fio.-
NASA wil mislukking
niet zomaar uitsluiten
KON. HUIS MAAKT OOK PRIVÉ
KOSTEN TEN BATE VAN STAAT
Studenten gaan trainen
in bezettingstechnieken
Samen op reis
in het weekend
nooit méér dan
per persoon
"dastqgP
Klompé: „Er blijft
niet veel geld aan
strijkstok hangen"
Zwaartekracht-
verschillen
en oneffen
oppervlak
Strijd om
Debré
voordelig uit
met NS
Begaafdheid kan tot
ontplooiing komen
Democratie
op school
Blikplanten
in Japan
DONDERDAG 19 JUNI 1969
DE T.ETPSE COURANT
WASHINGTON Na de laatste vier
bijna perfecte Apollovluchten zijn de
voortekenen voor een geslaagde maan
landing op 20 juli goed. Maar slechts
'n paar NASA-geleerden ontkennen,
dat de kans bestaat sommigen zeg
gen 1 op 5 dat de vlucht misschien
mislukt. Afgezien van de mislukking
bö het lanceren, een vrees die velen
achtervolgt die in de eerste dagen
van de Amerikaanse ruimtevaart de
ene raket na de andere uit elkaar
hebben zien springen, zijn er letter
lijk honderden dingen die mis kunnen
gaan, waardoor de vlucht niet zou
kunnen slagen.
Bij de vlucht van Apollo 10 was bij
voorbeeld iets mis met de radar, kort
nadat de maansloep losgekoppeld
was. De controlebasis gaf Eugene
Cernan de opdracht de schakelaar
weer over te halen, en dat werkte
klaarblijkelijk, hoewel niemand van
NASA helemaal begrijpt waarom. Als
het niet gewerkt had, hadden de as
tronauten dit onderdeel van hun
vlucht moeten opgeven, want om met
de woorden van de astronauten te
spreken, was dit een „non-go"-situa-
tie waarbij zij geen andere keuze
hebben dan de vlucht te staken. Bij
de eerste scheervlucht over de maan
was de communicatie tussen de maan
sloep en de grondcontrole slecht, we
derom een „non-go"-situatie voor een
landing op de maan. Hoewel de fan
tastische technologische perfectie
99.999 procent betrouwbaarheid op
geleverd heeft, mag men de mogelijk
heid dat de uitrusting kan falen toch
niet uitsluiten.
De grootste onzekerheid is echter
niet het harde materiaal, dat goed
getest is, maar de mysterieuze varia
ties in de aantrekkingskracht van de
maan. Het verschijnsel is voor het
eerst vastgesteld tijdens de onbe
mande vlucht van 1966, en wordt,
zoals men nu weet, veroorzaakt door
massaconcentraties van gesteende of
metaal onder het maanoppervlak, de
zogeheten mascons. Maar pogingen
om hun Invloed volgens een volko
men logisch en vast patroon te be
palen, hebben tot nu toe gefaald,
ondanks het werk van de geleerden
In het laboratorium in Californië en
eindeloze programmering van com
puters in Houston.
Het ontbreken van een complete kaart
cirkelde, kilometers verwijderd van
waar de astronauten dachten dat hij
op een gegeven ogenblik zou zijn,
terwijl de maansloep van Apollo 10
vier kilometer van het landings
gebied in de Zee der Stilte verwij
derd was. Dit mag dan niet veel
lijken op een vlucht van bijna een
ïalf miljoen kilometers, maar in feite
is de brandstofreserve zo klein dat de
navigatie ongelooflijk nauwkeurig
moet zijn als de maansloep met suc
ces wil landen.
Laatste 300 meter
Kolonel Tom Stafford, de comman
dant van Apollo 10 heeft toegegeven,
dat het meest riskante onderdeel
van de maanlanding de laatste 300
meter was. Hij wees erop, dat de
astronauten, door de kleine hoeveel
heid brandstof, maar twee minuten
de tijd zouden hebben om een effen
landingsplaats te kiezen. Het pro
bleem is nog groter omdat foto's
aangetoond heben dat het landings
gebied in de Zee der Stilte voor meer
dan een kwart gedeelte oneffen is.
„Onze indruk", zei Eugene Cernan,
„na een vlucht over de maan op een
afstand van vijftien kilometer is, dat
dat we daar een wat oneffen landing
zullen hebben".
Nadat de maansloep afgevuurd zal
zijn en de maan tot op een hoogte
van vijftien kilometer genaderd is,
zal de landingsmotor ontstoken wor
den. Pas tijdens de laatste 25 meter
zal de maansloep 120 seconden boven
de landingsplaats blijven zweven, en
dan pas zullen de astronauten de
landingsplaats kunnen zien.
Schrikbeeld
van de maan met alle zwaartekrachts-
velden heeft de navigatie zo inge
wikkeld gemaakt, dat Neil Arm
strong pas als hij uit zijn maansloep
klimt, zal weten of de maansloep op
de juiste plaats geland is of niet.
De Apollo 11 onderweg naar lanceer -
complex 39A, links op de achtergrond,
s wordt begonnen.
De computers van NASA kunnen de
snelheid van de maansloep nauwkeu
rig bepalen en zelfs een snelheids
verandering van 32 cm per uur regi
streren. Wat een mooie snelheid voor
een slak is. Maar omdat er vanaf de
andere kant van de maan geen posi
tie doorgeseind kan worden, zal het
ontsteken van de raketten van tevo
ren op basis van voorspelde gegevens
bepaald worden. Hier vormt het mas-
converschijnsel een schrikbeeld, hoe
wel de geleerden van NASA vol ver
trouwen zijn dat ze door de resulta
ten en ervaring van zowel Apollo 8
als 10 afweten van de variaties in
aantrekkingskracht om een nauw
keurige landing uit te kunnen voe-
Ondanks dit deskundig oordeel van
experts, en het feit dat ze zich reali
seren dat er teveel van afhangt; en
dan niet alleen twee mensenlevens,
maar ook de toekomst van de be
mande ruimtevaart, mag mende
mogelijkheid van een mislukking niet
geheel uitsluiten. Hoewel de kansen
van een geslaagde landing*groot zijn.
(Copyright Guardian/Binnenhof/
Leidse Courant)
(ADVERTENTIE)
haal gratis de
speelgoedweek
vakantiespelletjes
kinderkrant
bij de speelgoed
winkel
speelgoedweekkwartetspel,
gratis bij f 4.- aan speelgoed
PARIJS (Reuter) In Parijs wordt
ichter de schermen fel gestreden om de
politieke toekomst van de huidige mi
nister van Buitenlandse Zaken, Michel
Debré.
Een grote groep orthodoxe gaullisten
vil Debré handhaven als minister
buitenlandse Zaken, een functie die hij
(inds juni bekleedt na De Gaulle
tiental jaren trouw gediend te hebben
ils premier en minister van Financiën,
'ij zien Debré als de man die de bui-
enlandse politiek van de generaal zal
'oortzetten. Do onafhankelijke republi
keinen en de centrumgroepering die
3ompidou gesteund hebben bij de presi-
lentsverkiezing, moeten échter niet veel
Debré hebben. Zij vrezen dat hij als
ninister van Buitenlandse Zaken de soe
peler politiek die zij van Pompidou te-
lenover de rest van Europa verwach'
ïen, niet zal volgen.
Eigen vermogen
heeft functie
voor monarchie
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De belastingvrijdom
'an het staatshoofd en van de leden van
het koninklijk huis is in de grondwet ge
regeld. Onder de bepalingen ervan vallen
degenen, die een jaarlijks inkomen ten
laste van de staatskas is toegekend, in
de koningin, prins Bernhard, prin
ses Beatrix en prins Claus. Volgens de
gangbare praktijk heeft de belastingvrij
dom betrekking op de inkomstenbelas
ting, de vermogensbelasting, de perso
nele belasting, de successie- en schen
kingsrechten alsmede de motorrijtuigen
belasting.
Toen eind 1967 het inkomen van de
Kroon opnieuw in discussie kwam in het
parlement heeft minister-president De
Jong de heren prof. mr. D. Simons, prof.
mr. J. van der Hoeven en drs. J. W. de
Pous verzocht hem een advies uit te bren
gen over de vraag of de belastingvrijdom
voor het koninklijk huis gehandhaafd
dient te worden. Deze commissie heeft
thans rapport uitgebracht.
Met betrekking tot de inkomsten- en
vermogensbelasting merkt de commissie
onder meer op, dat van de koningin en
de leden van het koninklijk huis wordt
verwacht, dat zij hun bijzondere positie
mede in hun levenswijze tot uitdrukking
brengen, ook dus in wat men de privé-
sfeer zou kunnen noemen. Daardoor ko-
Biafra akkoord
met vluchten
overdag
GENéVE (AFP-AP) De Biafraan-
se autoriteiten gaan „onder bepaalde
voorwaarden" akkoord met 't gebruik
van 't vliegveld Oeli overdag voor de
aanvoer van hulpgoederen voor de
slachtoffers van het conflict tussen Bia
fra en Nigeria.
In Genève is voorts bericht ontvangen,
dat de Biafraanse regering met de Ame
rikaanse autoriteiten tot een ovei
komst is gekomen over de aanvoer
hulpgoederen per schip. Dit betekent, dat
het platboomde vaartuig de Donna Mer
cedes, dat vele malen meer kan meene
men dan het grootste transportvliegtuig,
van Nigeria over de rivier naar Bia-
fraans gebied zal varen, waar de lading
dan door de Biafranen wordt gelost.
in de particuliere sfeer
kosten te staan, die uitgaan boven
het elders normale. Daarom moeten zij uit
de staatskas uitkeringen krijgen, die ook
met deze situatie rekening houden en dus
niet alleen een vergoeding betekenen voor
de duidelijk te omschrijven uitgaven in
verband met de bijzondere functie. Deze
uitkeringen zouden een automatische
jaarlijkse aanpassing moeten krijgen, een
soort welvaartsvastheid dus, zoals die
ook voor Kamerleden geldt.
Het zou weinig zinvol zijn, aldus de
commissie, om van deze grondwettelijke
uitkeringen belastingen te heffen, omdat
men dan met de ene hand terugneemt wat
men met de andere hand heeft gegeven,
wat ertoe zou leiden dat de uitkeringen
weer hoger moeten worden. Het gaat hier
immers niet alleen om een „inkomen",
maar veel meer om een vergoeding voor
aan de koninklijke functie en staat ver
bonden kosten.
De commissie wil derhalve de uitke
ringen uit de staatskas en ook de inkom
sten uit het kroondomein in de belasting
vrijdom handhaven.
Voor het privé-inkomen en het privé-
vermogen kan die vrijdom worden opge
heven, mits rekening wordt gehouden
met de betekenis, die beide bezitten voor
de functies van de monarchie. Zo dient
voor de bepaling van het belastbare
privé-inkomen buiten beschouwing te
blijven het genot van het wonen in palei
zen. Als de privé-inkomsten ook nog wor
den gebruikt voor „zakelijke" uitgaven,
omdat de rijksuitkeringen ontoereikend
zouden zijn, zouden die uitgaven als af
trekposten moeten mogen dienen.
van het koninklijke ambt en de hiermee
verbonden staat en waardigheid.
Wat betreft de successierechten meent
de commissie, dat de opvolger van de
troon hiermee niet belast moet worden,
van de andere leden van het koninklijk
huis kunnen ze wel worden geheven.
Een soortgelijke lijn wordt getrokken
voor de personele belasting.
(ADVERTENTIE)
Op zaterdag en zondag kunt u deze zomer gratia
een gast meenemen. Dat betekent dus dat u per
persoonnooitméér dan 10.-
betaalt voor uw treinreis.
Hoe dat kan? Vraag op de
stationsnaar
ut méér dan 10.-
ruw treinreis.
Vraag op de
STUDIE VAN MINISTERIE
DEN HAAG (ANP) Op grond van de
beschikbare gegevens kan worden ge
concludeerd. dat er een aanzienlijke
serve aan begaafden aanwezig geach
moet worden, die onder bepaalde
waarden voor een groot deel tot ontwik
keling gebracht kan worden. De proble
matiek, die daarbij centraal staat, ligt
voor een belangrijk deel besloten in hei
begrip schoolgeschlktheïd, dat een
frontatie van school en kind inhoudt.
Dit staat in de nota Democratisering
van het onderwijs", die minister dr. G.
H Veringa en staatssecr mr J H Gros
heide van Onderwijs en Wetenschap
pen hebben gepubliceerd. De studie geeft
een overzicht van de stand van zaken
en de meningen over democratisering
van het onderwijs, inclusief de conclu-
Democratisering van het onderwijs
wordt geen zaak van het onderwijs alleen
en wellicht zelfs niet in de eerste plaats
geacht. Het is gebleken, dat 't sociaal-
culturele klimaat in het gezin van fun
damenteel belang is. Dit betekent, dat
impulsen tot democratisering uit 't on
derwijs meer en sneller effect zullen
hebben, naamate zij veelzijdiger 't mil
ieu beïnvloeden. Daarbij is in 't bijzon
der 'n herwaardering van de rol en posi
tie van de vrouw in de samenleving van
belang, omdat zij 'n centrale functie in
het opvoedingsproces heeft.
In de studie wordt voorgesteld een ver
gelijkend onderzoek te verrichten naar
het verschil in milieucondities tussen ge
schikte en niet geschikte kinderen uit 't
lagere milieu. Ook kan worden onder
zocht, hoe parate schoolgeschiktheid
Aftrekposten m(
keringen aan verv
van hun staat van
lijke familie, die e
sentatieve taken
eten ook zijn de uit-
'anten ter handhaving
leden van de konink-
en deel van de repre-
vervullen. Buiten de
heffing van de vermogensbelasting zou
den moeten vallen die bestanddelen van
het vermogen, die dienen tot de konink
lijke taak en staat of daarmee nauw sa
menhangen. Hieronder kunnen worden
gerekend onroerende goederen, juwelen,
vaartuigen e.d. De vermogensbelasting
moet dus worden beperkt tot dat deel
van het privé-vermogen, dat niet func
tioneel is verbonden aan de uitoefening
Commando-overdracht
in Ned. Antillen
WILLEMSTAD (ANP) De kolonel
der mariniers V. J. L. Blom heeft/
daag tijdens een plechtigheid op het
exercitieterrein van de marinierskazer
ne „Suffisant" het bevel over het com
mando mariniers in de Nederlandse An
tillen en over de marinierskazerne c
gedragen aan de kolonel der marii
G. P. Giesberts.
wordt beïnvloed op al tere scholen,
waarvan 't leerlingenbestand naar soci
ale herkomst verschilt in vergelijking
met scholen met 'n soc homogene school
bevolking. Zo kan ook worden nagegaan
in hoeverre de klasse-grootte van invloed
is op de parate schoolgeschiktheid van
kinderen uit de lagere milieus.
Op grotere schaal komen voor ont
wikkeling in aanmerking experimenten
met compensatieprogramma's voor
kleuters en leerlingen van de eerste leer
jaren van het basisonderwijs; vormen
van onderwijs die naar begaafdheid zijn
onderverdeeld; en taalmethoden en di-
dactieken, die uitgaan van het niveau
van taalbeheersing van de nieuw aange
komen leerlingen.
Grote waarde wotdt voorts gehecht aan
een stelselmatige voorliohting over on
derwijs en opvoeding.
Ten aanzien van de centrale rol van
de vrouw bij de opvoeding moet overlegd
worden hoe het onderwijs meisjes beter
kan voorbereiden op hun toekomstige rol
in de opvoeding. Daarbij wordt voorna
melijk gedacht aan die schoolvormen,
waar een grote deelneming is van meis
jes uit de lagere sociale milieus.
Een centrale plaats in het democra
tiseringsproces wordt ingenomen door de
onderwijzer. Hij is betrokken bij het kie
zen van te gebruiken methoden en tech
nieken en moet daarom het onderschei
dingsvermogen hebben om een juiste
keuze te kunnen doen. Bovendien moet
hij de vaardigheid hebben om de geko
zen methoden juist toe te passen. Ook
speelt hij een belangrijke rol in het con
tact tussen school en ouders. Het is de
vraag of dit alles in de onderwijzersop
leiding voldoende aan de orde komt, het
heeft daarom zin de opleiding op dit punt
nog eens te bekijken, en waar nodig en
mogelijk te herzien.
De gevolgen van een succesvolle de
mocratisering zijn als volgt samen te
vatten. Op de arbeidsmarkt zullen op den
duur zich veel minder jongere, lager ge
kwalificeerde arbeidskrachten aandie
nen. Het tertiaire onderwijs zal een zeer
belangrijke groei te zien geven. Deze
groei zal lelden tot een toenemend aan
bod van hoog gekwalificeerde arbeids
krachten op tertiair niveau op een wat
latere leeftijd.
LANGE HETE
ZOMER
VERWACHT
(Van e
verslaggevers)
AMSTERDAM Het afstaan van be
voegdheden door universitaire stafleden
aan studenten is tegen de wet, geldt als
insubordinatie en kan disciplinair wor
den gestraft. Dit heeft het hoofd van
de juridische afdeling van het ministe
rie van Onderwijs en Wetenschappen
schriftelijk laten weten aan de staf van
de sub-faculteit voor andragogie van de
Amsterdamse universiteit, die tüden*
de Maagdenhuis-bezetting medezeggen
schap heeft gegeven aan de studenten.
Het bestaan van de brief werd gister
middag onthuld door Wilfried Uitenhoe-
ve, voorzitter van de Nederlandse studen
tenraad, toen hij in Amsterdam zijn vi
sie gaf op de gebeurtenissen van de
laatste maanden. Hij kondigde aan, dal
de studenten komende zomer zullen trai
nen in de bezettings-technieken, die in
Tilburg en Amsterdam zijn ontwikkeld.
Hij verwacht, wanneer het nieuwe stu
die-jaar zal zijn aangebroken, een lange
hete herfst, tenzij het parlement voor
die tijd de onderwijswet dusdanig zal
hebben veranderd, dat democratisering
van de universiteiten juridisch mogelijk
Wilfried Uitenhoeve zei de mening te
vertolken van alle universitaire grond-
raden en van de activisten onder de stu
denten. „Er bestaat een misverstand",
zei hij, „ons belangrijkste doel is het
veroveren van macht in de directe stu
diesituatie. Dat wij streven naar macht
in de top is alleen maar een middel
om dit einddoel te bereiken. Wij willen,
dat de universiteiten in dienst komen
te staan van de sociale vooruitgang".
Hij formuleerde nogmaals de drie eisen
van de studenten: a. gelijk stemrecht
voor alle groeperingen, het afschaffen
dus van alle verschil in machtpositie
en van de blokvorming van de docen
ten; b. een democratisering door alle
participanten deel te laten nemen in de
beleidsbeslissingen; c. zelfbeheer, geen
machinale, oncontroleerbare administra
tie, die een greep op de beheerslijn on
mogelijk maakt.
„Controle is noodzakelijk gebleken",
aldus Wilfried Uitenhoeve. „De in het
Maagdenhuis gevonden geheime stukken
bewijzen, dat er een machtsgreep is ge
weest van de administratieve top via
de begroting, maar op een nog veel bru
tere wijze via het plan voor faculteits
bureaus, die rechtstreeks verantwoording
verschuldigd zijn aan de top. Onder de
hoogleraren is panische angst uitgebro
ken, onder meer omdat ze schade vre
zen voor hun persoonlijke belangen. Het
ministerie van Onderwijs en Wetenschap
pen is medeplichtig. Ofwel minister Ve
ringa kan zijn ambtenaren niet aan, gf
wel hij spreekt met dubbele tong".
Het bestuur van de onafhankelijke li
berale jongerenorganisatie, Vrijheid en
Democratie, in Amsterdam heeft met
grote verontrusting de processen ge
volgd tegen de bezetters van het
Maagdenhuis, zo wordt gezegd in een
gisteravond uitgegeven verklaring. Het
bestuur acht de gevolgde procedure als
mede de gewezen vonnissen onrechtvaar
dig en zinloos. Het meent dat de nood
zakelijke gerechtelijke uitspraak had moe
ten plaatsvinden via een enkel proefpro
ces waarbij aan alle betrokken partijen
volledig recht had kunnen worden ge
daan. Het afdelingsbestuur dringt er dan
ook op aan de processen in de huidige
vorm onmiddellijk stop te zetten en de
gewezen vonnissen te vernietigen tenein
de alsnog tot een juistere procedure te
kunnen overgaan.
TOKIO (AP) Een ondernemend
Japans bedrijf biedt mensen die geen
ruimte voor een bloementuin hebben of
die het te druk hebben om te harken en
te wielden, planten in blik aan.
De koper opent het blik, plaatst het
met de juiste zijde naar boven in het
zonlicht en besproeit het met wait water.
Het blik bevat tuinaarde en kunstmest
om de zaden te doen uitgroeien tot
fraaie bloemen.
Mev-rouw Shilling was op de befaamde
ze hwam met een zelf ontworpen er.
gewettigd af se veel va
Ascotrennen haar tijd enigszins vooruitt
i vervaardigde kersthoed. De waag is
i de rennen heeft gezien.
„Ik laat me in
het kabinet de
kaas niet van
het brood eten
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Een ongelukkige uitla
ting van de pacifist Boetes in de Eerste
Kamer maakte minister Klompé gister
middag boos. Bij de behandeling van de
begroting voor Cultuur, Recreatie en
Maatschappelijk werk had de heer Boetes
gesproken pver de zogenaamde eenper
cent regeling bij scholen, bedoeld om van
de bouwsom een percent voor artistieke
verfraaiing t« besteden. Of de rijksgel-
den altijd voor dit doel worden gebruikt,
wordt wel eens sterk betwijfeld.
De heer Boetes had echter de beschul
diging geuit, dat er „veel geld aan de
strijkstok blijft hangen." Tegen die uit
drukking protesteerde minister Klompé,
want de betrokken beoordelingscommis
sie bestaat uit zeer fatsoenlijke lieden,
zei de minister. De heer Boetes verweer
de zich door te zeggen, dat hij het zelf
niet wist, maar meer namens kunste
naars had gesproken. „Voor u voortaan
dit soort ernstige beschuldigingen uit,
verzoek ik u meer zorgvuldigheid te be
trachten," zo viel minister Klompé uit.
Waarop de heer Boetes nog meer terug
krabbelde.
De minister liet zich door de pacifis
tische senator niet verleiden om over de
inspraak van kunstenaars in het kunst
beleid te discussiëren. Het is onjuist om
via de Eerste Kamer met de kunste
naars te overleggen, zei de minister.
Wel vond zij het overleg bijzonder moei
lijk. Temeer, omdat de meningen zo
sterk verdeeld zijn.
De socialist Cammelbeeck kreeg van
de minister te horen, dat zij haar zaken
in het kabinet krachtig verdedigt. „Ik
laat me in het kabinet de kaas niet van
het brood eten. Als u ziet hoe de stijging
van de uitgaven van mijn ministerip is,
blijkt dat die groter is dan van diverse
andere departementen," zei minister
Klompé.
Voordat de begroting van cultuur, re
creatie en maatschappelijk werk in de
Eerste Kamer werd aangenomen her
dacht minister Klompé de limburgse
dichter Jan Hanlo, wiens gedicht „Oote
oote boe" een aantal jaren geleden tot
een discussie over rijkssubsidies aanlei
ding heeft gegeven. „Tegen een ernstige
achtergrond heeft Jan Hanlo steeds op
speelse wijze verbazing geuit over het
wonder van het leven," zo zei minister
Klompé.
