Vier mannen
over de
Langste dag
MAJOOR
CAVE
BROWNE
HERKENDE
INVASIE
DIE
PARADE
OP D-DAY...
LEVENS
GEVAARLIJK
GEWOON
EEN
OPERATIE,
MEER
NIET
HITLER
WILDE
LEGERS
LATEN
LANDEN
ERS
ra
MM
-//
ÜH -
N.VL
11
Vier hoofdofficieren, verbonden aan het
hoofdkwartier van de NAVO in
Centraal-Europa, AFCENT in Limburg,
hebben „de langste dagzelf
meegemaakt. Ze vertellen voor onze
lezers hun verhalen, sober, onopgesmukt,
wetend dat zij toen als jonge mannen
getuige en medespeler zijn geweest in de
grootste landingsoperatie uit de
geschiedenis.
DOOR JACQUES LEVIJ
GOLD BEACH Langzaam,
uiterst nauwkeurig navigerend,
stoomt het Britse fregat King's
Mill in de vroege ochtend van
dinsdag 6 juni 1944 naar de
vastgestelde positie voor de kust'
van het schiereiland Norman-
dië. Gold Beach, een codenaam
voor het landingsgebied, wordt
werkelijkheid als de kust zich
gaat aftekenen. Een stuk strand
waarop de vijftigste divisie zal
moeten landen. De 69ste briga
de is een onderdeel van de divi
sie. Ze heeft de steun van de
Hiervoor heeft de 27-jarige ma
joor J. R. Cave Browne, com
mandant van de 233ste Fuel
Engineer Company, ruim vier
jaar gewerkt en gezwoegd.
TERUG NAAR EUROPA'S
VASTELAND
In die sombere, uitzichtloze
meidagen van 1940 was hij een
ran de laatsten die 't bloedige
strand van Duinkerken kon
verlaten. Nu staat hij op het
punt terug te keren.
Zondag 4 juni is de inscheping
begonnen. Een dag later zou
immers de invasie beginnen. Ze
werd door het slechte weer een
dag uitgesteld. „Zijn"
zijn in kleine groepen verdeeld.
De genietroepen steunen de
„platoons". Ze gaan vrijwel als
eersten aan land. Het is 7,25
uur. Cave Browne staat op het
dek van het commandoschip,
samen met artilleriecomman
dant Knox. Een ruwe zee is be
dekt met schepen, zover het oog
reikt, als het lichter wordt. Zijn
verbazing stijgt. Zoiets kolos
saals had hij zich niet voorge
steld. „Waar je ook kijkt, zie je
de onzen", zegt hij tegen Knox.
BOMMEN
Het luchtbombardement op de
Duitse kustbatterijen en de tal
loze versterkingen speelt zich
als het ware vlak voor hem af.
Oorlogsschepen van allerlei ty
pen openen de beschieting van
Gold Beach. De wolken van de
inslagen zijn duidelijk waar te
nemen. De aanvallende vlieg
tuigen volgen duidelijke specia
le koersen. Het lijkt wel of zij
op wegen in de lucht vliegen.
Het hele patroon van de inva
sie, voorzover hü het kan waar
nemen, komt hem uiterst be
kend voor. Wat zich in enkele
jaren in honderden bureaus van
staven heeft ontwikkeld, wordt
hier praktijk. Alles is tot in de
kleinste bijzonderheden inge
studeerd. Het is precies wat hij
had verwacht. De bestudering
van duizenden luchtfoto's van
deze kust, de aanval in Enge
land op nagebouwde Duitse
versterkingen, het klopt alle-
Cave Browne is zich alleen
maar bewust van zijn verba
zing. Hü ziet de landingsboten
de kust naderen. Ze stoten op
het strand. Golf na golf. Er
wordt duidelijk gevochten. Erg
zwaar schijnt de tegenstand
echter niet te zijn. Wel zijn er
moeilijkheden met de duizen
den betonnen ruiters en de mij
nen en booby traps. Cave
Browne en Knox en met hen
vele anderen, kijken zonder on
derbreking. Bang zijn ze niet.
Het schouwspel is te geweldig
om je te realiseren dat deze
landingen duizenden levens
7 uur. De BBC-omroeper ver
telt dat de invasie is begonnen
en dat machtige geallieerde
strijdkrachten bezig zijn de
stranden van Normandië te be
zetten. Een koele, zakelijke
stem. De Duitse radio meldt dat
er „aanvallen" worden gedaan
op de kust van Normandië door
de vijand. Over de invasie geen
woord.
AAN LAND
Later besefte Cave Browne dat
niet alles geheel volgens het
boekje verliep. De genie slaagt
er niet in de met springstoffen
geladen schepen tegen de kust-
barrière te laten exploderen. Ze
ontploffen door treffers van
Duits vuur. Vele officieren en
mannen van de 50th Yorks ver
liezen daarbij het leven.
Om 7.45 uur scheept Cave
Browne zich, met de andere
commanderende officieren, in
op een landingsboot. De storm
jaagt het water in de Seine-
baai hoog het strand op. De
LCM vaart snel naar de kust.
Drijvende mijnen kan hij dui
delijk zien. De betonnen ruiters
zijn lang niet allemaal opge
ruimd. Lijken liggen in het wa
ter, evenals kapotgeschoten
voertuigen en veel uitrustings
stukken. Voor het eerst voelt
hij angst. Hü beseft volkomen
hulpeloos te zün.
Eindelijk stoot de boot op het
strand. Snel gaan de officieren
aan land. Zün mannen werken
hard om doorgangen te maken-
Cave Browne heeft weinig te
doen. Het grote wiel dat invasie
heet is aan het draalen, volgens
plan. De tegenstand op het
strandgedeelte dat hem en zün
mannen is toegewezen, is ge
ring. Hü kükt. geeft hier en
daar wat aanwüzingen.
Hü gaat in zün jeep zitten en
geeft de chauffeur opdracht de
rechterflank van het opmars-
gebied te verkennen. Het wordt
hem allengs duidelük dat er
veel doden zün. De jeep dwaalt
te ver van de eigen linie af.
Plotseling schoten. Een hinder
laag. Met veel geluk komen
hü en zün chauffeur eruit.
Duitsers ziet hü de hele dag
büna niet. Wel Franse burgers.
Maar de meesten houden zich
schuil, 's Avonds is de opmars
genaderd tot de weg Bayeux-
Caen. Vooral rond La Rivière
wordt zwaar gevochten. Het
luchtbombardement heeft er de
Duitsers niet kunnen verdrü-
ven. De mannen van het zesde
Queens Highlands ondervinden
echter heel weinig tegenstand.
Als de avond valt van „de
langste dag in de geschiedenis"
heeft' zün compagnie genietroe
pen ongeveer tien procent van
haar sterkte verloren.
Brigadier-generaal J. R. Cave-Browne
is nu assistent-stafschef, exerciseafdeling
van het Britse leger. IIü heeft na de oorlog
zün land op vele plaatsen in de wereld
gediend. Hü is drager van een Nederlandse
orde, voor het belangrüke aandeel dat
hü had in de planning van de doorbraak
van Nümegen.
Kolonel J. L. Gude van het leger van de
Verenigde Staten vervult een belangrüke
staffunctie. Zün diensttüd in Europa
zit er büna op. Hü is het trekken gewend.
Hü vocht in Korea en Vietnam.
UTAH BEACH John L. Gude
zou. veeboer worden. Hij was er
voor opgeleid. Tot de aanval op
Pearl Harbor door de Jappen.
Toen ging het met John net als
met honderdduizenden andere
Amerikanen, heel anders dan ze
gedacht hadden. Gude werd
soldaat. Hij werd naar Enge
land gestuurd. Eerste luitenant
van de infanterie, vierde divisie.
Een typische Amerikaanse jon
geman. rijzig, joviaal, alles voor
mogelijk houdend.
Van maart af heeft hi] met zijn
mannen „de-invasie-geoefend"
op Slapton Sands. Tot ze er be
roerd van werden. Een repro
ductie van Utah Beach, met in
undaties en al. De eerste slacht
offers vallen bij die oefeningen.
Er tuerd met scherp geschoten.
Alles moest zo „echt" mogelijk
lijken.
Met verbazing ziet hij aan
boord van het troepenschip welk
een macht aan materiaal en
mensen zijn land uit Engeland
naar Normandië stuurt. In de
ochtend van 6 juni nadert men
de kust. Het bombardement.
vanuit de lucht en vanuit de
woelige stormachtige zee, is ver
schrikkelijk. Voor zijn ogen spe
len zich de landingen af. In
massa sturen de Amerikaanse
bevelhebbers de jongens, die al
leen Frankrijk kennen als een
naam, naar de stranden. Het
gaat allemaal alsof het een
oefening is. Tekstboekwerk. Het
lijkt onwezenlijk. Voor hij het
weet zit hij met zijn mannen
in een landingsboot.
De compagnieën landen ,^als
combatteams. 'Alles is bekend
aan land. Van de foto's, van de
maquettes en van het nage
bouwde strand, dat ze herhaal
delijk in Engeland hébben be
stormd. Vlammenwerpersploe-
gen gaan vooraf. Het loopt alle
maal als een klok. De tegenstand
is nihil.
PARADE
Achter het strand is het land ge
ïnundeerd. Als de pieren achter
hen liggen, gebeurt er iets ver
bazingwekkends. Het is, alsof de
oorlog, nog maar net begonnen,
even wordt gestopt. De bevel
hebbers nemen een soort parade
af. Er wordt geformeerd volgens
de normale indeling. A-compag
nie, b-compagnie, c-compagnie.
De combatteams worden uit el
kaar gehaald, de infanterie-
onderdelen vormen zich weer
normaal. Later begrijpt hij dat
dit catastrofaal had kunnen zijn,
als de vijand aanvals/cracht
zou hebben gehad in deze sectie.
Hij beleeft alles als in een
droom. Langzaam maar zeker
rpkken^ ze op. In groepen van E
tién. vijftien o] twintig man. De - c
kanonnen van het slagschip
„Texas" leggen* een barrière van
gloeiend staal voor hen uit. Het
vijandelijk vuur is tamelijk pre
cies, hoewel sporadisch. In de
verte wordt de kerktoren van
Montebourg geraakt en stort in.
De uitkijkpost van vijandelijke
waarnemers is daardoor ver
dwenen. Goed werk van de
jongens van de Texas.
In de namiddag trekt zijn c-
compagnie het zwaar geteisterde
Ste Mère Eglise binnen. Vrijwel
de eerste landingstroepen die
contact maken met de para's.
die er in de nacht van vijf op
zes juni uit de lucht kwamen
vallen, midden in het dorp, mid
den in een Duitse legereenheid.
Overal doden. De burgers jui
chen, ondanks hun ellende, te
midden van hun verwoest dorp.
Aan alle kanten rook en vlam
men en verwoesting. In de bo
men hangen de- parachuten,
vaak nog met de dode para's er
aan. Gude ziet het. maar het
dringt niet tot hem door.
Een Franse boer biedt hem een
'calvados Mfn,'de koppige vruch
tenwijn van de streek. Hij heeft
alleen benzine om terug te ge
ven, Die wordt dankbaar aan
vaard. Hij weet nog niet dat
benzine iets is dat de Fransen
al enige jaren nauwelijks meer
kennen.
Voor het eerst in zijn leven ts
Gude in een land waar geen En
gels wordt gesproken Merk
waardig hoe gemakkelijk de
mensen elkaar desondanks ver
staan Het enthousiasme van
die drukke Fransen verbaast
hem De invasie is voor hem
een "job". Pas veel later als de
grote opmars door Frankrijk en
België in volle gang is. als de
vreugde van de Parijzenaars
zich over hem heeft uitge
strooid. begint het voor hem
duidelijk te worden wat „de be
vrijding" eigenlijk is voor de
Europeanen, die zo lang onder
het nazidom hebben gezucht.
Die eerste dag van de invasie is
hij de Amerikaanse collegeboy
van het platteland. Hij weet nog
niet dat er een militaire loop
baan voor hem in het verschiet
ligt' 'Ö^Kdrü 4&l'6rengen dwars
door Europa, naar Korea, naar
Vietnam. En weer naar Europa. 1
„Als de jongen van de boerderij
eenmaal in Parijs is geweest",
zegt hij nu, „kan hij toch niet
meer naar die boerderij terug
gaan."
Hij heeft tientallen onderschei
dingen. Hij herinnert zich die
dinsdag 6 juni 1944 nog heel
goed. Het zware vechten kwam
pas later toen de Duitsers van
de verrassing bekomen waren.
Maar die parade op D-day
onbegrijpelijk
ENGELAND. Voor luitenant
D. S. McKechnie, Royal Cana
dian Air Force, commandant
van een reusachtige Lancaster
bommenwerper, begon de dag
van de invasie eigenlük als
alle andere dagen. Hü was, met
zün volledig Britse bemanning,
gestationeerd op de tüdelüke
basis Witchfoyd. Sinds februari
had hü niet minder dan 27
operationele vluchten gemaakt
over Europa. Hü had, onder
andere, de vüftien duizendpon
ders die zün Lancaster kon
meenemen, op Berlün laten
vallen. Dat was nou eenmaal
allemaal deel van de oorlog.
Voor de invasie, iedereen op
de basis wist sinds zondag 4
juni dat die zou beginnen,.werd
niet speciaal getraind. Waarom
ook? Als de doelen bekend
waren, punten op een kaart,
volgde de rest büna als vanzelf
in de routine van dag en nacht.
Gewoon weer een operatie.
Meer niet.
Maar toch heerst er spanning.
Na de teleurstelling, toen zon
dagavond heel laat het bevel
doorkwam de vluchten 24 uur
uit te stellen, vanwege het
slechte- weer. Per slot van
rekening was er jaren gewerkt
voor de terugkeer van de ge
allieerden op het Europese
vasteland. Nu zou moeten
blüken of de luchtmacht
Europa stormrÜP had gemaakt
met haar massale bombarde
menten van belangrüke strate
gische punten.
McKechnie en zün zeven RAF-
mannen zouden' de tweede
vlucht maken. Want wat nog
nooit was gebeurd, zou op D-
Day een feit zün. De toestellen
zouden twee vluchten maken,
elke keer met andere beman
ningen. Dat verdubbelde het
bommcnpotentieel.
Verkenners wisten dat er een
Duitse legerconcentratie bü
Bayeux lag. Die is het doel van
McKechnie's squadron. Een half
uur nadat de Lancasters van
de eerste vlucht boven Nor
mandië terug zün, heeft het
grondpersoneel de tanks weer
gevuld. De bommenlast wordt
snel geladen. McKechnie gaat
aan boord, met zün bemanning.
Snel vliegt hü boven het Ka
naal. De enorme concentraties
schepen ziet hü schuin onder
zich. Het is verboden over ben
te vliegen. De geallieerde lucht
vloten hadden eigen wegen,
voor het aanvliegen en terug
vliegen. Bü Port-en-Bessin
passeert de Lancaster de kust-
lün. Kleine explosiewolken op
aarde duiden op de oorlog die
er aan de gang was. Verder
niets.
GEEN ZICHT
Vüandelüke tegenstand is er
niet. „Hartstikke fün om bü
de luchtmacht te zün", merkt
de eerste kanonnier lakoniek
op. Als het doelgebied naderbü
komt, wordt het grondzicht
steeds minder.
De navigator waarschuwt dat
het doelgebied vrüwel is be
reikt. De rode lamp flitst aan
en de bombardier drukt op de
knoppen. De bomluiken zün al
open. De zware Lancaster stei
gert in de lucht, vierduizend
meter hoog. De bommenlast
van vüftien ton suist naar de
aarde. Met een grote bocht
brengt McKechnie het toestel
in de voorgeschreven thuis-
Een routinejob. Geen lucht
afweergeschut, geen vüande
lüke Jagers. Het is alsof men
met een lünvliegtuig reist.
Slechts de voortdurende licht
flitsen op de grond, de enorme
concentraties vliegtuigen van
de meest uiteenlopende typen,
allemaal dezelfde kant op koer
send, de vlootconcentraties op
zee van de Britse zuidkust tot
aan de kusten van Normandië,
wüzen erop dat er iets büzon-
ders aan de hand is.
Voor de mannen die tot dan
toe vrüwel dagelüks zwaar ver
dedigd vüandelük gebied had
den moeten bombarderen, is
het een uitje, een job om de
vingers van af te likken. Een
„lichte trip".
Later in juni werd dat anders.
Toen moesten olieraffinade-
rüen, bruggen en spoorweg
knooppunten in het Pas de
Calais het ontgelden. Norman
dië moest onbereikbaar worden
voor de Duitse versterkingen.
McKechnie haalde het eind van
de oorlog. Een dienstplichtige
Canadees, op de dag van de
invasie 21 jaar. Hü verliet de
luchtmacht na de overwinning
van de geallieerden. Studeren
aan een universiteit. Daarna
besloot hü „beroeps" te worden,
in de Royal Canadian Air
Een forse man, niet erg spraak
zaam. Sterk in het „understate
ment", de kunst om het een
voudig en zonder overdrüving
te zeggen. Hü is nu luitenant-
kolonel. Werkt op de operatio
nele staf van de luchtmacht
van de NAVO, bü AFCENT in
Limburg.
25 jaar geleden was hü „erbü">
hoog in de lucht. Voor heiji en
zün bemanning was het een
„gemakkelüke dag".
Luitenant-kolonel D. S. McKechnie is
verbonden aan de staf van de afdeling
luchtmachtoperaties van de
Canadese strüdkrachten.
Commandant J. Seelemann. vier gouden
biezen, is marineadviseur van
de Duitse marine.
LE HAVRE Een felle noord
ooster joeg die nacht van 5 op
6 juni de golven in het Kanaal
hoog op. Een zomerstorm die de
scheepvaart vrijwel lam legde,
's Nachts om half drie ging lui
tenant ter zee J. Seelemarm van
de Duitse Kriegsmarine met
enkele van zijn vrienden iveg
bij de aalmoezenier. Ze hadden
het gezellig gehad.
Zijn mijnenveger lag in de ha
ven. Alles was rustig. De 24-
jarige zeeofficier ging naar bed
Een uur later maakte zijn op
passer hem wakker. „Onze ra
darstations hebben grote vloot-
concentraties ontdekt. De inva-
sievloot is onderweg". „Onmoge
lijk!', antiooordt hij slaperig.
„Codewoord Körbchen is gege
ven (Dit betekent: geen ge
vaar). Bovendien is het bar
slecht weer. Ga maar weer sla-
pen".
Een uur daarna, de ochtend
gloort reeds in het oosten, wordt
hij opnieuw wakker gemaakt.
„Veertig mijl uit de kust stoomt
een reusachtige vloot op. U moet
opstaan. De motoren van de mij
nenvegers lopen al warm".
Seelemanm haalt zijn schouders
op. Maar bevel is bevel. Hij ge
looft niet in die invasie, zeker
niet met dit weer. Twee dagen
geleden heeft zijn flottielje im
mers nog mijnen geveegd in de
baai. Dat betekent toch dat het
opperbevel ook niets gelooft van
een invasie.
In de kamer waar de marine
officieren altijd hun opdrachten
krijgen, heerst een wat opge
wonden stemming. Dus de ma
rine heeft toch gelijk gehad
De geallieerden staan op het
punt te landen op de kusten van
Normandië. Het opperbevel
heeft dat nooit willen geloven
Maar wat weten zij van de zee
oorlog. Om over de intuïtie van
de Führer nog maar niet te
spreken.
Alle Duitse oorlogsschepen krij
gen bevel Le Havre te verlaten
en zee te kiezen. Ze moeten de
vijandelijke strijdkrachten aan
vallen en landingen verhinde
ren. Het flottielje waartoe ook
de mijnenveger van Seelemann
behoorde, krijgt opdracht tussen
Trouville en Caen mijnen te
leggen.
ONMOGELIJK
Onmiddellijk buiten de veOige
pieren slaan reeds enorme gol
ven over de nietige schepen. De
eerste dieptebommen gaan ver
loren. Mijnen spoelen van het
achterdek. Seelemann geeft op
dracht de snelheid op 'te voeren
tot 15 knopen. Jn zijn hart is
hij ervan overtuigd dat dit gek
kenwerk is. De geallieerden had
den wat hem betreft geen slech
tere dag voor de invasie kun
nen uitkiezen.
Tegen het geweld van de zo
merstorm en de zee staat hij
machteloos met dit schip. De
snelheid wordt teruggebracht tot
8 knopen. Het flottielje komt
onder heiig kanonmiur te lig
gen. Een vijandelijk slagschip
heeft de aanvallers ontdekt.
Een voltreffer slaat in op de
mijnenveger vlak bij. Er blijft
niets van over. In nog geen mi
nuut is hei schip met zijn be
manning verdwenen. Het flot
tielje krijgt bevel naar de haven
terug te keren. De scheepjes
kunnen niets doen. Zelfs de
kanonnen kunnen niet worden
afgevuurd door de enorme gólf-
Als afgemeerd fs. gaat Seele
mann ontbijten. Rust heeft hij
niet. Hij verbijt zich. Een wan
deling over de pier maakt hem
niet rustiger. De Duitse lucht
macht staat kennelijk machte
loos tegen deze overmacht. Hij
klimt naar de top van de 120-
meter hoge watertoren. Die
geeft hem. een uniek uitzicht
over de baai, tientallen kilo-
Hü wordt er stil van. Honder
den en honderden schepen,
duizenden vliegtuigen vallen
aan. Slagschepen, kruisers en
vele andere typen marine
schepen vuren onophoudelük.
Het is een hel aan die Nor-
mandischc" kust. Het lükt of er
een linie van schepen ligt, tot
aan de Engelse kust. Het aan
tal beschermingseenheden is
enorm. De witte strepen van
de honderden snelle landings
vaartuigen ziet hü duidelük.
De invasie is begonnen, in een
omvang en met een vertoon
van materiële macht die hem
te denken geeft.
„Hitier wilde de geallieerden
laten landen en ze dan voorgoed
verslaan", gaat het door hem
heen. Een heel slechte strate
gie nu ik zie wat dit betekent".
Zo gaat die 6de juni voor hem
en zijn kameraden voorbij. Ze
zijn geen partij voor de vijand.
VERMETEL
Als het weer de daaropvolgende
dagen beter wordt vaart See
lemann herhaaldelijk 's nachts
door de vijandelijke zee-verbin
dingswegen, mijnen leggend. Een
operatie die het schip op bepaal
de momenten hulpeloos maakt.
12 juni verliest hij op die ma
nier zijn schip Dit zinkt op
eigen mijnen. De bemanning
wordt gered.
Tot eind augustus kan hl] met
zijn nieuwe schip in Le Havre
blijven. De geallieerden bom
barderen herhaaldelijk. Ze be
stoken de bunkers van de boten
met tien tons bommen. De eer
ste keer dat zulk een monster
valt, denkt hij dat de Lancaster
is getroffen. Snel leert hij dat
er heel wat anders aan de hand
is. Naarmate de geallieerde op
mars vordert, vaart hij naar het
noorden. Boulogne. Calais, Duin
kerken, Zeebrugge, Vlissingen.
Als zijn land capituleert ligt hij
in Kopenhagen.
