Java
snakte hij naar sommige Wes
terse nieuwtjes en zo kon het
gebeuren dat hij in het jaar 1890
de eerste elektrische keuken van
het hele eiland bezat. (Bovendien
de eerste trek-w.c. maar óók
stamboekkoeien en een dorps
torentje dat hij op zijn Ameri
kaans had laten afbreken, ver
voeren en weer doen opbouw).
Oma die dolveel van koken hield, schik
te zich op de manier waarop vroeger
vrouwen zich schikten. Zij bediende
zeer demonstratief het schakelbord dat
zo groot was als de wand van een mo
derne woonkamer. Maar intussen be
reidde haar kokki de verrukkelijkste
rijsttafel op de hout- en houtskoolvu
ren, zoals dat al honderden jaren tot
ieders tevredenheid was gedaan.
Buikige potten
Onberispelijk maar onpersoonlijk, zo'n kllmitte keuken. Wèl gemakkelijk werken
en n een handomdraai schoon. Mevrouw bedient zich van de
vloer-schrob-wrijver, die schrobt, reinigt, boent en hoogglanst (Philips).
De ontwikkeling van de keuken houdt
verband met de ontwikkeling van het
stoken. Buikige zwarte potten hingen
vroeger boven vlammen van het open
vuur. Of ze stonden op eigen pootjes
terwijl de houtskool eronder lag te
gloeien. Voor bakwerk had de pan een
deksel met opstaande rand zodat ook
gloeiende houtskool daar bovenop gelegd
kon worden. Grilleren op een ijzeren
rooster stamt uit dezelfde tijd en in
deftige keukens vond men in dat ver
leden een draaiend spit. Het werd ge
bruikt, maar was óók een statussym
bool! (Niets nieuws onder de zon: wel
eens van diepvriezer als statussymbool
gehoord?).
Antiek koper
Romantische
sfeer
behoort
definitief
tot
verleden
Spoelbak en ajdruiprek afzonderlijk ingebouwd. Het afdruiprek is gebobbeld
waardoor het vaotwerk niet kan wegglijden en het heeft een eigen waterafvoer
(Therma).
Van de open naar de nog wel gemetsel
de, maar gesloten stookplaats, is de
eerste stap geweest naar het fornuis.
Nu kon de keuken schoner blijven,
want de vuurhaard brandde niet meer
open in de ruimte, maar was op een
schoorsteen aangesloten. Potten en pan
nen konden glanzen op de kookplaat,
alléén hun bodem kwam nog in aanra
king met het vuur. Ons antiek koper
was in die tijd gewoon gebruiksvoor
werp en het fonkelend poetsen was
huisvrouwe-eer.
Kolenfornuis
De volgende faze is die van het
gietijzeren kolenfornuis. In de tijd dat
onze grootmoeder op Java met angst
en beven haar schakelaars omdraai
de en verrukkelijke kip of vis in pisang
blad op houtskool liet grilleren, gebruik
te een andere oma in het moederland
een zwart gietijzeren gevaarte dat al
lerliefst was versierd met engeltjes en
bloemguirlandes. Op boerderijen deden
nog allerlei streekkachels dienst; in een
Brabantse plattebuis kon je letterlijk
alles stoken en nergens was het gezel
liger de benen uit te streken dan onder
dat lange kacheleind.
Menige huisvrouw vond het zonde en
jammer haar nog zo degelijke kolen
fornuis te verruilen voor het kleinere
witgeëmailleerde gasmachien. Onze
eerste grootmoeder die hiertoe overging,
kreeg er een met tien pitten plus oven.
Ik leerde tot elf tellen bij de kraantjes.
Geen schoorsteen meer, geen roet;
groot vuur of klein al naar believen,
op bevel van één lucifer. Het gasfor
nuis doet zijn intreden tegelijk met cen
trale verwarming. Want die enorme ko-
lenkaehel maakte de keuken 's zomers
wel ondraaglijk warm, maar 's winters
verrukkelijk van temperatuur. Wie
nog geen C.V. had schafte een potka
cheltje in de keuken aan. Het gaf
met zijn roodgloeiend buikje iets terug
Elektrisch fornuis
Het gasfornuis met de elf kraantjes
maakte plaats voor een handzamer.
Grootmoeder werd oud en er hoefde
niet zo onnoemelijk veel meer geT
kookt te worden. Maar ook zij was
vooruitstrevend en ofschoon ze die an
dere oma noch de eigenwijze opa nooit
heeft gekend heeft, waardeerde zij de
vooruitstrevendheid eveneens zeer. Zij
schafte het eerste elektrische fornuis
in onze kring aan. Ik kwam graag bij
haar logeren, mocht dan rijden in de
„illikketrische" trem en was diep on
der de indruk op een zomer een illik-
ketrisch fornuis aan te treffen. „Anne-
liesje illikketriesje" werd ik genoemd.
Comfort viert hoogtij
Gelukkige
aanwezigheid
priesters
Van o
verslaggever J. Landman)
'HURHet syposium van de euro
bisschoppen in Chur heeft zeer ve-
zeker in Nederland, teleurgesteld,
de celibaatskwestie is nagenoeg
bereikt. Over het probleem van de
ags) verhoudingen tussen bisschop-
en priesters (een groot probleem
zuidelijke landen) evenmin. Wat
1 de eigenlijke bedoeling van het
osium: hel uitwisselen van gedachten
wederzijdse informatie is ook bij-
niets gerealiseerd, alleen al omdat
bet dagprogramma amper ruimte
rustig met elkaar te praten.
eft i
was juist tijd genoeg voor de bis-
>ppen om te merken dat er zoiets als
bisschoppelijke Europese eenheids-
ichte nog zo ver weg in de toekomst
dat de wording van een politiek
men opa daarbij vergeleken een peuleschil
kart Misschien was het symposium zonder
ij gevo aanwezigheid van priestergroepen in
aevolkit br beter in z'n oorspronkelijke opzet
laag, maar of het er daarmee voor de
rsters, die toch 't onderwerp van be
cking vormen, beter op was geworden
t zeer twijfelachtig. Want na 'n week
ir menen we te kunnen zeggen dat 't
ikkig was dat de priesters er wel
on, en wel om twee redenen: dank-
hun aanwezigheid en die van de we-
l-pers heeft een breed publiek kennis
laakt met de nood en de verlan-
deze priesters en, zij het met
iaties, van zeer verf priesters in alle
Europese landen.De priesters zelf heb
ben hier een nieuwe solidairiteit en ka
meraadschap ontdekt. Vooral voor de
Italiaanse, Franse, Baskische en Belgi
sche Waalse priesters, die in Chur waren,
bleek 't 'n volledig nieuwe ervaring le
zijn; in eigen land vaak geïsoleerd omdat
hun bisschoppen elke dialoog weigeren,
in Chur plotseling solidariteit ondervon
den van de Nederlanders (Septuagint),
de Duitsers, en anderen die in hun nood
thuis veelal beter worden begrepen en
aanvaard.
Die in het Volkshaus levend geworden
solidariteit bleek zo sterk te zijn, dal
woensdagavond, bij 't informele gesprek
met zes bisschoppen, zelfs de baskische
priesters aanwezig waren, die aanvanke
lijk van geen enkel contact met bisschop
pen wilde weten. Die solidariteit is meer
geweest dan een soort gemeenschap
pelijk gevoel van sociale gerechtigheid,
al is dat al zeer veel.In die solidariteit
was veel echt christelijke bewogenheid,
de wil 'n stuk evangelie waar te maken.
De bittere pil die veel priesters die
niet in Chur hadden geproesteerd maar
toch verwachtingen koesterden, nu hebben
moeten slikken, wordt enigszins verguld
door het initiatief van kardinaal Suenens
met steun van met name het Nederlandse
episcopaat. Het is echter nog maar een
voorstel om een studie te gaan maken o-
ver de celibaatskwestie. De vrees is reeël
dat het, ,als het tot zo'n onderzoek komt,
een lang onderzoek wordt, en de weg valt
veel priesters - vooral in Nederland-
nu al zo lang. De bisschoppen en in be
langrijke mate de Nederlandse, wachten
zware taken en zware beslissingen, vrezen
we; ten aanzien van de celibaatskwestie,
waaraan straks eenvoudigweg iets gedaan
moet worden en (nauw daar mee samen
hangend) ;ten aanzien van de brood
nodige grotere beslissingsbevoegheid voor
de nationale bisschoppenconferenties.
Wij hopen op deze zaak naai aanleiding
van Chur in de komende dagen nog nader
terug te komen. Wel vrezen we alvast te
moeten zeggen dat men zijn verwach
tingen voor de synode in Rome (oktober
a.s.) in deze 't best op een zo laag mo
gelijk pitje kan zetten.
BOSTON (AP) Kardinaal Cushing,
de aartsbisschop van Boston, heeft een
speciaal gebed opgedragen voor de be
manning van de Apollo-11. Het is afge
drukt in het blad van het diocees, en
luidt ten dele als volgt:
„Eeuwige God, u hebt besloten dat
de mens de rentmeester is van een on
voltooid heelal. In dat besluit heeft u de
mens opgedragen uw heelal te onderzoe
ken en tot ontwikkeling te brengen. Over
een paar dagen zullen drie vastbesloten
mannen onze planeet verlaten en voor
de eerste maal hun menselijke voetstap
pen drukken op het stoffige oppervlak
van de maan. Wij smeken u deze man
nen te leiden en le beschermen bij hun
poging om een nieuwe dag en een nieuw
tijdperk te onthullen".
Inmiddels hebben de Nawartóen, n«
een laatste medisohe inspectie de drie as
tronauten in goede gezondheid ver
klaard. Het aftellen verloopt volgens
Suikerklontje
met poliovaccin
voor kinderen in
Hoekse Waard
OUD BEI JER LAND (ANP) Eind
deze week en begin volgende week wor
den aan naar schatting 15.000 kinderen
en jeugdigen in de leeftijd van vier
maanden tot en met negentien jaar in
de Hoekschewaard suikerklontjes uitge
reikt met een middel tegen kinderver
lamming. De geneeskundig inspecteur
van de volksgezondheid heeft in overleg
met de gemeentebesturen uit het betrok
ken gebied besloten tot deze maatregel,
nadat het aantal recent geconstateerde
gevallen van kinderverlamming in de
Hoekschewaard zich bad uitgebreid.
Ruim twee weken geleden weiden in
de gemeente Nieuw-Beijerland verlam
mingsverschijnselen bii een driejarig
jongetje geconstateerd. Kort daarna wer
den in dit dorp en 111 de twee na
burige gemeenten. Piershil en Gouds
waard. ruim zevenhonderd kinderen in
geënt of opnieuw ingeënt tegen polio.
Deze week bleek het aantal polio-
gevallen in deze omgeving zich te heb
ben uitgebreid tot drie of vier. Daarna
werd besloten tot de massale verstrek
king van een suikerklontje met een mid
del tegen kinderverlamming aan
kinderen en jongeren vanaf vier m
den tot en met negentien jaar. In de
klontjes wordt een geneesmiddel (Sa-
bin) gedruppeld, dat bij reeds ingeënte
kinderen de werking van de polio
vaccinatie versnelt en versterkt en
bij de niet tegen polio ingeënte jeugd het
verlammingsvirus dat onder hen cii
leert kan bestrijden voordat het 1
schpneeleo tat ga«wl« beefct
De moderne keuken is elektrisch van
A tot Z. In niets herinnert de aanblik
aan de keuken van vroeger. Eigenlijk
creëerd worden. Komfort viert hoogtij:
de knussigheid en geheimzinnigheid
van brouwen en smoren op zichtbaar
vuur, dat typisch karakter van het
eigen huis, zijn verloren. Geraffineerd
kookgerei heeft aan schoonheid van
stijl ingeboet. Fornuis, koelkast, diep
vriezer, stalen aanrecht, boiler, waar
is de romantische sfeer?
Gelukkig gaat thans de bouwtechniek
in de richting van meer werk op de
fabriek en minder op de bouwplaats
zelf te verrichten, waardoor de indus
triële prefabricatie ook de huishoud-
keuken onder zijn hoede neemt. In
Zwitserland worden steeds meer hui
zen te huur aangeboden met compleet
ingerichte keukens. Daarin staat het
land vooraan. Het resultaat is een gro
ter eenheid tussen al die verschil
lende elektrische eenheden. Ze wor
den samengevoegd met bijpassende
kasten en bergruimten, die elk vol ef
ficiënte snufjes zitten. De bewegingen
en loopgangetjes van de huisvrouw
zijn daarbij bestudeerd. Loop-, reik-,
en bukschema's leiden tot het vermij
den van onnodige'inspanning.
Er is een stroming waar te nemen
die zich probeert af te wenden van
de kille hyperfunctionele keukenin
richting. In ,,de" nieuwe Amerikaan
se keuken is veel ongeverfd hout ge
bruikt. we zien profielen in deurtjes
en speelse jaloezielatjes. Er wordt wat
gedecoreerd met kleurige tegeltjes.
Elementenbouw
De allermodernste opvatting is de ele
mentenbouw. Men heeft het geheel
van de keuken verdeeld in elementen
die in series worden vervaardigd,
maar die door ieder naar eigen smaak
en behoefte, in eigen gekozen volgorde
opgesteld kunnen worden. Het zijn de
aanrecht met onderbouw, daarboven
de hangwandkasten. Dan volgt een
reeks artikelen om van te watertan
den: fornuis met of zonder bakoven,
wandbakoven, heetwatertoestel. koel
kast, koeleenheid van verschillende
aard, warmkast, vaatwasmachine,
doekendroogkast, pannenkast, flessen-
kast, bergkast, vuilnisemrr.erkast, la-
denkast, ventilatieëlemenl en elek
trische keukenapparaten met eindelo
ze mogelijkheden.
En toch
En als de familie in de beeldige bun
galow nu in het bezit is gekomen van
een dergelijk volmaakte keuken, dan
houdt mevrouw een hongerdieet en
meneer is dol op barbecueën. Daar
voor heeft hij in de tuin een stook
plaats laten metselen. Hij kan er hout
in stoken voor de open vlammen en
houtskool voor hel grilleren
ZELF
REINIGENDE
OVEN
Zelfs de beste huisvrouw heeft
moeite met het schoonmaken van
de oven. alle ovenreinigers van
het lapje-met-slaolie tot en met
de nieuwe spuitbus vol schuim
ten spijt.
In de loop van dit jaar brengt
echter een Engelse firma uit
Stoke on Trent de Credo Auto
clean aan de Nederlandse markt.
Die oven is een onderdeel van
een elektrisch fornuis. Een spe
ciale constructie binnen de oven
maakt het mogelijk de lege oven
zo hoog te verhitten, dat alle vuil
verpulvert tot as en het inwendi
ge brandschoon weer aan de dag
komt. als de oven weer geopend
wordt. (Braadslede, lekbakken
van onder de branders, kunnen
meegereinigd worden, indiei) men
ze vóór de automatische ver
grendeling in de oven heeft ge
zet om het verbrandingsproces
te ondergaan).
'AfHMMOMtoiMiat, Zo vomaabüsoh
dn vaLoniowaat hou ook
Het zijn niet alleen de schadelijke stof
fen uit de sigaretterook die de gezond
heid rechtstreeks aantasten, maar ook
de luchtverontreiniging waaraan ieder
een staat blootgesteld, levert méér ge
varen op voor de roker dan voor de
niet-roker.
Amerikaanse onderzoekers (van het re
searchcentrum voor de atmosfeerwe-
tenschappen van de Albany-university)
hebben vastgesteld dat de vaste deel
tjes uit verontreinigde lucht, overgaan
in dampvorm wanneer zij door de hit-
L'zone van een sigaret worden gezogen.
Zij passeren dus ook het sigarettefil-
ter en dringen de longen binnen.
Sigaretterook vertraagt of verlamt de
reinigende werking van de longen. Bij
de gemiddelde roker krijgt reinigende
werking alleen kans tijdens de slaap,
's Ochtends moeten de verstopte we
gen losgehoest worden, maar dat zul
nauwelijks afdoende helpen. Verstopte
longwegen zijn infectiehaarden, en een
van de kwalen uit het bekende rijtje
van chronische bronchitus emfyseem
en longkanker kan er uit voortkomen.
Arbeiders die in sterk vervuilde lucht
werken, aanvaarden dit als een soort
beroepsrisico. Maar de onderzoekingen
hebben aangetoond dat juist de rokers
onder hen worden getroffen.
Hoe sterker de luchtverontreiniging,
des te minder roken, zou een advies
kunnen zijn. Rook alleen in air-condi
tioned ruimten, zou men kunnen aanr. -
den, of met grote tussenpozen om c
longen kans te geven zich te herstellen.
Ermee stoppen is de beste methode
