beroep levens
18 olietechnici
te sparen
NASA streeft naar
10 maanlandi ngen
Amerikanen slaan blik op Mars
GEBRUIK VAN
KERNENERGIE
VAN BELANG
Stofzuiger in Apollo 11
tegen besmetting aarde
STERIEL TERUG VAN DE MAAN
Eerste Kamer tegen
langdurige
Overheid moet
tarieven nu
niet verhogen
Haile Selassie
ingeschakeld
Premie verzekering
lager voor mensen
die niet roken
Apollo-11:
22 uur op
de maan
Pendel naar
platform
WOENSDAG 4 JUNI 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA l
BINNEN ZEVEN JAAR HEEN-EN-WEER-BOOTJES
WASHINGTON (AFP/Reuter) Wanneer de lan
ding met de Apollo-11 en de drie volgende vol
ledig slagen, is de NASA van plan ruimtevaar
ders te laten landen op zes andere plaatsen op de
zichtbare kant van de maan. De eerste vier lan
dingen, die eind 1970 gedaan moeten zijn, gebeu-
in gebieden in de nabijheid van de evenaar
de maan. De NASA heeft vijf mogelijke lan
dingsplaatsen uitgekozen, waarvan er drie zijn
verkend en uitgebreid zijn gefotografeerd door de
ruimtevaarders van de appollo's 8 en 10. Op de
tweede daarvan zullen twee ruimtevaarders van
de Apollo-11 op 20 juli gaan landen.
De vluchten van de Apollo's 11 tot en met 14 zijn
door het congres goedgekeurd. Wanneer deze sla
gen, zal de NASA aan het congres vragen nog zes
landingen, die tussen 1971 en 1973 zouden vallen,
goed te keuren. De maan kan dan veel uitgebrei
der worden onderzocht. De plaatsen daarvoor lig
gen in gebieden die geheel anders zijn dan de
equatoriale zeeën die dan al bezocht zijn. Er zul
len dan landingspogingen worden ondernomen in
dalen, in de buurt van bergen en bij breuken.
Voor landingen zijn de volgende plaatsen uitgeko-
Apollo-11: In de kleurentelevisieuitzendingen van
de Apollo-10 heeft men deze al kunnen zien. Zij
ligt in het zuidwesten van de Mare Tranquillitatis,
e van de rust, tussen de kraters Sabine en
Maskelyn.
Apollo-12: Peter Conrad en de leerling-ruimte
vaarder Alan Bean zullen in de herfst of in de
cember landen in de Oceaan der Stormen, niet ver
de krater Flamsteed (landingsgebied num
mer vier).
'Apollo-13: Alan Shepard, acht jaar geleden de eer
ste Amerikaan die de ruimte in ging, of Gordon
Cooper, en een nog niet aangewezen ruimtevaar
der zetten voet aan de grond nabij de krater Fra
Mauro, ten zuiden van de evenaar, tussen de lan
dingsgebieden 3 en 4.
Apollo-14: De hellingen van de krater Censorinus.
De maankenners van de NASA vermoeden dat
dit gebied rijk is aan mineralen die veel kunnen
bijdragen tot de kennis van de samenstelling en
ouderdom van de maan.
Verleent het congres goedkeuring, dan volgen:
Apollo-15: Eerste Amerikaanse landing ver van de
maanevenaar. Twee ruimtevaarders bezoeken het
noordoostelijke gebied bij de vulkaan Littrow aan
de oostkant van de Mare Serenitatis.
Apollo-16: Op de hellingen van de helderste vul
kaan, Tycho. Deze sector is door de „Surveyor-17
de NASA al verkend. De 4.380 meter hoge
Tycho domineert een gebied dat bezaaid is met
talloze secondaire kraters.
'Apollo-17: In het Mariusgebergte, dat van de aar
de af gezien van vulkanische oorsprong lijkt. Dit
gebergte ligt midden in de oceaan der stormen,
aan de westkant van de maan.
Apollo-18: Daarmee hoopt de NASA meer te weten
te komen van de merkwaardige rode lichtver
schijnselen in de Schrotervallei.
Apollo-19: Midden op het maanoppervlak, bij een
breuk die gegevens kan opleveren over de vraag,
of er in een min. of meer verleden tijdperk water
op de maan is geweest.
Apollo-20: De krater Copernicus. De laatste ja
ren i<? uit de foto's van de Amerikaanse maanca-
mera gebleken dat deze zeer merkwaardig is.
Verwacht wordt dat de bemanning daar geologi
sche grondmonsters kan verzamelen die uit de in
gewanden van de maan afkomstig zijn.
ATOOMENERGIE
De Amerikaanse atoomgeleerde Edward Teller,
een van de „vaders" van de atoombom, heeft za
terdag voor het onderzoek van de maan het ge
bruik van atoomenergie sterk aanbevolen. De ver
overing van de maan ziet hij niet alleen als een
sportieve onderneming, maar vooral omdat er
geen lucht en water op de maan zijn. Wijzigingen
van miljoenen jaren geleden zijn al die tijd onver
anderd gebleven. De schokgolf van een atoom
ontploffing zou veel gegevens opleveren.
Maar een onderzoekstation waarvoor de energie
geleverd wordt door een kernreactor zou nog veel
belangrijker zijn. De maanrotsen zouden daarmee
sterk kunnen worden verhit, waardoor de voor
het leven onmisbare zuurstof vrijgemaakt kan
worden. Waarschijnlijk zou men daarmee ook wa
ter kunnen maken. Water dat in zuurstof en wa
terstof is gesplitst, kan dan weer gebruikt worden
Binnen zeven jaar springen ruimtevaarders in en
uit banen om de aarde in „ruimteveren", die
steeds opnieuw gebruikt kunnen worden, heeft de
Amerikaanse ruimtevaartfunctionaris dr. George
C. Müller meegedeeld. Deze toestellen kunnen ook
gekocht worden door landen die ze kunnen beta
len, voor ongeveer 50 miljoen dollar per stuk. Dit
jaar moeten de VS in staat zijn met het ontwer
pen en ontwikkelen van dergelijke toestellen te
beginnen. Het grote voordeel van deze „veersche
pen" is dat zij de enorme kosten van het ruimte
onderzoek sterk zullen drukken. Tot dusver kun
nen kunstmanen en andere ruimtevaartuigen
slechts eenmaal gebruikt worden. Voor het ver
keer met bemande ruimtevaartlaboratoria zullen
deze „heen-en-weerbootjes" van onschatbare
waarde zijn. Zij kunnen ruimtestations van vracht
voorzien en de bemanning aflossen, naar de at-
morleer terugzakken, daar hun vleugels uitsprei
den en normaal terugvliegen naar de lanceerplaats.
Belangstelling zal er wel voor zijn, meent dr. Muel
ler. Behalve de VS en de Sovjet-Unie zijn Frank
rijk, Italië, Japan, West-Duitsland en Engeland
al zeer actief op ruimtevaartgebied en ongetwij
feld zullen nog meer landen volgen.
WASHINGTON Apollo 11 zal na de
landing op de maan tien uur langer
om de maan blijven cirkelen om de
astronauten in staat te stellen het
ruimtevaartuig zo grondig mogelijk
te steriliseren. Deze beslissing is ge
nomen om tegemoet te komen aan de
scherpe wetenschappelijke kritiek op
de ontoereikende voorzorgsmaatrege
len die waren genomen om te voor
komen dat de aarde besmet zou wor
den door eventuele organismen van de
i eventuele besmetting te voorko-
plan op uit vrees voor zeeziekte en het
eventuele gevaar dat het ruimtevaar
tuig zou zinken.
Senator Wallace Bennet zei dat hij
dezer dagen een brief naar NASA ge
schreven had, waarin hij voorstelde
om de astronauten een gesteriliseer
de Amerikaanse vlag om de maan te
laten planten. De senator zei dat hij
weinig waardering kon opbrengen voor
het idee om alleen maar de vlag van
de Verenigde Naties te planten.
Een Amerikaanse ambtenaar zei op de
leven luchtvaartshow in Parijs, dat Amerika
Het plan luidt dat de astronauten m
het ruimtevaartuig met een soort stof
zuiger zullen reinigen voordat ze het door muren heen kunnen
verlaten. Het stof zal dan opgevangen lijke'
worden in busjes met lithiumhydroxy-
de. Dr. David Sencer, het hoofd var
breken van het laboratorium waar~de de commissie voor besmetting, zei latiepak verlaten
teruggebrachte monsters onderzocht dat proeven aangetoond hadden dat besmetting tot
zullen worden. Dit is het quarantaine- zelfs hele kleine deeltjes met een stof- 4,mnr
Een commissie bestaande uit afge
vaardigden van het ministerie van
Openbare Gezondheid, Landbouw en
Binnenlandse Zaken heeft ook een
waarschuwing gezonden over de ge-
zou optreden door vormen va:
zoals we die op aarde kennen.
„Wij houden ons niet op met JHHM91
fiction", zei hij, „of met dingen die ln ,e sturen'
Nadat de astronauten geland zijn, zul
len zij de cabine in een biologisch iso-
n het risico van
minimum te be-
perken. Aanvankelijk hadden ze in het
miljoen zuiger verwijderd konden worden. Hij ruimtevaartuig moeten blijven, totdat
de astro- zei dat zijn commissie alleen H|J 1
r de n
Er heerst hier de stille vrees dat Rus
land de Amerikanen toch nog voor zal
zijn en een onbemand ruimtevaartuig
naar de maan zal sturen om geologi
sche monsters te halen, voordat de
Amerikanen op 20 juli landen.
nauten drie weken zullen verblijven wilde voorkomen dat er besmetting
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Senatoren van de
KVP, CHU en WD hebben minister
De Block (Econ. Zaken) op het hart
gebonden de prijsstop niet te lang te
laten duren. Bij de behandeling va
begroting van Economische Zaken
toonde de Eerste Kamer zich zeer mild
tegenover de minister. HU mocht zelfs
enkele schouderklopjes in ontvangst
nemen, met name voor zijn industria
lisatiebeleid. Wat dit betreft zag ook
de P.v.d.A. enkele positieve kanten.
De heren Terwindt (KVP), De Wilde
(VVD) en Piket (CHU) hadden oog voor
de moeilijke omstandigheden, waar
onder minister De Block imoet werken.
Voor de algemene prijsstop hadden zij
begrip, maar zo'n prijsstop is een zeer
grove maatregel en mag daarom niet
te lang duren. De prijsstop 'is met onze
instemming afgekondigd, zei de heer
Terwindt, maar zonder ontheffingen
kan zij maar van korte duur zijn. Ik
wil niet pleiten voor het vrijlaten
de prijzen. Een strak beleid blijft
_ol maar het moet wel redelijk en
rechtvaardig zijn. Nu is het moment
aangebroken om in moeilijke en onbil
lijke situaties met ontheffingen op de
algemene prijsstop te komen, vond de
heer Terwindt.
De liberaal De Wilde zei, dat liet to
tale financieel, sociaal-economische ber
van de regering niet altijd even
gelukkig is. Maar hij wilde van mi
nister De Bloeit geen kop van jut ma
ken en hem alleen de verwijten toe
schuiven. Hij noemde het onverstandig
de overheidstarieven bij te stellen in
een tijd van forse loon- en (prijsstij
gingen. Mr. Piket (CHU), die minister
De Block een warm hart toedraagt, be
pleitte snelle berechting van prijs-
opdrijvers. De socialist drs. Verburg
vond, dat de prijsstop veel te laat was
gekomen, de inkomensverhoudingen
steeds ongunstiger worden voor de
werknemers en een uitkering-ineens
maar een beperkt soelaas zal geven
voor de verslechtering van de positie
der werknemers. De prijsstop moet
voorlopig worden gehandhaafd, liefst
ook volgend jaar, aldus drs. Verburg.
Dr. Albeda (A.R.) was niet erg onder
de indruk van het beleid van staats
secretaris Van Son betreffende het
midden- en kleinbedrijf. „Ik heb soms
het gevoel dat dit beleid nog maar
heel weinig voorstelt", zei dr. Albeda.
In vergelijking met een aantal landen
ligt Nederland sinds 1965 aan de kop met
de prijsstijgingen. In ruim vier jaar zijn
de prijzen in ons land met 20.4' pet, ge
stegen. Dit cijfer ligt duidelijk hoger
dan in de omringende Europese landen.
In Engeland stegen de prijzen met 15.6
pet, in Frankrijk met 14.7 pet, België
12.6 pet, West-Duitsland 8.6 pet, Italië
oogst
Nederlandse toneel: de vier leerlingen
van de Toneelschool te Amsterdam,
die deze week. hun openbaar
eindexamen zullen doen: Lucïenne
Scheeres, Chiem van Houwelinge,
Els Ingeborg Smits en Joost Prinsen.
8.1 pet. De Ver. Staten zagen de prijzen
sinds 1965 tot en met het eerste kwartaal
van dit jaar met 13.6 pet. omhoog gaan.
Dit deelde minister De Block (Ec. Zaken)
mee. De minister had de indruk, dat de
prijsstijgingen op dit moment aan het
af Bauwen zijn. De algemene prijsstop
achtte hij slechts voor een beperkte tijd
geboden. Aan het opheffen van de prijs
stop kan worden gedacht ails de prijscon
currentie vruchten gaat afwerpen. Nood
zakelijk is het de prijsstijgingen te be
perken, maar wel streef ik naar een
minder strakke greep op de prijzen, zei
de minister. De loonkosten spelen bij de
prijsverhogingen een belangrijke rol.
Daarom is matiging in de looneisen ge-
Kruideniers
vragen regering
prijsstop
LAGOS (AP) Generaal Ojoekwoe, de
leider van Biafra, is nog steeds niet met
zichzelf in het reine of hü de doodvon
nissen, die z(jn uitgesproken over acht
tien buitenlandse personeelsleden van de
Italiaanse „Agip"-aardoliemaatschapp(j
zal bekrachtigen of niet.
De achttien mannen zijn veroordeeld
wegens samenwerking met 't Nigeriaan-
se leger. In een uitzending van radio-
Biafra werd gezegd, dat de vonnissen
ter bekrachtiging zijn toegezonden aan
Ojoekwoe.
De president van het internationale
Rode-Kruis, Marcel Naville, heeft een
dringend verzoek gericht tot Ojoekwoe
om het leven van de achttien mannen
te sparen. Hij vroeg toestemming dat ver
tegenwoordigers van het I.R.K. hen
mochten bezoeken. De keizer van Ethio
pië Haile Selassie heeft eveneens een
dringend beroep gezonden aan Ojoekwoe
VRAGEN IN KAMER
Rokende leraren
in de klas
DEN HAAG (ANP). Het Tweede-
Kameridd dr. Lamberts (P.v.d.A) heeft
de minister van Onderwijs en Weten
schappen en de staatssecretaris van So
ciale Zaken en Volksgezondheid gevraagd
of zij over gegevens beschikken, waaruit
kan blijken in hoeverre door onderwij
zers en leraren tijdens de lessen worden
gerookt. Dr. Lamberts vraagt voorts of
de bewindslieden niet van oordeel zijn.
dat het roken onder de les ongustig is
voor de atmosfeer in de lesruimte en een
slecht voorbeeld voor de leerlingen..
de levens van de 18
In een officiële verklaring werd gezegd
dat de keizer deze stap had ondernomen
op verzoek van de kanselier van West-
Duitsland en de Italiaanse regering in
zijn hoedanigheid als voorzitter van de
speciale commissie over Nigeria van de
organisatie voor de Afrikaanse eenheid.
Maatschappij steunt suggestie
toekomst ook
verlaging voor
„magereters
(Van een onzer verslaggeversI
AMSTERDAM Als enige levens
verzekeringsmaatschappij in ons land
heeft Abbey Leven Nederland N.V. be
sloten in te gaan op de suggestie van
de staatssecretaris van Sociale Zaken
en Volksgezondheid dr. R. Kruisinga
niet-rokers een korting te verlenen op
de premies voor hun levensverzekering.
De firma is de eerste van de meer
dan 60 levensverzekeringmaatschap
pijen in ons land, die positief op de op
roep van de bewindsman heeft gerea
geerd. Zij heeft met ingang van giste
ren een reductie geïntroduceerd op de
20-21 JULI
WASHINGTON (AFP) De NASA
heeft officieel bevestigd dat zyn eerste
ruimtevaarders op zondag 20 juli te
14.22 uur (19.22 uur Ned. tqd) met hun
toestel op de maan zullen landen. Tien
uur daarna zal de commandant van de
Apollo-11, Neil Armstrong, de maan-
sloep verlaten en voet zetten op de op
pervlakte van de maan. Dat gebeurt dus
op 21 juli te 5.22 uur Ned. tijd Edwin
Aldrin. de tweede man van de „LEM",
daalt 27 minuten later de negen treden
van de ladder af om zich b(j Armstrong
te voegen op de bruingrijze bodem van
de zee der rust.
De tijd tussen de landing en het ope
nen van het luik wordt als volgt door
gebracht: ongeveer een half uur lang
ontbijten de twee ruimtevaarders. Daar
na rusten zij ongeveer vier uur, vervol
gens gaan zij na of de LEM nog geheel
voldoet aan de voorwaarden voor op
stijging en tenslotte eten zij hun mid
dagmaal. Van het maanoppervlak zul
len de mannen ongeveer 22 kilo grond
monsters verzamelen om mee te nemen
naar de aarde. Zij zuilen foto's nemen
en instrumenten op de maan plaatsen.
Dat zijn een laserreflector en instrumen
ten voor het meten van bodemschokken.
Met de laserreflector wil men de af
stand van de aarde tot de maan met tot
dusver ongekende precisie vaststellen.
Om 7.42 gaat de bemanning weer aan
boord van de LEM en sluit het luik.
Te 17.00 uur Ned. tijd start de LEM
van het maanoppervlak om zich weer
naar de stuurcabine van de Apollo-11 te
begeven, die op 112 km hoogte rond de
maan cirkelt. Armstrong en Adrin voe
gen zich weer bij Michael Collins en
zullen na een vlucht van acht dagen op
24 juli te 17.52 uur Ned. tijd in de Stille
Oceaan landen. Zij zijn dan 195 uur en
20 minuten weg geweest, d.w.z. ruim
acht dagen.
premie voor alle mannelijke kandidaat
verzekerden tussen de 23 en 50 jaar,
die nooit of tenminste de laatste drie
jaren niet hebben gerookt. Daarmee
wordt volgens het bedrijf een onrecht
glad gestreken: de niet-roker en dus
ook de ex-roker wordt niet langer be
last met de medefinanciering van de
verhoogde riekte- en sterfterisico's,
veroorzaakt door de rokers. Verwacht
wordt, dat de regeling niet alleen an
dere maatschappijen zal dwingen tot
de bepaling van een nieuw standpunt,
maar ook, dat zij een extra-stimulans
zal blijken te zijn om met het roken
op te houden.
Volgens opgemaakte statistieken over
lijden thans in ons land drie van elke
tien rokers op een leeftijd, die volgens
recente Amerikaanse berekeningen ge
middeld bijna drie tot ruim acht jaar
lager ligt dan die van niet-rokers, en
wel aan ziekten, die tengevolge van
roken kunnen optreden. In ons land
sterven iedere dag dertig personen aan
de gevolgen van roken, aldus long-
kankerdeskundige dr. L. Meinsma.
Vijf procent hoger
Vorig jaar overleden 4.886 Neder
landse mannen en vrouwen aan long
kanker, 246 ofwel vijf procent meer
dan in 1967.
Dokter Meinsma verwacht, dat het
percentage mannelijke slachtoffers van
longkanker langzaam zal gaan zakken,
maar dat het bü de vrouwen sterk zal
gaan stijgen. Hij noemde het besluit
van Abbey Leven N.V. om niet-rokers
korting te geven, psychologisch en pe
dagogisch waardevol.
Per 10.000 gulden verzekerd kapitaal
wordt de premie voor 40-jarigen 9,70
gulden per jaar goedkoper (eerst
321,30 nu 311,60). Hot bedrag varieert
per leeftijd. Het percentage niet-rokers
bij Abbey Leven bleek na een onder
zoek 23 procent te bedragen. „Mocht
het zo zijn", aldus de directeur van de
firma, mr. Hans Rozelaar, „dat vet
eten bewijsbaar de levenskansen ver
mindert, dan zullen wij niet afwijzend
staan tegenover een premieverlaglng
voor verzekerden, die mager eten".
Controle is er niet bij. Het niet-roken
(en straks het mager eten) is een zaak
van goed vertrouwen. Wel wordt ie
dereen, die opeens aan het roken slaat,
verondersteld dit aan de maatschappij
op te geven waarna de premie weer
verhoogd zal worden.
Atmosfeer van
Vèrius bijna
geheel koolzuur
MOSKOU (AFP) De academie van
wetenschappen in de Sovjet-Unie heeft
volgens het Russische persbureau Tass
bekendgemaakt, dat uit metingen van
de Russische ruimtesondes Venus-5 en
Venus-6, die op 16 en 17 mei op Venus
zijn geland, blijkt, dat de atmosfeer
van de planeet Venus voor 93 97.5
procent uit koolzuur bestaat, voor 2
5,5 procent uit stikstof en niet-reagerend
gas en voor niet meer dan 0,45 procent
uit zuurstof. Op een hoogte van 40 km
bevat de atmosfeer waterdamp ln de
hoeveelheid van 4 11 milligram op een
liter. Venus-5 begon met het verrichten
van metingen op 36 km hoogte en Venus-
6 op 38 km.
Een botsing tussen
i mensen het leven. Het aantal ge-
(Van onze correspondent)
VALKENBURG Ne Ned. kath.
(Van onze correspondent)
LONDEN Televisie-opnamen
van dc oppervlakte van Mars
die door onbemande Ameri-
Dr. Thomas Paine van NASA
zei op een persconferentie in
Londen dat er de mogelijkheid
bestaat dat de mens zich in 1985
daagse congres te Valkenburg beëindig
de, zond aan het slot een telegram aan
de ministerraad. Hierin spreekt de bond
31 juli en 6 augustus naar dc
aarde teruggezonden worden,
zullen Amerikaanse geleerden
dichter bij Mars dan dat we
acht jaren geleden bij de maan
waren", zei hij. „Het is nog
misch klimaat en verzoekt dan ook tot
intrekking van de algemene prijsstop
voor de kruideniers als zijnde onrecht
vaardig. Verder verzoekt do bond de mi
logisch leven op de planeet
bestaat en deskundigen van dc
NASA helpen om tot een
besluit te komen over de vraag
1975 een „laboratorium ln de
lucht" zullen hebben, een per
manent ruimtestation dat rond
de aarde cirkelt en dat via een
„een soort DC-10" zou tien pas
sagiers en astronauten vervoe
ren. De raket die mogelijk ont-
nisterraad een fiscaal beleid te voeren,
waarin de BTW geen nieuwe lasten op
de schouders der ondernemers legt.
of het de moeite waard Is een
bemande vlucht naar Mars te
laten plaatshebben.
door raketten onderhouden pen
deldienst in directe verbinding
met Amerika staat. Elke raket
werking van NASA met de Ame-
wikkeld zal worden in samen-
rikaan6e luchtmacht zou „de
kosten van ruimtevluchten aan
zienlijk verlagen".
Dr. Paine legde er echter de
nadruk op dat op het ogenblik
alle aandacht gericht is op de
komende tien Apollovluchten.
Deze zijn alleen bestemd voor
de maan.
De vlucht van Apbllo-11 is er
in de eerste plaats op gericht
op technische kant van de zaak
en het gehele transportsysteem
te testen. Als er Wj bet aftellen
Iets verkeerd zou gaan, zou de
NASA niet aarzelen om de
vlucht op 16 Juli niet te laten
doorgaan. Dr. Paine liet door
schemeren dat het in dat geval
mogelijk was een latere vlucht
te doen.
Nell Armstrong die de maan-
sloep zal besturen en de eerste
mens zal z(jn die *n voet op de
maanbodem zal zetten, zal uit
eindelijk de beslissing nemen
of hij zal landen. Dr. Paine waa
van mening dat, hoewel d« sloep
automatisch kan landen. Arm
strong dit zelf ter hond eed
moeten nemen om kraters e.d.
te kunnen vermijden.
(Copyright The Guard laai
