Het geheim van Nicolaas Kroese:
gesnejen koek voor betere wereld
Wereldcommunis me finaal kapot
KWESTIE VAN
OPTELLEN EN
AFTREKKEN
j pede il j
mexisexi
wat een
mensen
MIJNS
INZIENS
SCHOOLVERZET ALS
INSPIRATIEBRON
TIJDENS DE OORLOG
Oorlogsgraven
NOG STEEDS DOEL
VAN PELGRIMAGES
ONDERHOUD VAN GRAVEN BLIJFT ZINVOL
ZATERDAG 3 MEI 1969
DE LEIDSE COURANT
PAGINA 7
AMSTERDAM Het is natuurlijk wat
sneu voor de kameraden in het Kremlin,
maar de waarheid gebiedt de heer Nico
laas Rrouse tot spcreken. Komaan Nico
laas, voor de draad ermee. Maak van je
hart geen moordkuil. Nicolaas grinninkt,
Nicolaas hügt, legt twee goed doorregen
knuistjes op zjjn machtige, ribfluwelen
tors en zegt: „Het wereldcommunisme
heeft afgedaan heren, dat gaat finaal
kapot. Waarom hebben ze op 1 mei voor
de eerste keer geen militaire parade in
Moskou gehouden Juist, omdat het
systeem totaal vermolmd is. De ondemo
cratische en antisemitische Griekse we-
reldwiskunde van Euclides en Erastos-
thenes is ontmaskerd en zal nu plaats
moeten maken voor een universele joods-
christelüke levensbeschouwing. De ge
dachten zullen gereinigd worden. Begrijp
me goed, ik bedoel niet het christendom,
dat verantwoordelijk is voor de H-bom
en de kanker, het christendom van de
wijwater, de dominees en de pastoors.
Haha, er is geen ontkomen aan, als u wilt
leven, dan zult u er allen aan moeten ge
loven, anders sterft u. Ik ben nu 63 en
dat betekent, dat ik nog niet eens op de
helft ben. Wij worden dank zij de schen
king van koningin Esther 127, wij alle
maal. U en ik. Wij hebben de ziektes uit
ons leven gebannen Ik zal u vertellen,
dat kanker allang overwonnen is, al 33
jaar, maar de commercie houdt het ge
heim, ze willen het niet publiceren".
Nicolaas zwijgt een wijle en trommelt
wrevelig op de buik. Hij heeft zijn ziens
wijze zojuist in stencilvorm toegestuurd
aan koningin Juliana, kardinaal Alfrink
en het bestuur van de Christian Science.
Waarachtig, ze zullen door de knieën
moeten, ze zullen moeten erkennen, dat
het kinderlijk eenvoudig is. Het is gewoon
een kwestie van optellen en aftrekken.
Johannes de ziener van Patmos en Mo-
zes hadden het al lang door, Dante, Rem
brandt, Van Gogh en Einstein hoef Nico
laas niets meer te vertellen. Het gaat om
delichtmaatgetallen, de lichtwijsheidge-
tallen, de licht waarheidsgetallen, de licht-
evenwichtsgetallen, ae lichtdisciplinege-
tallen, de lichtbevrijdingsgetallen, de
lichtverlossingsgetallen en de lichtomke-
ringsgetallen. Hebben dedames en heren
papier en potlood bij de hand Daar gaat
ie dan 120 - 127 - 31 - 33 - 36 - 37 - 888 -
■144 - 222 - B-ft - p.- 24 r 4?.,-(49 50-
'169 - 961. Dat is liet héle geheim. Daar
.^eqjet het. fomtjiupsrrie gegarandeerd .op
stuk, daarmee'is de mammoetwet gede
gradeerd tot een waardeloos vod. Is dat
iedereen duidelijk
In de donkere sleuf van het restaurant
De Vijf Vlieghen, in een roemrijk verle
den druk gefrequenteerd door koningen
en filmsterren wier namen op gedreven
koper in de rugzittingen van de stoelen
staan, zwijgt men verpletterd. Men kijkt
naar demanshoge borden, die de muren
bedekken, borden met cijfers, spreken van
wijzen. Kreten van Kroese. God bewaar
me, dat we daar nu niet eerder op geko
men Eijn.
Iemand roept met schorre stem: 1022 Is
dat ook nog wat Gaan daar mijn aam
beien soms van over
1, 2, 3, 4, 5
Nicolaas glimlacht en boetseert het ge
duld der allergrootsten op zijn mild vle
zig gezicht. Hij strijkt door zijn manen en
kondigt vervolgens aan dat hij zijn al
lesomvattende kennis der getallen, mits
gaders de vijfde dimensie die hart, lon
gen en alvleesklier doorgrondt, heeft op
gebaard in de groeven van een grammo
foonplaat, die hij genoemd heeft „Het ge
heim van een, twee, drie, vier, vijf. Op de
(ADVERTENTIE)
Er zijn
donderbui
vaders
maar er zijn
alleen maar
lieve moeders
en lieve
moeders zijn op
moederdag
een
elektrische
pede
snijmachine
waard
en roept: „Ik snap er de ballen van. voor
mü hoeft het niet. maar over die plaat
heb ik geen ogenblik hoeven na te den
ken. Het is gesnejen koek. Cowboy-Ge
rard heft het ook enorm gedaan. Kroese
mag het allemaal in mün pel gooien, als
het plaatje maar loopt.
Honderdduizend gaan we ervan ver
pen, roept Kroese triomferend.
Hij doet het voor een betere wereld,
zegt Pi Veriss. Hij wil alleen de royalties,
kun je nagaan.
Het zaaltje knikt, wat Nicolaas zegt is
welgedan. Laten ze het dan niet helemaal
begrijpen, maar het blijft een geruststel- j
lende gedachte dat het communisme op
de Dot kan.
Zijn er nog vragen roept Kroese. Een
man achterin steekt zijn vinger op. „Krij
gen we nog wat te drinken vraagt ie
korzelig.
Het is duidelijk dat het zaaltje niet
langer wilt talmen met die betere wereld.
b-kant heeft hij als toegift de nieuwe
wereldgeboden openbaar gemaakt. Prijs
voor dit kostelijke schijfje vol troosten
de redding: 6,25.
zijn rijke leven Johnny JorcJsap en, ^/idy^.
Christiah'i 'en Max van Praag heeft be-*
dolver» onder smeuïge meezingers. Ook
veronica dlscjockey Gerard de Vries
werd door hem opgebouwd tot cowboy-
Gerard, die enkele jaren terug met zijn
ballade van het spel karten de tweede
plaats in de hitparade beklom. Hetzelfde
zeulende orgeltje heeft hij ook nu weer
achter de belijdenis van ridder Nicolaas
geplakt en met deze opzienbarende sound
hoopt hij nu cowboy-Kroese op te stoten
in het vaderlandse hitwezen. Begrijp me
goed, zegt hij, we hebben helemaal niet
aan de commercie gedacht en Nicolaas
zelf vindt het volmaakt onbelangrijk. Hij
wil alleen zijn boodschap kwijt. Daarom
lieéft'hijThet^öök' '2d eenvdudig 'mógelijk
gehouden. Een kind kan het begrijpen,
ük -zal u iiü een deel van dé pléat laten
horen. Niet helemaal, u zult dat billijken,
laten we zeggen tot drie.
Gesneden koek
Platendirecteur Hans Kellenaars bqt
terzijde wanhopig in zijn oude jenever
IN UTRECHT
Pastoraal werk
voor wijding
tot priester
UTRECHT (KNP) De commissie
priesteropleiding in het aartsbisdom heeft
in overleg met kardinaal Alfrink beslo
ten, dat voortaan aan de afgestudeerden
van de theologische en pastorale oplei
ding wordt geadviseerd om minstens een
jaar gesuperviseerd pastoraal werk te
doen voordat men zich voor de priester
wijding kan presenteren.
Het ligt in de bedoeling in de komen
de jaren de kandidaten voor de ziel
zorg te adviseren na het beëindigen van
hun theologische en pastorale opleiding
een jaar of langer onder toezicht en in
teamverband pastoraal werk in het aarts
bisdom te verrichten, voordat men zich
definitief hieraan verbindt en besluit al
of niet priester te worden. Men heeft
dan niet alleen de gelegenheid pastora
le ervaring in de praktijk van het aarts
bisdom op te doen, maar tevens-'de mo
gelijkheid om langs de weg van "dé er
varing _te ontdekker); of mén3I&V-
niet' Voor' dé priesterwijding" aarifeiedt."'
Zij, die dan besluiten geen priestër te
worden, kunnen, wanneer zij dat willen
huwen, solliciteren naar een functie in de
zielzorg. Wanneer er geen verandering
in hun status komt, kunnen zij zonder
meer pastoraal werkzaam blijven.
Een gek idee
Mijnheer Kloos van het NVV wordt dus voorzitter van
het nieuwe Europese Vakverbond cn daarmee zoiets als
dc generaal of misschien zelfs maarschalk van een leger
van miljoenen welbewuste Europese arbeiders. Het her
innert mij aan de glorieuze dagen, toen óók twee Neder
landers, de vakbondsleider met staatsmanswijsheid Oude
geest en de vurige Edo Fimraen, samen aan de niet min
der belangrijke top van het Internationaal Verbond van
Vakverenigingen stonden, en toen op één wenk van hen
beiden prompt de wapenleverantics aan l'olen werden
stopgezet en de boycot van het toen fascistische Hongarije
Mijnheer Kloos van het NVV, die ik overigens alleen
maar Van de onvolprezen televisie ken, is een sympathiek
man, die warempel in tegenstelling tot anderen geen
trucjes en kunstgreepjes nodig heeft om zijn „image"
veilig te stellen: eindelijk een man die is wat hij is! Een
imponerend man: door zijn vlekkeloze takgebruik, door
zijn overtuigende kennis, door de zakelijke beslistheid
waarmee hij zijn standpunt verdedigt!
Ik kijk en luister graag naar hem en ik zal het betreuren
wanneer zijn Europese taak hem mogelijkerwijs zal be
letten om als woordvoerder van de Nederlandse vakbe
weging zijn zegje te blijven doen. Zogoed als ik het be
treuren zal, wanneer zijn haast permanente tegenspeler,
ir Bosma van de werkgevers, aanstonds terug zal treden.
Wat voor Kloos geldt, geldt ook voor lBosma: eerstge
noemde is alle demagogie vreemd en de laatste verdedigt
dc werkgeversbelangcn op een wijze waarbij men geen
ogenblik het gevoel heeft, dat het daarbij om „belangen"
gaat.
Vaak staan de twee tegenover elkaar, natuurlijk. Maar
even vaak heeft men de toch wel bevrijdende indruk, dat
het bij hun uiteenzettingen tenslotte en uiteindelijk om
twee kanten gaat van dezelfde zaak: die van ons natio
nale welzijn.
Zó stellig is de indruk, dat ik wel eens de stoute gedachte
bij mij voelde opkomen hoe het wel zou zijn. wanneer de
twee en met hen de door hen vertegenwoordigde be
langengroepen het over en weer nu óók eens met zoiets
als medezeggenschap zouden proberen. Medezeggenschap
aan de top. Bosma als weliswaar niet stemgerechtigde
maar toch adviserende „waarnemer" in de vergaderingen
van het verbondsbestuur van het NVV en Kloos als dito
dito in de hoofdbestuursvergadering van onze centrale
werkgeversorganisatie.
Een gek idee? Natuurlijk! Maar zelfs gekke ideeën vind
ik, zijn soms zo gek nog niet.
Napoleon, met zijn departementen, heeft indertijd een
soortgelijke aanslag op onze traditionele provincie-
indeling gepleegd. Ook daarom werd hij, zeer verdiend,
bij Waterloo verslagen!
Vooral de Friezen mogen hun provinciale afzonderlijk
heid dit laatste restje onafhankelijkheid binnen ons
Nederlandse staatsbestel mijns inziens nooit en te
nimmer opgeven. Zij zijn, toen zij de tolgrens met
Groningen afschaften en niet-Friezen zonder paspoort het
Heitelan binnenlieten volgens mij al ver genoeg gegaan!
Ik wacht nu maar op een liefst vlammend protest van
Vondeling en Ten Cate: dat hun Wiardi Beckmanstich-
ting zó zot ontspoorde en zóveel heilige goederen aan
tastte, dienen zij niet te nemen!
Subsidie? Neen!
Friezen, opgepasf!
Sommige ideeën echter wjjs ik met uw goedvinden toch
maar liever van de hand. Het idee bijvoorbeeld van de
Wiardi Beckmanstichting (juist: het wetenschappelijk
bureau van de PvdA) om Friesland, Groningen en Drente
tot één provincie saam te voegen, die dan vanwege de
betere bestuurbaarheid en zo „provincie Noord" zal heten.
Men ziet waar het met al die wetenschappelijke partij
bureaus naar toe gaat! En dan wil men voor hun bedrij
vigheid ook nog staatssubsidie.
Broederlijk hebben daarom zowel de socialistische als de
katholieke, de liberale en de anti-revolutionaire en
christelijk-historische partij gevraagd. Als subsidiëring van
hun partijen niet haalbaar is, dan maar het kwalijke om-
weggetje van dc wetenschappelijke bureaus.
Zal het daar werkelijk van komen? Zo ja, dan acht ik dat
een beschamende zaak. De partijen, uit vrijwilligheid ge
boren, in vrijwilligheid door de burgers al of niet ver
koren, verliezen op hetzelfde ogenblik dat zij zich tot ge
subsidieerde staatsinstellingen laten degraderen, hun fei
telijke vrijheid. Terwille van een „schotel linzemoes",
waarover u reeds in het Oude Testament kunt lezen:
zeker iemand verkwanselde toen terwille daarvan zijn
eerstgeboor terech t.
Werkelijk, wat ik de paarden van circus Boltini bepaald
niet misgun een portie haver uit de staatsruif gun
ik onze politieke partijen bepaald niet.
Zijn zij armlastig? Goed, laat hen dan ofwel ondergaan
ofwel ervoor zorgen, dat u en ik staan te dringen om
ons voor het betaalde lidmaatschap op te geven!
lvl ijn stem gaat straks principieel naar die partij, die
alsnog op eigen benen durft te staan en kan staan, door
geen staatskruk gesteund.
Ik hoop alleen maar, dat ik geen al te beperkte keus
zal hebben
JOHAN WINKLER.
Modern boek
van bejaarde
dr. De Pater
(Van onze correspondent
AMSTERDAM „Het schoolverzet
tijdens de jaren van de nationaal-socia-
listische overheersing heeft niet alleen
als manifestatie van geestelijk verzet in
zichzelf betekenis gehad, maar het heeft
ook weergegeven in berichten in de
Illegale pers inspirerend gewerkt op
velen in Nederland, die aan andere vor-
njën, van: verzet deelnamen".
Tot deze conclusie komt dr. J. de Pa
ter in zijn boek „Het Schoolverzet 1940
1945", dat hij in opdracht van het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie
heeft geschreven. Uitg. Martinus Nijhoff.
Oorspronkelijk was 20 jaar geleden
(Van onze correspondent)
HOLTEN „Als u er geen behoefte meer aan
hebt, doe het dan voor ons". Dit kreeg de pas ver
trokken Canadese ambassadeur Buil te horen van
Holtens burgemeester mr. W. H. Enklaar, sinds het
midden van. de vorige maand voorzitter van het
Nederlands oorlogsgravencomité. „Ik heb het gevoel,
dat je de herdenking van de gevallenen moet door
zetten. De emotionaliteit is wel weg. Je staat niet
meer met de tranen in de ogen bü de graven. Het is
toch goed, dat je je van tUd tot tüd herinnert, welke
offers er zjjn gebracht om weer in een vrö Neder
land te kunnen leven".
Weer gaan in vele steden en dorpen Nederlanders op
stille tocht langs de graven van de gevallenent
Nederlanders, Canadezen, Engelsen, Amerikanen en
Fransen. Mr. Enldaar, op basis van zijn burgemeester
schap van Holten, de gemeente waar honderden
Canadese militairen een laatste rustplaats vonden,
sinds 1946 lid van het Nederlands Oorlogsgraven
comité, beschouwt zijn functie als een zeer zinvolle.
„Het is voor onszelf zo goed, dat we eens per jaar
stil staan bij de offers. Er is een opdracht achter
gelaten. De geallieerde militairen, die oceanen over
staken om ons de vrijheid te hergeven, waren ook
liever blijven leven. Deze en de volgende generaties
moeten ervoor -zorgen, dat het niet weer voorkomt.
Er wordt veel over vrijheid gepraat. Ik heb echter
vaak de indruk, dat we met die vrijheid te roekeloos
omspringen. We moeten, dacht ik, bedenken, dat we
met de vrijheid in gebondenheid dienen te leven.
Anarchie ligt heel dicht bij vrijheid. De les van
Duitsland heeft ons dat wel geleerd".
PDen belangrijk aspect van het werk van het
Oorlogsgravencomité is de organisatie van hel
bezoek van familieleden aan de graven van de
gesneuvelden op Nederlandse bodem. „Iedere keer
wanneer Engelse, Canadese. Amerikaanse en andere
geallieerde nabestaanden naar Nederland komen,
klinkt uit onze gastvrijheid de ondertoon, die besloten
ligt in de woorden van Multatuli „treedt bij ons
binnen, want wij hebben uw vader gekend". We
hebben die gesneuvelden natuurlijk niet persoonlijk
gekend, maar wij kenden ze niettemin, omdat zij
behoorden tot de volkeren om wier komst wij in de
oorlogsjaren hebben gebeden. Ze waren ons ver
trouwd en wij hadden al die jonge kerels, die zich
voor onze bevrijding inzetten in ons hart besloten.
Daarom kennen wij hen, die vaders, zonen en mannen,
die in onze aarde rusten".
De kosten, die aan deze pelgrimages verbonden zijn,
betaalt het oorlogsgravencomité uit de opbrengst van
de jaarlijkse klaprooscollecte. Het Nederlandse volk
is graag bereid om jaarlijks een bedragje voor dit
werk te offeren. Probleem voor'het oorlogsgraven
comité is echter om steeds weer mannen en vrouwen
bereid te vinden met dc collectebus langs de huizen
te gaan. Mr. Enklaar hoopt vurig, dat de plaatselijke
comitc's er in slagen dit collecteprobleem tol een
oplossing te brengen. Het oorlogsgravenoomité heeft
het geld namelijk dringend nodig om de nog steeds
grote belangstelling onder de familieledeu voor graf-
bezoek te kunnen beantwoorden.
Ben belangrijk aspect van de pelgrimages vindt
mr. Enklaar ook, dat het een demonstratie is van het
feit, dat we als landen van de westelijke wereld bij
elkaar horen. „In tijd van vrede hebben we elkaar
even hard nodig als in tijd van oorlog".
Canada waardeert de Nederlandse zorg voor de
oorlogsgraven in hoge male. Het bleek mr. Enklaar
toen hij in september 1967 in Canada was om daar
de aan het gehele. Nederlandse volk toegekende
onderscheiding „International Award of Merit" in
ontvangst te nemen. „Ons werk heeft een taal ge
sproken, die het Canadese hart diep heeft ontroerd
en getroffen. Niets is meer over de in het begin wel
eens gekoesterde vrees, dat wij de zorg voor de
Canadese graven op ons namen met een zakelijk
motief. De secretaris-generaal van de Royal Canadian
Legion heeft die vrees wel eens aan me overgebracht.
Die vrees isgqlukkig al lang weg. Ze zien, dat de
Nederlandse zorg voor de geallieerde graven recht
streeks uit het hart komt".
dr. A. M. Tonger uitgenodigd oip de ge
schiedschrijving van het schoolverzet te
verzorgen, maar die kreeg het te druk
en moest wegens overplaatsing de op
dracht terug geven. Het Rijksinstituut
zocht toen dr. De Pater aan. Hij was
72 jaar oud, toen hij helemaal opnieuw
begon. Thans is hij 81. Dr. De Pater
promoveerde 52 jaar geleden, was lan
ge tijd leraar aan het Haagse Christe
lijk Gymnasium en gold reeds voor de
oorlog als een historicus van faam.
Hij schreef zijn 500 pagina's tellende
standaardwerk op zijn Haagse bejaar
denflat. „Het is een unicum", aldus prof.
L. de Jong, directeur van het Rijksin
stituut, „dat een zo hoog bejaard man,
een zo modern, fris en kritisch historisch
boek kon schrijven". Een pikante bijzon
derheid is, dat dr. De Pater zelf niet aan
het schoolverzet heeft deelgenomen
en zoals hij toegeeft klakkeloos
die ariërverklaring heeft ondertekend.
Verdwijnen
In zijn boek behandelt dr. De Pater
het principiële verzet tegen elke vorm
van nazificatie van het onderwijs, zoals
die in het bijzonder bij het protestants
confessioneel onderwijs tot uiting is ge
komen. Reeds in november 1940 gaf
rijkscommissaris Seyss-Inquart de lei
ding van een nieuw gevormd departe
ment van onderwijs in handen van de
Amsterdamse hoogleraar in het Duits,
dr. J. van Dam, die weliswaar geen
NSB-er was, maar wel grote sympathie
had voor het Derde Rijk. Van Dam wil
de dan ook precies als Seyss-Inquart,
dat op den duur het bijzonder onderwijs
in Nederland zou verdwijnen en dat alle
bijzondere scholen van staatswege zou
den worden geannexeerd. Een eerste
stap tn die richting was de verordening,
die de staat invloed gaf op de benoeming
van leerkrachten bij het confessionele
onderwijs.
Dat het, toen deze eerste benoemings
verordeningen afkwamen, niet tot een
gesloten verzet kwam van rooms-ka-
tholieken en prtestanten, heeft volgens
dr. De Pater de volgende oorzaak.
In januari 1941 hadden de rooms-ka-
tholieke bisschoppen een heimelijk
j schrijven doen uitgaan, waarin zij
scherp stelling namen tegen de NSB.
Seyss-Inquart besloot daarom bij wijze
van straf de salarissen van de klooster-
I lingen, die als leerkracht optraden, met
4U procent te verlagen en geestelijken
le verbieden, als schoolhoofd op te tre-
den. Deze strafmaatregel veroorzaakte
j in katholieke kringen hevige verontwaar-
cliging. Bij de protestanten was de ver-
ontwaardiging veel geringer, hetgeen hun
I door de katholieken zeer kwalijk geno-
I men werd.
Geluk
Zo kwam het, dat de Vereniging voor
j Christelijke Onderwijzers in verzet ging
j toen bleek, dat de staat zich actief ging
bemoeien met de benoemingen op bij-
I /.ondere scholen, terwijl het episcopaat
met verzet wilde wachten totdat de staat
er metterdaad een ongewenste benoe-
noeming door zou hebben gedrukt.
De protestantse leerkrachten hebben
bij hun principieel verzet tegen de be
noemingsverordening het geluk ge
had dat Hitiers algemene beleid er op
gericht was de Christelijke Kerken in
West-Europa niet al te zeer tegen zich
in te nemen. In wezen kon elke vorm
van niet-naleving van een verordening
door de Duitsers als sabotage bestem
peld worden en dus met concentratie
kamp of zelfs de dood worden bestraft.
Maar zo ver gingen zij, en zo ver ging
ook Seyss-Inquart in zijn strijd tegen het
schoolverzet niet.
Werden da benoemingsverordeningen
Franz von Papen (89), eens vicc-
kanselicr onder Hitler is gisteren over
leden. Von Papen volgde aanvankelijk
een militaire carrière, maar ging later in
de politiek. Met behulp van Hitler hoop
te hü een rcchts-conservatief bewind te
vestigen, doch de geslepen „Fiihrcr"
overtroefde hem en Von Papen werd
tenslotte „weggepromoveerd" in dc
diplomatie. Hü was onder anderen Duits
ambasadeur in Turküe tüdens de oorlog.
Hü werd als oorlogsmisdadiger in Neu
renberg berecht, maar het internationale
tribunaal sprak hem vrij.
genegeerd, dan liet de overheid door de
inspecteurs van het onderwijs proces
verbaal opmaken tegen de voorzitter
van het betrokken schoolbestuur en te
gen de betrokken onderwijzer. Wat de
voorzitters van de schoolbesturen be
trof, bleef het daar meestal bij, de on
derwijzers evenwel konden hun betrek
king niet meer uitoefenen en moesten,
wilden zij niet als vrij geworden ar
beidskrachten naar Duitsland gezonden
worden, onderduiken.
„Men kan uit dit alles de conclusie
trekken", aldus dr. De Pater, „dat de
toespitsing van de schoolstrijd ook door
•de Duitse bezetter is vermeden, zulks
om redenen van algemene politiek. Die
genen in het protestantse kamp, die aan
het schoolverzet deelnamen, waren er
echter allerminst zeker van, dat de Duit
sers terughoudendheid zouden blijven
betrachten".
Overziet men de sector van het pro
testants onderwijs als geheel, dan mag
geconstateerd worden, dat dc meeste
besturen de verordeningsbenocmingen
niet nalevend, trouw gebleven zijn aan
hun beginselen en dat ook tal van leer
krachten zich grote opo'ffcringen ge
troost hebben. Daarbij moet nog be
dacht worden, dat die besturen, noch
die leerkrachten op het moment, dat
zij verzet pleegden, weten konden tot
welke strafmaatregelen dc Duitsers zou
den overgaan. Bestuur zowel als leer
krachten rekenden er op, dat hun na dc
bevrijding in alle opzichten recht zou
worden gedaan.
In het laatste hoofdstuk van zijn boek
beschrijft dr. De Pater, hoe en waarom
dit op een teleurstelling uitgelopen is.
Diegenen in het protestantse kamp, die
aan het verzet deelgenomen hadden,
hadden tijdens de bezetting de hoop ge
koesterd, dat er na de bevrijding orga
nisatorische eenheid zou komen in hun
sector. Die hoop is niet in vervulling ge-
Geen revaluatie
van Mark
BONN (Reuter). De Westduitse
regering heeft voor de tweede maal deze
week laten weten dat zij niet aan reva
lueren denkt. Regeringswoordvoerder
Conrad Ahlers zei dit op een persconfe
rentie.
