WAT BEN JE TOCH
EEN ZIELEPOOT
Minder regen
in Nederland
dan sneeuw
in Scandinavië
BERTUS RIEM
LUISTERRIJK IDEE VAN ARNHEMS VVV
Soms denk je als je
in het water ligt:
ZATERDAG 26 APRIL 1968
Norstrands IF: naar Arnhem om te trachten door een voorbereiding
die de concurrentie mist, hoger op de voetballadder te komen.
daarop lette. De incidentele bezoeken
aan het beruchte Spijkermakerkwartier
(de wijk waar de lichten later doven
dan in een gewone burgermansfamilie)
werden achteraf definitief van het
„programma" geveegd. Verder ging het
crescendo met het loffelijke streven
van de V.V.V.
Ons huis uw huis
Wie in Arnhem eens wat rond wil
neuzen en wiens enige kennis van Zwe
den, beperkt is gebleven tot de perti
nente wetenschap dat het ergens in
het noorden ligt, dat men het met een
heleboel „eus" een eind kan schop
pen en dat ze het heel aardig gedaan
hebben tijdens het wereldkampioen
schap ijshockey, kan het oor te luiste
ren leggen op het hoofdbureau van de
V.V.V. waar de Zweden wachten op een
algehele opklaring. Ons huis is uw
huis. Zelfs als de man van het idee (zo
ziet men het toch wel in Arnhem) op
en neer blijkt te zijn naar Engeland, is
de vrees ongegrond dat je dan hele
maal vodr niets bent gekomen. Mej.
I. Feddema, waarnemend directeur, en
J. (van Jan) Hoogeveen, assistent van
de pers en propaganda-afdeling vertol
ken. zij aan zij, de gevoelens van
trots die zich in algehele mate mees
ter hebben gemaakt van het Arnhem
se kantoor.
Het was goed zo
„Onze heer Van Dalsen liep in 1964
die groep uit Norrköping tegen het lijf.
Hij was reustachtig benieuwd wat die
mensen hier zochten, In hun simpele
antwoord vond hij de aanleiding tot
het uitwerken van zijn plan: trainen,
omdat dat bij ons niet kan". Met de
haast van een forens die om zeven uur
's morgens het station oprent om zijn
trein ook van zeven uur te halen, wor
stelde Jaap van Dalsen zich door het
netwerk van papier die een organisa
tie, zoals omschreven in „zijn" plan,
vereiste. Hij zag nergens tegen op, to
verde in enkele dagen verbazingwek
kende resultaten te voorschijn en toen
zag de Arnhemse V.V.V. dat het goed
was zo. Eerste acte: Jaap van Dalsen
zocht contact met 'n handjevol Zweed
se reisbureaus. Jaap van Dalsen nam
een retourtje Stockholm en babbelde
met de A.N.V.V. in die stad, die alras
ij:
•.V.-l'i
Het regent dan nog wel eens in Nederland, maar daarna kun je toch
weer het veld op. En dan wil af en toe ook de zon schijnen. Altijd nog
beter dan in de sneeuw niets doen.
maar rustig liggen. Zolang je niet be
wusteloos uit, het water wordt gehaald,
zolang bun je nog altijd verder
Robbie, haar man, zelf eens een zeer
verdienstelijk doelverdediger van ZIAN
,Je kunt het niet verklaren. Je moet
het zien. Daarom ben ik verleden jaar
een seizoen meegeweest. Er gebeuren
werkelijk ongeloofwaardige dingen
tijdens z 'n race".
Toch zwemt nooit iemand zich over de
kop. Judith: ..Nee. dat heb ik nog
nooit meegemaakt. Ja. toch, één keer.
m^ar toen was het water zeven graden
Celsius. Ik heb net overigens altijd
Icoud. In Egypte zwommen we eens in
water van 28 graden C. en nog barstte
ik van de kou".
Meestal zwemt Judith van Berkel als
vrouw alleen tussen mannen. Die
mannen kunnen gemeen zijn hoor.
Vooral bij de start, Dan liggen ze maar
over je rug te aaien, gewoon eng. Als
we nu één stuk moeten zwemmen, heb
ik er niet zoveel last van. Dan spurt ik
even en ben ik los. maar als je rondjes
moet zwemmen, kom je ze telkens
weer tegen. Nou, dan ben je verloren
Je kunt er ook niets tegen doen. Ik
werd 'n keer in het water in de heup
zwaai genomen. Mannen kunnen slecht
tegen hun verlies. Het is gewoon iets
afschuwelijks voor hen als ze van een
vrouw verliezen. Eerst begreep ik dat
niet, maar nu wel. Als ik man was,
zou ik het ook afschuwelijk vinden
als ik door een vrouw werd verslagen.
Ze woont vlakbij de Oude Rijn maar
daarin traint ze niet. „Ben je gek? Dat
lijkt me zo vies. Ik kan me nog uit
mijn amateurtijd herinneren dal we
een wedstrijd hadden in Bodegraven
We zwommen toen tegen een dood
varken op en aangezien daar ook de
riolering werd geloosd zwommen we
nog tussen de viezigheid door ook"
Dat even terzijde. Zij blikt naar de toe
komst en niet naar wat is geweest. Ze
weet nog niet of ze nog naar Canada
gaat om te zwemmen. ..Nu ik getrouwd
bpn worden mijn verdiensten bij die
van mijn man opgeteld. Ik voel ei
weinig voor om voor noppes te zwem
men En over de Kanaalrace. „Vorig
iaar haalde Jan van- Schijndel het niet
Volgens mij heeft hij het verkeerd
gedaan. Ik ga van Frankrijk nam
Engeland Hij deed het precies anders
om. Nou schijnt het van Engeland naar
Frankrijk moeilijker te zijn. Maar
waarom zou ik het moeilijk gaan doen
als het makkelijk kan. Het maakt mij
niet uit hoe -ik over het Kanaal zwem.
als ik het maar haal. Ze vragen later
echt niet: hoe heeft Judith de Nijs
het Kanaal overgezwommen. Ik weet
nu al. dat ik er nooit uitstap. Al zou ik
er dood uit moeten komen. Ik zal het
halen. Je wordt wel hard in het pro
fessionele zwemmen. Zo gauw je mede
lijden met jezelf gaat krijgen, ben je
verkocht. „Soms denk je wel als je
in het water ligt te kreperen: wat ben
je toch een zielepoot, maar ja, daar zet
je je overheen"i
MN LELUNH
Elk jaar meer
„Stop" zei Arnhem, „dat is niet ge
noeg, wij willen het grotere werk", toen
bleek dat het visje hapte in hel aas.
Tweede acte: wijlen Lo Brunt bood
zijn vriendschappelijke connecties met
de Zweedse voetbalbond gratis aan en
introduceerde heel plannen makend
Arnhem bij zijn Zweedse vrienden.
Derde acte: met blijdschap gaf Jaap
van Dalsen kennis van de komst van
de eerste. Een wolk van een club. Het
interesseerde niemand wie dat waren,
hoe ze het vonden. Het belangrijkste
was, dat ze er waren. Uitgelaten over
zoveel succes vertroetelde de V.V.V.
elke Scandinavische reiziger. In nauwe
lijks zeven dagen zette men het gezel
schap bijna heel Nederland voor, orga
niseerde voetbalwedstrijden („willen de
heren nog meer, zeg het maar, hoor")
verschafte onderdak in de duurste en
sjiekste hotels (wat de Zweden, want
die waren het, niet beviel omdat ze
daar niet met hun voetbalschoenen
mochten lopen) en vroeg na afloop „Vi
ses i Arnhem" (wat een Nederlander
zou vertalen door: tot ziens in Arnhem).
En ze kwamen terug. Elk jaar meer.
Vierentwintig in 1966. achtendertig in
1967, veertig in 1968 en vijfenvijftig
anno 1969.
En het houdt maar niet op. Dat alle
maal onder het motto, dat er voor hen,
Zweedse (en inmiddels ook Noorse en
Deense) voetballers in hun land niet te
trainen viel. Daar kon je alleen maar
tegen een balletje tikken onder de
plaatselijke kerk, of een boswandeling
maken voor de conditie door meters
dik sneeuw. Holland, dat was het ein
de. Droge velden, verlichting (wat men
in Zweden nauwelijks kent) en veel
wedstrijden. Zeer belangrijk voor de
internationale vriendschap wat de
V.V.V., als kostelijke neventaak, even
eens propagandeert.
Ook Italië
Vorig jaar nam men met veel lef de
uitbreiding van het vijfjarenplan van
Jaap van Dalsen ter hand. Een briefje
naar Italië: „Mijne heren, aangezien het
bij u altijd warm is en de zon zeer fel
kan schijnen, wijzen wij u op de moge
lijkheden voor uw voetballers zich in
ideale omstandigheden te kunnen voor
bereiden op het komende voetbalsei
zoen. In Nederland regent het vaak,
wat uw mensen ongetwijfeld zullen
toejuichen. Hoogachtend V.V.V. Am-
ITALIË,
KOM BIJ ONS TRAINEN
WANT HET IS
BIJ JULLIE ZO WARM
hem" Men sloot de referenties in die
overgelukkige Scandinaviërs hadden
achtergelaten. En men wijst nu op
Norrstrand I.F., die pas nog naar
huis belde en de sneeuwstorm hoorde
loeien. Norrstrand was vorig jaar in
Roemenië waar de plaatselijke V.V.V.
jaloers op het initiatief van hun Ne
derlandse collega's een soortgelijke
campagne op touw zette. Ook België.
Frankrijk en Duitsland begonnen aan
dit werk, maar staakten het later even
snel wegens gebrek aan doorzettings
vermogen.
De Zweedse vakantiegangers in Roeme
nië hebben wat af gelachen achter het
IJzeren Gordijn. Wel een bittere lach,
want het sneeuwde en sindsdien heb
ben ook de Roemeense V.V.V.-bureaus
hun werkzaamheden in die richting ge
staakt. Want zo waren de Zweden wel.
Met de slagzin: „Hoort zegt het voort",
lag Arnhem in vele Zweedse huiska
mers In de krant, op de teleyisie en in
tijdschriften. De Zweedse televisie ver
zorgde een (welgevomde) reportage van
wat je allemaal kunt zien in Arnhem.
Zweden zijn gek op Nederland. Lars
Ove Ekelund. nauwelijks terug in het
vaderland, schreef een brief aan de
V.V.V. Arnhem: „We zijn weer aan on
ze competitie begonnen en hebben de
eerste wedstrijd gewonnen. Harry
heeft drie doelpunten (van de vier) ge
maakt en elke keer als hij de doelman
van Trollenas passeerde, stak hij zijn
duim op en riep naar de kant: Holland.
De sneeuw is hier nu grotendeels weg,
maar de velden verkeren in een abnor
male conditie. Dan was het bij jullie
anders. Elke keer als het had gere
gend (en dat deed het veel), konden we
direct weer naar buiten. Jofel. Nog
een maandje, dan is de competitie weer
afgelopen. Dan houdt heel Zweden va
kantie. Op de terugreis naar ons land
hebben we veel over Arnhem gespro
ken. Weet u dat het enorm goed is ge
weest voor onze club. Het waren alle
maal jonge jongens die nooit ver of
alleen over de grens zijn geweest. On
ze trip naar Nederland is ook enorm
opvoedend geweest. We hebben al weer
een bingoavond georganiseerd, want we
willen volgend jaar terug komen, dat
is zeker. Lars Ove Ekelund".
JACQUES ROS
een halve eeuw volbloedtrainer
Giro van koningin
als
kostbaar souvenir
(Van onze sportredactie)
WASSENAAR Bertus
Riem, zesenzestig jaar,
waarvan vijftig jaar „tussen
de paarden". Een halve
eeuw heeft hü voor (en van)
paarden geleefd. Zijn huis
in Groenendaal staat dan
ook in de onmiddellijke na
bijheid van de draf- en ren
baan Duindigt. En toch is
Riem vele jaren geleden
door een toeval in de paar-
desport terecht gekomen.
Dat was in de tijd dat de
garage Jansen aan de Rijks
straatweg nog niet meer
was dan een fietsemakerij
waar Riem zich in de oor
logsjaren 1914-1918 verdien
stelijk maakte met het plak
ken van banden: van fiets
banden en van banden van
sulkies. Zo kwam hü in
contact met de draversstal
Ockhorst. waar hü half
april 1919 in dienst trad als
staljongen.
De carrière van Bertus
Riem is er dus een van
klassieke makelij: klein be
ginnen en opklimmen. En
dan nu de oudste volbloed-
trainer van Nederland zijn.
Bertus Riem, zoon van een
molenaar tevens beurt
schipper in de bollen
streek heeft die Banden met
het verleden niet verbroken.
Nog staat de tuin van zijn
bungalow vol bloemen uit
de streek waar hij werd ge
boren, Sassenheim.
Het leven van Bertus Riem
is in hoofdstukken te ver
delen: zijn jeugd in de bol
lenstreek. zijn werk in de
oorlog, zijn aanstelling bij
Stal Ockhorst, het tijdperk
tot 1920 toen hij zün ver
gunning kreeg als leerling
jockey en van Stal Ockhorst
overstapte naar Walter
Jochems op Duindigt. Het
was geen tijd voor de vet
pot. Er was een totalisator-
verbod en de belangstelling
voor rennen en draverijen
was mihiem. Voor de man
nen die zich met volbloeds
bezighielden, zat er nauwe
lijks droog brood in. Bertus
Riem: „Er was geen cent te
verdienen en trainers en
jockeys waren verplicht
maar wat te rommelen om
aan de kost te kunnen ko
men." Bertus Riem boekte
niettemin vele overwinnin
gen en in 1931 waagde hij
de stap nadat hij nog bij
Van der Velden in dienst
was geweest om zich
zelfstandig te vestigen. Riem
was trainer en jockey, eên
combinatie die in die tijd
nog mogelijk was.
Het succes liet Bertus Riem
niet in de steek. Hij werd
een gevreesd man op de
koersbaan Duindigt. Maar
toen de oorlog uitbrak, zat
Riem weer in de hoek waar
de klappen vielen. „Ik
moest weg van mijn stallen-
complex, waarvan een deel
door de Duitsers tegen de
grond werd gegooid. En zo
kon ik na de oorlog weer
vrijwel opnieuw beginnen."
Nu nog zegt men van hem:
„Riem is niet kapot te krij-
Riem bouwde en sjouwde
net zo lang tot hij weer een
prachtige stal bezat, waar
in nu vijfentwintig paarden
in training zijn. Vorig jaar
boekte hij de meeste over
winningen: zevenentwintig.
De paarden liepen in totaal
f81.759 bijeen, waarvan
echter niet meer dan tien
procent voor de trainer be
stemd is. „Met zeven man
personeel in de stal en de
te lage pensiongelden kom
je er bijna niet. Mijn boek
houder heeft uitgerekend
dat ik dit jaar aan een prij-
zenbedrag van een ton moet
komen om winst te kunnen
maken."
GEEN PUBLIEK
Praten met Bertus Riem is
een halve eeuw paardesport
aan het oog voorbij laten
rollen. De tijd van voor de
oorlog toen er volbloed-
derbies met niet meer dan
twee of drie inschrijvingen
waren. Er was zelfs een
Trainer Bertus Riem
met Ma Bella, een drie
jarige vosmerrie.
derby waarbij het publiek
geheel en al ontbrak. Maar
gelopen moest er worden.
In tegenstelling daarmee: de
derby van dit seizoen heeft
liefst zestig inschrijvingen.
De tijd van vroeger toen
Riem de eindjes niet of nau
welijks aan elkaar kon kno
pen en er rijpaarden bij
had. Als kostbaar souvenir:
een giro van koningin Wil-
helmina die een paard bij
Riem in pension had. En nu
een eigen fokkerij, waar
voor hij nog elk jaar naar
Engeland gaat om te kijken
of er nog wat te koop is.
ANDERE LANDEN
Bertus Riem denkt er lang
zaam aan over zijn bedrijf
in andere handen te geven,
in die van zijn schoonzoon
Henk van der Kraats, die vo
rig jaar als jockey de mees
te overwinningen boekte en
de hoogste winstomzet
behaalde. Maar Henk van
der Kraats drieëntwintig
jaar bü Riem in dienst
wil nog graag een tijdje
jockey blijven en dat is on
mogelijk als hü het bedrijf
overneemt en volbloedtrai-
En tot die tüd blijft Bertus
Riem dan nog maar vol
bloedtrainer. Na een halve
eeuw kan er nog wel een
jaartje by". Grote wens van
de jubilaris, die van een
feest niet wil weten: „Het
prijzengeld hoger in de ren
nen." En daarin staat hü
niet alleen.
ARNHEM Brief van Lars Ove Eke
lund aan het thuisfront in Karlstad:
„We hangen hier nu al drie dagen rond
en zün nog niets wüzer geworden. Hol
land is wel mooi hoor, Inge heeft acht
enveertig folders op z'n kamer maar
wat koop je daarvoor als het de hele
dag regent. Vanmiddag zün we even op
het voetbalveld geweest. Daar kwamen
we tenslotte voor. Je had Orjan na een
kwartiertje moeten zien. We zün met
onze bus (precies voor vierentwintig
personen) Arnhem in geweest. Char
mante stad. Maar die Arnhemse meis
jes waar jullie het over hadden, heb
ben ze hier alleen maar in trommeltjes
of per ons. De V.V.V. je weet wel,
dat zijn die lui die alles voor ons orga
niseren hebben voor een hostess ge
zorgd. Een leuke meid. Ze komt uit
Söderhamn en is getrouwd met een
Hollandse ingenieur. Zü kan er per slot
van rekening ook niets aan doen dat
het steeds maar regent. Eigenlük is dat
jammer, ik bedoel van dat weer. Ik
ben ervan overtuigd dat, als je hier fün
vier uur per dag kunt trainen, Norr
strand I. F. volgend jaar echt niet meer
in de vierde divisie speelt. Alles is hier
mooier dan bü ons. Zondag zün we
naar Ajax gaan kijken. Nou mensen,
zulk voetbal zie je niet bü A.E.K. of
Norrköping. Inge Danlelsson speelt
trouwens voor Ajax en Ove Kindvall
voor Feycnoord, dat zün de topclubs in
Nederland. Onze jongens worden hier
op handen gedragen. Zegstaar je
overigens niet blind op die regen hier.
Ik heb me laten vertellen dat hier lang
niet zoveel regent als het bü ons
sneeuwt. Ik schrüf nog wel. Lars Ove".
Ze staren zich bepaald niet blind: de
Zweden, de Noren, de Denen en de
Finnen. Want al is Holland nog zo nat,
al kost de reis nog zo veel kronen,
eens per jaar laten zij zich door nie-
mand ervan weerhouden af te zakken
uit de Scandinavische slurf, die de
Westeüropeaan dan wel mooi kan vin
den, maar die voor hen niets dan ellen
de vertegenwoordigt. Al ^hun verdriet
zit opgesloten in dat ene woordje:
sneeuw. En sinds in 1964 een onderne
mend groepje voetballers uit Norrkö
ping helemaal op eigen houtje de vlucht
nam naar Arnhem, wrijft de Gelderse
middenstander glunderend in de han
den. Hun enige tegenprestatie voor de
hogere inkomsten is het aanschaffen
van een woordenboekje, waaruit ze met
enige goede wil kunnen destilleren wat
hun. met open armen ontvangen, klan
dizie nu precies bedoelt in hun
smeuiige landstaal.
En dat allemaal dank zij het luister
rijke idee van J-Jaap-Van Dalsen, de
energieke chef van de pers en propa
ganda-afdeling van de plaatselijke Ver
eniging voor Vreemdelingen Verkeer,
die in een ogenblik van genade de mo
gelijkheden onderkende tot verwezen
lijking van het ene ideaal van zijn al
lerhoogste baas: „Wed nooit op één
paard, want stilstand is achteruitgang".
De V V V. pousseerde de slogan: „voet
balvelden voor de toeristen" met ge
zwollen borst. Alles mocht. De enige
tegemoetkoming aan de Arnhemse Her
mandad werd met een rood kader
op de, in allerijl gefabriceerde folders,
aangegeven. Men vreesde namelijk dat
sommige buitenlanders de Nederlandse
gastvrijheid geheel in eigen pro-deostijl
wenste te behandelen en Arnhem naast
Sodom zagen liggen. Een kniesoor die
JUDITH VAN BERKEL
WIL ALLEEN NOG
EEN KEER OVER
HET KANAAL ZWEMMEN
(EN HET HALEN)
KOUDEKERK AAN DE RIJN Op
een balkon een drogisterij in hei
nieuwe winkelcentrum van Koudekerk
een gemeente van ruim drieduizend
overwegend hervormde zieltjes tussen
Leiden en Alphen wappert een
oranje badjas. Eigenaresse is mevrouw
Van Berkel, beter bekend onder haar
meisjesnaam Judith de Nüs. eens
wereldrecordhoudster op de mül en
Europees kampioene op de 4 x 100 m
wisselslag en sinds vüf jaar de enige
profzwemster, die Nederland rijk is.
Ze heeft aangekondigd dit jaar met
zwemmen wedstrijdzwemmcu wel te
verstaan te stoppen. Haar laatste
lange afstandwedstrijd zal over Het
Kanaal gaan. De 34 kilometer lange race
moet de bekroning worden van haar
carrière. Terugkijkend op ruim tien jaar
■zwemmen zegt deze oud-RObbenawem-
ster: „Nu zou ik het nooit meer kun
nen opbrengen. Als ik zie hoe de tegen
woordige topzwemsters moeten leven! Zo
serieus. Wij hadden vroeger veel meer
lol. Nu wordt het allemaal uitgedokterd"
Op 22-jarige leeftijd ruilde Judith de
Nijs de amateurstatus voor de profes
sionele. „Ik voelde me te oud worden en
ik vond het niet zo leuk meer in de
Nederlandse ploeg. Al mijn leeftijdge
noten hielden ermee op. En. ik wilde
natuurlijk geld verdienen Ik heb het in
die vijf jaar nog erg leuk gehad ook
Hoewel. lU'en in het water liggen is
natuurlük niet zo leuk. maar het gaat
juist om de ploeg waar je een seizoen
lang inzit. Het is net. een circus. Het
begint al zon vier dagen van te voren.
Je moet naar de burgemeester, naar
modeshows en je moot meerijden in
parades Dat is verplicht, want je wordt
er voor betaald. Door sponsors, die op
deze manier waar voor hun geld krijgen.
..Weet je hoeveel mensen komen kijken
bij Lake St. Jon bijvoorbeeld? Veertig
duizend. Die staan daar alleen maai- om
een paar zwemmers als lijk uit het wa
ter te zien komen. Want je ziet er ver
schrikkelijk uit na tien uur zwemmen
Hoe beroerder je er uitziet, des te mooier
vinden ze het. Dat vinden ze iets mach
tigs. En daarbij komt, ze zijn nog dron
ken ook. hardstikke dronkea want ze
hebben feest. Uit de hele streek komen
ze naar een plaatsje zo groot als Kou
dekerk om jou helemaal kapot uit het
water te zien komen. Dat Is nou pro
fessioneel zwemmen".
Over haar successen en verdiensten zegt
ze: „Ik heb Wever niet dat daar iets
over in de krant komt. In Hilversum was
een belastinginspecteur, die al mijn
wedstrijden in een plakboek bühield. Ik
heb het geweten,"
Over de medische begeleiding tijdens
het zwemmen: „Die is puur slecht. Daar
wordt niets aan gedaan. De keuring, die
we een paar uur voor de wedstrijd moé
ten ondergaan, stelt niets voor. Tijdens
zon wedstrijd wordt het soms zwart,
voor je ogen. Dan voel je Je heel be
roerd, maar Je moet er gewoon niet aan
denken. Als je dat gaat doen. ben Je
verlóren. Dan kun je wel ophouden. Als
ik een inzinking krijg, ga ik gewoon een
tijdje duf liggen zwemmen, zonder me
in te spannen en dan gaat het wel weer
over. Ik heb een keer gehad, dat ik twee
uur op dezelfde plek bleef liggen. Dat
had lk zelf nog niet eens in de gaten.
Dat was nog met mijn zus Lenie. Dat
is ook zon keiharde en die liet me
Judith van Berkel-de Nijs: „Lange-afstandzwemmen is net
